Katalog

ÎKt rdeml! oigun alçok gonüiîö v» hepsrnîn ö»« tunde natiustu devlet odamı ntteliklerıni h«r zaman saygı lle cndığım eskl Mıliî Savur» mo Bokanlarından rohmetll Kenan Yılmaz'don dıniamışttfr: Cumhurtyetln ilanım Izleyen yıltann birlnde, genc bir Oefterdor Vefcıil olorotc Amosyo' de gorev yaptığı sıralarda. Sağlık Bakanlı§ınd<ın bır geneige gelır H'e, o zamonkı deyımlyl* Istonbul Darülfünjnu Müderrıslennden (Unlversite Profesörlerınden) oluşan bir kurul, llleri dolcşarck, soğlığı koruma, mlkroplardon saktnma v» bulaşıcı hastalıklor konusundo hoHa aydırv lotıcı konferanslar verecektır N« var kl. BakanIrk. bu genelgesmde, oiabıldığınce cofc sayıda va tandaşın dınlemes'nl sağlomak omacı lle konf»> ronsiarm, tercıhon kentın en büyük câmilnde v» cumo namazıntn hemen ordı «ıra verılmesinl ıstemektedır. Dönemın Amosya Voüsi tecrubell ve kurt bir Idâre âmirldlr. O yıllaroa cârrıde, hem ds cumo namazının ardından, mlkrop. vırüs, koh bosıîı, dlzonterl 6alginı.. glbl sözlerm geçeceâl ve bunlara ılışkın reslml! panolann gösterlleceÖ' bır konferons verdırmenin bâzı tadsız tepkilere yol açabıleceğınl düşünür ve, başını derde sokmamak Içın. ılçelerde bır denetleme gez,sl bahanesl uydurarak II merkezlnden oyrılır. CUMHURÎYET 9 TEMMUZ 1080 E olaylar ve görüşler Celil GÜRKAN Emekli Genend böyte cnitadaşloTi... CafltfVo (2) hukumet Idor»«I ver.rsen yapacağı budur. Kalkor camll perttte mlkrop konferansı verdlrlri...» Rahmetll Kenan Yılmaz seslnl cıkarmaz v« pabucunu glyıp câmıden ayrılır. Ünlu Fronsız devlet adamlarından sanırnn CLEMENCEAU nun, ana çlzgılerıyle anımsıyabil dığtm bır sozü vardır «Savaş, sâdece askerlerin ellne bırokılamoyacak kadar cıddı ve önemll bir •orundur» der. Sovaş yalnızca askeri harekât ton ıbâret sananlar bu sözü belkı garlp karşılayabılırler. ama soruna tşuradan şu kadar kuv vetle taarruz ederlm, şu hatta sovunurum» şeklin de değıl de, «savaşın gudümü (La conduıte de la guerre)» perspektıflnden bakılacak olursa, CLEMENCEAU'nun haklılıâı acıkca görülür Bu söz. daha büyuk boyutlarda, savaşın güdürrünu de lcerecek Devlet yonetıml duzevlnde değerlendırt Ilr8e aynı sonuca varmak doğaldır Sanıyoruz kl Amasya Muftusu rohme'll Hoca Kömıl efendl de, hükümet idoresıne bu acıdon bakrnış ve, genc. defterdor ve Valı Vekıli Kenan Yılmaz'ı bel k( de haddınden fazla genç toy ve tecrübesiz bulmuş olacak kl bu sözlerı soylemek zorunlulu öunu duymuştur» Gunumuze gelelım ön yargıkjrdan. klşlçel •evgl, nefret ya da çıkar duygularından polıtık duşunce ve tutkulardan tamamıyle sıyrılarak, ta rıh bıllncl ve sağduyu ile Turkıye'nın hâhne bakorsck rahotlıkla şu yargıva varabılırlz Atoturk ve bir ölcüde oe inönü'den sonra Türk ye Cum hurıyetl Devletı yaşiarı. başiarı ve dlplomalorı ne olursa oJsun, «cağa» lann elınde ve yönetl mlnde kortrıştıri.., Belkı bu yarçımızi, gereğinden fozla katı ve insafsız bulonlar cıkabıllr Saygı duyorız, afno, lcerıde ve dışarıda saydtron, soyıian, saygınl.k gören devlet olma nlteliâl yö nunden Türklye Cumhurıyetınin, 1950 öncesl ve hele nele 1938 öncesl lle 1980'dekl farklı yeri gözler önünde İken, klmse zahmet edıp d» bu yargımızı değıştirmeyı b'zden retemesln'... Iste yen olurso Tarıh'l konuştururuz Örneğln 1938 öncesl Türklyesml anımsayalım Dostluğu ve itti fakı ısrarla aranan, o zaroanın Bırleşmış Mıliet !erl olon fCemıyetl Akvam (Mılletler Cemlyetl)»a. prosedur gereğınce kendlsl başvurarak değll avrıcalıklı (irrtiyazlı) Işiem gorerek ve orgut taro fından özel surette davet edılmek suretıyle üve olan ve örgut ıcınde, donemın Duvetı muazzama (Buyük devletlerı) sı gecınen lngıltere ler. alkın bınkımlerl bankalar ve bankerlerce faız karşıhgmda toplanmakta ve kredıve doD'ivf<uulcre< ışadamlarma lanay cıieı a ve pıyasaya aktanltnaktfld'r. Özellıkle küçuk tasormf sahıplennın bınk^ırdı?