Katalog

DÖRT CUMHURÎYET 6 TEM3VIUZ 1980 POUTIKA VE ÖTESİ MEHMED . KEMAL Selam Gibi TURKİYE'DE DUMYADA EKONOMI/TİCARET KÜÇÜK BANKALAR, REKABETİ ÖNLEME KARARININ «MANEVİ BASKILAR ALTINDA» KABUL ETTİRİLDİĞİNİ İLERİ SÜRÜYORLAR. Cumhuriyet EKONOMİ SERVİSİ Faiz anlaşmasına uymayacak bankalar da vaî Kenan MORTAN IZMİR (Cumhurtyet Ege Burosu) Ikı ticar) bonkonın 1 t«nmuz tarıhınden gecsrlı olmak uzere getlnten dondurma korarma karşı çıktıkları ve bankacılık kesımınde «centılmen faızlerı» olarak adlandınlan foız kararına uymoyocakları sanılmaktadır Söz konusu ıkı tıcarı banka, gerek yaptıklon djyuru ve anonslarda ve gerskse de müşterılerte olan ılışkılerınde, bu kararın kendılerınl boğlamayacağını bıldırmektedırler. Bu bankalar, acık olarok yaptıkları anonsta 10 mılyonu aşan mevduatlorda «centilm«n falzlere» UYrrıalarının soz konusu olmavocağını bıldırmektedırler. Bonkalar bu konudakı anonslannda parast olanları «gelın görüşeltm» şeklınde çağırmaktadır. Orta ölcekll bankalar «centılmen falzler» konusunda boyl* yaklaşım göstertrken, daha kücük ve genelde bolgesel nıteilk taşıyan bankaların gayrlresml olarak yaptıkları yorumlarda «karorm baskı altında alındığtndan» söz etmelerl dıkkatl cekıyor. Bu bonkaların yonetlcileri Ikl büyük bankanın küçükleri manevf baskı a4bile bankerlık kesımlnın altında kalması herkesın aklma takılan onemlı bır soru olmaktadır. Bır kere b j konuda altı çızllmesı gerekll olgu karar aldıran bsıırleyıcı bankanın, ıkı buyuk tıcarı banka oldugudur Bu bankalann kendı adiarının yarattığı guven duygu» sunun duşuk faızlere karşın onemlı bır avantaı olacağıdır. Bunun^ dışında son yıllarda kucuk ve orta olceklı bankalann tumüne ya™ yılaiı ıyı top'u sozteşme yapma egılımı bu ıkı bankayı kapso, mamaktadır Bu ıkı ban<a ıcınde kurulu bulunan ışyen sendıkaları. bankalann üs' yonetımlenn9 bu acıdan apayrı bır avantaı sağlamaktadır Butun buniann ötesınde faız oranları ne kodar artırılırsa ortırılsın ülkede egemsn kasıp kavurucu enflasyon olgusu mevduatların artış h'zını gecmış yıllara gore kısıtlayacağıdır Bu acıdan «centılmen faızlerı»nı son adım olarak gormemek ve yenı gelışmelerı beklemek gerekecektır Ayrıca büyuk bankaların gecmışta, orneğın, reklam yapmamak gıbısınden bazı centılmenlık ankışmaları imzaladıkları ve bır süre sonra da bunu kendı kendılerıne rofa kaldırdıkları bıldırılıyor on zamanlarda romancıiıgımızın ve hikayecilıgirtuzın pırlantası kesüen Selım Ilen 'Oluşum» dergısındeki bır yazısında dıyor kı «Bızım edebıyatımızda kolay ve alışılagelmış yargılar pek boldur. Eleştırmenlennuzin çogu romancırun kendısı uzennde durduklan kadar, yazanmn o gune dek kaç roman yazmış oldugunu da dıkkate alırlar. Kıtaphk]arda sıralanmış uç bes romanınız yoksa, romancihgınızdan da azbuçuk kaygılanmamız gerekmektedır eleştırmenlenmızin çoguna gore » Haklıdır Selım Ilen .. Bızde eleştırmenler gene!hkle romana değıl, adama bakarlar. Yazan dışlenne göre bulurlarsa ya öğerler, ya yererler, ıkısının ortası yoktur. Kendımden