Katalog

Cumhuriye! tatürk'ün 100 do&um yıü olan 1081 Atatürk Yıh olarak bütün yurtta kutlanmaktadır. Bu nedenle, çok yönlü. bır düşün ve eylem adamı olan Atatürk ün. muhtehf konulardakı goruş ve yaptıldan anlatılmaga çahşılmaktadır Bız de. kooperatıfçıhkle ugraşan bır bilım adamı olarak, bugun bütün yurda yayılmış \*e 6 nvüyonu aşkın uyesı bulunan Turk kooperatıfçılık hareketi konusunda Ataturk'un duşun ve eylemlenru kamuoyuna surunakta >arar göruyoruz. OLAYL^R ve GÛFÜŞLER 27 OCAK 1981 Â örnek Kooperatifçi Prof. Dr. Ziya Gökalp MÜLÂYİM Ankara Zıraat Fakultesı Oğretım Uyesı dzel olarak ilgHeniiğj görülmektedır. O yü çıkartılan H mart 1925 t a n h ve 536 sayıh bır yasa ıle Ankara dakı memurlara ayhklannın yarısı kadar lkramiye venlmesî ve b u n l a n n kurulacak Ankara memurlar kooporatıfıne anapara olarak yatınlması öngörülmuştür Atatürk un :lgı ve dırektıfıyle çıkartıldıgına şuphe etmed'gımız bu yasa sonunda kurulan Ankara Memurlar Tüketim Kooperatıfıne Cumhurreısı Gazi Mustafa Kemal Paşa ve Başvekıl Ismet Paşa'nm bır ve ıkı numaralı uve ohnalan çok ılgınçtır. Atatürk un kooperatıfçıhge verdıgi büyuk önemı göstermektedır Nıtekım aynı yıl Atatürk'ün 24 agustos 1925'te Kastamonu'da halka seslenerek yapUgı konuşmasında «Ben de çıftçl oldugumdan bihyorum makınasız ziraat yapılmaz, el emegı güçtür Bırleşınız. Birhkte makina ahnız» deyışı çok ünlü olup anlammm önemını bugun de korumaktadır Makma kullanmada kooperatıflerden yararlanacak çıftçılere sürekh yol gostericl ve güvence verid nitehktedır 1928 yıhnda 856 sayıh Turk Tıcaret Kanununda Kooperatıflenn de öbür şlrketler arasında yer alması ıçm gereklı düzenleme ler yapılmıştır 1929 yılında ise 1470 sayıh «ZıraJ Kredl Kooperatıflen Kanunu kabul edılerek bır yılda 29170 kişl 191 kooperataf ıçmde örgutlenmlştir 1470 savılı yasanm çıkmasmdan ve süratll örgütlenmeden memnun olan Ataturk, 1 kasım 1929 da yaptığı TBMM açış soylevınde. Bu sene zıraı kooperaüf teşkllatına başlanmış olması bılhassa memnunıyetlmızl m u d p oluyor Bu kooperatıfleri memleketın her tarafına teşmıl etmeyi zıyadesıyle ıltizam edıyoruz» demıştir. Ataturk'ün 1931 yıh baslanndaki lzmir geztsınde de kooperatıfçlliğe büyük önem verdigl gorülmektedır 27 oc&k 193l'de tzmlr Halk Fırkası kongresindeki konuşmasında Atatürk. «Mutalaanız ıçınde lktisadl sahada çok pratlk noktalara temas ettlnJz. Mesela; Kooperatıfler. Şurada burada halk veya munev verlerin teşebbusu ıle fiili sahasına geçen kıymetll hasılalar görülmektedir Hükumetlmızln de bu jrıbi teşebbüsleri takvlye etm»si lazımdır Hukümetl Cumhurlyt» bu lüzumu tabii ldrak etmektedir» demıştir Bu konuşmasından sadecs dört gün sonra, 1 şubat 193l'de İzmlr Tlcaret Odasında yapılan bir toplantıda kooperatifler konusundakl eleştınler uzerine Atatürk «Kanaatım odur kl. muhakkak surette birleşmed» kuvvet vardır. Kooperatif yapmak; maddi ve manevı kuvvetîen zekâ ve maharetlerı bırleştırmektır Yoksa bır zayıf ıle bır kuvvetlinın birleşmesinden bahsetmiyorum Bırleşmenın boylesı zayıf olanın kuvvetüye esır ohnası demektir Ege Iktısat mıntıkasındaki butun ınsanJarın hasılalarını ve gayretlennı bırleştırmesı muhakkak feyizlı netıceier verecektır Turkıye nm sây hayat ve mevcudıyetmı mütalaa edınce bırleşmeden mutevellıt fayda ve menfaatlann