Katalog

ÎKt e©en tnort ayrnm Sontonnda îçfşl&ri 9akan* lıflınca çıkarıldığını gazetelerde okuduğumuz «Vur emrı» kavramı. Osmanlının batı» dönem kargaşasınaan gunumuze sıçrayan getoneksel bır «keyfi idore» kalıntısıdır. 12 Mart fasızmi dönemında 8 eylul 1971 gün ve 1481 sayılı yosayla yenıden depreşen bu kalıntı, dofcuz yıl süreyle cıbanın kabuğu altındo olgunloştıkttjn sonra İçışleri Bokanının 25 mart 1933 günlü buyruğu ile hortlayrverdl. Bu olgu. «Kuvvetli icra» sloganı arkosında insan hak ve özflurlüklerınm yenıden kısıiması gırışimlerıne başlandığı tarıhlere rasladı. Bu nedenledır kl. 27 nisan gunlu yazımızda «Vur emrı» konusunu oyıca ele alacağımızı soylemıştık. Şlmdı bunu yerıne getırmeye calışacağız. CUMHURÎYET 4 MAYK 1980 6 Ç olaylar ve görüşler Vur Emri Ü Üzerine Hıfzı Veldet VELİDEDEOÛLU Aksl gfbı bu günlerde o denlı öfkelıyim kl, Mimden gelse, bir vur emrı de ben çıkarıp, bır •ureden ben kendılerıyle bır türlu başedemedığım grıp ve nezle vırüslerını bırer bırer vurdurarak vücudumu ve kafamı bunlardan kurtaracağım Ne var ki, hekımlık zabıtasının elındekı sllahlar bu melunlara karşı hlç para etmiyor. Yalnız bı»m üikemızde değıl, bütün dünyada bu boyle Insonldrı penşan eden ve gözle görülmeyen fBu fcücuk hayvancıkların» sılahlarından daha ustun bır silah henuz bulunamadı fKomplıkasyon yapmasını önlemek» ıç n bır takım vıtamınler alarnk İKJStalığın kendıne özgu suresını dınlenmekle gecirmekten başka yapacak iş yok. Hekım boyie iöylüyor. Sıiahsız ve caresiz bır bekleyış oiacak bu. Errnıyet Genel Mudurumuz 21 nısan 1980 tarffill gazetelerde çıkan bır demecınde «Polısımız flk kez son haftalarda teronstlere karşı sılah ustünlüğune kavuşmuştur» dedi. Demek kı koca devlet butün vatandaşlann (jüvcnlığınden sorumlu olan guvenlık guçlerını uzun yıllordan ben ozellıkle terörün kıpırdamayo başladığı 1968 yılından bu yana modern sılohlarla donatamamış ve bu onemlı orgutu bırkac yüz «gezıcı terorıst»ın karşısında âcız bırokmış. Eğer Kırıkkale'dekı savaş sanayiımız, Amerıkan öğütlemelerıne uyularak kapatılmamış olsaydı. modern otomatık tabancalar, tüıiu ustunlukteki silahlar, coktaaan ulkemızde yapılmış olurdu Veya entıpuften tüketım maddeleri yapımı ıçın makıneler getırtmek uzere dışarıya gıden dövlzlerımızle modern sılahlar satın alınsaydı güvenlik guclerımız yıne bu âcız ve savunmasız duruma dusmezdi •*•** eŞımdıye kadar «Ozel terör» vardı, bundan sonra cVur» emırlerıyle ve ustun sılahlarla cDevlet terorü» boşlayacak Bu deyım benım değıl. Aylarca önce cıkan bır yazısında cAnarşıst terorü olacağına, devlet teroru olsun» dıyen sağcı bir yazarındır Osmanlı dönemınde «Devlet terörü» toplum•ol bır gorenek nıtelığındeydl. Ülkedekı kargaşa ••• yı önlemek Icfn Koprülü Mehmet Paşa'nın 35 bırt kışıyı oldurttugu, Kuyucu Murat Paşa nın kıydıgı insan sayısının bılınmedığı soylenır Kargaşanın hangı toplumsal ve ekonomık nedenlerden doğduğunu aramak ve ona gore onlemler duşunmek o donemde kımsenın aklına gelmemıştır. tBırkac kışıyı sallandır, herşey sutlıman olur» duşunce ve ınanışı, gunumuze kadar suregelen bır zıhnıyettır Koroğlu. Bolu Beyı'nın zulmunden yokınır Ama kendısı Bolu Beyı olsaydı, yakındığı kışının yaptığından başkasını mı