Katalog

DÖRT CUMHUÎIÎYET 3 MAYIS 1980 POÜJİKA İ VE ÖTESİ MEHMED . K£MAL TURKİYE'DE DUI>0VA£A EKONDMİ/TİCARET C Cumhuriyet EKONOMİ SERV1Sİ Neler Oluyor? Inşaat sektörü bunalım içinde... Comhufiyet Ekonemi Servtel Qnw Dlnckök, devletın ekonomıyl Anoyaso dcğrultusunda yönlendırmeelnl istetniş, ozel kesimin potansiyelı ile önemlnln tartışmo konusu olmaktan cıkanlmasi g«rektlğıni ılert surmüştür. Dmckok, tTekstil Işveren Derglsunde yayımlanan degerlendırmesinds özetto şu görüşlere yer vermıştir. « Devletın başlıca görevlorlnden birl, ekonomıyı Anayasamızdakl ılkeler doÇrultusunda yönlendırmektir Karma eKonomı olarak vasıflandırablleceğ.mız ekonomık sıstemımızde ozel gırışımın cok onemlı bır yerı vardır Yurdumuzdo öze< kesımın kurulusu devletın önculüğü v« tesvıkıvle olmuştur llk ılhamını ve t©«nık bılgılennı kamu kesımınden alan ozel teşebbüs, kendl yaratıcı gücü ve dınom'zml ıle bugünkü sevıyesıne enşmıştır. Ekonomımızı güclendırmek ve kalkınma htzımızı Istenen duzev8 ulaştırabllmek ıcin özel kesımın bugünkü potansıyeH ve önemi artık tartışma konusu olmaktan cıkonlmalı ve bu kesimin guvenlık ve korarlılık ıcınde calışmastnı teşvık edid on| e m | f t r süratle almmolıdır> Cumhuriyet Ekonomt S«rvM TÛSİAD'ın. 25 ocok kararlan cerceveslnde u/gukınan sık( parakred! polıtikasmı oncryladığı, pora sıkıntısının özel kesım vanındo kamu ke6imlne de yonsıdıgı belırtılmıştir. Otaylara Bafcıç bültenınde istıkrar tedblrfennin kur farklarının ödendlgı, vergı bevannamelerının ödendıği bır dönemde alındığı belırMerek bu arado banke'ierin calısmalarını hızlandırdıkları, sonucta para darlığının daha buyuk boyutlara ulaştığı savunulmuştur Bültende daho sonro şu görüşlere yer verılmıştır « Ancak, istıkrar programının ba$arıst acısından Hvkünietln para ve kredıde uygulayocağı sınırlan cok önceden kamuyo ccıklaması ve banka Ile fırmaların kendılennı bu cerceveye sığdırmok içm önlem gelrştırmelerl gereklrdı 1 Paro sıkıntısmın ozel keslm yanında kamu kesımme de yonsıdığı belırtılen acıklamada «sonuc olarak, alınon tedbrlenn ekonomıye yenı bır dısıplln qetirdiei kuşkusuz olmokla blrlıkte. bunlann tşcefiert h e n u z olınmış değıldır» k e s m umhuriyet Ekonoml Senrfsl Inşaat sektoründe olumsuz gellşmelerın giderek yoğunlaştığı, baştâ demır pıyasası olmak üzere sektore mal ve hızmet üreten keslmlerde «durgunluk» dönemıne gı nldiğl. bu arada inşaat demu n fıyatlannın 43 Hraya genledi ğl belırlenmıştır.. Yapılan saptamaloro göre inşaat sezonunda bulunulmasına karşın, hızlı fıyat ortışlan ve enflasyon nedenıyle yenl ın şaatlara başlanamamıştır.. Sek torde calışmalar daha cok tamamlanma aşamasındaki konut yo da ışyerlenne yoneltılmıştır. Bu arada yenl ruhsat başvurulan butunuyle durmuş, gecekondu ve benzeri kesimlerden pıyasaya yansryan ıstemler de ışlerin «canlanmcsı» ocısından etkllı olomomıştır. Inşaat