çok buyuk olacagı kanaatına varacağınızdan şuphe etmiyorum Mustahsıllerın bırleşmesmden şahsı menfaatlannm haleldar olacagını düşunenler tabıi şikâyet edeceklerdır. dıyerek KOOperatıfçıhgı destekledıgıni bir kez daha tıehrtırken kooperatıfçihge karçı oianların kimler oldugunu ve nedemni de o kendine özgü uslubuyla açıkça ortaya koymaktaydı. Atatürk aynı yıl, kooperatıfçıhk konusunda çahşmalar yapmak üzere bır cemiyetın oluşturuiması ıçm Içışlen Bakanı Şükru Kaya'yı gorevlendırmış ve bunun üzenne 2 ekım 1931 de Istanbul Ünıversıtesı bünyesınde Türk Kooperatıfçılık Cemiyetı» kunümuştur. Ataturk döneminde kooperatifçilikle 11gill yasal düzenlemeler açısından 1935 yıiı en verımll yıl olmuştur Hem 2834 savılı «Tan m Satış Kooperatıflen ve Bırhklen Kanunu» Te hem de 2836 sayıh «Tarım Kredı R o operatıflen Kanunu» 1935 yılında Ataturk'ün dırektıflenyla çıkanlmış ve derhaJ uvgulamaya konulmuştur Bu ıkı yasaya dayana. rak yurdun her tarafında yuzlerce kooperatıf kurulmuştur. Atatürk'ün Öncülüğü Önce şımu behrtelim kl. Atatürk Î920' den ölümüne kadar sureklı olarak Turk kooperatıfçılık hareketlnın ıçınde olmuştur. Kooperatıfçihge olan ılgısını her zaman can lı tutmuş, muhtehf yer ve zamanlarda bu konudakı gorüslennj açıklamış, kooperatifçıhğın gehşmesinın gerektırdıgı yasal duzenlemelere öncultik yaprruş ve hatta halkına örnek olsun diye jaiısen kooperaüf üyesı olmuştur. Büyuk önder boylece, hem devlet yönetıcilennin konuya onemle egılmelerını sağlamaga, hem de kamuoyunda kooperatıfçihge karşı olumlu blr tutum ve guvence yaratmaga çalışmıştır. Çok ilgınçtır, Atatürk'ün kooperatlfçihkle Ilgısi Cumhurıyetın kuruluşundan da önceye rastlamaktadır Nıtekim 1920'de TBMM* ne sunulan Kooperatıf Şırketler Kanunu Tasarısında Meclıs Başkanı olarak Mustafa Kemal'ın de ımzası vardır Ancak bu tasan, Mechste gorüsülememıştır bıle. Bumı o gunlenn UlusaJ Kurtuluş Savaşına yönelik yoğun çabalanna baglayabilinz. Ama J yü sonra 19 mart 1923'te, kuşkusuz Atatürk un bılgı ve onayı ıle. o zamankl «Matbuat ve tstlbbarat Mudurriyeti UmumiyesUnln eıkarttıgı • Kooperatıf Şlrketler» adıru taşıyan 24 numaralı yayin, Ataturk'ün ve o dönom yönetirrünin karşı karşıya bulundugu yasamsal sorunlar arasında blle kooperatifçılığe verdığı büyuk değen açıkça belgelömektedir «Kooperatif şirketlennin memleketımızde de teşekkülleri ve ooğalmalan mll letımız içm başlı başına zaferi ıktısadı teşkıl edecektır» cümlesıyle başlayan bu kıtap çığın son bölümunde •Vatanıoı seven her Turk koy ve kasaba mualhmı de. köylenmizi iktısaden ve ıçtımaen yukseltecek bu muesse satın memleketımızde taammümü (yayılması) hususuna son derece gayret etmeyi bir vazlfei mükaddesel vlcdaniye telakJu etmelidir» denilmektedlr. Cumhunyetin ılk yıllan. kooperatifçiligin çeşitli yasalarda yer aldıgı bır orgutıenme biçimi olarak varlıgını kabul ettfrdigi yıllardır 1924 yılında Itıbaıi Ziral Birlıkler Kanunu çıkanlmıştır Aym yıl Ticareti Berriye Kanununun «îşbu 15 maddede mezkur uç nev'ı şlrketten maa'da kooperatif yani ortaklık şlrketleri de tlcan şirketlerdendlr» dlye bir fıkra eklenmiştir. 