yapacaktı' Dsmek kı, çagdaş Turkıye Cumhurıyetı'ne duşen gorev, Osmanlının hukuk sınırı tanımayan tDevlet yonetımı» yerine, cHukuka bağlı devlet yonetımunı koymaktır Devlet. devlettır, kan davası guden özel kışı değıldır Buraaa ozel kışı, hak, hukuk yasa tanımayan anarşısttır Sılah kultanırsa veya kullanma gırışımınde bulunursa devletın guvenlık guçlerı ono zaten sılahla karşılık verır ve onu vurabılır Bu, o guçlerın yasal gorevıdır Yalnız bızde değıl butün uygar ülkelerde bu boyledır Devlet Baba'nın ayrıca »Vur emrı» vermesıne gereklık yoktur Boyle bır buyruğun ne gıbı haksızlıklara yol acabıleceğıni Sayın Kanı Ekşıoğlu 4 nısanda Cumhurıyet'te ve yıne Sayın H Basri Akgıray. Cumhurıyet'ın 18 nısan 1980 tanhll sayısında kanıtlayıcı bıcımde yazdılar ••• 12 Mart faşızmı dönemınde, 8 eylül 1971 tarıhınde «Asayışe muessir bazı fııllerın önlenmesı hnkkmda ^anu"» adırs, taşiyan bır yasa kabul edıldi ve 15 eylul 1971'de Resmı Gazete'de yayımlanarak yurürluğe gırdı. Bu yasa Mıllet Meclısı'nın o yılkı 14. 73, 74. 125, 127. 128, 129. 139, 140 142, 143, 144'uncu bırleşımlerınde Cumhurıyet Senatosu'nun da 100 106, 111'ıncl bırleşımlerınde uzun uzun goruşuldü Tutanak dergılennın bunlarla llgılı yoprakarını okumak çok ıbret verıcıdır Böyle uzun görüşmeler sonunda kabul edılmiş olan bu yasanın bırıncı maddesinın (B) bendıne gore şu kışılere karşı vur emrl cıkarılabılır • idam veya ağır hapls cezasını gerektiren suçardon bir veya blrkacını işlemekten sanık v*> ya hükümlü otup da haklarında tevkif veya yakalama muzekkeresi çıkarılan ve sılahlı dolaşarak cmniyet ve asayişl tek başına veya toplu olarak fülen tehdit ve Ihlâl ettiklerf anlaşılanlar, • Bu gibilerden teslim olmaları ıcın içişleri Bakanlığınca tespit edilen tarihten başlamak uzere 10 gunden az ve 30 gur.den çok olmamak şartıyla verllecek mühlet lle ad, san ve eylemleri de belirtilerek sanık veya hükümlünün dolaştığı bolgelerde mutat vasıtalarla ve uygun gorulen yayın organlarlyİB radyo ve televizyonla da llan edilenlerin bellrtilen sure sonuna kadar adli makamlara, zabıtaya veya herhangi bir resml mercıe teslim olmayanlar, • Yukarıkl maddede yazılı llanrn başlangıcı ve ne suretle yapılacağının Adalet ve İçışleri Bakanlığınca altı ay lcinde muştereken duzenlenecek bir yonetmelikle belirleneceğl aynı yasanın beşincl maddesinde yazılıdır. Bu yönetmelık yapılrmş mıdır, yapılmamış mıdır orasını bılmıyorum Bıldığım bırşey varsa, bu yasadakı tVur emrı» kuralının, yasanın çıkarıldığı tarihten, yanı yoklaşık dokuz yıldan beri hıç uygulamo ulanma konmadığıdır. Bu şeref (!) Demırel'ın azınlık hukumetıne nasıp oldu Belkı denecek kı cOnu yapma, bunu yapma, normal yasalara bağlı kal. Ama terörü nosıl önleyeceğız?» Çok kez yazdım; içinden sanki burgu burgu oyulan şu grıplı ve sınüzıtli kafamla bK kez daha yıneleyeyım: • Devletın haber alma örgütönu cağdaş teknık ve yontemlerle güclendınp silah kaçakCilığının kaynağının kurutulması; • Soğ terorcü, mıllıyetçıymış, vatanın menfaatı ıcın adam olduruyormuş. sol terorcü, vatan halnıymış. Türkıye'nın batırılması ıçın adam olduruyormuş, varsayımını bır yana ıtıp. bu ikısı arasında devletın hıcbır ayırım yapmaması; • Türkiye de yaşayan halk arasında, mezhep