Katalog

(2, Cumhuriyel evlet •daau nasıl otmaİKfar dlye düşunüyorum da. akluna h.ep bir ımııron çocuklanna olaa bağlüıgı, aevgisi, özverlsi, çocuklan uğrunda gözünü budaktan sakınmazlıgı canım seve seve verirügi, yemeyip yedirmesl. yedinnedllği geliyor akhma bir saplantı halinde. Civcivlerine sahip çıkan bır tavuğun. ele güne. düsmana karşı haklı olarak şişe şişe, horozlana yiğitlenet •aldırganhğını düşünun hele! Kuluçka olmadan önceiu o sunepe o pısırık, sağdan soldan gaga yiyip bir köşeye kacışını gözlerimlzln önüne geurirsek, ana olunca nasü so rumluluk yüklenip koruyucu bir yigit oldugunugorürüz. Son günlerde okudugum yapıtlar ara•mda, Amerlkah yazar Howard Fast'in ÖZGÜRLÜK SAVAŞÇISI YURTTAŞ THOMAS PAİNE baş köşemde duruyor. Thomas Paine (1737 1609) bır îngiliz işcisi. Amerika'ya göç ediyor. Bir Ingiliz sömürgesi olan Amerika'nın özgurluk savaşının önculerinden ohıyor. yazılan ve eylemleriyle. Özgürlüge başını koymuş blr devrtmd olarak, partallar lçtnde. yan aç 5 an tok denebilecek btr yaşam , sürdürüyor. Amerüca özgurlüge kavuştuktan sonra, Fransa'ya gıdip, Büyük Devrimi coşkuyla karşıhyor ve Konvansiyon Meclisine uye oîuyor. Howard Fast, işte bu buyük adamın yaşamını, eylemini, belgelere dayanarak ro OLA/IAR ve GÜRÜŞLER 24 OCAK 1981 D Devlet Adamlığı Vedat GÜNYOL manlaştırmış Blr yerde remancı çöyl» nlteliyor Thomas Paine'i: «Dünyaya meydan okuyan bir sahil kolonisinde bir yabancıydı. Hiç ktmss değlldi, ama, bir köylünün gözleri lle lnsanhğın umudumı gördügu. lçln Herkes oluvermlşti.> Bence, devlet adamhgınm tek t«j>itwi fcu: •Herkes oluvermek. Emperyalizmin pençesinden kurtulma ugrunda canını dişine takan Türk Ulusunun kutsal savaşında, Kurtuluş Savaşı'nda Gazi Mustafa Kemal Paşa, sonradan Atatürk (bir kısım geri kafalılara tnat) herkes olmayı başarmış tek lnsandu Türk halkının gözleri ile Türklügün umudunu gördüğTi o gözlerâe umut ışı&m yakalayabüdlği Dunya tarihlnde. herkes oluvennenm blr başka ameğinl Gandhl'de göruyoruz. Okuyxın Gandhındn yaşam öyküsünu. Göreceksiniz, etlyle kemigiyle, canı ruhuyla çlleeiol p*ylaştt§ı haBnyla nası! p y ş § y ç ç 5 , aasd Ö herkes oluvermlşü. Öyle olmasa, koca bır tngiliy. imparatorlugu nasü gelirdi dize, o eö murüp horladığı, yerüstu yeraltı zenginliklerini babasının malı gibi kullarup şjşe patlaya, Ada'sındakl insanlarının mutluluğumı düşünen imparatorlugu. Çagdaş devlet adamı olarak, blr d» Tito'yu anmak isterim. O da, herkesleşebilen sayıb devlet adamlarından btriydL Diyecek sinlz, İkinci Dünya Savaşı'nda. Churchıll kendi ulusunu ön plana almakla birükta, faşizme karşı direnen dunya ölçüsünde, bir ara, evet bir ara herkesleşebilmişti, yenüyelim. Herkea olm&nın yolu, kamu çıkannı ken 4L çıkannın ustunde tutmaktan geçer. Demokrasi dönemimizde böyle kaç poUUkaa vardır. Soranm size, şu yirmi yirmibeç yühk demokrasi döneminde, bana, kaç devlet •damı, kaç polltikaca göst«ret>illrsrniz kt halku ydbtsnhktaa tttradlti Mr dteemde. •Tlnln içl alev«tas ncaklıgjnda olmayan Kaç kifli gösterebilirsinlı, çaysız, şekeraiz •UBUZ, olektrikalz