Katalog

ON CUMHURİYET 11 TEMMUZ 1980 Mısır'la tsrail, Filistin konusunda bir türlü anlaşamıyorlar | 2,5 AY ÖNCE KESİLEN GÖRUŞMELERİN 10 TEMMUZDA YİNE BAŞLAYACAĞI AÇIKLANMIŞTI. ANCAK GÖRÜŞMELER MISIR'IN ISTEĞİ İLE ÖNCE 13 TEMMUZA ERTELENDIĞI BİLDİRILDI. SONRA 5 AĞUSTOSA ERTELENDIĞİNE İLIŞKIN HABERLER GELDI. SİYASAL GÖZLEMCİLER GORÜŞMELERİN BAŞLAMA TARIHİNE İLİŞKIN ÇELİŞKİLİ HABERLER GELMESİNI. TARAFLAR ARASINDAKİ DERİN GÖRUŞ AYRILIĞININ SÜRMESINE BAĞLIYORLAR DIŞ HABERLER SERVISI ısır'la Israıl arasında 2 5 aydır kesümış olan Fılıstın'e ozerklık tanınınasına ılışkın goruşmelenn yıne başlama tanhme ılışkın bır haftadır çelışkıh haberler gelmıştır. Goruşmelenn once 13 temmuzda (bugun) yıne başlayacagı açıklanmış, daha sonra ıse 5 ağustosa ertelendıgı bıldınlmıştır Sıyasal gozlemcıler, göruşmelenn yıne başlaması tanhıne ılışkın, bu behrsız tutumun nedenı olarak ıkı taraf arasındakı görüş ayrılıklannın surmesıni göstenyorlar. ABD'run de katıldığı göruşmeler mayıs ayı başında tsraıl Başbakanı Menahem Begın'ın uzlaşmaz tutumunu protesto eden Mısır hden Enver Sedat tarafmdan kesılmıştı. Begın. Batı Şena ve Gazze bolgelennde gı:venlık sorununun Israıl'ın denetımı altında kalmasında ısrar etmış Israıl Başbakanmı bu gorüşunden vazgeçıremeyen Enver Sedat ıse mavısta goruşmelen kesmıştı. Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun Venedik doruğunda Israıl sert biçimde elestirilmısti azıran aymda Avrupa Ekonomık Topluluguna uye ulkelenn Venedik te yaptıkian doruk toplantısında özellıkle Ortadogu sorunu üzermde durulmuş ve doruk sonunda M H yayınlanan bıldınde tsraıl'm ızledığı pohtıka sert bsçımde eleştınlmıştı Venedik bıldınsmde Fılıstın hal kının kendı yazgısını tavın etme hakkı kabul edılnvş ve Fılıstın e üışkın gonışmelere FKO'nun de Katılması ge rektığı belırtılmıştı Ancak fılıstm halkı ıçın self determmatıon ılkesı nı kabul eden bıldınde FKO nun FıIıstınlılenn tek temsılcısi oldugundan ve Fılıstm halkının bagımsız devlet kurma hakkından söz edılmemıştır Bıldınde Israıl ıse alışılmamış bır sertlıkle eleştınlmıştır AET ulkelerı Israıl'ı ışgal altındakı tum 'Krap topraklarmı ooşaltmaya çagırmıs \e Be gın hukâmetının Batı Şena da yeru yerleşım bolgeien kurma polıtıkasını banşın önune dıkılen «cıddı bıı engeN olarak nıtelemışlerdır Bıldınrun Israıl ın çok sert tepkisme yol açan dıger bır bolumunde de AET ulkelennm Kudüs un statüsu nu degıştırmeye yonelık tek yanh gınşımlen kabul etmeyeceklen ıfade edılmıştır Bıldınye tsraıl çok sert tepkı gös termıs ve Başbakan Begm AET ulkelenru «ıkıncı bır Munıh» oıayı hazırlamakla suçlamıştır Enver Sedat ve Menahem Begın Dostça el sıkışmaya karşın gorüş aynlıklan sürüyor... Mısırla Israıl arasında Fılıstm konusundakı goruş ayrılıklannın çok buyuk olduguna ışaret eden sıyasal