ayrılıkları dolayısıyle herhangı bır ayırım gozetılmemesı, • Etnık nedenlerle aynlıkçı mıllıyetclM güdenlerle ve vatanımızı bolmek ısteyen son yıllarda eylemlermi gıttıkce azgınlaştıran Er menf yrtnctlıgryfo savasmok Içln gBvenflk orgötu lcmde özel bır ızleme ve haber alma daıresi kunjlması; • TV ekranlarında ve radyo mıkrofonlarında devlet adamlarımızın kışkırtıcı ve gerılımcı konuşmalar yapmaması ve vatandaşın gozu önunde partılerarası gerçek ve ınandırıcı bır dıyalogun kurulması, • Ceza yasasının 141, 142 ve 163'üncü maddelerının kaldınlması yoluyla gercek Batı demokrasısmın kurulmasına ve her duşuncenın rahatça soylenmesıne olanak verılmesı (Bu yonde duşunce sınırını aşıp eyiem alanına eapanlar icın yasalarımızda en ağır yaptırımlar vardır). Duşun ozgurluğunu sınırlayıcı maddeleri kalaırmak demokratık yasamımızda, Batı da oldugu gıbı, en sağ ve en sol kanotların oluşmasına ve «Barıkâı hakıkat ın musademeı efkârdan çıkmasına» olanak sağlar. Her turlu duşuncenın açıklanması; gereğınden fazla buharla dolan bır buhar kazanının guven supabı ışlevını yerıne getırır «Efendım bızım halk henuz bu duşuncelerın tartışılmosına alışık değıldır» derrek, yuz yıldan ben demokrası arayışı ıçınde bulunan bu ulusun, arayışında başarıya ulaşmaması sonucunu doğurur. Eskıden bır kez daha yazmıştım: Secımlerde ulusal artık (mıllı bakıye) yontemı uygulandığı sırada Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı'ne, Turkıye Işcı Partısı'nden onbeş uye gırmış ve en başarılı, verımlı, bılımsel butce eleştirılerı o donemde yapılmıştı. Turkıye batmadı bu yüzden. Fakat kendılennı hem cdemokrat» olarak nıteleyen, hem de emekçı sınıfının eleştırılerıne katlanamıyan sozde demokrosı pehlıvanları hep bırlık olup secım yasasını değıştırdıler ve Türkıye'nın özgürlukçü Batı demokrasısme yonelmesınl onledıler Acıkçası, emekçı sınıfının buhar kazanındakı emnıyet supabını sıkı sıkıya kapattılar. ••• Yukarıda öfkeli olduğumu yazmıştım. Pazar akşamı TV'de dınledığımız Başbakan Demırel COk daha öfkelıydı, tDevletın landarması polısi yetmezse, eli sılah tutan herkesı devlet goreve cağırabılır. Turkıye Cumhurıyetı'nın kavgası o yoldan yapılacaktır» dıye bağırdı. Anarşıyı onlemek ıcın Turk vatandaşı devlete elbette yardım edeceKtır ve etmelıdır Ama tEII sılah tutan» ne demektır Ulkede yaygın yenl bır tVur emrı» mı verılmek ıstenıyor. Öğrencılığımde Berlın'de bır otomobıl üzerlnde konuşan Adolf Hıtler'i ve Roma'dakı Venedık Alanı na bakan Vened k Sarayı balkonundan konuşan Mussolını'yı dınlemıştım Emeklılığımde de kendı ulkemde aynı sert tonda konuşan ve bır ıcsavaş habercılığı nıtelığı taşıyan Demırel'i dınlemek varmış yazgımızda! Halkın ağzıyta konuşayım tBen bunu bıllrlm bunu soylerım» Turkıye'dekı anarşınin baş nedenlerınden bıri, 1965'te ıktıdara gelen Demırel'ın ve onu gözu kapalı ızleyenlerın Iktidarda kalmak ıçın surdurduğu gerılım polıtıkasıdır. Bilim Dünyası Vehbi B E L G I L İ Virüs Nedir? lrincı Dünya Savaşında sılah altına alınan 63 mtiyon kışıden sadece 8,5 mılyonu, şavaşın surdüğu 4 yıl ıçınde, cephelerde ya da çesıtlı nedenlerle olmuştü Oysa, savaşın son yılı 1918'ın kasım ayında patlak vererek bır anda butun dunyaya yayılan ve vırüslu bır hastalık