bılınm, roman dıye yazdıklanma çogu eleştırmenler ya otobıyografı olarak, ya da röportaj olarak bakmışlardır. Içlermden bazılan. «Gozetecı değıl nu efendım, roman yazmaya da ozenmif, roportaılannı bıraraya getırerek roman sanmıştır » derler Onlara gore roman degıl, bıze göre roman. okunması ıçın bır şeyler yazıyoruz ya... Okundugunu ben de bıkyorum, onlar da... Şıırde de vardır bu .. Rahmetll Nurullah Ataç. kendi gonlune ve beğenısine uygun düşen şıırlen beğenır, ötetaleri gormezlıkten gehrdl Belki onun kötu ahşkanlığı gunümuzün roman eleştırmenlenne de sınmıştır! •Oluşum dergısini hem sevıvor. hem de begenlvorum. Eksik olmasmlar, her çıkan savısmdan bır tane de bana göndenyorlar Ankara da çıkan bu dergı pek çok sanatçı ve yazarırmzı baarında topluyor. Emre Kongar son sayılanndan bırınde benden soz e>mış .. Sadece benden soz etmemış benden başlavarak içine Salah Bırsel'ı de alarak Yahva Kemal e kadar uzanmış . Nedense bu vazınin çıktıgı dergı ehme geçmedı Böyle bır yazıdan bana soz edenler oldu G*»çende Emre Kongar tstanbul'a gelmıştL «Yazımı gordün mü9» dıve sordu. •Görmedım ama sözünu i'ittım • dedım. «Nasıl olur. senın adresıne düzenlı olarak göndenyorlarmış » S tma aldıklannı ve bu «centltmen falzlere» uymaTiolan hal'nde kendılerıni bankacılık 6lsteml dışında bırakacağından soz ettıklerım bıldırıyortor. PERDE ARKASI Bankalann mevduattara uygulayacakları fa>z oranlannın bile KAMU FONLARI NE OLACAK Yakın gunlerde ana cekışmenın kamu fonlan konusunda olocağı ve bugune dek bazı ozel bankalara muvozoalı anlaşmolarkı yatırılmış bulunan fonlan nereye nasıl yapacağı konusunun. büyuk cekışmelere yol açacağı sonılıyor llgı oekıcı olan. orneğın, bir Vakıflar Bankasmın kendısınde yatması gereken kamu fonlannı bazı ozel tıcarı bankalara yatırırken, bu/uk ılanlarla mevduat sahtplerını kendı bankasına cağırmasıdır Bu arada Molıye Bakanlı ğı ıcınde yapılan saptamalardan, ozel bankalara yatırılan kamu fonlorına ılışkın yapılan belgelı yayınla'a karşılık. olayda yenı bır qelışme olmadığı ve fonların «yatmaya» devam ettıgı aniasılmıştır. Anrak, Malıye Bakanhğının, kendısıne yakın olarak tanınan bazı uzmanıar aracılığı ıle ozel bankalara yatırılan kamu fonlarınm copı ve mıktarını oraştırttığı oğren'lmıştır Ancak bankocıiık olayının kazandığı yenı boyutlar karşısında bankaların yenı bır uzman arayışı ıcne gırdıklerı ve yenı «transferlen» yaptıkları gorulmektedır TUSIAD eSKi Genel Sekreterı Dr Gungör Uras'ın Akbank Yonetım Kuruluna secıımesınden sonro, Koc Hoiaıng Sanayı Işlerı Koordınatoru Ege Canse'nın, H'sarbank dan şmonlığına gstırıldığı oğrenılmıştır Bu arada, bazı bankaların ılan yoluyla mudür aradıklan gozlenmektedır. Banker oyunlan KARAPARA DENİLEN FONLAR, HOMOJEN VE AYNI ÖZELLÎĞE SAHİP, YASA DIŞI ÖRGÜTLÜ PARALAR DEĞILDIR. YASADIŞILIĞI TEK ORTAK YAN OLMAKLA BÎRLÎKTE, BİR KISIM YASAL FONLAR DA ZAMANLA IÇINE GIRDİĞİ SUREÇ SONUCU YASALLIĞINI KAYBETMEKTE VE GIDEREK ÇIĞ GÎBİ BÜYUMEKTEDIR. Faik Y. Başbug / Mustafa Koç «Eksik olmasmlar. gönderiyorlar da. nedense bır »ayı elıme geçmedi » «Ben Ankara'ya döner dönmez sana gönderirim » dedl Dergı de elıme geçti Sadece dergı degıl. b.r de 'Bedrettın Cömert'e armagan' dı>e kocaman bir dere' Hacettepe Ünıversıtesı Sosval ve Idan Bıhrrlçr FaJcultesı Beşen Bıhmler dergısı 'öz°\ sa\ ı»sı da vadı Bmncı hamur, büvük bov dergi 580 savfadır. Bedrettın Cömert'ten soz edıldığı turlu dallarda japılan değerlı araştırmalan da ıçenyor Bedrettın Cömert cok genç va.şta yıtırdığımİ7 bir bılim adamıdır Sılahlı fasıst cete'erın kanlı etlennde can vermıstır. Bedrettın Cömert'i bfr kez gordüm gordügüme de bın kez pışman oldura. Taksım Sanat Galensınde TYSıun dü7enledıgı ımza torenı vardı Bumın bınnde ben de ımzacı olarak bulunuvordum Ben bövln ımza törpnlennı pek sevmıyorum ama, bır sendıkal görev olarak katıhyorum. Tezgâhta bulunan birkaç kltabımı bır genç adam ahnış. karşınıa imzalamam icm dıkılmışü. Bo>le durumlarda yazann olağan sorusu. «Adjnızı rlca edoyim • der. B*>n de soruyu sordum Bedrettın Cömert • dedl Bu genç bıhm adamınn vuzOnü ta ama bır cok vazılannı okumuştum Karşımda runce sevmdım KARAPARANIN TAHVILE YONELİŞİ: 8lındo bır yanılgıyi yeri geîmlşken burada aa onlenek gereklr Karopara denıien fonlar, homoıen ve aynı ozellığe 8Qh!p yaso dışı orgutlu paralar degılaır Yasadışılığı tek ortak yan olmakla beraber, bır kısım yasal fonlar da zanıanla ıcrve gırdı^ı surec sonucu yosallığını kaybetmekte ve gıderek çıggıbi buyümektedır. Ömegın ucretlilerin ya da soygırt burokratların elde ettlğı emekiılık sonrası paralar coğu kez yerinl Tahtakcle de aramakta ve ozellıkle cazıp tahvıi oyunlarıyie çonsnı denerrektedır Elde edılen her ek bır kımler fse devlet hokk' ve vergı kavramı tanımoksızın qercek karalaşan paralar şeklınde geI ş mlerını surdurmektedır Işte b j nedenler dolayısıyledlr ki, Tahtaka'e salt s'oKculuk kacakcılık va koraborsacıln< Işıerını yürutmemekta, yasal o'moyan bır pıyasa oyununa do aracılık etmektedır Kıdem ödencelerl veya ıkramıveierln Tahtakale'ye yönellşlerıne, fonların cok değişık nıtelıklı bırıkimlerden rreydana qeldığıni belırtmek ıcln yer verd k Oyso tahvıllı banker pıyasosı (^ercek ıc yuzuyle o'dukca farklı goruntuoe calışmasını surdurmektedır Fcrkııı k hem tahvıle kayacak fonların nıtelıgındendır, heT» de güdölen polıtıkadon Böyle bır bakış cercevesl ıcınde Türkıye'de tahvıl pıyasası, devlete rıak tanımarrış, tom aksıne dev'et hakkmı kendı bunyesınde toplamış sanayıcı ve ısletmecı sermayedara o.t karapara'c ıc n onemlı bır aynca'ık ve olanak oimus^ur Başka dev'sle normal yasal O tahvıl faızı ozel sektör Icm o25 ıken tohvılci bankerierce bu oranın yasalara rağmen %41 5'e cıkarılması ve her ckan tohvılın ıkı uc hofta sonra tumüyle alıcı bulması sıstemın kendl ıcınden c ycrattığı b r yasal kıvraklıktır Tabıı on cta mhoi yukun daımo devlet tarafmdon üstlenılmesi koşuiuyla. A 0*e vandan yukanda değındığıiıız g bı gırışımcı kesım az vergı odeme ve Lcretl lenn vergl'erın'n daha fazia