sektöründeki cdurgunluk» bu sektore mal v» hızmet ureten kesımlerı, Işçl ya da ustaları da oiumsuz yön de etkılemıştır. Öncelıkle demır uzerındekı taleb baskısı or tadan kalkmış, bunun sonucu olarak da resmı fıyatı 40 lıra do laylarında belırlenen ve bundan ıkı oy oncesıne değin 50 lıranın üstundekı fıyatlardan Iş lem gören ınşaat demıri fiyatı 43 lıraya gerılemıştır.. Cımento uretımındekı kapasıte düşükluğunun surmesıne karşın bu temel ınşaat malzemesınin 09 f yatları değışmemış, kücuk pcrtılenn dışındaki satıslor resml fıyata yakın fryotlar uzerınden gercekleştırılir olmuş tur Tuğla, kırec, kum glbl Inşaat malzemelerının d» tatep ozlığı nedenıyle resml ftyota ya kın fıyatlarla satıldığı saptan mış, aradakl belll fiyat farkt nın Ise nakllye ücretlerln» yo pılan zamlardan kaynaklandığı belırlenmıştır.. Bu arada salt İstanbul'da ya pımı tamamlanmtş, tanaYttar teslmrtl» aşamasma getirılmiş 60 bin konutun aylardır alıcı bulamadığı llgilllerce acık lanmıştır.. 100 milyar lıralık t*r değer Ifade eden ve en az altı aydır alıcı bekleyen bu konutların pıyasalarda Iflaslara yoi actığı. pek cok cyapsatcı» nın devre dışı kalmasına neden oldugu belırtılmıştir.. Piya sa ılgıllleri sozü edilen fcomrtların Almanya ve ötekl ülkeler dekı Turk ışcılerınce satılabıle ceğı umudunda olduklannı vur qulamışlar «ulkemızdeki subay ya da Işcımemur emekUsının bu dalreleri alması müm kun değıldır» demışlerdır.. Inşaat sektoründekı tdurgun luk» dönemının sürekll d o cağı do savunulan görüşler arosındadır. llgilıler gelışmenın surmesi durumunda önce demır sanaylmın daha sonra da otekı keslmlerın oiumsuz et kıleneceğını belırtmışlerdir H er gun beçon ölü, her gurt be$on Sff... Sanıyorjm ki, bu et paholılığmdo profesyonel kasaplar mezbchoda bunca cartlıya kıyamıyorlardır. Boşkan Cartefm kofasmda plonlanan ve nerdeyse bır savaşa dönüşeeek olan İran cıkarmasındo blle bizdeki kadar ölu yok. ölmede ve öldürmede rekor düzeye eriştiöımlz anla$ılıyor. Her gün radyoyu dinler, televlzyonu Izier, gazetelerl okurken kan görüyorsunuz. Olkemlz kan kokmoktadır. Iktidordo ise devlete tüm tokım taklavatını doldurmuş. yobandan para dllenmeyl beceri sayan. altı koval Ostü şlşhane bir azınlık hükümetl vardır Ortakları da göruyoruz kl destekledıklerı ıktıdardan şıkayetçıdlrier. Turkeş' in de, Erbakan'ın da çottıktarı hükümet. acabo destekledıkleri hükümet değll mldir? Ateş düştüğü yerl yakar derter. Şimdlllk ateş hükumet destekçılerlnden bczılarmtn eteğine erlşmlş deSII. Bılmedıkleri blr sey var, bır yerde yangın ctktı mı, komşudan komşuya sıcrar. Blr lc sovaş görünümündeki bu kan g6lü gıttıkce buyumektedır. Okuyoruz. ışitlyoruz. Kars'ta öcü 5 7 yaşlonnda eocuk, Iklsl 50'nın üstünde büyük be$ kişl torlalannda colışırken kurşuna dızılerek oldurulmuştür ölenler, acllcller dıye anılan bır siyosal fraksıyon lıderinın