ı paıalar, emekli ıkramıye en, KIdem tazmınatl'in, satılaa gayrimenkııllerın ve meukuılerın bedeherı banka ve baakerlere >atınlmakla kapıtalıst ekonomınin hlzmetıne sunulmaktadar. Tasarruf 8ahıplerl bılerek veya bılmeyerek zengınlerln daha zengınleşmesıne ve yenl 7en gınjerm yaratıımasına hızmet etmektedırler Bınkuoler zorunlu olaraK malı kurulu%lara \e bankalara kanalıze edjiecekur, bu kaçmılmazdar ve gerekhaır de Ancak, bınkımlenn değerlendlnlmesı genel ekononi! pohtlkası ıçınde bır hükümet »crunu olup sermayemn egemen oldugu devlette bınkımler, emekçılerın yaranna degıl sermayedarlann yaranna kullanıLroaktadır. Halkın bankalarda v e ban kerlerde toplanan bırtklmlertnm guvencesı nedir? ) Çağa'ya Hükümet Verirsen,, FransaTar, Italyoior. AtmoTTyoTor, Ru8ya*tar Jvponya'iar duzeyinde etkl v« nüfuza sahlp. en önemll uluslararası sorunlardo (örneğlh, BrlandKelloç Poktında. Nyon Konferansında, Silohsızlanmo çalışmalarında.) buyuk ağırlığırh duyu ran bır devlet. Balkan ve Sudâbot Paktlarının motrıs gucu Montreux Bogazlar Sözleşmeslnl. Hotay'ın anavatana katılmasını sağlayan uluslararosı prestiıe sahıp ülke Ankara mılletlerara sı uyuşmazlıklarda cDanışma trerkezi» Türkıye; «Bundan boyle tstanbui a Constontınopls denmeyecek'...» der, başta Megaloldea'cı Yunonıstan, tüm dünya bu emre uyar. Türkiye: tUlusol guvenllğlnın gereğldlrl...ı der, Montreujf* de yenı Bc^ozlor Sözleşmesl oyblrHğl ile kabui edlllr Bugun öyle ml yo! Yüzyıllorın utonc vertcj vargısı fBoğazlann hasto odamı» sözünü Musto1a Kemâl, Tarlh'e gömmüştür ama 1950 sonrasındokl ıhayrül halefılen aynı deyıml, hem de ucretll bekcillk nıtellğınl de ekleterek tBogozlorın hosta bekçisl» şekllnde yenl baştan dünya bosınının ve dıplomatlorının oözına sakız dıye vermeyl elhak başormıçlardır! Helmut Schmıdt cıkar. Türklye'nın ekonomik durumunu ıDomuz ahınma benzetır, bir Matthoeffer. ulkeyl tSodaka kutusu» olarak niteler ve de blz imparatorluk sohrbi iken cırâpta mahallı» ve devletler envanterinde odı bıle olmayan Irilı. ufakh ülkelerden, bu arada Lüksemburg'tan bu ıkutu» ya «sadako» atmakjrını >ster; bir tStern» dorgisl, ülkesının para gucüne güvenmenln verdlği kustahlıkla Turklye'yl cAlmanya'nın evlâtlığı» olarak niteler ürkek bokışlı dıplomat Worren Chrlsropher tTur klye'yi ayakta duracak haıe getlrmeye çalışıyoruzj* diye kasılır: ama bütün bunlar karşısındo kılımız kıpırdamazl 1950 ve özelllkle 1938 oncesi Türkly© rte 1900 Türkıyesl orasında, uluslararası saygınlık yönunden bu dıametrık farkın sorumlusu kım. daha doğrusu sebep olonlar kımler^ Hoyır, hayr 1 Her defasında da gözlerımızl dışarıya cevlrmiyelım, sucluyu ılla da yobanci merkezlerde dış etkı odoklarındo oramıyolım; bıraz da ıcimıze, kendımıze bokalım ve bızı bu hale getırenlerın, tesoduflerie yonetım boşına gelen yo da getirllen ve Amasya Müftusu rahmetli Hoca Kâmıl eıendının deyımı lle ccaaa»>ar olduğunu görelım ••• Evet. ylnelıyoruz 1950 sonrası, Türklye lcln tçoğa»lor yonetım:dır. Tabıı bızım burada kullan Rahmetll Yılmoz, Vollye vekâlet edecextlr. durumu kavramıştır. Başkaca yapacak bır şey de yoktur. Kendınce bır plân tasarlor il Jandorma Komutonını çağırır, durumu anlotır ve ona şu tolımâtı verir: t... Konforans cuma norrazmın ardından ve cemâat dağılmodon Yıidırım Baye7id cömi'ınde venlecek. Ben de o gun cuma na mazına katılacağım. Sen, cemâat namozda tken câmının kapısım tutacaksır» ve konferans bıtıp de ben kapıdon çıkmadıkca «Valı Veklltn!n emrıdırî...