182S yılında ise Ataturk'ün tüketim kooperatıfçilıgı ıle kasma bir dilekçe verir. Bu dılekçeyl kooperatıfm kurucu üyesı 36 uretıcı ımzalamış tır Bu lmzalardan bırıncısı Gazı Mustafa Ke mal e aittir Bu guışımi nedenıyle donemın Başbakanının kendısine gönderdıgı kutlama telgrafmı 1 temmuz 1936 da Ataturk şoyle yanıtlamıştır, «Tarım kredı kooperatıflerınm ılkı olan Tekır Kooperatıfınm muameleîerının bıttıgını sevınerek ogrendım. Bu kooperatıfte bır sayıh uye olarak bulunmamı muhabbetle yadetmenıze teşekkur edenm. Tarım kredı kooperatıflermm butun yurdu kapiamasını başarı ve gayretiermızden bekLyoruz » Gunümüzde Taşucu kasabasına taşıntnış bulunan bu kooperatıfın adı «Atatürk Teüır Tarım Kredı Kooperatıfı olaraic yenıden duzenlenmıştir Kurulus dılekçesmln verildıgı 30 haziran günu ise, son yıllarda çeşıtlı kooperatıf orgutlermce •Kooperatıfçılık Bayramı» olarak kutlanmaktadır 2834 ve 2836 sayıh ozel kooperatıfçilik yasalannın çıkartılması ve butun yurtta derhal uygulanmaya konulması uzenne 1 kasım 1Ö36 gunü TBMM'nı açarken Atatürk kooperatıfçihge > ıne değınmış ve «Kooperatıf teşkilatı her yorde sevılmışür Kredi ve satış ıçm oldugu gıbı ıstıhsal vasıtalannı ogretıp kullandırmak ıçm de kooperatıflerden ıstlfadeyı mumkun goruyoruz» demıştir. Bu sozler, Ataturk'un kooperatıfçıhgı çok boyutlu ve egıtsel nıtehkiere sahıp bır gırışım olarak gorduğunun en guzPİ kanıtıdır. Aydınlığa Yürüyeceğiz... Yurdumuz emperyalızmm pençesi altmdadjrî karanhk her yanı sarmıştır Erzurum Kongresı yenı bıtrruş; Sıvas Kongresi hazırlığı başlamıştır. Bıtlıs Valısıyken Damat Fent'ın emnyle gorevmden alınan Mazhar Mufıt Mustafa Kemal Paşanın yamndadır. Bır gece geç vakit oda kapısı vurulur Mazhar Müfıtın .. Kım o ' Benım beyefendı, emüber AU, Ne var, ne istedın' Paşa Hazretleri ve Süreyya Bey utunıyorlar. Eğer uykunuz yoksa sızı de ıstıyorlar, kahve ıçenz dıyorlar Peki. gellyorum. Mazhar Müfıt ıçuıden: Gıdeyim de Paşa'ya bu^^cık olsun çıkışayTin, diye düşünür, gecelı gundüzlu etkinlik ve durmadan sigara kahve .. Buna can dayanır mı ? Paşa'ntn yanına vannca Mazhar Müflt dügündüğunü söyler Atatürk güler. Sen bunlan bırak, korkma. ben bu hayat» alışıgım Ve emırber Ali'ye seslenln Ali bıze kahve yap. All kahveleri getirir. Kemal Paşa sorar: Mazhar, not defterln yanında mı? Hayır Paşam Zahmet olacak, ama al gel'.. Neredeyse gun doğacaktır Ne var kl Atatflrit içm dunya, gecesı gundüzü olmayan bır evrendlr. Mustafa Kemal, Mazhar Müfıt ın anı deftenne çok önem verir: Belleğimlz zayıfladıgı zaman bu defter çok lsjmize yarayacaktır.. dıye şakalaşur. Mazhar Mufıt deften geunnce slgar^sından blr nefes çeken Ataturk der ki. Defterın bu yapragmı kımseye gostermiyeceksın, sonuna dek glzh kalacak. Tarih koy öncel. 7S temmuz 1919 sabaha karşı... Peki, yaz bakahm Zaferden sonra hükümet biçımi Cumhunyet olacaktır. Bu blr... Ve sözünu surdurur Mustafa Kemal: Padışah ve hanedan ıçm zamanı gelince «•reken işlem yapılacaktır . Bu iki. Tesettür kalkacaktır . Bu uç Fes kalkacak. uygar toplumlar gibi şapka gıyilecektir . Bu dört Mazhar Mufit şaşkıniıktan kalemi elınden duçurür Y ıl 1919 . Anlamlı Bir tleti Nihayet Atatürk «Mılli ekonomlmizln t«v mell ziraatur» dıye başlayan ve ulusal tanm politikasının hedeflerını behrten 1 kasım 1937 gunlu TBMM açış soylevırun bır yerınde de •Köyde ve yakın köylerde müşterek harman makinalan kullandırmak koylulerın aynlamayacagı bır adet halıne getırılmehdır» diyerek makina