geçen (ualerde, pastalı çörekll çay sofralan hazirla.mfl.mis, yuzluk btnlik ampuller altmda günunu gun «UneBİ90İSUH. Biraz düşçu, hatta ilkel bulacaknnız u u son olarak şu düşünoemi de belirteyim: Devlet adamı olmak kolay mı senıyor«unuz? Gerçek devlet adamı, tepelerde oturup, milyonlann yaşayışıyla Ügilenmeyen adam degildtr. olamaz da. Gerçek devlet ada mı yurdunun en yoksul adanumn yaçarn düzeyiaden haberü, alçak gonullu bir vaçayıs içtnde olmah, bence. Bunu en geniş anlamıyla bir Gandhi gerçekleştirmiş yoksnl yaşayışıyla. Daha gerçeıkçi bir görüşle şftyle belirteyim: Inandırıcı oimanın tek yolu, bir devlet adanu için, özel yaşamını halka açmaktır. yedıği içtiği, oturup kalktıgı, 6ze] yaşamında. yaptığı ettifiyle. Bir yurtta bir tek adam açlıktan ölüyor a* eger, devlet H'™""' boğazına takılmalıdır yedlgi lokmalar. Yoksa, o, devlet adamı degildir, olamaz da. Bu düşünceler size çok ilkel gelebllir. tlkeldirde. Ama, ae yapalım, ben böyle duşunuyorum ve yaşamaya çahşryorum. Kimseyl teetmemeye özen göstererek!.. Ayrık ag eltoin küçuk parmagı hep aynkU. Çatal «w tarken, kalemle yazarken, gözlügunü takarkea. kravatmı düzeltirken, küçük parmagı kibarhk özentisınia bayrak diregi gibi dikilirdl. Dansederken. kadınm sol ellni avuçlayan gag elinin küçuk parmağı göze çarpacak biçimde aynbverirdi, Ner»den gelıyordu bu «demode» davranıs? Nedir bu? Savoir YİVT+. Yani? Adabı muataraC Türkçesl? Görgü. lçki kadehinl başparmag! Mr yaailan Mrardı, ttç parmagı öte yandan; «erçe parmagı ise savoir Yivre gereği havadaydı. Gerçekte nezaketi gösterl»ten öteye geçemiyen; terbiyeyi terbiyesizllk İçin kullanan; çoğu zaman edepsizligi marifet eanan bir tipti. Köylüyu horlar. işçiyi aşagılar. «beyefendi»lerin önünde ikiye katlanırdı. Alafranga muaşereti» dalkavukluk etmek ıçın gerekçe ve kendısini fasuly» gibi nimetten sayardı. Bab uygarhğma düşkündu yuzeyde, ama caçının telinden kuyruk aokumuna dek alaturkaydı. Çatal tutarken •srç« parmagtnı otekUerdea »r»rtn lokmayı cignerken ağzınt lapırdatırdi. S Kurucu OKTAY AKBAL HftVIR Meclis'e Doğru... Derrimtai lztoyen aylard» Kornoa Meclls'in toplanması tartışılmaya başlaamıştı. Orgeneral Gursel başta olmak üzere tum Milü Birlik Komitesi üyeleri özellikle 14' lerin tasflyestnden sonra çok partili yaşama bir an önce dönmek istegiodeydiler. Yenl bir Anayaaa. yeni bir Seçım Yasası yapılacaktı, sonra da ulk» demokratik yaşama kavuşturulacaktı. tşte o gunlerde «Vatan gazeteeindekl kösennte bu konuda düşüncelerimi belirten bir yazı yazdım ve şu öneriyi ileri surdum: Kurucu Meclis, parülerin. politikacılann etkisinden kurtarumalıydi; bu yüzden de Kurucu Meclis'e seçilenlerin yapüaoak ilk genel seçimde aday oimamalan gerekirdi. Yani, Kurucu Meclis'e üye olanlar 1961 ekiminde yapılacağı bildirilen milletvekili secimine katüamayacaklannı önceden açıklamalıydüar. Kendime gur» gerekçeler de ileri surmuştüm. Yapılacak Anayasa ve tum yeni yasalar böylelikle şu ya da bu partinin biçimledigi blr belge olmayacaktı, daha dogrusu bu tür kuşkulardan uzak kalacaktı... Hemen tepkiler