oldugu gercegme karşın esasen e*onomıdekı tum degerlenn kendılerıne voratıldıgını, ucretlılenn vergılerının de '<endı Işletmelerınden cıktığını savlaya dursunlar gercek hıc de oyle değıldir Işletmelerınin yarotıcısı gosterıldtğl rrıMı hasılanın ve onun bölumu ucretlerın ve verginin gercek yarotıcısı, eme< gucünu seferber eden colışanların tumüdur Daha acık de/ışıyls, bırlığın sağlanması ve orgonızasyon ve yonetım gıbi şekılsel konulan ıceren ışletmeye karşın (onemmı kucumseme* ıstemlyoruz) uretım yaratma ve paylaşılması konulan, tamomen Ocretlı gozuyle bakılonların devreye gırmesıyle sonuclanmaktodtr Aksını savloma olası olsavdı aynı şey ucretlıler acısından da düşünmek qerekırdl Gırışımcmın bır serı gızlemelerden sonra odedığl kurumlar ve gelır vergfsının yaratıcısı da ucretlı'erdır O holde esasen bütce gelırlerımn cok onemlı bır bolumunü degıl, tomomını cal'şanlor sırtlanmcktodır Ba7i zorunluluklar neden.yle değ'nmekle vetındığımız bu noktalardan sonra yıneleyelım, çır şmcıler adına her yı! karapara merkez'ne doorj onemlı duzeyde sızmtılor olmaktcdır. Vs vme U7erınde durduâumuz cek cı ve cok raqbet qorüyormuş gıbı tanıtılcn tahvıl pıyasasmın amoclı rruşteı'erı bu fonlardır Iş'etme sahıbı cebıni doldurmuş oma sletme sınırsız kâr surecı ıcınde doyumsuz fon gerekslnımı karşısındon r Hele daralan paro hacmı karsısırtda bu oereksınım daha da şîddetlıdır Nasıl olustuğunu acıklomayan q rsırrcı cebınde*l paraları doqal clarok ısletmeye oduncleyememekteoır Çunku. ılk c c e servetının ız'enmesıne ılışkm yasai ıpucu sczkonusj olacaktır Ikıncısı de, normal koşuüarda daha oice uzerınde durduğumuz Tahtakale p vaso=ı rontını elde etme şansı vorken ısletrresme oaünc'emesl halınde pn ufak bır fal? veva benzer gelın sozkonusu olmoyocaktır. Önemli mıktaraa parasını ısiptmesine karsılıksız odunclemış buiunacaktır. Bu ıkı olurrsuz etken oırtSıTicıyl caydırırken, pıyasavı ve esosen zorlanmokta olan ışletmesl adına cayrnış gozuken gırısımcr/ı arayısıar ıcıne ıfnıştır. Sonuçta do uzerınde durduğumuz tahvıl oyunlan gel'stınlmıştır Ozcesı c"041 5 net kozanclı tahvıl» ılanlan gırışımcıve aıt karaparolorm, vergl yükümlüluklerî ve va servet beyanlorına karsı lyı bir gızlenm a'am olmuştur. Böyle bır uygularmının gelıslm şefcIme geçmeden önce sonuçlarmı şu noktalarda toployabılınz. Karaparasmı kendı ısletmeslne ödüncteme durumunda faız ışietemeyecek ve dolayısıyle de gıder vazamayacak olon gınşımci, bu yöntem sonucu hamıllne yazılı kendl tahvillerlnı alarak, kendi parasına faız yürutmüş ve bu falzleri gıder yazmış olacaktır. Elde edılen faızler karaservetlere ekîenerek her yıl daha da büyüyecek gerektığınde başka spekülatıf kazanc aianlarını da deneyerek ekonomıdekl dengesizlıği daha da korükleyecektlr. IsletTienın otofınansman gerekslmml örtulu şekılde sağlanmış okıcaktır Boylece Wr yandon kendl fonlarının kul lanılması vanında dıs kaynak olarak Işletmeye gelecek fonlar da, normal koşullardakı dış fonlara göre (banka kaynakları ve