gozlemcıler, bugun başlayacak olan goruşmelerde ıkj tarafın anlaşmasırun çok zor olacağını belırtmektedırler Mısır'la Israıl arasında Batı Şena ve Gaz ze'de vaşayan 12 mılyon Fıhstınlı'ye ozerklık venlmesıne ılışkın temel anlaşmazlık konulan şoyle sıralanabıhr • Menahem Begın Batı Şena ıle Gazze de yaşayan Fılıstmhlenn kuracaklan Konseym yal nızca sınırlı ıdan yetkılerle donatılmasını ıstemektedır Enver Sedat ıse bu Konseym yasama yetkısını de kapsayan daha genış yetkılere sahıp olmasını ıstemektedır Bu denlı genış yetkılerle donatılmış bır Konseyın Fılıstın devletıne gıden yolda ılk adımı oluşturacaçını ılen suren Begın ıse. Sedat'ın gorusune '•vesmhkle karşı çıkmaktadır • Issal altında'u Arap topraklannda Begm hukumetının tum ulusiararası tepkılere karşın pervasızca surdurduğu yenı yerleşım merkezlen kurma pohtıkası ıkmcı buyuk anlaşmazlık konusunu oluşturmaktadır Menahem Begm Carap Dawıd anlaşmasında yerleşim merkezlennden soz edılmedığınl behrterek. ABD ıle Mısır dan bu yolda gelen baskılan, Israıl'ın iç işlenne mudahale olarak nıtelemek tedır • Mısır'la Israıl arasmda anlaşmaya vanlamayan cok onemh dıger bır sorun da Kudus konusudur Enver Sedat ozerk Fılıstm Konseyı seçımme Kudus'te yaşayan Araplann da katılmasını ıstıyor Menahem Begm ıso Camp Davıd anlaşmasmda bu konuda bır madde bulunmadıgıru belırtıyor Aynca Israıl hukumetının Kudüsun tümünü başkent ılan etmeye hazırlanması, anlaşmazlıgı daha da buyutmuştur • Ve ruhavet taraflar arasında guvenlık konusunda da denn gorüş aynlıgı bulunuyor. Begın e gore. Camp Davıd anlaşması. Israıl'e Batı Şerıada guvenlık kuvvetlenm ıstedıgı gıbı hareket pttırme hakkını tanımaktadır Enver Sedat ıse Israıl guvenlık kuvvetlennın Ozerk Fılıstm Konseymın denetımi altında olmasını ıstıvor Dığer bır deyışle Menahem Begm Batı Şena ıle Gazze'de guvenlık konusunda sorumlulugun yalnızca Israıl'de olmasını ıstemekte Enver Sedat Ise sorumlulugun özerk Fılıstın yonetımı ıle paylaşılması gerektığını savunmaktadır Israıl aynca Batı Şena'da su kaynaklannı denetun hakkını da elmde tutmak ıstemektedır. Sözün kısası, Begın'm planma gore Batı Şena ıle Gazze'de Israıl ışgalı sürecek, Israil bolgede guvenlık ve ekonomık açıdan tum laht noktalan elrnde tutacak, ışgal altındald bolgelerde yeni yerleşım merkezleri kurmaya devam edecek bu arada sozde ozerk sembolık bır Fılıstm Konseyı seçılerek Fılıstm halkı ve dünya kamuoyu uyutulacaktır Fılıstın konusundakı gorüşmeler bu ortamda yenıden başlamaktadır Begm katı tutumunu yumusatmadığı takdırde göruşmelerden olumlu sonuç beklemek fazla ıyımserlik olacaktır. Görüş ayrıhkları büyük CAMP DAVİD ÇERÇEVE ANLAŞMASI ÖZERK FİLİSTİN YÖNETİMİ KURULMASI IÇIN 5 YILLIK GEÇIŞ DÖNEMİ ÖNGÖRÜYOR ylul 1978'de lmzalanan Camp Davıd çerçeve anlaşmasında Fılıstın'e ılışkın gorüşmelere