> dıyerek fcırnsenm câmlden aynl masına Izın vermeyeceksin!...» Işler plânlanan blcımde yürur Nonroz bitmıştır. VoU Vekııı rohmetiı Kenan Bey yennaen kımıldamaz. Amo, olacaKlarcan haberslz h a * , comıyı terk etmek üzere kapıya doğru yaklaşır. Tom bu sıroda, eilerlnde konferansa ıllşkln levhalar, sehpalar olduğu hâide bır kaç odocı v« crkalarındon oa konferansçı profesorler camtve gırerler ve içierınden bıri cMuhterem cemoat! lütfen yerlerınıze oturunuz. Bokanlıöm emrıyle Istanbul'dan gelen MuderrS Beyier bir Vonferans vereceklen...» der. Cemâat şaşırmıs tır Zâten kapıdan cıkmaya da olanak yoktur; cunku bır koc erie bırlıkte kaptyı tutan Jondormo Komutonı klmsenin cıkrrasına Izın vermemek tedır. ister tetemez yerlerlne dönerler ve konferans boşiar. Câmlyl dolduran hoik, öncelen ho murdanarak, 60nralon da llgl lle dinler konferan sı Ama gözler, câmlde konferans verdlrme flk r'nfn onun başının altından çıktığı zonnı lle Va ll VBKIII genc Kenon Yılmaz uzerınde toplanmış tr. Konferans bıter toltmez rohmetH Yıljraz, her kesten once davranarak kapıya yönelır kl Jandorma Komutonı kendlslnl görsün ve cemâatın ckmasına ırın versın Pabuclarını ciır ve kapının dışında gıymek üzere iken, o zorrcnın Amasya Muftusu Hoco Kâmll Efendl (1). yanında kentın Herı gelenlerl ve yaşlı e$rafı olduğu hâlde kopıya gelir Ayokkobnarını gıymekte olan Vall Vekilinl cjorunce ozellrkie ona Işlttırecek şekılde yuksefc sesle yamndakllere şöyle der tYoaaa ışte «coflo» devfml nOfua kOtögö üe tfods •dılen mosuaı ccago (cocuk)» lık anlamına deÖHdir Nasıl kazanıldığı Tarlh sayfalarında yazı.ı bir «Istlklâli tom»mo sahıp itıbarlı, çağdaş. iierıcl, uygariıkçı, layik Atatürk'ün anlodığı anlamda tmlllivetçl» bir devletın yönotinılnde, otuz yıldır söz ve karar sahıbi olan, fakat ne yazık kı. soylu bır ulusu ona yaraşır bıcımde ve gercek devlet adamı sorumluluğu bılıncı ile yönetmenın alfabesınden habersız Dolıtıkacı caOoları kastediyoruz. Soruyoruz igöfflerın Turklyesmde, o dönemde de devletln şeklinın Cumhurıyet olduğunu ve bu husustakl Anayasa hukmunün değıştırıle mlyeceğını, hatta değıştırılmesmın önerılemıyecefilnı belırten kesın Anayasa maddeslne karşın, kendlsınl bırazcık hırpalayan MıMet Mecllsı önunde, Demokrat Partı Mılletvekıllennln gazabını dmdırmek Içın «Sız, ıstersenız Hılâfetl bile gerl getırebılırsınızi» dıyen bır kışı cağa değıl de nedır? Elınde «DP> sımgelı bastonla Devlet Başkanlığı yapmaya kalkacak kadar hafıflık gosteren bır kışı, yaşı, başı ne olursa olsun. oyuncağını elınden bırakmayan bır cocjktan daha da ılerl bır cağa örneğı sergılememiş mıdır'' Günü muze gelelım Uzun vodede elbette kendı ülkesının yararına duşuncelerden esınlenerek gırıştığı Turkıye'ye ekonomık yardım calışmalarından öturü Alman Malıye Bakanına karşı duyduğu memnunluğu ıfade etmek lcın. fAtalarımız sıperierde yanyana doğüştuler; şımdı dö oğullanmız Alman fabnkalarında yanyana calışıvorlari» diyebılen bır Malıye Bakanı polıtıtacılıkto da cağa. torıh bilıncınde de cağa değıl mıdır'' Örnekler sayn.akla bıtmez1 Isbaşma gecer gecmez, llk katıldığı NATO toplantısında «Muttefıklerımızın Türkıye'ye karşı duymayo başladıkları kuşkuyu gıdermek» (oysa kı asıl kuşku duyacak olon NATO değıl bızdık1) ıcın caba harcadıgmı söylıyerek, ya da, Ege ıhtılâfında elımızde belkı de en guclü muzakere kozumuz olan NOTAM 714"ü: t1974 Barış Harekâtından sonra bır hayalî cızgi olarak durduğundan Yunanıstanla lyı ılışkılere geçmek ve müzakereyi mumkun kılacak bır adım atmak amacı ile, lyı nı/et gosterısı ola rak kaldırdık1» dıyerek başarılı dıploması yaptığını sanan bır Dışışleri Bakanını bız cağa gormesek