olan Enflüenza'dan (Ispanyol Nezlesınden) sadece 4 ay ıcınde 20 mılyondan fazla insan olmuştü Hastalığa yakalanıp da lyılesenlerın sayısı belkı 50 mılyonu aşıyordu. Başka bır vıruslu hastalık olan «çıceksten, aşının yaygınlaşmasından once olenlerın sayısı. her yıl on mılyonları aşıyordu. Bu hastalıktan yuzu kalbura donenlerın sayısı ıse hesapsızdı. Yuzu cıçek bozuğu oyuncuları bulunan tuluat kumpanyalarında bu oyunculara «yuzune bır avuç leblebı atsam bır tanesı yere duşmez». «sedefı dokulmuş cekmece suratlı herıf» gıbı sataşmalar başlıca guldurü yollarından bırıydı Tutun, şeker pancarı, domates, patates, ıspanak, lâle, şeftalı, nârencıye. kıraz. . gıbı bıtkılerle sığır, tavuk, at, koyun, domuz, ıpek bocegı .. gıbı sınaı değerde hayvanlara musallat vıruslü hastalıklardan butun dunyada her yıl uğranılan zarar mılyarlorı asmaktadır Vıruslu hastalıRları daha da zararlı yapan şey, bunlara bır ıkı tur'unun dışında, pemsılın, streptomısın, oreomısın gıbı guclu antıbıyotıklerın etkılı olmamasıdır Vıruslu hastalıklara karşı «ınterferonsun bulunması bu bakımdan buyuk anlam taşımaktadır. B ıruslerın baş ozellığı, ten kücük eanlı» olmalarıdır. Bakterılerın boyu, mılımetrenın bınde bir! olan tmıkron» ıle belırtıldığı halde vıruslerın boyları, mılımetrenın de bınde bırı olan tmılımıkron» ıle belırtıleb'lmektedi' Bu yuzdendır kı, baklerıler ışık mıkroskopları ıle (bıldığımız mıkroskoplarla) gorulebıldıklerı halde vırusler, kımılerı dışında, buyultme gucü yanm mılyona varan «elektron mıkroskopları» ıle gorulebılmektedırler. Vıruslerın boyları (çapları) 20 mılımıkron ile 300 mılımıkron arasındo değışmektedır Yanı en küçuklerırden 50 bın tanesı, en buyukierınden 3333 tanesı uc uca eklenırse 1 mılımetre boyunda bır vırus dızısı yapılabılır. Vıruslerın bu küçüklukleri yüzundendir kı, Rus bakten bılgıni Ivanovskı. tütun mozaık hastalığına bakterıden başka bır canlının yol actığını daha 1892'de anladığı, Hollandalı Beııerınck'in ondan habersız calışmaları bu göruşu 1898'de doğruladığı halde bu canlının ne olduğunun anlaşılması ve mıkroskopla gorulebilmesi icm 1935 yılını beklemek gerekmıştır. VİRÜSÜN ÖZELLİKLERİ V OKTAY AKBAL tGSzu arkada kalmaz dsvrimcinln Bılir ki EVET HAYIR ölum yok kı'» Ölümler, Işkenceler Cumhuriyet ÎCRA KANUNU TADÎL EDİLÎYOR Sovyetlerin bahri hareketleri ne oiacak V) nisan tarlhlı Deyü Telgraf gazettsj yaxıyor Sovvet hükumetl geçen sonb&harda Balf.k denlzirden ıfcl super drednotu yanlannda bir kac ttücük parça Kemi olduSu halde Bogaz laroan Karadenız e EOndennışUr Çimdı bunlan Oçüocü OIT superdrednotun takıp etn.ekte olduiu anluılıyor Bu suretle Sovyet Rusya'sı Tur klye dahıl oldugu halde Karadenlz'e sahlldar devletlenn beyet) umumiyesıne karşı ka hır bu faiüyet temln ettnıa olacaktır. FUva ki Türkler Kartdenlzdekl Sovvet donanmasının takvive edilmesine bidayette alâka gös termemislerdl Sirrdi Turkler dahı Sovvetlerln bu bahrl hareketlerlnin esbabı mucil»«i ne olacaktır aıyt lztıan bajret edıyorlar. îngilizlerin telâşı Bırşevten değıştlrmekttr devrım. Eskırrış, yozlaşrrtış, yararsız, zararlı bır durumu. bır tutumu, bır kafayı, bır anlayışı, belırtı bır yaşam bıçımını, yerleşık alışkanlıkları tduzen» adını verdığımız bir