tefecl pıyasası\ cok daha ucuz ve ıstıkrarlı sağlanmış o'acaktır. oiuşmaktadır ve cezaşı son derece ağırdır. Daha once de değtndık tahvll faızl haıen yuzde 25 dır Bu oranın uzerınde faız uygulannası rnLrmkun değıldır Ama cok sıkco da gozlem endığı gıbı banker pıyasalarındo neı yuzde 41 5 denılmektedır. Işın ıcvuzu şu şekıldedır Sıstem mıze gore, kanunen ongorulen tahvıie ıl skın faız oranı ılk cıkarıirra anını kop sarroktadır Tahvıller bır kez elden çıkar Ikıncll pıyasa denılen yenı ;>ahıbmın !ban ker) tasarrufu altında ış!eme konu edıl rse artık faız sıiırlandırması sozkonusu değıldir Işte yuzde 41 5 faız bu oze'.lıV ten kaynaklanmaktadır önce tahvıll cıkaran (x) Iş'etmesl (ve gerısındekı karapara sohıbı ıA) gırışımcısı) banker (Y) ıle degerlenn pazarlanmasında arac lık ıcm arıaşırlar BT cdım aaha ote('9, ortula ve gercek oi mayan bır bcşka anloşTiayla da tumu nun bırıncıl pı,asa denılen bu ık satım sırcsmda banker (Y) tchyılı basabaşton alıyormuş gıbi gozukecek karşıhgını da ix) ışletmesıne ode.ecektır Burava kadar norTiaimıs gıbı gozü ken konunun a=;ıl ılgmc yonu bu noktadan sonra başlamak'adır (X) ve (Y) başka bır kararla Banker 'Y)'nın pıyasada serbest faızle satış sunacağı tahvılm fa zının cekıcı b r duzeye varacagmı. orneqın yuzde 41 5 net olacagını. bunu scglıyor gozuken (Y) nın (çunku tahvılm sahıbı artık o gozukmek'edır) yuku aynen (X) ışletmesıne yansnacagını ozellıkle hukrre baglamaktadır Boylfce Banker (Yi musterılere, ken rj adına taahhut edıyor gozjktugu, gercekte fX) ışletmesıne /ansıUıgı yuzde 4' 5 fo z ıcm başabasın cok oltından bır fı yatla tahvıl satı^ında buljnmakta av"iı zamanda foız oranını da onemlı olcüde vuKSeltebılmektedır Sonucta tasarruf sahıbı (genell'k'e kendı parasını aa odunc vermek ısteyen g rışımcı) enflasyonun değer entıci etkısıne karşın oldukca o nemlı duzeyde faız elde etmışt'r Bu gırişımier sıros nda banker {Y) ya başlangıcta başabastan oduyormus gıbı gozüktüğu tahvılm fıycrıını başaboşm cok aitınaa odeme<te. ya da tamamen karapara sahıbı gırışımcının ön fınansmanı sonucu sağlanan fonla fınonse edılm6ktedır. Tasarruf sahıbl adına bır fcrk kalırsa o da tahvılı cıkaran ışletmeden acıktan almmaktadır. işletme memnundur, cunkü flnansman darboğazında son derece ucuz ve güvenıiır bır kaynak elde etmiştir. Karapara sahibl (ozelllkle Işietme sahlbıne aıt karaparalar) memnundur cunkü hem vergl guclüklennl yenecek bır olanak elde etmiştir, hem de karoservetl icln herhangl bir iz bırakmamıştır. Aynca stokcu, karaborsacı piyasada, tahtakale emrlnde kullartacağı fonu ylne aynı amaca hızmet etmak üzere Işletmesınin emrıne sokmuştur. Bankerin memnunlvetın) Ise ayrıca acıklamaya gerek bile vok. Buraya kadar gazete sütunları arasına yerleş'lrebılmefiın olabılıriıği kadorıyle karaservet ve tahtakale pryasastnm calışma anlcyış ve şekıllennl genlş olarak vermeye calıştık. Bır adım daha Ilerl COklarınca karaservet pryasasryle en ufak ilışkısı bılınmeyen bankaların tefecllğl de genış şekll