kullanmada kooperatifçllige verdlgi önemi bır kere daha dıle getlrmıştır. Atatürk'ün kooperatıfçıhge ihşkm yukarıda kısaca belırtmege çahştıgımız duşun ve eylemleri incelendıgınde, O nun kooperaUfçillgi ülkenin kalkınmasında önemll bır araç olarak benimsedlgi ve kooperatüleruı yıirt düzeyinde yayılmalan ıçın butun omru boyunca kooperatlfçiligl destekledigı açık blr blçimde görülmektedir Aslında, halkına olan güven ve inancıyla yola çıkmış Ataturk gibi blr underin, ekonomtde demokratık halk gırişimciligi olan kooperatifçılıge karşı oluralu blr tutuma sahip olması son derece dogal karşılanabilir, ancak, halkıyla beraber kooperatif kuran. hem bir tüketim, hem de blr tanm kooperatiflne üye olan Atatürk'ten başka bir Cumhurbaşkanı dunyada acaba var mıdır? Blr önderin, ulkesınde kooperaüfçıligi geliştirmek için ulusuna \e ozellıkie kooperatifçllere bundan daha anlamlı bır ıleüsının (mesajuun) olabileceğını sanmıyoruz. En Verimli Yıl 1935 yılında Istanbul Yuksek tktlsat •• Tlcaret Mektebinde ders kitabı olarak okutulan •Kooperatifler» adlı bir kltapta ise. «ne liberal ve ne de komünlst olan Kemahzmin en tabii ve makul ekonomi reıimi yalnız ve yalnız kooperatifçiliktir» (s. 360) denilmesl, o yıllarda kuram ve uygulamada Atatürkçülügün önemll ilkelerinden birlsi olarak kooperatifçillgin kabul edlldlgini ve bu dogrultuda Üniversitelerde dersler verildigini göstermektedlr. 1938 yıh ise, Ataturk'ün kooperattfçllik eylemi yönünden büyük önem taîimaktadır. Çünkü Atatürk, 30 haziran 1938da Içel'in Tekir köyünde sahlbi bulundugu Teklr Çiftligl civanndakı üreticilerle birlıkte bir tanm kredi kooperatlfi kurmak üzere Ziraat Ban Paşa sorar Neden durakladın? Danlmayın ama Paşam, var hayalcı yanlannız HESAPLAŞMA.. K «Tercihli Yol» Dolayısıyla Burhan ARPAD fstanbui Beledlyeslnln mart 1979'da kuilammo ao> tığı tTercıhl! yol», bır öicude yararlı oldu. Beledıy» otobuslerının gıdiş gellşler! o yolda epeyce hızlandı. Sefer sayısı arttı. 6u oranda da dolmuşculuk azaldı. Ne var kl, bllımsel olonlamalara karşı olon çıkar Csvrelerı, Taksım • Zıncırlıkuyu Tercihli yolu'nu yln« de baltaiadılar, uygulamayı aksattılar. Toplu taşımacılığın yararlanacoğı «Tercihli yol», icln onayolun tam ortası uygun goruldu Bu uygulamaya kadar yaya kaldınmındo oroc bekleyenler, çımdl yolun tam ortası b«lırlenmış duraktora ulaşobilrtıek ıcın her an canlarını tehlıkeye atmak durumuylo konjı karşıya getırıldıler. Yaya kaldınmındon 02e! yolun ortasıno gecebilmek İcln dolmuş mınubus taksı otomobıl, otobus kamyon selının duzensız akışını, kelle koltukta aşmak gsreklyor. Yaşlılor, hastalor, cocuklor. e?ilme tehl kesını goze alıp yolun ortasına fırlıyorlar Bu OTÜÖO pek cok otobüs goz gore gore kaçırılıyor, pek cok araç da yarı boş gecıp gldiyor. Istanbui'da gldls • gell$!n akı*ıı ve dürenll Işlemest bakımından cok yararlı olması gereksn «Tercihli yol» uygulamasınm oksaması. büyük öicude sakatlıklara vs olumlere neden olması, uygulamada kucuk cıkar oyunlarının oğır bosmosıyla octklanabılır, Ne var kl IKI yıldır suren ve toplum coğuniuğundon yano olmayan tou ters uygulamayı dOzeltmesı gereken Istanbul Bslediyesı. c/scenlerde bır acıklama yaporak. trofık kazası sokatlıklarının ve ölöm'enn arttıflını duyurdu. yayo yurttaşlan dıkkatlı olmayo uyardı