te dış dıplomasi âlemı «dıplomasının tecrubesız cocuğu/cağası» olarak değerlendırecektlr. Turk ulusunun yazgısı, halkımızın slyasî terclhlnın. bugunku yonetıcılerlnı ornek alarak kendısı de toplumsal cağalaşmak değıl demokrasinın özgürlükcü erdemınden yararlanarak cağa yönetlciler saltanatına son vermek şekllnde tecelll ettiğl gün aydınlığa cıkmış olacaktır. Sabırla, Inoncla beklıyeceğız ve göreceğız. (1) Amosya Müftüsu rahmetll Hoca Kâmil efendi, Buyuk Ataturk ün, Ulusal Mücadeleyı baş latmak üzere Amasya ya gelışınden ıtıbaren O'nu destekleyen. yurt ıc* gezılennde Amasya'ya uğradığında her def asında Atatürk tarafından aranıp ıltrfat gören avdın dın adamıdır (2) cÇağa» sozcuğü, Amasya ve yoresınde cCocuk» anlamına gelen ve yaygın şekılde kullanılan bir sozcüktür. karşısında korunmasına dayandınlmaktadır Para mıktan ile faız arasında bır orantı olmakla beraber teda vuldekı paranın artması faız ntsbetmi ındırmez. bılâkıs paranın artrnaii devam eder. kıymetı duşer ve faiz haddı yukselır Enflâsyon zamanında borç verenler, para de gerının suratle duşmesınden doğacak zararlara karşı yuk sek faız ısterler. Borç alanlar ıse yuksek faız öderler ve bundan genellıkle kârh çıkarlar Sebebı de. borçlanma suresınde para kymetının tah mınlerden tazla duşmesıdır. Enılasyon donemlerınde tnız oranlarının yukselmesi tabıî oîmakla beraber. bınkımlen korumak ıçın enflas yon hıza oranında îeaz venl^esj oiaraksızdır Ilen Batı ulkelerınde ornegın Almanya Hollanda ve Ingiltere gıbı ulkelerde faız hadleri yuksek ıse de bu ulkelerde enflâsyon hızı y uzde 10 nun altında olup (lngıltere de % 13 4), faız gehn norrnaldir ve ekonomıyı menfi yonde etKilememektedır Ve bu faız gelırı altında bır faizle bınkımleri kanalıze etmeye olanak yoktur Serbest kredi piyasasma karşın bankalar halka daha çok guvence vermekteyseler de. % 38 mevduat faızı ve % 20 genel gıderle hıç bır banka topladıgmı % 70'ten aşa^iya kredıye dönuşturemeyecegı ve çağdaşlaşmava yönelmesı ıstenılen bankalann gıder vereısıyle 1 85 • *?• 100'e varan faızli kredıyı kullanacak muştensını çok ıyı secmesı v e ızlemesı gerekecektır. Kred'lerm nske edılmesı bankalan ılende zor durumda bırakabılır Zarar pden ve zarannı azaltmak ıçın gayrımenkullennı revalue eden bankalann durumlan da kntık bır hal almaktadu* Halk teknık bllgı ısteven banka bılançolannı ınceleme olanağına sahıp olmadığından ve kendısmden boyle bır şey de ısterulemeyeceğınden, ekonomık bır knzde bankalardakı parasını da uzun bır sure almayabılır. Bankalann bılânçolan ve gonderdığı belgeler Malıye Bakanlığı nda zamanında degerlendinlmelı ve gerektıgmde mevduat kabul yetkısının kaldınlmasma daır venlen yetkı kullanılmahdır Serbest kredı pıyasasmdâ isted'eı güvenceyı bulamavan tasarruf sahıbıne Bankalar Yasasının devletın zaman ve kefalet» oimadan sağ ladıgı olanaklar banker banka vanşınd? faız farkına rağmen bankalarca iyice de ğerlend'rılmehdır Iç Durum Dış Durum orumdakl olaylan anlatan arkadaslanmıx «•vaş muhabirlerl»ne benziyorlar. Boyle döneıalerde dfl, olanlan anlatmakta yetersiz Kalır. Hele köşeyazdannda yaşananlardan uzak du^nek tehlikesı yoğunlasır Ç Düşünün ld karanlığın bastırdığı blr Orta Anadolu kasabasında ev ev, duvar duvar, sokak sokak savaş var Süahlı nöbetciler pusuya düşmemek tcin beklıyorlar Karanlığı yutan bır tek sılah «esi, yaylım ateşlennın otomaük duğmelenne basıverecek. Kaldınlamıyan ölüler. ölülenne ağıt yakan dlrilor, bakılamıyan yarahlar. bölge sınulannda çatışmalar, ateşe verilen evler caddelerde kurulan bankatlar insanlarda ve toplumda bır yenı yaşam bıçımi oluştururken. Istanbul'da hayat bilınçsızce surüyor