yapıyı degiştırmek, yenisıni, daha guzelınl, lylsını kurmak... Bu yoJda caba harcayanlara, kendını bu amaca verenlere Ister sonuca ulaşsın ıster ulaşmasınlar tdevrımcı» dıyoruz. Arlf Damar'ın tölüm Yok ki» odtı yenl şlır kitabını okuyordum odarrda.. Bıraz once ozan da yanımdaydı. Şllr yaşamından, yanılgılardan söz ettık bır sure Yuksek sesle bır iki şılrını okudum. Bir yerleri cizdım. Bır tdevrımcı» savaşımın erı olarak orta yaşa ulaşmış bır ozan. Toplum savaşçısı olmayı darra onde tutmuş sanat savaşçılığından, yıne de ikısını bırlıkte yurutmuş otuz yıldır. Acıiar, mahpusluklar, yoksunluklar karşısmda, dızelerını bır sıloh gıui kullanmış.Ölüm yok ki' dlyor. Kimln Içln yok' Yok mu gercekten? Var olurr, herkese var. gunu gelınce kaçmak yok olumdeni Ne var kı olmek yok olmak değll kımlleri ıcln Ölmek, gerçek yaşamanın kapısı oluyor ölmek, ölmemek oluyor. Ölmek, olümsüzlüğe geçmek oluyor. O gencler, yaşamın ilkyazındakı gençler olüyorlor birbırı ardına. Bırbırlennl*oldurüyoriar BaşKaları gelip onlan oldurüyor Gazetelerde kuçuk llânlar çıkıyor, doflum tarlhlerının yazıli oldugu. olüm tonhlermın olmadığı. Yaşıyorlar anlanrıno gelen bır sonsuzluk sımgesi kafalarda... Ama öluyoriar, yaşamdan kopuyoriar, Istedığımız kadar dızeler yazalım. sen olemezsın dıyelım, öluyorkır... tDuşer aklımıza duşumuz gerçeğımiz Daha on oltısında Daha eli Bır kızın elıne degmemışken Bır kızın elıne değer glbi Sevışmenın yetkınllğınl ftılmezken daha Sectığl Katıldığı duş» Bır düşü gerçekleştırmek savaşımmın kurbanlandır onlor. Duş şehıtlendır. Yanılgılar, aldanışların çıkmazında yltıp gıdenlerdır. Bir ae baktım karşımdolar... O, ölmeyecek klşilerln yakınları... Bırının esı kanlı bir olaydo goz göre göre öldürülmüş Resımler var ortada Nerde/se suclular da bellı1 Eller kalkmış, sılahlar cekıimış. Bu resımler gazetelerde basılrrış Ama soruşturmaıar sonuc vermemış Gızlenmış, saklanmış, katıller Ydlar geçrrış Sonra bir başka genç kadın: Kocasını okulun onünde vurmuşlar. Adını sorup öğrendıkten sonra, cekmış ates etmış bır robot katıl Sonra kaçıp gıtmış.. Olmuşler ıste! Yok olmak, ölmekse, olmuşler. Istedlğıniz kadar tsen ölmedın» deyın, olmuşler... Sonra başka bir senç kadın, onun eşı de tiçerde». Bır kac gön önce almışlar götürmuşler Nedır sucları? Nedır suçlarranm ağııiığı'' Adalet onünde aklonırlar mı o göturülenler, yoksa yasatar verlr mı cezalarını? Ama bilinen bu «sanık»ların en ağır acıiar ıcınde çırpındıkları... Ne eşleriyle ne de avukatlarıyle gorüştürulmedıklerl... BHryorum, bu ne IIV, ne son olay. BugOn Törkrye'rtm dört bir yanında dayak, işkence. ezıyet olayian alabı!dlğine yogunlaştırılmış durumdadır Anayasa ıçkenceyl yasakiamıştır. Ama kim dınlıyor Anayasa'yı? Baksanıza her gün her saat «Bu Anayasa değıştlrılmelıdlr» dıye konuşan yetkılıler bu Anayosa nın buyrukionna aldınş ederler mı? Bütün bu Anayosa dısı dovranıslor suctur, hem ae ağır bır suc... 16 nisan gecesl gozaltıno aiınan 22 kışmın eşıennden Nıi Mengüilü, Soime ipekçı Tülln Göncü «Eşlerııri2 16 ntsandon bert msanlık dışı işkenceye tobi tutulmaktadırlor. soğlık durumlarından ve yaşamlorından kuşkuluyuz» diyorlar. Arlf Damar'ın şlirınden gercek yaşama döndum. Eli kolu bağlı kalmamalı böyle