Katalog

CUMHURÎYET 20 HAZÎRAN 1980 DOKUZ PEHLIVANLAR BUGÜN ERMEYDANINDA Güngör MAZLUM EDİRNE BELEDİYE BAŞKANI ırkpınar ülkemlzl bir ucundan öbur ucuna etkileyen önemll bir spor va turızm olayıdır. Spor yonüyle, süreşcilerin Edirne'ye gelerek güreştikleri. meraklılormın da gelip izlediğl bir orgonlzosyon olorak goremeyiz onu. Üikemizin bircok yâresinde yağiı güreş müsabokaları duzenlenir. bu müsabakolaro hazırlanan. bu müsabakalarda ödul alon güreşcilerin aklı ve gönlü hep Kırkpınar* dodır. Köy düğünierindeki en kücüklerinden, kasoba ve kentlerde düzenlenen en büyüklerine kadar büîun güreş meydanlanndon daha büYüflu, Kırkpınar Er Meydanıdır. Baharın llk sıcak günlennde yağlıcı pehlivon kısbetinj zembilıne koydu mu. güreş yapo yapa KIRKPlNAR'a gelir. Köylerde, kasobolorda konan ödülieri kazanarok kendine yol harçlığt yapor bu şekilds Kırkpınar ontrenmanını da almış olur. Kırkpınar güreşlerınin bitimlnden daha sonrakının başlangıcıno kadar gecen bir yıllık dönemde bütün yoğlı güreşcller, kendllerinl gelecek Kırkpıncr icin hazırlarlar. Bu özelliklerl ile Kırkpınar. gürescilerimizl ve genclerimizi güreşe teşvık e K Kırkpınar, önemli bir spor ve turizm olayıdır den önemfl bir spor olayıdır. Kırkpınor'ın diger yanı. turfzm olavı olarak taşıdığı onemli özeliığidir. Mayısm ılk günlerinden Itibaren Kırmızı Dıpli Mumlar ıle cağırı Ilanlan. afişler Türkıve'nm döri bir yonına postalonır. Bınlerce mumu ve coğn afışlerinı adresierı beledıyemızde mevcut güreşı seven, Kırkpınar'ı seven, Kırkpınarın gercek sahibi dıyebıleceğim kişiier aracılığı ile doğıtırız. Hczıran oyının ilk haftasındo üikemizin en uzak vörelerinden bile insanlortmız grup grup gelmeye başiariar. Erzurumdan, Muğla'dan. Sornsundan, Antalya'dan. Yurt icmde onbinıerce insonm evınden vöresırtden kopup sel gibi Edırne'mize geimesî o tarthi havayı teneffüs edıp, davui • zurno sesleri ile kulokiannı doldurması, Boşpehllvon secilene kodar güreşleri seyredıp tekrar yöresine, vuvasınc dönmesı onemiı bir ıc turizm olayıdır. llk bakışta Kırkpınar, onbınlercfe güreş meraklısının Edirne'ye Sarayıci'ne gelerek güreş seyrettığr. tamomen ıc turızme donuk bir oloy gıbi görunur. arihi 619. Kırkpınar güreşleri bugün saat 15.00 de Sarayiçi'nde başlayacaktır. 612 haziran günleri arasında yapılması gereken tarihi güreşler Tunca ırmağının taşarak Sarayiçi'nin sular altında kalması üzerine 15 gün ertelenmişti. 