babası. omcosı ve kardeşler) Imış. Teröre karşı terörle çıkan kimdlr? Valıyl dınllyoruz, «intlkam mı, slyasl ml, kan davası mı? Ne olduğu henuz bellı değil. Frakstyon mücadelesi de olabıllr.» Blr ılin en büyük yörtetlcisl bokın böylesı blr vurdumduymazlık lcinde. adeto Işl aloya olır glbl konuşabılmektedlr Böyle konuşon bir valı ınandıncı olabıllr, ob(ektıf hareket edebılır m ı ' Bır gunde 67 vall değıştırebılen blr slyasal iktidarın valısı de kendı düşuncesınde olacak, olaylan iktidar gözlüğu ıle açıklayacaktır. Anloşılmoz, karmaşık, ipe sapo gelmez... Kayserl Valisi'nln blr sllah kacakcısı ıle cek'lmlş fotoğraflarını Meclıs'te miiletveklllerl dağıtıyorlar. Bır sılah kaçakcısı sanığı ıle fotograf çektırmış vallye mılletvekılı de bir şey yapamıyor. Mılletvekilll Mecllsın bu fotoğrof dağıtımı bir aynosıdır. Mılletveklli dlyor kl: «... lckl masosında eğlendıklerınl gösteren bu fotoğrof aynı zamanda huzursuzluğun nedenlnl de belirliyor. Kayseri halkına yaşamı zmdan eden canılerın bir kanadını koruyan ve teşvık edeni Kaysenlıler lyl tanımolıdırlar» Ne yapocak Kayserllller? Dort yılda bır sandıga cttrkları oydan başka ellerlnde sılah var mı? Bir mllletveklII böylesı bir acze düştukten sonra, halk ne yapabılir kı? Resım dağıtımının hemen ardından haberi de geldi. Deveii ılcesl CHP llce Başkanı Hayrettın istanbullu'yu, kanlı kotıller evıne gırerken alçakca vurdulor. Birl kız, dordu erkek beş cocuk babası olan emekll öğretmen Hayrettın Istanbullu'nun, cocuklan okutup eğıtmek, yurdunu sevmek, «efkatll blr aile reisi olmaktan başka sucu var mıydı? Sadece dışındaki sol değıl, CHP de namuslu evlotlan öldurulerek hacamat edılmektedır. CHP'nin tepesınde oturan ve kendını muholefet sananlora seslenıvorum; bu vurup kırmalar ve öldürmeler boharda suluk tutunarak kan aldırmaya benzemez. nlce aıle ocağı sonuyor, nıce gende kalan genclenn yüregınde öc alma duygulon cöreklenıyor, bılıyor musunuz' Tarsus'taki ölu sayısı dokuz kışidır; iclerlnde okula gıtmeyen cocuklar vardır. Trofık kozaları yuzunden «önlem alın» dıye Ankara osfaltını nıce koylüler, kac kez kapatmadılar mı, Adam mı, cocuk mu öldurduler orada' Yok, gecıt yaptılar. tel cektıler, kazaları onledller, an(oşmazlık bitti. Ama Tarsus'to, kalabalıgın üstüna yürunduğunü uzaktan ızleyebılıyoruz Son gunlerde bır soz daha cıktr «Catışmadan sonra hastane/e koldınlırken öldu » Hastaneye kaldırılırken ne cok kışı öluyor' Insan Ister ıstemez kuşkuya duşuyor. MahKemesı yok, temyızı yok, «Hastaneye kaldırılırken oldu»sü var... Bazı ışlerde Demırel kaygılıdır, ne yalan sovleyeyım, bu ışîe ben de kaygılıyım Hastansye kaldırırken öldurmemeV6 bıraz ozen gostersınler, lutfen'... Demırel, her olayın altında bır ihanet şebekesl anyor ve «Turkıye'nın ıdaresl ihanet şebekelerının elıne duşmemelıdır» dıvor İhanet şebekesı nedlr ve onun ellne nasıl ve hangı