acıiar onünde Şılr yetmlyor, yazı, söz yetmlyor... Gerekll olan, haksızlıklara, acılâra karşı aklın silahıyla karşı cıkmaktır O da bütünleşmek belırli omoctor, llkeier cevreslnde olanca gucumuzu bir aroyo gettnrek... Tek tek öimek tek tek sovaşım vermek değll toplumu daha VI bir yoşama uloştırmak ictn mliyonlan bir aroya getırecefc vasai oır guc sivosat btr ağ'rtık olustunnek Dayinlerle müzakere devam ediyor ytnJer vekıllen Mosyö Vayt ve Deklozlyer ıle mU^akerat dovam etmektedlr Fakat müz*keratın hangt esas ve safaba flzennde oereyan ettiîl malum deglidir Daylnler vetalleri S 4 ıran daha Ankara'da kalacaklardır Sovlendltıne gore dayıoler v0 Ankan 3 (Tdefonla) Da klllerl hOkumete muhlm mlk tarda bir istikraz tekllf etmı$lerdir Bu havadıa tahkii «tmek mflmkun olamadı Maam&fih doğru olduîu tah mln olunuyor Hükumet, böy le bir lstikraî teklıfıne muvafakat eyledıgi takdirde bu parayı ancak lstıhsal hususata taluls edecektir Mazhar Osman Be/in kadınlara cevabı Dr Mazhar Osman Bey lle Kadın BirliŞi ar&sında çıkan ihtüaf münasebetile Dr Mazhar Osman Bey dttn bir muhamrimize demistir ki «Ben sıhhf sahılelerde yazdfım yanda kadınlann aleyhinde deiıl lehlerinde yazmıştım Clnsıyet me">elesınde Ue Jennln ve ilmin söyledHmi söyledlm Bu hususta Kadınlar BırllM ıtira» etmek içın bütün kadınlann mümessilı mldJr? Onlar da cok defa bize «hainü czaiiml», «insafsız» demıyorlar mı? Ben yazımda kadımn flzyolojlk ah•alinden, haleti ruhıyesinden bahsettim. Kadımn tahakküm için. ezmek tçin yaratılmayan bir mabiuk oldugunu aöyledira K&dm Birüine verilecek en lyi cevap onlann telaşı. siniri heyecanı, Mözlert ve benim •ükutumdur.» Ankan 1 (Telefonla) icra ve iflâs ka nununun tatbıiatmda Korülen noksanlan telifı etmek mak^adıle hazırlanan yenl lâyiha HeyeM Vekilece kabul edıleçk meclıse geldl Icra ve ifUs kanununun 19 uncu maddesinde «borçlunun niha yet hacizden bır eun evvel haberdar edilnıe sı lazımdır Ihbarnarrede asajıdaki maddeiin hukumlem ıptal oıiınur > deni'mekte* dl Yeni lâyıhada ba rr..dde kaldınhvor 322 inci madde de söj'e tadıl edılmr=tir 70 146, 204 üncü maddeler hılafına hareket eden borçlu ve muflislere ceza kanununun 343 üncü maddesi mucibince cez» venlir ıruslerın ıkıncı ozellığı yaşamak, üremek icln başka canlıların yardımına gereksınme duymalarıdır Vıruslerın bu ozellığı onları bakterıleraen ayıran ıkıncı ozellıktır Kuşkusuz bakterıler de, yaşamlarını sürdurmek ıcın başka canlıların yardımına gereksınme duyarlar Fakat. bır bakterı boyle bır canlının yardımı olmadan da yaşamını surdurebılır. Bu nedenledır kı, bır laboratuvar kabındakı kultur sıvısı ıcınde bakteri üretılebılmektedır Vıruslerı ıse bu bıcımde uretme olanağı yoktur. Vıruslerle ılgılı bılgılerımızın gec bırıkmesınde bunun buyuk rolu olmuştur Yeni doğmuş bır bebek dunyonın en güzel ylyeceklerı arasına konsa bıle nasıl kendı kendını besleyemezse vırus de kendınl besleyemez ve coğaltamaz. Bunun Icln başka bır canlının araya gırmesı gereklıdır. Bu özellıklerınden öturudür kı, vıruslerın canlı olup olmadıkları uzun zaman tartışılmıştır, hâlâ da tartışılmaktadır. Çünku, bır canlı hucresının dışmdakı bır vırus lle cansız madde arasında hemen hemen hic fark yoktur Bu yuzdendır kı