Ankara'da ise neler oluyor9 Cumhurbaşkanı V©kıll AP'U Senatör Çağlayangıl, kontenjan senatörlerını atamaya hazırlanıyor Ne olur atarsa? Arkadaşımız Erbil Tuşalp, Çorum'un MDönO «emtınde bır geceyi anlatıyor• Sarüık ve Üoevler yörelerinde ateşe verilen evlerde kokmaya başlayan ölulenn sayısmın artması beklenıyor t ) «Bu olaylan bır uçuncu olay bekllyor mu?» dıye sord.uk bu" ılkokul ögretmenıne geoenın bir yanşında, yanıtı aynen şu oldu «Bu bır hesaplaşmadır Valı kım bıhyor musunuz 9 Bır gecede 67 valinın yerini değıştıren Demırel'ın ünlü Ozlük Işlen Genel Müdürü Yüksel Çavuşoğlu Emnıyet Mudurü kım bıhyor musunuz' O da degıstırılen Emnj yet Mudurlennın Ozlük Işlen Genel Muduru Kardeşçe ve dostça yaşamayı dıllenne pelesenk yapanlar once bunlan görsünler • Böyle bır Türkıye'de AP'nin kurnazlığına bakın' Çağlayangıl'i Cumhurbaşkanı Vekılı yapacak sonra Cumhurbaşkanhğı seçımıni tıkayacak, sonra Cağlayangıl'e Cumhurbaşkanhğı kontenjan grubunda san dalveleri boş duran 5 sena+örü seçtırecek. sonra bu kafavla Meclıse ve ülkeye egemek olacak Iç savaş yangınına benzınle kosan AP'nin ust yönetımıne ülkeyı önce kan çanağına çevırmek ve ardından parçalamak yolunda bır planlamanın uvgn lama kılavuzu mu benımsetıimış'' AP'nın üst yonetı mındekı kafalar (kımi bllinçh kımı biünçsız) bu gıdışatın kargalıgrını yapıyorlar. Türkiye'nin Iç durumu Çorum'da odaklaşıyor. Ya dış durumu' A7inhk Hükümetl tMF ile üç yılhk bir Stand By anlaşması yapmış Buna göre «surekli zam sürekli devalüasyon polıtikası uygulanacak. 1960'tan bu yana 13'üncu standby anlaşmasım yaşıvoruz. Ne var kl Türkıye yi artık yalnız IMF ile bağlantıh savmak da yanlıştır. tMF bılındığı gıbi 1944 yılında Bretton VVoods anlaşmasıyla 107 devleti çatısı altında toplanuş bır çeşıt bankadır Ama (belh başlı sosyaust ülkeler dışmdaki) bu 107 ulkeden 10'u tKÎT nın sermayesınin yuzde 53 ünu elınde tutar ve başta ABD olmak üzere söz hakki bunlardadır Türkiye bu kurulusa üç yılİLk bır anlaşmayia ekonomısıni bağlamakla kalmıyon OECD ülkelerinin özel olarak Turkiye içın kurduğu ve başına Almanya Maliye Bakanı Hans Matthöefer1! getırdiği bır sadaka kutusu»na da bağîanıyor. OECD başta ABD olmak üzere 18 Avrupah kapıtalıst ülkenın örgütüdur OECD' nln içmde «sadaka kutusu> oluşturduktan sonra Turkıve'nin dı? ekonomik ilişkıle'inı tVIFye bağlamak, emperyalızmın parlak btr buluşudur. Yeryüzünde bu duruma getirilmiş tek deviet Türkiye'dir. Yeryüzünde tum dışsatım gehrîs''nden gelen dövızın toplamı ham petrol gereksırunebaıe yet meyen tek devlet de Türkiye'dir. Türkiye'nin Iç durumu Çorumda, dış dummu Bonn'da Almanya Maliye Bakanınaa oaaklaşıyor. Böylesıne bir ortamda yazı yazmak çok zor cUes"ne zor ki Turkçe'de durumumuzu aıılatacak edepli töz bulmak için aynca bır çdbaya gereK var ı. OKTAY AKBAL EVET HAYIR Zaman GeJdi Geçiyor I H Birikimlerin Güvencesi PARA MIKTARI İLE FAİZ ARASINDA BİR ORANTI OLİVLVKLA BİRLİKTE, TEDA\XXDEKİ PARANIN ARTMASI FAİZ ORAMNI İNDİRMEZ, AKSİNE PARANIN ARTMASI DEVA»! EDER, DEĞERİ Dl T ŞER VE FAİZ HADDİ YÜKSELIR. N e dıyeylm blımem kl? Böyfe olocoğı belllydl desem, cıur Boyle adamlann sozune guvenmek kesınlıkte yanlıştır desem. olur Çağdışı kafaıar, uygarlık dışı tutumlar, şerıatcı, ırkçı egmmdekı polıtıkocılarla yola cıkanlar en kısa surede bataklara soplamrlar desern, olur Ataturk un temel devrımlne, ona ılkelenne karşı cman, ters duşen hıc bir polıtıka hlc bır polıtık tutum Türkıye ye yarar sağ.amaz. bunu herkes tyıce aniamalıd r öesem. olur Yanı so/leyecek. yozacoK cok şey var Ama neye yarcr yınelemeK ounian Bln KCZ yazd(k Doha bın kez yazacağız. Ama polıtıkayı bir 'esnafl'k' sayon cırkm polıtıkacılar blrbırı ordına cıkıp geleceK karşımıza Bıtmeyecek, tukenmeyecek bu gericılığe odun vererek oy toplama hesopian', Mehmet Ali TUNABOYLU mevduata devletın zaman ve kefaletı yoktur Memlekettmizde iki çeşıt tasarruf mevduatı vardır. BunLardan bırl Bankalar Yasasına gore tasarruf mevduatı. dığen de Tasarruf Sandıklan Hakkmdaki 1711 sayılı kanuna gore Tasarruf Mevduatıdır. 