yontemle duşeceğız, orasmı söylemıyor Örnegm biz, bır ulkeye nasıl ihanet edılır onun üzerınde duralım mı'' Bu şsbeke, modenlerı başkalorına peşkeş mı cekmış topraklarında yabancılara usler mı ve^mış, yabancıların sozlerine uyup ulusal parayı mı duşurmuş, halkın sömurulmesı demek olan enflasyonu uclü sayılara mı cıkarmış, gunluk terore karşı deviet terorü mu kullanmış, yonetımde obıektıflığını yıtırerek partızanlık dıktası mı kurmuş, ne yapmış bu ihanet şebekesı kı, bu memleket onlara teshm edılemıyor? Tuzlucayır olaylarının gectığı gunlerde Ankara da idım Sabahleyın bır lısede başlayan oıaylar abartılarak bırdenbıre kulaktan kulago dılden dıle dolaşmaya başladı «On kışı olmuş...» «Haytr yırmı...» «Heltkopterler havadon ate$ edıyor!armış...> «Hayır, ateş mınareden edılmiş...» tMtiletvekıllerfn! halk Tuzluçayır'a sokmomış..» Olay abartılarak yayılıyordu Bereket sonucta her şey anlaşıldı. Bir ölü ve bırkac yaralıyla savuşturuldu Valnız yaralılar bulunamıyorau, herkes kendı yaralısını alıp alandan cekılıvordu Başkantte bır olay boyle olur boyle gelışırse, bcşka yerlerde neler olmazdı' Ertesı gun Mavı Trenle Istanbul'a dondüm Kac yerde orannrsdiK k ı ' Haydarpoşa'dan eve gelınceye değın her kavşakta durdurarak aradılar. Yalnız benı değıl, herkesı arıyorlardı İhanet şebekelerınden söz edıyordu Demırel Kımdı bunlar, evıne gıtmek ıcın kac türlu aramadan gecen sade yurttaşlar mı, yoksa tepede oturup halkın nornurdanmalarını duymayan becertksız yonetlcıler m ı ' Meclıs'te ıse Cumhurbaşkanı secer gıbı görünuyorlar Secmıyorlar, olaylan soruyorlardr «Tuzlucayır'da ne olmuş' Iran dun haber var mı? Cyrus Vance istıfa mı etmış?» cNe bıleyım ben...» .. •• I I y (*\ 1 >/<vl . . . j / p C I YTT\ 1 n • » » • O l l 1 111 1 .. . Q M DZ YY] 1 ^ • • V» 1 1 1 1 • •• ••• •• K ^ M \ / M K T 1 J 1" KSi*A y V J I X L V 4 I f m ^ »• ^ ^ j 1 1 1 ^ J 1 yV j j * ^•^ V ^ 1 r \ VmJ . Q1 [^1 r^p)l*r) O 1IX 1 [ J Q I O • . .| r\r\|l +l l ^ 0 0 i r » | f J U I I I M N U O I I II t QPJ3\/J|\/Qr v ı ı u y ııyv ı • l'şmenln olumlu yönde olduğu da bültende sovunuımuştur. denilmıştır. Günümuze dek sağlanan ge e • ULUSLARARASI EKONOMININ BUGÜNKÜ ELVERIŞSİZ KOŞULLARINDA «PİYASA GUCLERI»NIN DIŞA ACILMAYI GERÇEKLESTIRMESI OLANAKSIZDIR. DURGUNLUK İCİNDEKİ BIR EKONOMİDE YATIRIMCILARDAKİ KARAMSARLIĞI IYIMSERLIĞE DÖNUŞTURMEK KOLAY DEĞILDIR. TÜRKİYE TÜKETIM BfLEŞIMININ UCRET MALLARI LEHİNE İYİ LESTIRILMESİNI VE SABIT SERMAYE YATIRIMLARININ YILDA %4 ARTIRILMASIN1 AMACLAMALIDIR BATI TÜRKIYE'NİN KENDINE ÇIZECEĞI YOLU KABUL ETMEZSE TEK YANLI MORATORYUM İLANINA RAZI OLMALIDIR ÖNCELIKÜ YATIRIM VE ÜRETIM ALANLARlNIN DOGRUDAN KREDILENDIRILMESINI SAĞ IJMvlAK ICIN KAMU BANKACILIĞININ GUCLENDIRILMESI GEREKIR • SORU Oldukco kötünv M T blr tablo ciıdlnlz. Bu durgunluk v» cökü* «konomislnden çıkı», Ihracat çabalan daha da yoğunlaştınlarok