acıklandı. Bugünun sorunlar ekonomıslnde, enflasyon ve dovız dorbogazı konularının kokenteri, hıc kuşku yoktur kı, tümüyle güdümsuz Tah takale topraklcrında fıllzlenmekted>r Bunun sır yanı da kalmamıştır. ıt Bankalar vadeli mevduat faizlerinde aylık,, ya da "peşin,, ödemelerde düşük oran uyguluyorlar ız odemesı vapı'acok Buna gore 1 yıldan 2 yılo kodar vadeli mevduatı olan bır tasarruf sah bıne. falzınl cyıl» sonunda al mak ısted ğınde °o33 her cay» sonunda almok ıstedığınde %29 «pesın» almok ıstedığınde %25 oranında faız venlecek. Bır tasarruf sahıtıı 6 aydan 1 yıio kodar vadeli hesop actıroığında ıse «ov ık» vo da «pes n» faız alamavacak Vadeli mevduat hesapiarıno odenrresı korarlas'ınlan «vıllık» «ayiıi<» ve cpeş n» falz oranları şoyie AYLIK U\cuianrrıvor "i.29 %32 go «\eden zahmet ettınız » dedım Daha önce soyleseyduaız. bırer taııe ben sunardım • Boylece taruştık Imza atma suresl boyunca yanımızda oturdu. Şurdan, burdan epe"ce konuştuk. Soylesımızden çok hoşlanmış olacak kı bır vere soru varmış onu erteledı Sonunda kalkıp gıttı Rafamda, gruzel yuzlu se\ecen, karsısındakıne her davranışı ıle sruven \erec sımgesı yer ettı Uzun bovu ıle bır erkek guzelı ıdı Aradan birkaç av geçmedı kı. bir gun gazeteyi açtım Bedrettın Comert e kıymışlardı Çok uzuldum. Içımden. Keşke bu genç ve yıgıt adamı tanımamış olsavdım » d n e jreçırdım Olüm, ınsanın tanışlanna gehnce acısı da davanılmaz ve onulmaz olu^or Özel savı olaraıt yavımlanan dergıde çok ılgınç arastırmalar var Ogretım Gorevlısı Tuncer Bavkara nm 11 Mahmut \e Resırr* bP=!.khK arastırmasından dffreruvoruz kı Padışah II Matenut çılgmca bır resım meraklısı ımıs Osmanlı'da pdralann (sıkkelerm) ubtüne resımlennı koyduran ılk Padışah da o Ondan önce bılıvorsunuz tugralar konurdu Tuncer Baykara. Mahmut'un tutum %e durumunu şo>le anlatnor «// Mahmut. murassa tasvırlerim, sevdıklenn* hedıve eımeye sonrakı yıllarda da devam etmıştır. Bunlar arasında Tophane S'azın Hacı Saıb Efpndı ıle Daroh/ıne t Amıre Nazjrtnı bılıyoruz Ozelhkle sonuncusu daha başka olavlara da yol açmıştı. Zıra Avrupah gozlemcıler, Padısahın sıkkelenm de portresıvle bastırrnaya te$ebh>u<> ettıamden soz ederler Bu olay. 1826 sonlannda gecmış o'mabdır U Mahmut Kuran ın acık hükumlerıne ragmen kendı portresmı tasıyan paralar bastırdı Ancak bu Türkler arasında hosnutsuzlvpa yo! açtı Bır baskalaırma oldu II Vahmut pıderken. atının dızgınlennı yakalayıp kendısıne Gavur oad'şan' dıven sofulnrla Mahmut un etkm çabalarıyla bu ayaklanma dört bin kurban veruerek bastırıldı • Ovle san'yorum kı Emre Kongar öerencilik vıllarında snr vazmıştır Kımbılıı belkı de hâla yazıyordur Bır bıhm adarr» oldugu ıcm şıın boşlanuş olabılır şajr yanını gızhyebıhr Sartre'm Ölümü Üzenne Günce Gıbı başlıgı ıle yazdıklan şure ve şaırlığe ai'şkın bır duyarLV ıçmdedır. Çocukluğu Boğazıc'nde geomış babası Yahya Kemal ıle arkadaş itnıs üstad şaır valılanna sık sık gelırmış... Bunlar az bırckım mıdır 9 Bılımsel çahsmalan vanında edebıva* dergılennde