Urdun'un de katılması ongorulmuştu Ancak Urdun bılındıgı gıbı Camp Davıde karşı çıkarak gorüşmelere katılmamıştır. Anlaşmanm Fılıstın'e ılışkın maddelen a^agıdakı bıçımdedır Fılıstm sorununu topyekun goruşup karara baglamak Içın yapılacak goruşmelere Mısır Israıl ve Urdun'den başka Fılıstın halkının temsılcılen de ka E tılacak ve bu göruşmeler üç aşamada yapılacaktır. a) Mısır ve îsrail Batı Şena'da özerk bır yonetım kurulması ıçın bır geçış donemmı uygun bulmuşlardır Bu geçış donemı beş yılı aşmayacaktır Geçış done mı ıle ılgılı gorüşmelere Urdun de çagrılacaktır Geçış donemme ılışkın temel ılkeler halkın kendı vonetımmı kendısınm ta^ın etmesmı de ıçerecek bu arada tarafların guvenhgı dıkkate alınacaktır. b) Mısır, îsrail ve Ürdün, Batı Şena'da kurulacak bolgesel yönetımın bıçımını bırlıkte saptayacaklar Ürdun ve Mısır heyetîen ısterlerse Fılıstm temsılcılennı de aralanna alabıleceklerdır îsrail bırlıkleıi belırlı yerler dışında bu bolgeden çekılecekle>dır Guvenlık Israıl ve Urdün askerlennce ortaklaşa saglanacaktır c) Geçış donemı yurutme kurulu nıtehgındekı bır bolgesel hukumetın kurul ması ıle başlatılacaktır Uç yıl ıçmde yapılacak göruşmeler sonunda bu bolgenın yo netım biçımi kesinhkle saptanacaktır Geçış döneml sonunda Israıl ıle Urdun arasmda bır banş anlaşması vapılacaktır Tum bu gönışmeler sonunda Fılıstın halkının yasal haklan hukme bagianacaktır Israıl'm güvenhgı ıçın tum önîemler ahnacak komşu ulkelenn guvenlıgi de gozonünde bulundurulacaktır Bolgede kurulacak polıs orgutu Israıl. Urdün ve Mısır subaylanyla ıbşkı kurarak çahşacaktır. 2 Yozlastırılan Yasa : TAM SÜRE 2 om süre yasasının parlamontodan geçınlışı oldukça fırtınalı oldu Yasa çiKarıidıktan sonro do suclamalar ve eleştırıler surdu,. Eleştılerden bırl yasamn kapsamımn genış tututulması bır dığerı ıse onceden hesaplanon malı yukun, hazıneye umulmadık yenl yukler getırmesı ıdi. Mıllet Meclısı Plan Butce Komısyonunda tasarı her maddesı üzermde uzun suren tartışmalardan sonra degıştınlerek kabul edıldı Sağlık ve Sosyal Işler Komısyonunda ıse bır ay kadar gundeme gırebılme sırası bekledı Bu komısyonda tüm meslek kuruluşları da aynca davet edılerek dınlendı. Komısyondakı değışık sıyasal partılerın üye lerı ona ılkelerde anlaşıyorlar. kopsam ko nusunda anlaşmazlık uzayan tartışmalara neden oluyordu Ozelhkle Adalet Portılı Ko mısyon uyelerı, kapsama ünıversıteler sağlık personeli ıle sılahlı kuvvetler saglık per sonelının de alınması ıcm ısror edıyorlardı Adalet Partıli bır uye, sozleşmelı persone hn de kapsama alınması ıle aynca odenek olmaları onerısını getırıyordu Hukumet tem sılcısının dırenmesı ıle bu önerıler oy cok lugu saglamadı Fakat başka değışıklıkler yapılarak, bu komısyonda da kabul edılıp Genel Kumla gonderıldı Gensl Kurulda ge ne tasarı