başladı bu önerlme karsı. Hiç unutrauyorum, genç bir yazar arkadaş, hem de «Vatan» gazetesinde bu göruşe şiddetle karşı çıkmıştu Diyordu ki. partili politikacüar niye Kurucu Meclis'ten uzakta tutulsunlar. Hiç olur mu, falan ya da filan kişinin göruşlerinden, oyundan yoksun kalmak? Falanca kişl gibi kaç yurttaş bulabiliriz? Şunsuz olmaz bunsuz olmazl... Ben de başka bir yazımda Türkiye'de 450 kişilik bir Meclis'e girebilecek deger ve nitelikte binlerce kişi bulundugunu belirttim. Her alanda yetişmiş kadrolar vardı. îlle d» şu ya da bu kişinin vazgeçilmezhğine inanmak yanlış bir şeydi. Ya Kurucu Mechs üyeligi, ya da ilk seçimde aday olabilmek! Benim bu önerimi tek savunan. «Cumhuriyet» başyazan sayın Nadir Nadi olda Yazdığı bir başyazıda bu önerimi destekledi. O da kimi yazarlann saldınlanna uğradı. Kısacası, benim ve Nadir Nadl'nin görüşü benimsenmedi, Kurucu Mechs'e yülann ünlü polltikacılan, parücüeri büyük bir çogunlukla girdiler Zaten iki partiye önemli sayıda kontenjan tanınmıştı. Her Uden gelen temsilciler de yine partilerin unlü kişileriydi. Meslek kuruluşlan adına gelenlerin içinde de partililer önemli bir sayı tutuyordu. Kurucu Meclis. Anayasa'yı yaptı, halkoyuyla bu Anayasa'yı onaylattı. görevden ayrüdı. 1961 secimi yapüdı. Kurucu Meclis'te yer alan partili üyelerin bir bölumü bu kez milletvekili olarak Meclis'e ve Senato'ya girdiler. öte yandan Kurucu Meclis'e katılma olanağı bulamamış başka partilerin yeni Meclisteki üyeleri bu kez hazırlanmasm» katılmadıklan Anayasa'yı ve öteki yasalan «Bunlar karşımızdaki partinin canınm istedigi biçimde gerçekleştirdigi işlerdir. biz bu Anayasa'yı beğenmiyoruz, üçte iM çogunluğu elde eder etmez degiştirecegiz» demeye başladüar. O gön bu gun, Parlamentomuzda Anayasa yanlıları, Anayasa karşıtlan savaşım verip durdu birbirleriyle... 1965. 1969 seçimlerinde 81 Anayasasına karşı çıkan bir parti, çogunluğu kazanıp on yıla yakrn bir süre iktidan. elinde tuttugu için 61 Anayasasının bir tek maddesl uygulanmadı. aynca bütun başarısızlıkların, yanılgılann kaynagı da hep bu Anayasa sayıldıl Şimdi. yeniden bir Kurucu Meclis'ın oluşturulması söz konusudur Açıklandıgına göre 1981in yaz aylannda bu Meclis toplanarak çahşmaya başlayacaktır. Ama Saym I>evlet Başkanınra açıklamasına göre, bu Kurucu Meclis'to partl üyeleri bulunamayacaktır. Ba dogrusu benim de katüdıgun bir görüştur Gerçekten de 27 Mayıc sonrasında şu ya da bu partinin Kurucu Meclis'to agırhğı elinde tutması yanlış. yararsız sonuçlar vermiştir Parti üyeieri, Kurucu Meclis'te yer almamalıdır, Hatta ben daha ileri giderek şunu da soylemek istiyorum. Kurucu Meclis üyeligi yapacak olanlar ilk genel seçimde şu ya da bu partiden milletvekilligıne. senatorlüğe adayhklannı koymayacaklannın güvencesinı kamuoyu önunde vermelidirier Ulusumuz. Kurucu MecUs'ın hiçbir partinin yandaşı. ya da destekçısi olmadıgını bilmeli. bu Meclis'te üye olanlann kendileri için hiçbir siyasal yatınma kalkısamayacaklanııa inanmalıdır. Kurucu Meclis, çalışmalannı bitirdikten sonra yapılacak ilk genel seçimde 