adına sık sık raslamalanmız da bu bırikım'enn urünü defcıl Son grjnle'de yerli ve yabancı bir çok sanatçınm ö) jmlen .!e karsıla^tığını belirttıkten sonra şövle dıyor 'Çünku ben evrenın ve zamanın sonsuzluğunda. hıç kere htç ve hıç oglu hıç, ben. toplumuma ve hemcınsime harşı aörev bılıncım ıle hiçlığe bafkaU dınyorum Mehmed Kemal'ın de yazınsal ve sıyasal savanmında başkaldırdıgı gıbi... Hem de ıhlamur kokuları ıçınde . » ÖlOmlü kahmiı bir üîkede vasadıgımız bellî Yanna kımın sağ ktrrun olü çıkacagını bllmıyoruz. Degıl başkaldırmay*, ölülerimızı bile kaldırmaya izın vermedıkleri çok oluyor Ama, her şeye karşın bilıyoruz ta erözel grünler gelecektır bu acılar xm~~ tulacaktır ANKARA (UBA) Bflnkolarca «aptanan vadeli rrevduat he sapıa'ino verlecek yertı falz mıktarîarnın epesn» «aylık» ve «yıllık» odemelere göre oranlannın değıstıgı ancak b'jnun rrüsterılerce bılınmesının ıstenmedıaı belırlendi Aynca bır yıldan az vodelı hesaplara «aylık» ve «peş n» faı* odemeierınm yap'imadıâı saptandı UBA muhabır n'n ed ndır^ı bıİQ lere aore 1 temmuz 1980 den ıt baren vodell mevduat hesapiar na tyı'lık» tcy'ık» \e cpeşın» olmak uzere uc tür faSURE 6 avdan 1 yı'a kadar 1 yıldan 2 » » 2 > 3 » » 3 > 4 » > 4 yıl îdahıl) fazlas' r YILLIK c c 0 15 ,33 PEŞIN Uyo'jlanmıyor o36 ?S OTOFÎNANSMAN GEREKSİNİMİ K ın ne derse desln, bazı sızıntı bırık mler hanc %41 5 net ds o'sa tahvıl piyasasının musten bu rası cok guçtur Hatta oianaksızdır Müştensı yok değıldir. Belırtıldığmın oksıne Ikı hofta do tükendl denılen tahvı'ler alıcı bulmadan elde de kalrraTi'Ş. hepsı satılmıştır. O halde klmdlr bu pfyasanm osa! döndericılerı'' Tahvıllı Işlemler dolayısıyle bankerleri bankalara cıddl derecede rakıp olacak kador guclö kıian qellşlmin gerısmde yatan etkenler nelerdir Türkıve'de lylce doğruluğu kanrtlanan bır gercek vardır. Vergl yGkünü ağırlıkia ucretlıler sırtlanmış, gınşımoi <oı;ını n butce gelirlerı lcindekı payı göreli ola'ak oldukca hafıf kalmıstır. Işletme sahıol sanayıcl ya da tüccar. makro ekonorrık tahlılde ulusal hasılanın büyuk bölümünün ve ucretlılenn vergısi dıve gozuken kısmın kendılerınr» vara'ılmı$ bulunduğunu, bu neden'e bütce gelırlerl Icınde salt kendi verç;'lerinln değıl ücretlılerinkınln de kenaılerınce yaratıldığını soyleyedursunlor. gercekte yasol boşlukları ve hotta yasadısı yollan Incelıkle kullanıp önemli ölcude vergıden kacınmaktadır. Devlet adına vergı hak ve adoletınin bu kesım adına tamomen teorıde kaldıgı duzende. böyle bır uygularra sonucu koropora olarok sıstem ıcınde verlnl alacak fonlar cıö gıbı buyümektedır. Isletm8 sahıpleri her yı! onemll bır tnıktar parayı kendı ozel hesaplarma (herhano b f yerde Izlenmesl olanoksızdır) devretmekte, ve ekonomly< Izlenebıli' votırım kaynoViorı dorboğazına Itmektedlr Bu oronlara ao e 1 yıldan 2 yıla kadar vadeli 100 bın !