1711 sayüı kanuna gore tasarruf mevduata ve buna mu masü ünvanlar hukumetın muvafakatıyle kullanılabıieteğınden bu isml alan mevduat devletın zaman ve kefaletı altında olup, Bankalar Yasasına göre. tasarruf mev duatı sayüan tevdıat Içın boyle bir kefalet soz konusu degıldır. Bankalardakı tasarruf mevduatına devletın kefaleti olmamakla beraber. son 30 yılda tasfıyeye «ıren bankalann 153 sayüı yasaya gore tasfıyeye tabı tutulması ve gecıkme ile de olsa, tasarruf mevduatınin sahıplerme ödenmesı dolayısıyle devlet bankalan koruyucu kanatlan altına almış ve boy lece bankalara ve mevduat sahıplerine guvence vermış olmaktadu, aylık falz ödenmesidır. (Maaş gıbl. aylık gelır) Bankerlerin topladıgı paralarm 40 mılyar lıra cıvarmda olduğu söylenmektedır. Tahvülerm guvence olarak degen. tahvllı çıkaran şırketın malî ve ekonomık durumu ile yakından ılgıll olmasına karşın, parayı yatıran kimse kendısıne tahvıli venlen şırketın ls mıni blle bilmemekte ve ılk defa lşıtmektedır Tahvılat borcunun onu çıkaran şırketm kâr ve zaran ile lîgı11 olmaması ve vadesınde ana para ve faizin odenme8i zorunluluğu ve faız kuponlannm bankerce tahsıl edılmesl, parayı yatıranuı be hrh bır sure ılgısız bırakılmasma neden olmaktadır Parayı yatarana venlen tahvı lın guvence olma değen ulkenın ekonomık durumu ile yakından llgıli olduğu unutulmamalıdır. Bankalardan ve bankerlerden yuksek faiz alanlann ve alacak olanlann enflâsyon Içinde durgunluğa süruklenen ekonomıde uretımin duştuğunu. nufusun v e ışsizhğın suratle arttıgını ıç satışlann azalmaya başladığını ve djşsatımlarm ıs~ tenılen duzeyde olmadığını, d,ş ve ıç borçlann sürekh arttıgını. yaönmlann durma noktasında olduğunu, go/önunde bulundurarak yuksek faızle kredıye dönüşen bınkımlertnın nasıl gen geleceğıni duşunmelen yararlannadır. Serbest faızın ege men olacagı para piyasasında * 100'ü aşkm kredı faızi malıyet hesaplannı altüst edecek ve herhalde ekonomınin duzlüğe cıkmasına yardım cı olmayacaktır Hükümet son falz kararn<» mesıyle bankalar ile banker ler arasındakl rekabeti yasallaştırmıştır V© hükümet karan faiz gellrlnı enflâsyon I Gecen gün trendeyım. Karşımda bir obla bir karaeş ıkı kız var. Ikısı de sıkmabaşlı, upuzun rnantolu. AvaKîa kalın corap. Gözler yerde Sessizlık Icınde gldlyoriar bır vere Temmuzun lcmdeyız, sıcak bunaltıcı, herkes bır gömlek bır pantolon, ya da bir eteklık, bir kısa kollu bluz gıymış Şu onucondört yaşındakl mavl Sozlu sarı saçlı kız ıse kışın blle gıyılmeyecek bir gıvsılere burulu» Dlzlnde bir kltap var. Bılıyorum ne olduğunu Kur'an kursunda okutulon kltaplardon Terlıyor, bunatıyor, crada bır yakasını ozıcık acmok Istıyor, vazgecıyor, va ensesının ucu, ya boynu gorülürse, ya upuzun montonun eteklerınden kalın corapl' bacağı onava 1 1 cıkarsa Işte ınsanlarımız . Baskılar, sert yoşam koşuilan altınoa, bu dunyodo ne cocukluğunu ne eençliğınl, ne de ınsaniığını yaşayomamanm. yaşayamayocak olmanın canlı bir ömeğlGozümun önune bir yuz geliyor. Nasıl bir yuz? H«r BÖZÛ yalana dayanan, her bakışı, her el kol kımıidotışı "Ben SıZi aldotıyorum, benım Işlm elzler) uyutmak, ote yanda keyfıme bakmak, hızmet ettığım sınıfın cıkarlannı saĞiamck' dıye bağıran bir yuz. Bugün kalkar bır şey söyler, yarın tam tersınl