3 ğün sürecek olan tarihi güreşler, depte güreşleri ile başlayacr.k küçük, orta, büyük boy. başaltı ve baş güreşleri ile sona erecektir. Bilindiği gibi önceki yı] Aydın Demir altın kemeri aldıktan sonra geçtiğimiz yıl Sabri Acar yeni kemerin ilk yılını başpehlivan olarak bitirmiştir. T SABRİ ACAR'IN İDDİASI Baş güreşlerinin en büyük favorilerinden Sabri Acar. bu yıl da başpehlivan olacağını iddia ederek, «Gücüm kuvvetim yerinde. Öyle zannediyorum ki Aydın Demir ile final güreşi atarız» derken. Akyazı güreşlerinin başpehlivanı Aydın Demir bu yılki başpehlivanlığı kendisinin kazanacağını iddia etmiştir. KlRKPINAR'IN TARİHÇESt • 19?4'OÇN 8U YANA ALTIN KEMERİ TEKİROAĞLI HÜSEYİN. OROULU MUSTAFA VE KARAMÜRSELÜ AYDIN OEMİR KAZANDILAR KIRKPINAR'IN EN RENKLİ KİŞILERINDEN BİRİ DE YILLARIN YIPRATAMADIĞI YAĞCI PAŞO'DUR. ADALI HALİL'LERİ BİLE YAĞLAY1P. ERMEYDANINA SÜREN PAŞO, 80 YAŞINI GECMESİNE KARSIN SARAYİÇİ'NİN SEMBOLÜDÜR. KlRKPINAR'IN EN ESKI YAĞCISI PAŞO. ARKADAŞIMIZ ASAF AYÇIL İLE SÖYLEŞİDE Kırkpınar Albümü eleneksel Kırkpınar tam 619 yıldır yapüıyor. Kimler gelmiş kimler geçmiş Kırkpınar çayınndan. Güresmekten yılmayan iki gencin öldüğü yerden fışkıran Kırkpınar'ın öyküsü 1980'e dek gelmiş. Bu köşede gelmiş geçmiş Kırkpınar ustalannı arşivimi zin sararmış fotoğrafları ile süs lemeye çahşacağız. Bu ustaların çoğunun hangi yılda kimi yenerek şampiyon olduklarmı bile bilmek olası değil. Bu köşeyi, Kırkpınar'ı isim olarak anmak. fotoğraf olarak da canlandmnak amacı ile düzenledik. Kırkpuıar'm gelmiş gecmiş tüm pehlivanlannm ölmüş olanlannı rahmetle anarken, hayatta olanlara da sağlıklar dilivoruz. nadolu'dan Rumelı'ye 1356 yıirnao Türkler. hı^la Avrupo'yo yayrlırlor. Edirr,» dolayiarına gelm'ş akıncıiardar 40 vığtt uygun gördükier: bir yerae konaklomaya korar verirler.. 8urada güreşirler. yenişemaven iki yiğrt. ertesf gün tekrar güreşe tutuşurlor. Gureş kızıştıkcc kızışır. Y'ne de yeniseTieyen pehlivanlar bitkn btr şektlde yere vığılırlar. Birbirlerine keneflenmiş okîn pehiivarrtarı le ayırırlar ama cok gecmftden her tk''s! de Tj nnı tes'im ecforler.. Arkadaşlan ontart oraöç ou!unan bir söâüt ağacının altıno gömerler ve Bo ; kantara doğru yol alıripr Döndüklerinde orkodos'onnı gömdüklert yerd» pınarlann yeserdtğlni çn rürlsr ve burayo Kırkpınar adırtı vc'rler Düzenie nen gureşîer Ba*Van sovoşıno değin surer. 31cak bu tor'hten sonra bu toprakların Yunnnistan sınırları icinde kalması üzerine bu guresler te^Hkeye dâşer. Bunun ürenne Ed : me'mn üen gelenleRprfen SevVet Ö<JO(. EVrem Demiray. T«/fîk Sölun, Na^ım. Mshmet ve Sczl Bevl&r Ecfirre'nin bııgünku Sarovicf yöreslnde t u göreşlerl sürdurmeve karar verirler» Ve 0 gürtden bugune Kırkpmar surer q'der. A Tekirdağlı Hüseyin, üstüste 8 yıl baş pehlivan olma başarısı gösterdi Kemal TEMİZOĞLU CUMHURİYET DÖNEMİNİN EN BLİYÜtC BAŞPEHLİVANI TEKİRDAĞLI HÜSEYİN ALKAYA. MANİSALI HAÜL İLE BİRÜKTE GÖRÜLÜYOR» KIRKPLNAR'IN EN BÜYÜĞÜ Cumhurtyet döneminde Kırkpınar*ı en cok kozenan pehtK'an Tekirdoğh Hüseyin Alkoyo'dır. 1935'den 1342'ye dek tam 8 yıl ü&f uste boşpehlivan olmuştur. TeKırdağlıyı 193033 yıllon ile Bandtrmafı <? 