baktenlere hayvanlarla bitkıler arasında sıra verıldığı halde vıruslere canlılarla madde arasında yer verılmektedır. ÎLGİNÇ YAŞAMLARI V DIŞTA KÜLAHLI, İÇTE SİLAHLI Borsa hareketleri tnsilız lırası dün Borsada 1030 kurusta açılmı? ve 1034.5 kuruş arasında muamele Rordükten sonra 1034 kuu«ta kapanmıstır Istıkı^zı dahili 97.5 ünüUye 140 5 tur. akat, bu cansız madde gorunumundekı vlrus bir canlı hucresıne gırebıldığl anda her şey bırden değışır Vırüs kendı genlerındekı (deoksıri bonüKleık asıd ındekı) yapım şıfresmı hucreye zorbalıkla kabul ettırır Hucre artık vırusun bır uşağıdır, o ne derse onu yapar, yanı kendı normal işını bırakarak vırusü beslemeye, onu coğaltmaya başlar Bu tıpkı, bır ışgal ordusunun, işgal ettıği ülkenın hukumet organlarını, sılah zoruyla, kendı ulkesının cıkararına uygun bıcımde colışmasını sağlamaya benzetılebılır. Vırus, ıcıne gırdığı hucrenın ozellıklenne o kador uyar kı. onu hucreden ayırt etme olanağı zorlaşır. Hücre durmadan vırusu beslemeye, coğaltmaya başlar Bır an gelir, hücre icınde yeterınden cok vırus bırıkır. O zoman hucrenın dıs zarı catlar, yeni vırusler obur hücrelere gecer. bunların her bırı, gıttıkleri hucrelerde aynı şey! yaparlar. F GÜMRÜKTEN MAL KAÇIRIRCASINA Troçki, Stalin ile anlaşmak istemiyor M Troçkl'nln Gazet dö VOSS'UD muhabinna vakl olan beyuıatına nazaran M. Stalin ıle anlaşmak istediğine dalr olan naberler asü sızdır M. Troçki, aynl zam&nda Radek tarafından gdnderilen bir ada mın keodısinl ziyaret etogine dalr olan haberi de tekzip etmistir HEM NALINA HEM MIHINA Dört senfi evvel sabık şehremtnl operatör Emin Bey Eyüp tramvay yolunun vaz'ı esas resmınt haylı muvantuı bir surette vap roıştı O vaklttenbert dort sene geçti Hattın bir metrosu bile yapü madı Bir gazete insaata hftla neden baslan madıSını soruvor Neden oiacak? Evüp tTamvfcyı Eyüp » t a ile yapüacak da ondanl Eyüb sabrı! Hindistan'da Lncfenow 2 ( a ^ . ) Hükümet tarafından nesredilen bir tebligde Benares'ın 50 mıl sı malınde bulunan Chadcsra köyünde 30 nısanda bir mandanıc öldürülmesl yüzunden Müslumanlar ile Brahma mezhebınde olanJar arasında bir arbede çıktıgı blldırilmektedir Her iki taraftan 13 kısf y&ralı düsmüstür Yaralı mecusllerden blri ölmüstur Me cusilerden 8 kışiye alt evler yakılmıştır Maamaflh vazlvet «tmdl sakinlesmlştir Lort Irwın yeniden beyanatta buluntrak azimkârane bir sivaset takıp etmek oiyetinde bulundusunu soylemişHr Tesril rnecllgtn eskl reisı M Patel bu sabah buraya gelmlstir Mumalleyt) Howra na rnındakt varoşun lstas yonunda kongre ve beledıye erkâm tarafından isükbai edllmie ve bir alay iştirak eytomlstir Ancak mezkur &lav gayrikamml oldufundsn bambudan «opalarla mücehhez polisler tarafından daSitılmıçtır Bir çok kislrjln öildlnilyor. Mısır'da büyük İskender'in mezarı aranıyor Rahire 3 ( » a . ) Mısır hükumetl Buvtlk iskender'in mezanm bulmak için yapılması Istenilen taharriyatm lcrasın& müsaade etmistir Muaşeret: Bir arknda^ına mek tırpla nışanlandı^nı bıldırirse mektubu alan hedıye Rondermeu mi? Bır kızın nısanl&ndı fını arkadas.na mektup! a bildirmes) muaserete muvafık deîildır Genç kız nis&nını arkada^lanna tertıp et tıffi bır cay vevh eçlencede tepsir eder. Mek'uola eelen tensire hedive