yapar. Bugün cıkar ulusun karşısına 'şunu yapacağım' dıye bağırır, yarın 'öyle demek ıstemedım' dıye kaçamak arar. Boyle yalana. dolana, dümene dayalı, her turlü düşünceden, büglden, goruşten kopuk klmseier neden gelırler de polıtıka olaniarında cöreklenirler? Sanırım polltıkocılık boylesine yalancı böyıesıne yüzsuz kimselerln en rahatlıkia at oynattıkları bir yer Bızımki gıbl gert kalmış toplumlordo. lyıier, en lyı ler değıl de en kötüler, en çırkınler, en zarcrlı kımseler oğır basıyor, oyakta kolıyor, Iş başına geClyori 'Olumsuz oyrım ulkestdır* dermış bir bılım odamı Türkıye oekı duruma baktıkco „ Toplumun yetıştlrdlÖl en başorılı, en akıll., en yarartı, en bılgıli Insanlar bir yano ttilır, nerdeyse kovulurlar; ama herhangi bır iş, bir meslek. bir sanat aianında yetersız, yetenekslz no kadar ocıkgoz varsa geür oturur önemll sorum yerierlne. Ellerindekl sılah, ya anlamsızlaştırdıklan 'milllyetcılık'tlr, ırkcılıktır, bağnazlıktır, şerıatcılıktır, dincılıktır, ya da sermaye güclerıne şu ya oa bu yoldan yanaşıp dalkavukluk etmektir. Bugünkü Türklye'de siyasa ortamınc, o ortamda dolaşıp, bağınp cağıraniara dıkkatl« bakm, yillardır eöyledlkıerınl yaptıklonnı fnceieyın. bu yargıya katıltrsınız. Şlmdl bızler sızier, yanl Turklye'nln Törfc halkınm 'cağdaş uygartık duzeyine' cıkmasını. onu cşmosmı isteyenler, özteyenler; bir tnuclze olarak bu toplumdan cıkan bır Mustafa Kemal Atatürk'ün cızdığl yoida, önerdlâl yontemde daha lleri. daha sağlam, daha cağdaş adımlar atı mosını yararlı görenler, görüyorsunuz ne 1 dent ÖCCSUZ, etklsiz. öecerikslz kolmış aürumdoyızi 'Bızler, sızıert yönetec^ğız, bugun de /arın da Slzlerın yöneticilerı bızler olacogız, yanı gerilik, cağdışılık, IIkellık. clrkıniık, bayağıhk. dış sömurgenlere hizmet etne, ıc pcrosa! güclere yaranarak çıkar elde etme hevesınde yanşında olanlar, toplum yönetımlnı, dumenıni hep elımızde tutacağız' dlye avaz avaz bağıranlan görüyoruz, tanıyoruz. blliyoruz. Öyleyse bir görev düşmüyor mu blzlere? Bir sonımluluk. bir Wlınc!enme. bir aydınlanma, bir doğru yolu bulma teteğl, öz<emi? Sızde, blzde. hepimtzde Nıye bu toplumun llecfcl güclsrl o l o rak bir araya g«Imevlz. butunleşmeylz. nrye ağırl'flımiu aynı kefeve koymayız? Bunu dOşuntienln, bsrak dufünmeeıni, gercekfeşt!nT>enln zarram geld! g«clyor Bankalann güvencesi Halkın bınkunlennın toplandıgı bınncı grup teşekkuller bankalardır Bankalar lopladıklan mevduatı, buânçolarında ayn bır hesapta gostermeye, turlerine göre ayırmava ve bunları v&aelerme gore sınıflandırma>a zorunludarlar. (Bankalar Yasası Md 26) Tasarruf mevduatmin sahjplerı, mevduatıanmn "î 50 sıne eşıt bır mıktar ıçın bu mevduatı ka bul etmış olan bankanın aktıfmde mevcut bütun kıymetler uzerınde ımtıyazlı alacaklıdırlar (Bankalar Yasası Md 27) BanKanın lasfıyesınde clflas vukuunda) tasarruf mevduatmin ımtıyaziı kısrru tasfıye sonucu beklenmeksızin sahiplerlne tedıye olunur Bankalar Yaaasınır 30 maddesıne «ore Borçlar Kanununun rehlnlerın ve alacagın devtr ve tem hkıne ılışkın hükümlen ile dığer kanunlann verdıgi yet kıler ve tahmıl ettığı mukel lefıyetler sakh kalmak şartıyle mevduat sahıplennın mevduatlarını dıledıklen an da bankalardan nakden gert almak haklan hıç bır suretle takyıt ve tahdıt edılemez. Mevduat sahıbi ile banka arasmda vâde ve ıhbar mud detl haKkında kararlaştınlan şartlar kanunen mahfuz tutulmcüub beraber banka ya parasin. vadei, olarak ya tıran oır kış' ıstedığl anda parasınj çekmekte ve bu ko nuda banKalar rekabet içın de olduklarından. hıç bır zorlukla karşılaşılmamakoadır. Ve Bankalar Yasasının 30'uncu maddesmm son fıkrasma gore paraya bankada kaldıgı