Trafik kazalarında yayo yurttoşların suçu büyukmüş gıbl. Oysa, Takslm • Zlrcirlıkuyu tercıhlı yolu ıkl yıldır eüren uygulama blcimlyie. terstır, yonlıştır ve sakailıkların, olumlerın ortmasından sorumludur İkı yıi sonra da olsa gerceğl görüp yonlışı düzeltmek gerek.yor Ankara Beledlyesinin «Tercıh'ı Yol» örnegı var ortado. Ankara Beledlyesl, toplu taşıma oraclarına, esklden olduğu gıbl vaya kaldırımının hemen önünü ayırmış, özel araclan ortaya vermıştlr Trafik zorunluğu gereğl cok az sayıda kavşakta toplu taşırrtocılık oroclarınm yo lun ortasına alırken. sureklı yeşı'kırmızı ışık duzenle mesı var Araclora kırmızı ışık ve yayalaro yeşll ı$ık ya nınca yolcu kazasız belasız geçıp yolun ortasında bulu nan durak yerıne ulaşıyor. TakslmZınclrllkuyu tercihli yol'unun Venikapı ya uzatılması so? konusu edılırken ikı vıldır sürup giden bu ters ve tehllkelı uygulamanın da duzeltılmesı gerekıvor.. Istanbul trafiğınden soz acınca, plansızlıgın pek gö re battığı blr boşka uygulamayı aniatayırrs Beşıktaş'tan Karakoy e giden yol cok geniştlr ve akış oldukca hızlıdır Fakat kırm sabohlar Akaretler'de bl raz cğırlaşır Boyle duruTiarda trafıkçıler, Karokoy'e gıden aracıarı Macka yokuşuna venrier Bınıerce oac, o cok dık yokuşu tımanıp Macka üzerlnden ve Stadyum ar kasından dolaşarak Dolmabahce'ye vanr Akaratler kavşoğında g remedığı Koraköv akısına Ikl kilometrelik blr tırmanış ve yol yıtırmekten sonra stadyum ânunde ulaşır Enerıt tutumluluğu dıye boi oot oğut verılıp nerdeyse mum ışığına dönesı Istonbul'da 200 metrelık AkaretlerDolmabahce yoluncla akış bıraz hıziansın dıye, bın lerce orac ıkı kıkjmotrelık yola zorlonır. KiTilerın aklı?... Kımlere yararlı''... Yedek parca satanlor, lastlkcHer, dıs alımcılar, yakıt Cilardan başka klme yarar bu akıl dışı uygulama?... Istanbul Teknık Ünlversıtesı Trafik Kursusü Başkonfrğı ve soyın uyelerl durumlo tlgılenmezler mı'' llgılenıyor ve onerıler yapıyorlar d3, yetkılıler mı ılgılenmıyor?.. En kolay, en sıradan ışlerın sorunlar oluşturduğu bır blr Istanbul da yaşıyoruz. ıbns, dOsmanm, kolblmlz* aokmaya hazırlondı{)ı blr hançerdl blr zomanlar... Bılıncli btclmd* nüfusu erltlIsn, goca zorlonan, kanlı ve ekonomlk lenozltle yok edllen Kıbrrslı Turkler planlı «avun maya geçlnce Iş değlştl. Bugun Kıbrmta her Turk erkegl 710 yrf arası oskerllk yapmıstır, her Türk kadınt da, yosı ne olursa olsun. savosımda yorlni olmıstır. Bununla haklı ola rak övünurler. Kahramanlık oykülerl bltip tükenmez. Oysa Kıbrıslı Türkler sokin ınsanlardır Kavgayı sevmezler Ne var kı Enosıs ve Helenızm megaloı deası yuzünden gordukleri zu lum onları kenetlemlş. mllllyet cılık bağnaz duyguların çok otesınde ınsan haklarına dayalı bılınclenme ıle pekışmıştır. Ne kadar ılgınctır kı Kıbrıs, yalnız ca Kıbrıslı Türkler ıcın değıl Turkıyelı Turkler ıcın de bır bı lınclanme oracı olmuş. Batılı ların, özellıkle Amenkalı dost Iarımi2in yan\ı tutumlan karşı sında Ataturkcu tam bağımsızlık felsefesının sımgesi halıne gelmiştır Barış harekâtı bu acıdan da Turkler ıcın bır «var olma ya da olmama» davası Idı. Turkiye, haklılığı uluslorarası belgelerle saptanmış bır gorevı. egemen bır devlet gıbı, kendı cıkarları doğrultusunda. kendı verdığı kararlara uygun bıcımde mı çozumlevecektı yok so boskılara mı boyun eğecekt