>rtı p yatıran b r tasarruf sahıbı e Ğer faızmı cpes'n» ıs'ıyorsa O o25'ten 25 bın her «a/» ıstıvorsa cr29'aon 29 bın cyıl» sonunda ıst vorsa °033'ten 33 bın Iro olacak PARANIN VADESİNDEN ONCE CEKİLMESİ Vadeli mevduat hesabı actıron bi' tasar'jf =;oh bınm pcra sını, bellrler^ sürerten önce cekmesl durumurda paronın bankada kaldığı surevı karsılavan faızm %5 ekslâl ödpnecek Buna göre faız oranı %31'den 3 yıldai 4 vı'a karlor vadeli 100 bm lıra votıron "e fa zınl h=r <ay» almok isteven bir tasarruf sahıbı parasını 6 ay sonra cekerse bu hesabo %155= %10 folz uvqulanacak YILLIK FAİZİN PESİN FAİZE DÖNÜSTURULMESİ 3 yıl vadeli %35 oranınrja ocı'mıs bır hesabın bınncl yıl hesaDa dönustüru"nesinın ıstenmesl durumunda ılk yıl fa'zı oranında hesaplanacak, I kmcı ve ucuncü vıla alt yıllık ces'n fa zlerı %27 oranında İ3Ipm aorecek Bu durumda, ta«arruf snhibımn değıs kl k günunde %35 canında yıllık faiz c o27 oranında da pesın foız alHAIYÜLINE VADELİ MEVDUAT SERTIFIKASI Bcnkaiorca 1 teırruz 198CÖPI ıt baren uvgutanmava başlonan horr lıre vcdelı mevduot ser»ıfıkası hesaoları ıse «6 avlık> ı^ yıllık^ ve cıkı vıllık» olorak duzenlenecek bu hesatv 'crdo do ötskl mevduct hesaolann'ia oldugu o bt soylık» ve rv'hk» faız ode^elerı yapı'ocok oicok «pes'n» foi7 verllmevecek Horrv'ıie vodelı mevduat sertlfıkasınm vadesınden once bankaya gerı venlerek pa rava cevn'mesı durumunaa Ise p'de kildığı süreyi karşılayon faiztn %5 eksığı ıryctıianacak. Bu sertıfıkalar homıime olduöu 'cln ücuncü kısı va da kışıle re devredılmesi ko"u=ıında her h^ngı bir kosul aranmayocok. Rorttfıkayı tasıyan kışı hesabın srhlbl olacak UBA muhablnnın saptama'onna göre bankalor, farklı faiz ır'gulamalarınm müsterlierınce b'lınrresinl Istemiyor Bircofc banka yönetırrl bu konuaa bon ka personelme u^ar'da bulunuvor Uvarılorda gerekmedıkce müşten'ere ovrıntılı ocıklaTia yapılmomo'îi belırtıhyor Bu ko "udo bir bcnko yetkılısı şöyle dedı mevduat hesaplannrta falzerin ayltk, y llık ve pesm alınması durumlarında oranlannın değışlk Utulması do ğaldır. Cunku faizlnı yıl sonunda olacak olanla pesın alacak vo da her ay sonunda olacak olana aynı oronı uygulamak zaten doğru değıl» Avnı banka yetkilısl, L'BA mu rtabırinın, cöylevse bu durumun muşterılerden glzlenrresi Istemini nasıl yorumluyorsunuz''» sorusuna ıse, «Her muşterwe onlatabılmemız kolay değıidır» karşılığını verdl. ÖZEL SEKTÖR ALTI AYDA 9 MİLYARLIK TAHVİL İHRAÇ ETTİ tSTANBUL. (a.a.1 öre\ sektorün 1979 yılında toplam 4 mılyar 755 mılyon 570 bın lıra olarak gerçeklesen tahvll ıhracı, 1980'ın geçen 6 ayında 9 mılyar 133 mılyon 500 bm lirayı bulmuştur 1979 yılmın ilk yansında ıse bu rakam 817 mılyon 750 bın bra olarak kaydedılmıştı Meban Menkul Degerler ve Fmansman A Ş. yetkılılerınden alınan bılgıye göre özel sektârun tahvıl ıhraç tutannda geçen yıh n es donemıne oranla kaydedılen 10 kat dolavındaki artış pıyasa^ daki para darlığından naklanmaktadır. SATIŞ ZAMANLAMALARI erek para ödunclemelerlnde ve geekse de tahvıl cıkarmalcrda uygulanacok falz oranlan devletce saptonmaktadır. Bunun azerlnde bir oron tahakkuk ettlrllmesl halınde gercek anlamda ctefecllık suçu G BİTTİ