tum sıyosal partılerce desteklenıyor, fakat kapsam aynı ısteklerle zorlanıyordu. Komısyonda Adalet Partıli uyelenn ıs rarla getırdıklen Unıversıteler ve Sılahlı Kuvvetler saglık personelının kapsama alın maları önerılerıne Genel Kurulda bazı CHP* lı mılletvekıllerının ae katılması ıle kapsam genışledı ve bu kuruluşlar da yasa tasansı kapsamına alındılar. Kapsamın genışlemesl, tasarıya karşı goruşlerl ve dırenmelerı hızla çoğalttı. Kap samın genışlemesını sağlamakto belli başlı rol oynayan AP parlamenterlerı, bu kez ya pılan eklemelerın gerl alınması ıle kapsamın eskı şeklıne donmesı gereklılığlnl savunuyorlardı Cumhurıyet Senatosu Karma Ko misyonuna tüm ünıversıtelerın temsilcılerl Ile tum meslek kuruluşlarının temsılcıleri de coğnldı ve her temsılcıye soz hakkı venldı. Uyelenn goruşleri de temsılcılere açık olarak alınıyor ve her madde üzermde genış tartışmalar oluyordu. On bır saat kadar su ren toplantıdan sonra tasan olduğu gıbl ka bul edılerek Senato Genel Kuruluna gonde nldi. Ikl ayrı oturumda genış tartışmalardan sonra Genel Kurulda da olduğu gıbl kabul olduğu gıbi kabul edıldı. Cumhurbaşkanının ımzası aşamasında bıle yenıden mücadele venldı ve tartışmclar gazetelerln bırlnci soyfalannda yer ala1. Yaklaşık olarak 15 yılın denemeleri ve pariamento önü ve sonrası dıdıklemelerinın tüm ayrıntıları gerçekleşmiş olduğu halde, yasamn aceleye getırildığl Iddia edıldl Cün kü yasaya karşı olonlar yasamn gereklilığıni kabul etmek istemiyorlardı. O sıralar Füsun ÖZBİLGEN T ÖNCEDEN DÜŞÜNÜLEN SINIRLAR ZORLANDI VE BAZI SAPMALAR İSTER İSTEMEZ ORTAYA ÇIKTI YASA ÇIKTIKTAN SONRA HÜKÜMETİN YANUŞ BİLGİ VERMESİ VE 2 MİLYARLIK MALİ PORTENİN 15 MİLYARA YÜKSELMESİ, BAŞLICA ELEŞTİRİ KONUSU OLDU. vardı. Sadeco yenl koşullar yoktu Yenl ko şullar Ise, bırçok fakultenın oğretım üyeleri i cın fıılen gecerlı ıdl Yasa eşıtlıgı zedelemıyor. tersıne hıç değılse yasa kapsamı ıçındekı fakultelerde eşıtlık sağlıyordu Aylarca kamuoyunu meşgul eden bu (ddlalar da Anayaso Mahkemesının davoları reddetmesl ıle son buldu. Uygulamaya geçiş U Begin'in planı do yasamn gereklılıği konusunda kuşku ya ratabılecek tek geçerlı ıddıa, «aceleye getırme» olarak uygun gorulmuştu. Japonya, dünyanın bir numaralı otomobil üreticisi durumuna geldi TOKYO Japonya, dünyanın en çok otomobı] ureten ulkesı durumuna gelırken, Toyota ve Nıssan fırmalan, dünyanın en buyuk ıkıncı ve üçuncu oto uretıcısı olmuşlardır. «Asahı Shımrun» adh Japon gazetesinde yer alan bır ıncelemeye göre oto uretıminde ABD'yı gende bırakarak bırıncı sırayı alan Japonya, yılın altı ayında üretılen otomobil sayısı 5 mılyon 460 bıne ulaşmıştır. Yapüan tahmmlere gore, soz konusu dönem ıçensmde ABD'nın oto üretımi 4 mılyon 420 bın duzeymde kalacaktır. Incelemede, son altı aylık donemde Japon üretımmın ABD'yı