'a Ali, 19545659 ve 60 vılları l.e İbrohım Karabocok, 1943. 45. 48 yıüarı ile Babaeskül ibrahım G 194467 ve 50 ylları Ve Hayrabolulu Süleymar, 19666768 yılları ile Ordulu Mustofa. 1976. 7778 yıflar, ile de Aydın Demir izlemişlerdir. Vazanma başarısı göstermlştlr. Bunlar sırası tle Tekirdağlı Hüseyin. Ordulu Mustafa va Karomurselli Aydın Demir'dir. 1924den bu vano Alt.n Kemeri öc Dehlivan KİMLER BAŞPEHLÎVAN OLDU? Cazgırlık Kurumu, Dua ve Manileri tARNAVUT» LAKABI İLE ANILAN GOSTİVARLI MÜLAYİM PEHLİVAN. ACI KUVVETİ İLE ÜN SALMIŞTI. TEKIRDAĞLI HÜSEYİN ALKAYA. MÜLAYİM İCİN, «BENİM BAŞBELAMDI. ONUNlA GÜREŞTİKTEN SONRA KABURGALARlf»:'N AĞRISINDAN GÜNLERCE GÖZÜME UYKU GİRMEDİĞİ OLL'RDU» DİYORDU. Kırkpınar'ın en uzun süreli başcazgın: Mustafa « • Şırın Şükrü KAYABAŞ ıKIRKPINAR BAŞCAZGIRI) GECTİĞİMİZ YIL BAŞCAZGIRLIĞI BIRAKAN MUSTAFA c ıRİN. ŞÜKRÜ KAYABAŞ VE OSMAN FİLİZ İLE BİRLİKTE GÖRÜLUYOR. 192<i'den 1980'e kadar Kırkpınar'do başpehil van plan güreşcıier şunlardır: 1924: Arnavut Benli Abdullah, 1925: Geşkınli Yusuf. 1926: Edirneli Kara Emın, 1927: Manisalı Rıfat, 1928: Bandırmalı Kayıkçı Ahmet. 1929: Gostivarlı Mulayım Pehlivon, 1930313233: Bandırmalı Kara Ali, 1934: Mülayım pehlivanio Teksrdağlı Hüseyin berabere. 1£3536373839404142: Tekırdağlı Hüseyin, 1943: 3obaeskili İbrahim. 1944: Hayrabolulu Süieyrraın, 1945: Baboeskili İb rohım, 1946: Sindırgıh Şerif, 1947: Düzcelı CoiaK İsmail iie Hayraootuiu Süleyman berabere, 1948: Kulelili Mustafa, 1949: Sındırgılı Şenf, 1950: Hay r abolulu Süleyman. 1951; İzmifli İrfan AtGn, 1952: Balıkesirli Tarzon Mehmet. 1953: İrfan Atcn, 1954: Samsunlu İbrohım Karobaca* 1955: İrfan Atan, 1956 İbrahım Korabacak, 1957: Bandırmalı Hason Acor. 1953: Adn Atan 195960: Samsunlu ibrahim Karabacak. 1961: Sınflırgılı Mehmet A!l Yağcı. 19o2 Sındırgıli Mehmet Ali Yoğcı ile İzmirli Kara Ali berabere, 1963: Adapazarfı Sezoi Kcnmoz, 1964 Mehmet Ali Yoğcı, 1965: Izmirli Kara Aii. 19666768 Ordulu Mustafa, 1969: Baboeskili Nnzmi Uzun. 1970: Kara Ali ile Aydm Demir yemşemeyince ortada Kaldı, 1971: Hasan Sohin Akhisorlı Arap Mustcfa Yıldız, 1973; Ordulu Davut, 1974: izmirlj Kara Ali, 1975: Pehlivarilar knzcn ko'dırmca güreşler iptai edildi. 