ı ' . . . Bırınclyi yeğledı ve tarıhl ne yeni bir altın sahıfe ekledı. Kıbns davasının dünya polıti kasmda. beilı göruşlerle gun deme getınldığı şu qunlerde, sa ntyorum, gozden ırak tutamıya caflımız, en onemlı noktadır bu... Ama durum böyle m l ' . . . Ba rış harekâtından 6 yıl sonra Kıbrıs ne haldedır?... Kıbrıslı Türklerle Kıbrısta gorevlı Tur kıyelı Turkler ne düşunuyorlar ve daha önemhsı ulusiararası Gtatusü bır türlü saptanamayan koşsye sıkıştınlmış bır KTFDoe varlığın; surduren duşman pro pogandası nasıl ışlemektedır''» Kıbnslı Türkler ve Biz NEDEN KIBRISTA OLDUĞUMÜZUN BİLİNCt tÇİNDE, RUM PROPAGANDASINA YER VERMEMEK İÇİN BU İYİ ORTAMI DEĞERLENDtP.ELtM. Jale CANDAN Türklerln ortak davalarını soflutacak bır psıkolopk ortamı, en mukemmel bıcımde, oluşturmoktadır Bu propagandaya kapılacak olursanız. Turkıyelı bir Turk olarak «burada ne 1slmız vardı» demeniz işten bıle değıldir Kıbrıslı Türkün de, za man zaman, gecim sıkıntısı ıcinde. bu propagandaya kapıldığı, Rumlar tarafından oldurulmenın parasızlıktan, boyle yavaş yavaş. olmekten daha lyı olduğuna ınandığı bır gorçektır. cak su gerekslnmeslnden ısmmaya kadar herşeyl fuololl» bağıamıştır. Bugijnkü petro! flyatları ve petrol sıkıntısı duşunuîecek olursa bu görkemli otelıerin kolay kolay kıtle turızmıne acılamovacajı, oncok kumarhaneleri ıceren luks teslsler olarak zengınlsn cskebıleceğl anlaşılır. Romanya ve Bulgaristan hırcın Karadenız kıyılannda turızmı en az 6 aya çıkaracak onlemlerı alırken, Kıbrıs'taki gorkemiı oteller ekim ayından başlayarak kı$ uy kusuna yatmoktadır Ceyız duz mek, tava, tencere olmak İcln Kıbrıs'a akın edsn Turk turıstlerın poholı otel ve lokontalan. gece kulüplerlnı besleyemeyecekierl ve Kıbrıs ekonomislnın kacakcılığa bağlı bır polltıka ıle kurtulamayacağı da bır gercektır Ostsllk Türk parası d90erlnl yltirdlkce, aynı parayı kullanan Kıbrıs, bu tıcarette de yaya kalmaktadır. Kıbrıs Türk Federe Devleti Başbakan 1 Mustafa Cağotay ve Mallye Bakonı Atun, Ankaro'da resml temaslarını sürdurürken sokaktakl adam her yıl Ankara'ya avuc acmakla ekonominm kurtarılamıyacağı göruşu ru savunuycr, plonlı ekonomi özlemini dlle getlrersk, Iktıdcn sermaye yanlısı olmakla suc luyordu. Hayat pahalılığı endeksl 1980 yılmın 10. oyı sohunda yuzde 46 01'e yükselmlş, dar ve sabit gelirlller buyük sıkıntıya düşmuştür Ama tüm bu hoşnutsuztuklar ve sıkısık ekonomik durum, Kıbrıslı Türklerln gecmlş acılannı unuttukları ve Borıs harekâtını do^uron kavgadan sogu duklan onlamını taşımamaktadır. Kıbrıslı Turk'ün, bugun en buyük korkusu 1974 öncesine dönmektir Örneğın 15 • 20 bln doiayında Rum'un kapalı sehır Maraş'a cerl dönebıleceklerl sdylentllorl ben Kıbrıs'to iken, halk tarafından tepki ıle karsılondı. Sokoktakl adam, bu konuda, son derecs bıllnçlldır. Rumların, Maraş'a dönmeden önco, Turklere uygulanan sıyasal ve ekonomik ablukanın. kuşkuya yer vermeyecek blcımde, kaldırılması koşulunu onerır Gırne'de turıstık eşya satan Cumhurıyetcı Turk Partısı üyelerınden Sevım Rumlar önce dı8 malı kay naklardan devlet adına soğladıkları yardımların KTFD'ye duşen payını verıp, bzı eşıt bır toplum olarak tanıdıklarını kanıtlasınlar dlye yanıtladı sorumıı Magosa'da blr güvenük görevlısının eşı olan Guier E8refoğlu da Rumlara ellmlzı verlrsek kolumuzu