geçmesınm nedenı olarak, oto sanayının ıçınde bulunduğu krız göstenlmektedır Hızla artan petrol fıyatlan sonucu büyuk Amenkan arabalanna karşı çok daha elvenşh pıyasa koşullanna sahıp olan Japon arabalan. ABD fırmalanyla gınştıkleri rekabetı kazanmış durumdadırlar Ancak özellıkle Ford ve Chrysler'm bu yıl sonuna dağ ru pıyasaya çıkartmayı düşundüklen yakıt tasarrufu yuksek otolann ıyı bır pazar bulması beklenmektedır Bu durumda. ABD'nın oto uretıminde kaybettıgı bunncılığı 1980 yılında olmasa bile 1981 yılında yenıden elde edebıleceği, incelemede vurgulanmaktadır. Yanlış bilgi iddiaları D aha sonra yasamn yanlış bılgılerle sunulduğu ve bu nedenle pariamen tonun yanıltılmosı ıle kabulünun sag landığı Iddıa edıldı. Yanlış bılgl ıddıaları Ikı bölümde toplcnıyordu: a) Malî porte'nln ıkı mılyar dolayların da gosterıldığı, oysa 15 mılyara yukseldığı goruşü ortaya atıldı. Gerçek şu ıdı. Hesaplar ıkıll gorüşmeler sırasında Malıye Bakanlığı ıle yapılmıştı ve net gıderter uzennden sunulmuştu. Boy le olduğu do tüm komısyonlarda açıklanmış tı Bır yıllık tahmını gıderın 1978 yılı ıçın ya rısı alınmış ve 1978 yılı gıden olarak gosteril mıştı. Cünkü 1978 yılının yarısı geride kalmakta ıdı. Yasamn Mıllet Meclısl tatılınden once kabulü halınde bile, sadece yan yıl odemelen yapılabılecektı. Nıtekım böyle oldu ve 1978 yılında yan yıl odemelen yapıldı Bu hesap on tahmınde 2,5 milyar do laylarında KJI Hesabın bır bolümü tamarnen yaklaşık gorünümde idı Cunkü ilk yıl kap sama gırme zorunluluğu yoktu. Idare takdırıne bağlı bazı ödemeler de yonetmelıkle be lırlenecektı Yonetmelık Ise yasadan sonra hazırlanacaktı Boyle olduğu halde hesaplar doğru çıktı. Net 2,5 mılyarlık tutarın brütu yaklaşık 5 mılyardı ve yan yıllık bu mıktar tam /. a çev rıldığl zaman 10 mılyar dolaylarındo placaktı» Daha sonra bu hesap fa^'a bı'e çıktı.. Cünku 1979 yılı bütcesl sırasmdı Sağ' k Ba kanlığı ıçın yaklaşık harcama hesab. orut 9 mıtyar'ı gecmedı Devlete düşen tu p yük brut 14 mılyar dolayiannda hesaplapn''!>tı ve bu farklılık da tasorı kapsa nınn Vı>iet Meclısı Genel Kurulunda genış etıinıeb'naen kaynaklanmakta ıdı Tasarıda ÛU ırmavon bölümler ıcın hukumetce onceden yapılması elbette soz konusu b) ikincı ıddıa, sılahlı kuvvetle' persone lının kapsama gırmesınden sonra bu personelın aylık elıne gececek miKtarlcrırı yan lış hesaplandığı şeklınde Idl. Oysa bu bılgı lerın de yanlış olmadıgı kısa zamarda onlaşıldı Bu hesaplar yapıldıktan sonra Devlet Memurlan aylık gosterga'en değıştınimış ve yükseltılmıştı Bırıeşık vergı u/erınden yapılan hesaplar, daha sonra avrı v t r gılendırmeye karar venlmesi üzarlna doğol olarak forklılaşmıştı Bu değışiK'ıi'lerden i n cekl hesaplarda ıse, o tanhte'in koşuüan altında hıç bır yanlışlık bulunmuyordc. ygulamanın ılk aşaması, yasaya