sağianamaz mı? • TUREL Ihracatm carl dolar değerryle yılda ortalamo %25 artmosı, reel olorak o o10 15 dolayında yıllık artış anlamı taşır Ihracat fetlşızmınl yıllardanberl besieylp gelıştlrenler, büyüyemeyen b>r ekonomlnın ıhracat da yapamıyaccğını bildiklerı icin eieştirdıkleri Dörduncü Pian tohminlennin gensınde kalan Ihracat hedeflerıne bugün ro zı oluyoriar. «Ptyasa gucleri modelı» lcinde uratım, salt ıh rocattan ve dığer olanlardan dövız kazonabılmek ve boylece ıthal faturasmı karşılamak nıyetıyle sürdürüldükce ekonomık cökuntu dennlesecekVr. Ta kl dığer sanayılerdekl üretim duzeyının mutlak olarok aenlemesl, ıthalat talebınt duşursun Bu sureç, yanlışı ve doğrusu Ile Turklye'nın yır mı yılda kazandığı sınaı b rikımın tahrıbıne goz yurrmak tan başka bır $ev değıldır. Gunumuzde uluslararası ekonomının ıcınde bulunduğu ko sullar, Ihracot ıcın hıc de elverısli sayılaTiaz Bu durumda, «pıyasa guclerı»nın sözünü ettığıniz dönüşumü tamamlamcsını beklemek, bütun 1980'li yılları boşa harcomak tan öte anlam taşımaz • SORU Selektif ozendlrme politikaları Ile bu donusumu daha kısa sureda tamomlarnanın yolları bulunamaz mı? • TÜREL Dlyelım kl, dıs konıonktür Ihracat Icın elvenşsiz degıl, aksine cok elverışlıdır ve bız ıhracatı daha da hızlı artırma yolu ıle bu acmazdan cıkış arıyoruz Bunun ıcın sermaye bırıkımınde bır nıtelık değısmesıne gerek var. Bu nıtelık değısmesı nasıl ve kım torafından gerceKleştırılecek' Herhatde kamu kesimi tarafından değıl: cunkü Bay Özal'ın McNamaro'ya yozdı^ı nıyet mektubunda hükümetin fkaynaklan devlet kesımı dışına yöneltme/ı» bır polltıko ılkesi olarak benımsedığı kavıtlı Kaldı ki KO mu kesırrı proıe stoku, böyla blr uygulamaya da elverıssız, ıthalot rkcmesi sağlayan proielerl8 yuklü. O haide sözu edılen dönüşumü boşorması ozel kesımden beklenecek • SORU Bunu gerçeklestirebıllr ml özel sektor? • TUREL Ne yaztk kı özel kesım de bu alanda faz la şonslı degıl. llkın, özel yatırım eğilımınin 1977'den ben düştuğüne (şaret etmelıyız. Bıldığlnlz gıbı özel kesimin yatırım eğılımleri tcin en elverışlı gösterge, teşvık edılen proıelerın lıstesıdır. 1977'den ben tesvck edllen ya tırımlann yıllık tutorı surekll olarak düşüş gosterıyor Sabıt (1978) fıyatlarlo 1977'de 386 mılyar Tl, 1978'de 148 mılyar T L , 1979'da 59 mllyar TL tutarındakı yotınm proiesl lcln teşvık belgesl alınrrış. Durgunluk iclndekl bir ekonomide yatırımcıların ka ramsarlığı nasıl lylmserlığe donüşecek kı yenl proıelere gfrışılsin' ikıncısl. teşvık edılen projelerın ölceğınde 1977'den bu yana kaygı verıcl bır azalma var: 1977'de tesvik edılen profelerln ortolomo buyüklOğü 320 rtvtyon Demirel'in önlem paketinin 3.ayında Uzmanlar, Bilim Adamları Bürokratlar tartısıyor • Türklye'de dövlz kullonımıno hakım olmodan uretlm yönlendırilemez. Tum dovızler Merkez Bankasında toplanırsa ka bul