kopartırlar. önce bızl tanısınlar d ye konuştu ve ekledı Savaşta Magosa kaleslnde kapalı kalanlardanım Bır den Turk askerırtı gordum Hayatımın en mutlu anıdır. Guler Eşrefoğlu Rumların co ğunlukta olduğu bır mahallede yetışmlş Onu Rumca konuşma ya, Rum glbi düşünmeye zorlar larmış 16 yaşında dıremse gec mış. Glrne Guzel Sanatlar Muzesf bekçisl Altan da KTFD'nln durumu garantıye alınmadan Maraş'a yerlsşecek Rumların EOKA'cıları aralarında barındırıp EOKA'nın şubeslni acacaklarına Inanıyordu Sabota|lar, sl lahlanma ve saldırı yeniden ba? lıyacaktı. Altan, Glrne'ye llmasol'dan göç etmiştı Bulundugu bolge bağlıkmış ama dafi ol muş cunkü bunlar bağ yaptıkca Rumlar bağlarını söker atar larmış. Yaşlılar da. toprak elden gltmesın dlye gençiere bağ yapmamalarını öğütlerlermış. Altan'ın cocukluğu dovuşle gec miştl Anası onu pencerede bek lermls akşamları. En önemlisi yaşamaktır dedı Altan. Işte Kıbrıslı Türkler, büyuk coğunlukia boyle düşOnmektedırler Ne var kı barış harekatını hıce duşurücu propagando da, bır yandan Kıbrıs'ta Rum yanlısı polıtıkayı gercekleştırecek psıkoloıık ortamı yaratacak b/cımde ışlemekte. kavflanın özu, boylece vıtmektedlr Ne yazık kı barıs harekâtından sonra Kıbrıslı Türklerle Türkiyell Turklen bu oz etrafındo bılmclendırıcı calışma yapılmamış. Bugunku anloyışlı kışıler meydanı Rum propagandasına açık bırakmayacaktır Buna ina nıyoruz. Bız neden Kıbrıs'toyız? Kıbrıslı Türk ekonomik cıkmazdan neden kurtulamıyor? Kıbns kavgamızı. zamanaşımına uğratmayı amaclayan tuzağa duşmemek Içın bu sorutarı, bılıncle yanıtlayabılmelıyız. Guler Mustafa Kemal Bunu zaman saptar Sen yaz: Latin harflerl yürurluğe guecektır... Bu beş Paşam yeter, Cumhuriyet ilanını başarohm, üst yanı yeter de artar... • Ataturk'ün anlamı nedir? En karanhk dönemde en ileri atılımlann Inancım yltırmeyen adamdır Ataturk; ışgal altmdakl Türklye'de bagımsız Cumhunyetı duşunebüen ve amaolayan klşidir Bugünkü 45 mllyonluk Türkıyede aydın kamuoyuna umutsuzluğu, çaresizhgı, güvenslzligi Rşılamaya kalkışan klm olursa olsun Atatürk'u ağzına ahrıaya layık değüdir. Ekonomıde seçeneksizhk var* mış, bagımsızlık kavramı artık yokmuş, «karşıhklı bagımhlık» varmış; gırtlagımıza dek borçlanmışıa, Türkıye atılım yapamazmış . İnanmayın ve Inandırmayın. Türkıyede en ileri ve çagdaş atılımlan yapabllecek toplumsal yetkinlik vardır Yeter kı derlenıp toparlanabılehm, ulusal bagımsızlık ve butunluk lçlnde sılkmelım. taze atılunların koşullannı hazırlayabılelım Aydınlığa yürüyecektır Türkiye; hıçblr karşı güç bu yuruyuşu engelhyemıyecektlr. BULMACA SOLD.VN &\Ö\ : 1 G«rçek olroayan, t» olmay&c, hayali 3 Külturle Ilgllı. klieüret 3 Goçebe toplum d\imunda blr boyu oluşturan alt bolümlenn her birt Tersi dolaylı Charak anlatma 4 S o r u u bir hmrf gellrse köprü kurmaS İçin kull»nıUn altı düı bir denız aracı oîur ç o k 4e$ü 5 Ortfc AT nıpa'da bır ülke 6 Tersi baş lıca, temel nlteliSinde olan En k ı » laman parça»ı 7 Avrupa'da blr ads ve ajiu &dla anj]au 01X». 8 Tersl blr çojlt pasta 9 Blr rcnk Tersl ««ki dild» sıvı TtHARIDAM A8AĞITA : 1 DerebeyUk düaenl. 