12 Eylül'de Parlamentoda üye bulunan kişilerin aday olamamalanna gelince... Bu görüşe katılmak zordur. hatta olanaksızdır. Çünku böyle bir önlem, böyle bir yasaklama, insan haklanna ve demokrasınin nnlamiTia ters düsen bir davranış olacakör LAROUSSE GENÇLİK PEDİSİ Batı'cim ftodaHto «atolannda nç v»ren yöntsn» tar, artstokrasinln •araylannda yaşam blçimleri v» davranış kurallan oluşturdukça, kendine özgü gör«u yasalan ortaya çıkmıştır. Ne var ki, burjuvazi basörıp aristokrasi gümbur gümbür yıkıldıgında n» olacaktı? Yeni egemenler para saymasını bilen kaba saba tuccarlardı. Kontlar, kontesler, baronlar, baronesler paradan tiksinirlerdi. Niçin? Çünkü parm kazanmanın ne demek olduğunu bilmezlerdi ki? Böyle bir kaygılan yoktu. Burjuva parayı biliyor, tanıyordu; paraya day»> narak «savoir vlvre»i ögranmek kolaydL Eskl •gemen, yeni egemenin kabalıgını, terbiyesizligini, »örgusüzlügünu, gidermeyi ödev belledl. Kontesler, baronesler, görgüsüz burjuvalara görgüyu ögretmek için seferber oldulan Yıllarla blrlikte blrkaç kuşak geçince, parasal egemenliklerini pekiştiren büyük burjuvalar «adabı muaşeret»le kaynaştılar, gelistller, oluştular. O sirti bizler ne yapıyorduk? Osmanlıydık biz; bıyık burup pala sallıyordukı bagdaş kurup lengerdekl pilava elle saldınyorduk; muaşeretimiz kendimize göreydL Tanzimatla btrlikte «Batı'nın gorgflso» Tftrldy»'"' 7a de yansımaya başladı. Fesli, plastronlu, kravatlı, redlngotlu Osmanh efendısı; evinde soba yakmaya, masaya oturup çatal bıçak kullanmaya, kadeh tutarken serçe parmagını aynk tutmaya başladı. «Avrupai» yaşam ve davranış moda oluyordu. Ülkemizdeki yabancı okullar bu konuda birer eğıtim odağı sayıldılar. Ne var ki çogu Osmanh'nm paçalanndan akıyordu Frenk görgüsü; ve hayatın doğal davranışlanna karşı insanlan yabancılaştınyordu. Anadolu'nun kasaba eşrafı bakır sini çevresinde bagdaş kurarken; İstanbul O»manlısının incellği igreti kalıyor, benliğine sinemiyor, serçe parmağı gibi kişiliginden aynlıyordu. • Günümüze degin uzanmıştır bu döküntüler •Osmanh Efendisi» tipi, ya bencılligin simgeatdtr. ya gerçek yaşama ters düşen sahteciliğtn mukesidir. Dünyanın belki hiçbir toplumunda, iki yü*lülügün iki ayaklı yontusu gibi dikelen «Osmanh efendisi» tipine yaklaşan bir tür yoktur. Ulusal bağımsızhk savaşını bunun içmdir ki, Anadolu insanı gerçekleştirmiştir. Osmanh efendisi Iftreti bir küçük parmaktır, tarih sürecinde laftan başka hiçbir şey üretmemiştir ki görgüsü olsun Klınbüyökkitapcılapda MeydanLarousse Mtydan Gazateeilik v* N*friyat Ltd. Şti. SalUnmektebi Sok. 23 25, Otjaloglu • üttnbul Td. ^27 9310 BULMACA BOLOAN BAÖA : 1 Dofal tatdntlı demlr okridl. 3 Çekeıin kaynablar&i >tff1t1ıçwınnf1ffn y&pılfiiış nnkU. kokulu kaü «eker Fak&t I DüşünülerJ dolayuıyla anlatan aöı Blr bayvao. 4 ü ı u n v* itr r">* kayıd. 5 Bahuat, e» üaçlan glbl malaenMlet satan klmas. 6 AkdSer s a n yangıu. 7 Tıkıt olarak kaülanılsD doBsl bldrokarbonlu btr gax. 8 T e n l Kralania pvanu) k l n bedelt, fklx Radcnun »lırıgesl. 9 Duman lekeel Konusmads sezcOkleri bttdanbtre «Oyleyemeym. TVKABIDAN AŞAÖITA ! 