kredılen, v b kısa donemII dış fınansman kolaylıklannm kuruyacağı yolundakl Iddlalar vanıltıcıdır. Turkiye ekonomısl ne sahıp cıktığını dünyaya ka nıtlamadon özel bankacılanmtzın bıreysel becenlerı ıle bu tür kredllerde anlamlı bir artış sağlanomaz 1978 1979 deneyl bunu oc'kca göstermlştlr. lklncl temel politika tercıhı, ön cellkll uretlm ve yatırım alanlannı doğrudan kredılendırebllecek araclann gelıştırılmesl otocaktır. Bu da kamu bcnka cılığının guclendırılmesi. yatınm bankalarının kaynaklarınm artınlması ve yatırım ban kalarının yıllık plasman programlarının yılltk makro programla butünleştırllmesını gerektırır. Ayrıca Merkez Bankasının kamu kesıml ve ozel kesıme acacağı kredılenn boluşümü, on yargılara ve sermaye sınıfı sozculerınin komp lekslerıne gore değıl, hangl faalıyet alanlannın öncelıklı olduğuna bakılarak belırlenmelıdır. Ocüncu krıtık unsur, enerjı ve ener|i hammaddelerının doğru saptanmış öncelıklı uretım dal larına tahsısi ve demırcelık, d ğer metaller, cımento. gubre. petrol urunlerı, petrokımya ve temel ücret malları (şeker, yağ, v b..) üretımınde enenı kesıntl ve kısıntısının kaldırılması, kısıntmın dığer mal üretımlerıne kaydınlmasıdır Bu arada, hukumet yetkılllerının gercekleşmesınl dıledığımız bır vaadıne değınmek ıstiyorum Seydışehir Alümınyum teslslerıne tam kapasitede calışacak bıcimde elektrlk enenısı sağlanması. Iktısat poiitikası tartışmalarına anlamsız bır kamu kesımı. ozel kestm Ikılemlnden yaklaşanlar ıcın bu olay oğretıcı olmalı. SORU Bu doğrultuda hazır lanacak bır gefışme programının ne glbl yarariar saglayacağını umuyorsunuz? TUREL Temel cızgıierıyle ele aldığım boyle bır program, ekonomidekı yapısal degışıklı ğın oldukca kısa sayılacak bır surede tamamlanmasını ve bundan sonra Türkıye ekonomısının «tarıhsel» buyume hız larına ulaşmasını sağlayabılecektır. Ocak 1980 kararlarını alanlar ıse şu ana kodar uygulamasına geçtıklerı polıtıkalann buyüme ve sanayıleşmeye ya pacağı etkıleri somut olarak ele almak ve tartışmaktan ka cmmakta olup bu sorunların cözumünü «Pıyasa güclen>ns bırakmışlardır. Bu «guclen bir kez kutsallaştırılıp 1 nanc konusu haline getınldık ten sonra hesaba, plana ve fNe zaman'» tNasıl'» «Ne ölcüde't gıbl sorulara doğaldır ki yer yoktur. Oysa. toplum bu soruların cevaplorını öğrenmek istemektedir, yenı ekonomık yonetımın neye 1 nandığını değıl. «Pıyasa güclerl modelunın kendi mantığı ıcınde cozum araştırırken, Tur ktye'nin tum 1980'li yıllarını boşa harcamasını ve ekonomısını bır daha büyüme ve sa nayıleşme çızglsıne gıremeyecek ölcöde yıkıma uğratmasını Istemiyorsak. bu modelın alternatifını oluşturmalıyız. Al tematif vardır ve uygulanabiIrr. Ben bu söyleşimlzde, cok sınıriı da olsa, alternatif modelın bazı unsurları üzerınde durmaya calıştım. I YARIN: Doc. Ergun Türkcan • • • ekonomide başka çıkışyolu varmı? Hazıriayan : Osman ULAGAY Oktar Türel: "Döviz, sermaye ve enerjinin plana göre dağılımı zorunludur..,, TL Idl, sabit fıyatlarla 1978'ae 210 mılyon. 