3 Vücut »ıvılannd» bulurum b*y u çeklrdekll yuvarıâk gBw 3 Koyu renkll bayü"ı ykgmur buluUan, karabuluU&r 4 Tst • kendı kendine söı Terme 1 Blr laman tirlra! E Herh&n|1 bir Blçü btrtmlnin bOlündüJü ejlt parçalardan her bln Tenu ndonun slmgesl 8 8elenyumun slmgesı Feyk. 7 Tersl bir şeyin yere bakan yanı Oelecek >unan S Ban bestn maddelerlnde klmyual degljmeyl »aşîayan bakteri ve 123456789 ••• Bılmdığı gıbı, KTFD'nin sanoyısı yok denecek duzeyde, tarımı. hamen hemen turuncglllerden ıbarettır Sulama pro|uleri sonuclandırılamamış, verım sağlanarramıştır. 650 bın donumluk kuru tarım arazısınln yarısı her yıi nadasa kalmakta, hayvancılık veşıl yem yenne pahalı va cok oz ıthcl edılebılen hazır yeme bağımlı kılındığından, gelışememektedır. Başlıca gslir kaynağı olarak düşünülsn turızm, tıpkı uluslararası KTFO'ı statüsu gibı oskıdadır Rum keslmi ıle Batılı Rum dostlarının bu konuda uygulodıkları bl'ıncll politlko ve abluka yanında KTFD'nin ulkeye tur st getlrecek olanaklardan voksun olduğu yadsınamaz bır gerçektlr Ustslik Kıbrıs'ta Batılı buyük yatırımcılar tarafından gercekleştirllen turıstık tesısler îsraıi'm yaptığını her nedense yopmamış, guneş cennetınde, bu doğa' ener iıden yara'lanacak yerde. sı manUr 8 Sonb&hartSan kıs» ü*?in açan bir süs biUdsl DUNKÜ BCLMACANIff ÇÖZlMt SOLDAN SAÖA : 1 $ekerpt>?e 2 Ad*l» Ren 3 Uastar 4 AU Kabil S Pes Ama. 8 dA Mi=k 7 ir Ayak. 8 Radvo Ak» 9 ün YUKABIDAN AŞAĞIYA : «raD 3 Kas^p Dr 4 Elt Emaje 5 Reaksıyon. 6 Ra «A 7 Ar Bak> kal R Re İm It 9 Enflasîon ••• Politlkanm kayna$tığı Lefkoşede, dunyanın en şlrln yat lımaniarmdan bır tanesıne sa hlp tunstık Gırnede. turunçgl! ler cennetı Guzelyurtta, tarıhı ıle ınsanı buyüleyen Gazı Ma gosada, ınsansız şehır Maraşta Kıbrıs davası cok somut. çok çarpıcı ve oynanmak Istenen oyun son derecede acıktır. Kıb nsta bulunduğum yirmi gün iCinde Kıbrıslı Türkler ve Kıbnsta gorevlı Turkıene konuyu enıne boyuna tartıştık Hıc de zor olmadı; Insanlar oyleslna dertlı kı bır dokun, bın ışıt .. Yavru vatan, kım ne derse desın, Rum boyunduruğundan kurtarılmıs olmaktan kıvançlıdır. Kım ne derse desın dıyorum ve bu soz lenn altını cızıyorum Cünkü KTFD nln bugün İçin de bulundugu ekonomık cıkmaz, yönetıcıierınln bu konuda kı akıl almaz becerıksızlıklerı, Türk parasının değer yıtırmesıy le de ılgılı bunclım Rumlar ta rafındon ustalıkla kullanılmakta, Kıbrıslı Türklerle Turkıyell yayınları L 2 3. 4 5. 6. 7. 8. 9 TUM TUM TUM TUM TUM TUM TUM TÜM FEN GENEL YETENEK cılt I . . 400 T L GENEL YETENEK cılt II 400 T L MODERN MATEMATİK 400 TL KLASIK FİZIK 350 T L MODERN FİZİK 250 T L KIMYA 200 TL FEN LİSELERİNE GİRİŞ 400 T L KOLEJLERE GİRİŞ 250 TL BILGISI ORTA 2. YARDIMCISI 150 T L ODEMELİ KİTAP İSTEME ADRESİ: ARITAŞ YAYINLARI Aksaray • İST TEL: 22 22 23 Sohlbl: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gozetecıhk T A Ş adına NADİR NADİ GeneJ Yoyın Müdurü OKTAY KURTBÖKE Muessese Muduru EMİNE USAKLIGİL Yozı İşleri Muduru TURHAN ILGAZ Bcsan ve Yoyan: CumhurıyBt Matbaocılık ve GazeteclIlk T.A Ş Coğaloğlu, Turkocağı Cad No • 39 41 Posta Kutusu • 246 İSTAN8UL Tel.: 20 97 03 BUROLAR • ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENIŞEHİR Tel 17 58 25 17 58 66 Idare • 18 3335 • İZMIR: Halıt Zıya Bulvarı No 65 Kat: 3 Tel 25 47 09 13 12 30 • ADANA Ataturk Caddesl Türk Hava Kurumu Işham Kat: 2 N o : 13 Tel: 14 550 19 731 TAKVİM 27 OCAK 198t Imsafc 634 Günea 814 Öğle 13 27 Ikındl 16 03 Akşom Yatsı 18.19 19.54 Cumhurivet