bağ lı yonetmeliğın bır an once hazırlanıp yururlüge gırmesı olacaktı Ya sa, yonetmelık hazırlanması ıcın bel lı bır sure tanımamıştı ve yasonın getırdıgı haklar hemen yürrüluk tarıhınde başlamak ta ıdı Personelın yararı duşunulerek yasamn boyle hazırianmış olması gercekte ya sayı yurütmekle yukumlü goreı/lıler lcın bu yuk hendıkap gıbı görunuyordu Yonetmelık gecıkırse bunalımlar ve kargaşa bırıkım len doğabılecek, yasamn varlığı kolaylıkla suclanabılecektı Bu fırsat yasaya karşı olan kesımce hemen farkedıldı ve karşı çaba lara hız venldı Dedıkodular kulısler urku tucü uyarılar yalnızca muhaletet kesımıne değıl, ıktıdar partısı çevrelerıne de yogun bır caba ıle yoneltıldı Meslek orgutien kışkırtıldı ve yonetmelık takdırıne baglı odeme lerın, daha once duşunulmuş olan tavan sı nırlarını aşması ıçın zorlamalar sağlandı.. Bır yandan da ödemelerın kısıtlanması ıcın Malıye Bakanlığı çevrelerı ve yonetım kademelerıne etkı çabaları yürütuiüyordu.. Tazmınatın en yuksek memur aylığı kıs tasıno gore hesaplanmasını ongoren vasa maddesı, daha once anlaşma saglanmış ol dugu halde Malıye Bakanlığınca geçerlı sayılmadı.. Oysa bu hesaba gore ana soğlık personeli şeklınde ısımlendırılıp yasamn ıkın cı maddesınde toplanan mesleklenn tazmınatı değışıyor, bazı kurumiardo yasadon once tanınan ödemelerın altına düşüyordu Yapılması olası bır uygulama değıldı b u . Hızla formul aranıyor eskıden olduğu gıbi oyn vergılendırme yontemı onerılıyor malı ye buna da karşı cıkıyordu Uzun çekışme lerden sonra ayrı vergılendırmede anlaşma ya varıldı. Daha önce düşunülen sınırlar bir kez zorianmış ve bazı sapmalar ister ıstemez doğ muştu Bu kez normal tavanların zorlanma sr ıçın baskılar başladı ve zamanın bağımsız sağlık bakonını etkılemek güc olmadı Yasamn ilkesel sınırlarının nedenı ve önemi konusunda uyarı cabalan sonuç vermedl Ya sanın gerçekleşmesi sevıncl içlnde her ke sımden hekimlerın toplu görüşme ıstekierınl kabul edıyor, kendısınl göklere cıkaran övgüler arasmda sıkıştırılıveren ısteklerı kıramıyordu Bu goruşmelenn arkasından çoğu kez, tşu kımselerıp eline ayda şu kadar pa ra gecmesınl istıyorum, ben söz verdım» türünden tahmatlar venyordu YARIN: Bakanlığın Tutumu Anayasaya aykırılık iddiaları B u alandakl iddıalar ve Orlversitefer ce açılan davalar, ıkl ana goruşten dayanak alıyordu Bırlncısı Unıversı te ozerklıgıne aykırılık. dığeri Ise Anayasa'mn eşıtlık ılkesının zedelenmesı.. Bırıncı ıddıada zorlama bır saptırma se zllıyordu Umversıte ozerklığı bılımsel ve ıdarî alanda ıdl. Umversıte personelının pa rasal haklan ıse eskıden de yasalarlo duzenlenıyordu Yasama yetkısi ıse Ünıversltelerın değıl, parlamentonundu.. ikinci ıddıa, yenl odemeleıin dığer fakulte öğretım üyeleri ıle farklılık doğuraca ğı ıdı. Oysa farklılık bu yasadan önce de