1979 da 165 mılyon oldu. Ocak 1980'deicı teşvık lıstelerinde ıse (Ereğlı Demır Celık'>n tevsı pro|esı harfc) 140 mılyondur Yanl Turkıye'nın dış rekabete acılması giderek cuceleşen ışletmelerı ıle mi olaca*"? Bu ölceklerde ilerl teknoloıi ve kutle uretımmın sağiadıği dusuk malıyetlere nasıl enş.lecek' Bu soruların cevobı bellı değıl Uçüncüsü de, 1980 Programına ekli teşvik Itstelerınln selektıviteden tamamen yoksun oluşu Ihraca ta dönük sanayıden, uluslarorası rekabete acılrradan soz edenler, eger cıddı iseler, bu rekabet önünde yıkılmakton kurtulamıyacak ve hıcbır bicımde Ihracata yöneiemiyecek olan sanayılerı hâlâ nıye teşvlk ettıklerının mandırıcı bır acıklamasını yapmak zorundalor. • SORU Yanl Turkiye'nin, geçmış onbeş yılda gerçekleş tlrdiği %7 dolayındakl ortalamo büyume hızına, yokın gelecekte yenıden erişmesi blr hayal mi sızce? • TUREL Bugunku poiitikalar sürdürülur ve kımya, me talür|i, makina imalat ve taşıt araclon sektörlerinde iyl secılmiş proıelerle akılcı bır ithal ıkamesı programı uygulanmazsa sorunuzun cevabı, görünür gelecek icın acıkco «haymdır. • SORU Şlmdl secenek konusuno gelmek Istlyorum. HOkümet aldığı Iktlsat polltl*cası tedblrierlnl bunolımın tek eozümu olarak tanıtma caba$1 İçinde. Başka bır gellşm* tsenaryotsu tosarlanobılır ve uygulanobılır mı? • TUREL Boyle bır senarvo. uygulanabılır bır secenek olorak vardır ve bu senaryonun Iktısat polıtıkosının unsuriarı. ana cızgıleri ıle Dorduncu Planda ver almıştır. An cak, bır vandan dunya ekono mık bunalımınm 1978 ortalarında tahmın edılebıldığınden daha hızlı ve yoğun bır bıcım de seyretmesı. ote yandon 1979'da Turkrye'nın planlı gelışmg dısıolinı ıcıne gıremıyerek eskımış ve ıc tutarlılıgı sarsılmış polıtıkolarla zaman yjtınresı tasarruflardo ve üretımdekl gerılemelenn durdurulomaması. 1980'ın somut durumunu cıkıs noktası olarak ele alan yeni bır onalızi zorunlu kılıyor. Doğaldır ki boyle bır analız sonucunda ye nı bır gelışme progromı hazırianması çerekecektır. SORU Sozunü ettiğinız yenı gelışme programı, sayısal hedefler yönıınden nasıl bir go runumde olabilîr' TUREL Sayısal hedefler aCisından kışı başına tüketimın bugünkü düzeyi korunurken tüketim bıleşimınin ücret malları lehıne lyıleştırılmesi ve sabıt sermaye yatırımlarının yılda yüzde 4 cevresınde artınlması amaclanabllır. Böyle bır program 1980 1983 donemındekı borc anapora ve faız ödemeleri icm alınacak yenı borclar, ya da borc ertelemelerl dışında ek kaynak gerek tırmeyecektır. SORU Botı nm böyle bır programı onlayışlo karşılayacagını sanıyor musunuz? TUREL Bu programı kabul etmeyecek dış cevrelerın yapa bıleceğı şey, Turklye'nın tek yanlı olarak moratoryum llanına razı olmaktır Turkıye'yı boyle bır