1 Memeülertn sOtOnda buhmaıı «eker, 8üt$ekerl BU oota. 3 Btr «ajı *Ma, ttroega tykm. S Kâftıt, pa> «Bman, öldW glU «eyler flstOa* y«pünu? suluboya raslm. 1 Evlo bfflümlertnden Ka lm agaç gövdesl. 5 NefesU blr ç*in Tenl bir «eyln y e n takao Tanı 6 T e n l U r »ey gakmeys yanyan » p b çcogel. T Tantalın stmgesl T e n l •ört jeçerUk, istedlglnl r s p b n bOme eOcu, nOfıa 8 Blr n n k K n n l olarak beotaıson İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜCÜNDEN Genel idare. Sağlık ve (657 tayılı kanuna tabl) Eğlttm Kizmetlerınde acık bulunan kadrolara zorunlu görülen eleman alınacaktır. Sağlık Hizmetlennde açık bulunan Uzmon Hekim kodrolan 7. ve 8. derecedJr. Istekliların 9 Şubat 1981 Salı günü «aat 17.00V» kodar müracaat formu doldurmak üzere bir fotoğraf İle Rektöriük Zatişlerl MödOrlüğüne başvurmaları duyurulur. Sağltk Hlzmetleri: Göz Hastalıkları Uzmanı Cllt Hastalıklart Uzmanı Rontgen Hastalıkları Uzmanı Egltlm Htzmetlerl: Turfcçe, Fransızca, Almanco. Okutmaru Öğretmen Memur Koruma Memunı Inglllze* Her aydının kitaphğında bolunması gerekli bir büyük Oenel Id. EDEBMT \1LLIGI 1981 1 ŞUBAT'TA ml?, yerle^nlı Olçfl. 9 Dalgl Blr «oru. DtNKO BClAUCâNDf ÇÖZCMO SOLDAN 8AĞA : 1 Lafebesl. 3 İlaM tse 3 Bay L«ma. « Dogma. S Ekablı lm. • Ta Unutma. 7 tfkA Bak. 8 Oda Bal. 9 Eadenın. YLTtARIDAN AŞAĞITA s 1 Libretto 3 AIs K». ld«. 3 Fayda Kan 4 Eh Obua. 5 Bügta R* 6 amruB. 7 Sbn» Tabu. 8 İaa Imkan ( S (Basın: 10646) 525 Cumhuriyet Sahfb): Cumhurtyet Matbaacılık ve Gazeteclllk TXŞ. adına „. „ ... „ NADİR NADİ e*Mt Yaym MGdurft « ^ ^ M . ... OKTAY KURTBÖKE M Û M M M Müdüru ... ^ . „ . . M EMİNE UŞAKLIGİL Yoıı kiMİ Müdürü TURHAN ILGAZ Bosan *• Yayon: Cumhurtyet Matbaacılık ve Gazetedllk TAŞ. Cağaloğlu, TOrkocağı Cad. No: 3941 Posta Kutusu: 246 İSTANBUL Tel.: 20 97 03 BÜROLAR • ANKARA: Konur Sokak 24/4 YENIŞEHIR Tel.: 17 5825 175866 Idare • 183335 İZMİR: Holit Zlya Bulvan No: 65 Kat: 3 Tel.: 254709 131230 ADANA: Atatürk Caddesl. Türk Hava Kurumu işhanı Kat 2 No: 13 Tel.: 14 550 18 731 TAKVİM 84 OCAK 1981 Imaafc G0ne« öğlt 8.17 1356 iklndl 16.00 Afcşam Vatsı 1815 19.51 Prof. Dr. Sahir ERMAN DÖYİZ SUÇLARI 1979/80 EKİ ÇIKTI Cılt Cilt Ek Ek I Genel Kısım IlDöviz Suçlan 1136 Sahife 11176 Sahife HACETTEPE ÜNİVERÖİTESİ DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ DEKANLIĞINDAN Fakültemızde açık bulunan oşağıda bellrtllen Blllm DaHarına Öğretım Uyesi alınacaktır. Isteklılerin 2 2.1981 pazartesl tarlhlne kador Dekanlığımıza baş vurmalan gerekmektedlr. ÇIKIYOR! İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ DEKANLIĞINDAN Fakultemlz Cerrahl KürsusOnde 1 odet Proresflr kadrosu ocıktır Isteklllerln 6 Şubat 1981 Cuma gönO taot 16.00V> kadar Dekanlığo başvurmalan duyurulur. 250 TL. 97 B TL. 200 TL. 500 TL. DUYURULUR BİÜM Cerrahl Perlodontolofl Maddeier BUgla* ADEDİ 1 1 1 Profesor Profesör Profosör • • Dağıtım: Vali Konaâı Ceddesi Yapı ve Kredi Bankası Tesisi Kat 7/1 Nışantaşı Tel: 488311 4 8 8 0 09 ve Kitapçılarda (Cumhurtvet: 527) : A. 540810645) 521 10831)