sureye göre tsiz ver mektedırler Bankalann kaoul ettlj*. mevduatın buyük bı r kısmt (7129) sayıh Bankalar Yasasının 28 mci maddes'ne göre tasarrut mevduaU olup, bu ÇAĞDAŞ YAYINLARININ DUYURUSU PTT oiderlerinln büyuk oranda ortmosı kars'sında fidemell kıtop slpanşı veren okuvucularımıza şu onerrlı ocıklamalarımızı duyurmak ıstıvoruz* 1. PTT gıderlerının büyuk oranda artması vazık kl küitCr dunyamızı ve bıigı gelıştırmsyı onleyecek oranlaro uıaştı. Yayınevımız eskıden PTT gıderlerını kendıs! karşılryordu Ûzulerek belırtınz kı bunaan sonra yayınevımızden ,kıtap ısteyenler ücretı ue bırlıkte PTT gıderlerinı de yollamalıdırlar. 2 Kıtap tutariarmı pul ya da paa olarak göndererek IsteKte bulunanların, kıtabına gore 2025 TL 'lık de PTT giderl ıcın pul ya da pa'a eklemslerl gereklr. 3. Mumkün olduğu kadcr okurlarımız odemell kltap ıstemesınler. Ya bulundukıan yerlerdek, k'tabev'srınden sağiasınlar, ya da bedelını yoılayaraK Isteslnter. Cunku gıdısgelış ucretı de olındıgı ıcn tutcn 50 lıra olan bır kıtap ödemefl yollanmca 85 lırayı bulmaktadır. Eğer caresızlık. ödemelı Istemeıermi zorunlu kılıyorsa, bunu rrektuplarmdo güvenılır "bıçırrde belırtmelıdırler. Ödemelı sıparışlerın pahah bulunup gen donmesf bızl buyük zararlora soktuğu içın. guven vermeyen sıparışierl yollamıyoruz. 4. Bu bellrttığımız hususlar Çağdaş Yayınlan dışında, Cumhunyet Gazetesı'nln yayınlan Için ds geçerlidır. örneğın bu yılın Currliurlyet YıllığYnı oaemeiı isteV9n>er, değerl 150 Tl olan bu Yıllığımızı, bu nederıe en az 200 llroya elde edebılme^fedıner Yıllığm bedelınl blze yoilayarak isterlerse, 30 lıraiık b l r ek pul ya da para voflomaları daha ucuza edinmeîenni sağlavocaktır $unu do belırte'ım: Cumhurıvet Yıılığı'nı Istanbul dtsında Ankca ve izmır Büroianm^za tğrayarak da edinebllırslnfz. 5 Okul, öğrencl ve öğretmenlerln 500 TL*yl açon toplu sıpanşlerınde %20 indırım yapılıraktadır Satıcımız olan kltabevleri ils ilşkilerlmız, bu maddedekl notumuıun dışındadir Okurıanmıza onemle duyururuz, CAĞDAŞ YAYİNLARI • Bankerlerin güvencesi Bankerler çalışma tarzlanna ve tutumlanna gore. halkın paralannı lpotek. kefalet ve tahvılat karşüığında toplamakta ve böylece para yatırana guvence vermektedırler. Ipotek karşüığı para toplama masraflı ve sı nırhdır. Kefalet karşıhgı Ise kabule bağlı olduğu cihetle daha zıyade çok yuksek falz veren komısyoncu hüvıye tındeki bankerlerce yeğlenmektedır Baakerlenn ıcınde isim yapanlar tahvil kaı>üıgı para toplamaktadorlar. Ta raflann kararlaştırdıgı vade ye göre bankerin portföyun de bulunan bır şırketın tah> vıhnin (Bankerler genellıkla sırket tahvıUennl nominal değerının altında % 10 % 40 arasında degışen düşük bir bedelle satın almaktadırlar) 1. 2, 3 ve 4 yılhk faiz kuponunu keserek parayı yatırana guvence olarak vermekte ve aynca tahvıhn venldığını gösteren belgede belirtıldiğı u7ere falz aylık. üç aylık. altı aylık ve yülık olarak ödenmektedır Genellıkie pıya^ada revaçta olan CamlnmjtA Mırr»«n)ıfc v TJLS adım : NADtB SAOt ) Onri y«ym MOdOrfi : Okte? KURTBOKB I l U ı m MfldfirO : Endne CSAKLIGtL ) S taJslul UOdOrO : Ortua ERtNÇ Camhaztft* »» OuMtaetUk T4.8. Caffaloeiu Tttrkocsp Cad. Mo. : » 41. FCtsts Kutıuc : 344 ISTAKBÜL Trtttoa : * » 03 CÜMHURtYET BASTS AHUK TA8ASIN» CTB1AYI TAAHHÜT EDEB A 3ÛROLAH ANKARA KoOUT Sofea» 2*/4 Yerüşefilr Tel • 17 58 86 17 5*25 • İZMİB: Hallt 237a Bulvalı No 6$. Kat: 3 Tei 25 47 09 13 12 30 • ADANA i A'anjrk Cad Turls Hava Kıınrmı 1* Ham K a t : 3 No : U Tel: 14 «50 ABONE ÜCRETLERI Ttat 1 S 6 13 XX) 9001.800 S4S00 7300 f TAKVİM TEM5JCZ . 1980 ögtt tmnk Gftne» t i» sss Ymtm SO O âakar» Abcnavatlan TalUS» 17 1»