yolu secmeye zorlavanlar, bunun sonuciarına da katlanmak zorunda kalırlar. Ama Türkıye tükenmez SORU Sozunu ettiğiniz yön tem yukanda daralacağına isaret ettiğinız ithalat hacminin daha da daralmasına yol ocmayocak mı? TUREL Evet. Ancak dovız kıtlığından yakınan bır ekonommın dovız? nasıl kotü kullondığını hatırlarsak, planlı bır ekonomık yonetımın daralart bır ıthalat hacmı ıle de ekono mık büyümeyı sağlayabıleceği nı ılerı surmek yanlış olmaz. Turkıye son yıllarda döviz büt cesine hakim olomayışının ve ithalatını programlara gore yu rütemeyışının bedeiıni cok pahalı ödemıstır. SORU Önerdiğlniz glbl yeni bir gelişme programının te mel iktisat poiitikası aracları ne olabilir? TUREL Bu araclar, Dordün cü Planda değınıldığı gıbı bugunkü koşullarda uretimln kıt faktörlerı olan dövlzln, sermayenin ve enerjınin plan öncelıklerıne göre üretim faall yetleri arasında dağılımını denetleyen mekanızmalar olacak tır. Doviz tahsisınl ele alolım önce. Önemsız ıstısnalar dışında dövız kasasmı Merkez Bankasında toplamak zorundoyız. PANCAR, GÜL YAPRAĞ1, YAŞ KOZA VE TİFTİK TABAN FİYATLARI AÇİKLANDI ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Bakanlar Kurulu, şekw pancarı. gul yaprağı, tıftık ve yaş koza taban fıyatlarını acıkıamışlır. Bakanlar Kurulunun önceki gun yaptığı toplantıdan sonra dun yapılan acıklamaya gore. şeker poncarı 3, gül yapragı 30, tıftık 600, yaş koza da 800 lıra olarak belırlenmıştır. Bakanlar Kurulu'nun açıklamasında «Bu fıyatiarın saptanırKen. azız Türk koylüsunun alın terının. el emeğının karşılığını tam olaraK alması hoyat pahalılığınm koylumüzun gelır duzeyını düşürmemesını, dünya fıyatları ile rekabet edebılmesı ve enflasyonu artırmo' ması hususlarının bılhassa goz onunde tutuıduğu» kaydedilmıştır Yenı ve eskı fyatlar şoyledır. (TL.) Eski Yeni Yüzde Pancar 1 40 (ort.) 3 00 %115 Gul yap 13 50 30 00 %122 Tıftık 290 00 600 00 %107 Yaş koza 185 00 800 00 %332 PANCAR PARALARI Başbakan Demırel, pancar uretıcısıne gecen yıllardan kalan ve bugune değın ödenmeyen 5 mılyar lıra tutan alacok farklarının en kısa zamanda 0deneceğıni bıldırmıştlr. Demırel. cay uretıcısıne olan 1 mılyor, tutün uretıcısıne olan 11 milyar lıralık alacakların da yakmda ödeneceğırvt sozlerine eklemlştır. ÜSTÜNDAĞ'IN SÖZLERİ CHP Genel Sekreterı Mustofa Ustündağ da yaptığı ocıkiamada hlçbır donemde pancor paralartnın ödenmesınHi boyle sıne geciktlrılmedığıni bildırerek, bu yıl pancar üretımındekl duşuşün sorumlusunun üretlcl degıl, hükümet olocağmt savunmuştur. TEŞEKKÜR AILE BUYUĞUMUZ. Şevki Alpaslan'ın kâybı nedenıyle acımtzı Sayın Cahit KARAKAŞ'a Sayın Bülent ECEVİT'e ve CHP Genel Başkanı paylaşan Meclis Başkanı ayrıca telgröfla, telefonla ve cenazesıne bızzat katılarak tazıyette bulunon butün eş, dost, akraba ve arkadaşlarımıza ıcten teşekkur ederız. Alposlan all«sl adına Yılmoz ALPASLAN