19767778: Karcmürselii Aydın Demir, 1979: Sabrı Acar.. Kimler Favori ? DESTE KÜCÜK BOY; ASDULLAH ERSOY (SAMSUN), HAMDİ GÜLERYÜZ (SİNOP), RECEP KAHYA (İ2MİR), DESTE ORTA BOY: RÜŞTÜ CAKIR (İSTANBUL), KADİR BİRLİK (KARAMÜRSEL), NEZİR BÜYÜKDERE <İSTANBUL), DESTE BÜYUK BOY: YUSUF CANBAZ (BULGARİSTAN), RECEP ILGIN (BABAESKİ), SEYİT ALİ AKER (SAMSUN). KÜCÜK ORTA KÜCÜK BOY: SEOAT CEÜK (EDİRNE). YUNUS GÜRLER (BABAESKİ), KUCUK ORTA KÜCÜK BOY: NEVZAT KIRANDEZ (BİGA), SABRİ GECER (İ2MİT), BÜYÜK ORTA: GÜROL KAPLAN (MENEMEN), SABRİ ÖZENCİ (TOKAT), HAYRİ POLAT (ZCNGULÛAK,, MUSTAFA SECİÜR (SARIKAMIŞ), BAŞ ALTI: OSMAN ŞENER (SAMSUN), ERDEM ÖZYİĞİT (MANİSA). HALİS ŞAHİN (SINDtRGI), MEHMET DONBAY (SAMSUN), BAŞ, SABRİ ACAR, MEHMET GÜCLÜ, AYDIN DEMİR, MEHMET GÖKCEN (MANİSA), TURGUT KILIÇ, MEHMET GAZALOCLU. C CUMHURİYET DÖNEMINİN EN ÜNLÜ PEHLİVANLARI BAŞ GÜREŞİNE CIKMADAN ONCE GÖRÜLÜYORLAR. BU TARİHİ FOTOĞRA FTA SOLDAN SAĞA BABAESKİLI İBRAHİM. ALİ AHMET, ARAP HÜSEYİN, COLAK ISMAİL. MANİSALI HALİL. HAYRABOLL'LU SÜLEYMAN, PEHLİVANKÖYLÜ MUSTAFA VESINDIRGILI ŞERİF BİR ARADA» azgtr Er Meydanındo pehiivcnlan rıalka güzei rronilerfe tanıtan. güreşierin orosramını düzenleyen kişidır. Cazgır. desteden boşo dek pel'ılivanlartn ayrı oyrı duoiarmı okur, kendtne özgü deyimi iie er meydonına cıkan butün pshlivonicrı şereflerine ve şanlarına lâvık bir şekiide «salavcfHayıp. duosını okur. Bu pehlivamo'o bir verde moral verrt Peşrev ıcin hazırlar. Yoğ!: güreş ayak, deste, kücuk boy. crta boy. deste büyük boy, kücük orta, kücük bov. <ücuk orta büyük boy, büyük orta. başaltı ve baş peniivan'ar ola r ak sınıflandırıiır. Yurdun dört bucogmdon fidanlor hatinde fışkıran yarınm penllvanıon er meydanında sahoya cıkar, eşlenir ve heyecania cazgırın sss>ni diıııer. Cazgır ıse çu auayı okur. Pehfîvan, pehlivon Hoş geldlnii. s«fo oeldinir Plrt«r meydanına şeraf verrfinlz 619 yıllık tarihi Krrkpınar girreş satiasına Hani An. hanl V»B Hanl Kurtdereli. hanl Adalı Plrimiz, üstadımız Hazretf Hamza Peygamberimiz Muhommed Mustafa Allah Alloh lllalloh Ayok pehüvanlarına hep beraber Alkışicrla dıyelim maşollah Cazgır t»u duayı okuduktan sonra pehllvanları er rneydanina salcr. Cazgır davuia «Vur<> der ve îokmaklar vjrur ve gureş havaları coiaf. Boy! ece pshiıvanlar da Desreve başiar, Peşrev topiu halde vapılır. Pehlivan korşılıkh getdiğı zaman tokalasır, buna «El sKişmo» aenır. Bunun anlamt da «Hakkını helol et arkodaşırr» demektir. O da «Hakkım sana helai olsıın» deyip. rakıbinin elını sıkar. Kıbleye dönup, diz cöker ve AHch'a dua edsr. Bu arada tekrar peşrev devom eder. Rakipler birbirierinin pacalarını da yoklar. Arkndoşınm paçası gevşekse, «Pacanı sıkı bağla» o'ıye uyarır. Ve son dorduncü peşrevde. :!k bnce sağ. sonro da sol kolunu satlayarak rakipier bırbirl&rine başarılar di'er ve gureş baslar. YARIN: CAZGIR MANİLERİ