gdndenlmez. oğalma Işı günler sürmez. Vırüsün hücreye glrtşınden 12 dakıka sonra ılk vırus yavrulan ortaya cıkar 25 dakıka sonra yavruların sayısı 2Oo'ü bulur ve hücre catlar Vucutta ılk hastalık belırtılerı bu anda gorunmeye başlar Vıruslerın ınsanlarda, hayvanlarda, bıtkılerde hâstalık yaptıklarını başta belırtmıştık Bır kısım vırusler de baktenlere musallattır Orneğın bagırsaklardakı dızanten basılı (comak bıcımındekı baktenlere basl denır) bakterı vıruslerı düşmandır Bu vuzdendır kı, bır cok bılgınler, bokterılı hastalıklarda, bakterılerın başına. ınsana zararsız vırüslerl belâ etmeyı duşunmuşlerse de bundan bir sonuca varamamışlardır. Bakterıye düşman vırüslere Bakteri Yıyen Vırus (Bacterıophage) denmektedır interferonun bol ve ucuz üretımınden sonra bır çok vlruslü hastalıkların azalacağı duşunulebılır Ç Turistik belgeli, fakat turistik fiyatlan uygulamayan tek motel ve restaurant Avusturalya'da kızıl bayraklar! Londra Z (»•» ) Deyü Mev' yanyor Avusturalya'nın Drawın sehrtnde işçiler hâdlsesU bütün resml dairelert lşgal ederek kızd bayrak dıkmışlerdlr. VİILAV Londrs S (a a.) Dailv Mail bUdıriyor: Avusturalya'nın Parwin «ehrinde bOtün resml dıürelen lçgal ederek kınl baynk cck tnislenllr. Bolşeviklik! llk kadın hâkim tlk kadın haklm Beynan Hanım dttnden itibaren birina öcaret maakemesındeki vazifesine baslamışür Beynan Hanım ilk kaduı avukatlanmızdindır Beynan H dün bir çok davalann rüyetinde a ı s olarak bulunmustur Eektrık sirkeMnm »eni 3 avlık tarifeslnin tanzınn müddea Relmistir. Tarife komisyonu lctima etmek icm Nafia vekâletinden busunlerde emir beklemektedir Sirketin simdıki tarifesl ö lovatı 17 buçuk kuruştur Kimbıyoda fark olduŞu İçin yeni tarifede elektrik fiatmın tenzılıne ihtimal yoktur Ipkası mubtemeldir Elektrik Lâle ~ OREN Tam panslyon 800 Tl Ancak tam oansıyon kalmak zoaında değllsinız. Her türlu anlaşma ıcln telefonumuz emrınizdadlr. TEL: Burhanlye ÖREN 343 KONYA D.M.M. AKADEMİSİ BAŞKANLIĞINDAN Akademlmizde acık bulunan 2. derece +200 gösfergeli Genel Idarl Hızmetler sınıfından Genel Sekreter kadrosuno atanmak üzere Yuksek Oğrenım gormuş ve , en az 10 yıl 13121960 torıhlı ve 160 sayılı Kanunun 4. ıraddesme tabı kurumlarda fnlen calışmış ve bu gorevin gerektırdığı nıtellklerı kazanmış olan bir eieman alınacaktır. Isteknierln Az gecmlşlerinl dilekcelerlne ekleyerek î odet fotoğraflarıylo birlikte 9 5 1980 Cuma cünu mesal bitlmtne kadar Akadem) Başkanlığmo başvurmaları duvunılur. (Basn 14055) 2430 Sahibi Cumbur&tt Matbaaolık *• NADtR N4Dt CUMHURtYET BASIN AHLAK TASASINA OVMAY1 TAAfiBOT EDER. 0 BOROLAB : A.NKARA Konur SokSk 34/4 Teniaenlr Tel : U 3 3 35 17S8 3S A ÎZMÎR: Hailt ZJys Bulvar No 85. Kat: S T e l : 3S47 0 6 . 1 3 1 2 3 0 * AD4N* : AtatOrk Cad. Tflrk Eteva Kurunm ta Ham K a t : X MO: 13 T e l : 14 590 19731 ABONE ÜCBETLERİ Ajtar X I • IX TAKVİM * MAYIS 1980 Gftneş 6 54 »OB O{le 1311 tnuak 4 00 Oenel 7ayın Uüdürü Oktay KUBTBÖ&E S Tanaiert MüdürO • Cetin ÖZB4YRAK Basao ve yayaa . Conürartyrt Mstbaaeılık ve Gazetectlik TJk.s. CaSaloglu Türtce». fc Cad. No • 38 «! Fona Kutnro t 346 tSTAKSVV Tetofcas : 30 97 03 Tnrt u Tntdltl m t n ı^oo s.800 800 1^00 tJSttO 1X0 Oç«k oereu. »rnplarma m tgırü17 03 2133