Katalog

DÖRT CUMHURÎYET 2 MATIS 1980 ANIC^RA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ TUnKlYE'DE DUNYADA EKONOMİ/TICAFET I Cumhurîyet EKONOMİ SERVİSİ AvnTnin Atları... Nazım. «Avnl'nln Atlomnt, Avnl Arbos'm 1958'd* Parls'tekl sergısıni, sergidekl atlor tabloeunu gordukten sonra vazmış, Muşerref Hekımofilu sâyledi. Avnl Arboş'ın bobası süvari subaytymış. Avni'nm çoeuklugu da at üstunde gecmiş. tAvni'nln Atları»nı çok kimse ezbere bliır. Aktarayım bazı dlzelerini.. <Bu atlar Avnl'nln atlan / Kuvoyl Mllltye atlon / Koro yamcı altında ak soğrı dolgun / Titrer burun kanotlon / Bu atlar Avnl'nln atları. Kuvayı MiHlye gelecek yıne. / Şohln atlar asarak yell / Clğneyecek gavuru da Anzavur'u da. / Kuvay4 Mllllye gelecek yıne / Bu atlar Avnl'nln atlan / Kuvayı Mllllye atları / Titrer burun kanatları. Bana Avnı'nın atlorına / Bınmek nasıb olmasa gerek / Ama Memet bınecek, / Gelecek duşmonla IODUZ topuza, / Gülum Kuvayl Mıllıye atları, / Gozum Kuvayı Mıllıye atlan, / Memleketi sotanları bağlasmlar kuyruğunuza. ^ Ankara'da AST'ta Nazım Hıkmefln «Ferhad lle Şır1n»lnl seyrettık. Saion tıklık tıklım doluydu. Oyundan once, sanatcılar, Muhsln Ertuğrul'un ölüm yıldönümü dolayısıyla saygılarını sundular. 1 Mayıs'a değlndiler.. Nazım, Ferhad lle Şırln'de blr aşkı, toplumsai sevgiye dönuştünıyor. 1948'de cezaevınde yazmış. Oyunla ilgill olarak karısı Pıraye'ye yazdığı mektupta özetle şoyle dıyor: c... Ferhad ile Şırın'l ılk önce başka türlü bitirmek niyetlnde ıdım, ucuncu perdeyi de Ikl sahne yapmak lstıyordum. Ikıncl sahnede, yanl ücuncü perdenın Ikincl sahnesınde, suyun ceşmelerden okışını ve Ferhod'ın Şırln'ln kucağında ölüşünü yazacaktım. Fakat eonro duşündum, hem esas fikir Itibartyie plyes ücüncü perae binncl sahnede bıtlyor, hem de Ferhad lle Şırin'oe seninle bana benzeyen bır taraf var kl, adeto kendtml sona kavuştuğum anda, senin kucağında ölmuş gibı olocaktırr. Buna gücüm yetmedl Bana mektup yazdığm zaman Ferhad lle Şirln'den biraz daha tafstiotla bahsedersen mesela en çok hangi taraflarını beğendlğıni, nerelerıne takıldığını yazorsan çok sevineceğlm. Bız yıne Ferhad lle Şlrta'den bahsedeltm. Dedlm yo esas fıkır Itıbarıyle orada bltmeel lazım, hem zaten ceşmelerden su akmadı ve insanlar umltle, hayranlıkla Ferhad'ın gürzunün seslnl dinlemekle meşguller...» Nazım oyunları üstüne, 1962'de Moskova'da şoyle der: «... Ömrurr boyunco hep tlyatronun etk>sınde kaldım ama üçuncü derece bır dram yazarındon daho yükseklere çıkamadım. Ama ne de olso bu meselede kotumser değılım. iyi dram yazarı olabıleceğımj umuyo Iktidar, denetçileri mahkeme aracılığı ile değiştirip Merkez Bankasına egemen olmak istiyor ANKARA. (Cumhurtyrt Börosv) AP azınlık Hukümeti yasalora oykırı blr blclmde Merkez Bankosı Boşkanı ismail Hakkı Aydınoğlu'nu görevtnden almak Isterken, Aydınoğlu'nun değışmeslndekl yosal güclüklere rağmen, AP lcinde Demlrel ve Bılgıç'cl eklpler Merkez Bankası icln çeşltll odaylar Iterl surmeye ve konu partide, kan şıklıklara yol acmaya başlamş tır. M«rkez Bankasımn yiftık Olagan GeneJ Kurulu öncekl gön yaptlmı? ve denetcnerm secimi nedenlyle buyük tartıs* malar cıkmıstır. Gene» Kurukı acrş konusmosmda Başkon A y dınoğlu dünyodakl ekonomlk duruma deöinmtç v« Türfcly» ©konomisindekl bunalımı dıle getirırken c1980 yılında flyat artışlan yüzde yuzü gececektir» blcımlnde konuşmuştur. Para • kredl politlkalarıyla ulkenln ekonomlk darboğazdon cikamayacağını savunan Merkez Bankası Başkanı «Kalkınmanın yukü gelir dağılnrma bakıldıgırv Yalçnı DOĞAN y» Bakonlıöının Banka MeclteK nı bir ay ertelemesındekl omae aVıeicilerın değl$tırılereK onlora blr folumsuz» rapor hazırlatmak ve daha sonra Banka Meclisıni ve onun yoluy la Merkez Bankası Başkanmı değıştırrrektır. Genel Kurulda Malıye Bakanlığı yuzde 54 oya sahıp bulunduğu lcin vordiğl önerge otomatık olarak benımsenmls ve GeneJ Kurulun Banko Mecllslnl aklomo«ı içln bır ay sonra yenlden toplanması kararkjştırtlrmşttr. DENETCİ SORUNU Bundan sonra ortaya den«îClVerın secml »orunu cıkmıstır. Daha önce Ikl denetci secılmiş ve bu secımın öncekı gün Genel Kurulda ortaylanma sı gerekmlştır. Genel Kurul denetcilertn secımını onaylamamış, böylece Bankanın Denetleme Kurulunda bozukluk doqrruştur. Bozukluğun nedenı denetcl seçıminm yopılamoyışı ile kalmaktadır. Bugünkü ekonomik bunalım porokred) potitikalarryla değil, ekonomıde yapısal değişimlerle gercekleştırileblllr» demtştlr. Aydınoğlu'nun konuşmasmdan sonra Malıye Bakanlığı blr onerge vererek bankanın yıllık faallyet raporunun okunmasmı ve Banka Meclislnln aklonmo>mı bir oy •rtelemıştir. Mall Türel: «Büyüme ve sanayileşme bu hükümetin gündeminde yer almıyor» . 80RU 1980in Ilk erylormdokl ekonomlk geRşnıeierl nosıl oederiendiriyorsunuz? TÜREU Sorunuzu «zetllkle 1980 yilmda fiziksel üretlmin ve gaydsafı mllll hasıla (GSMH)' nın gelişme doğrultusu açısından ele almak Istlyorum. Fıyat hareketlert ve dış tlcaretln seyrl Ise daha avrıntılı ve kapsamlı bır değeriendlrme gerektırlyor. Şu kodarını söyleyeylm kı, 1980'de fıyatlor genel sevlyesındekı ortalama artış hızının %100'u aşacağı ve ihracatın bütün özendırıcl tedbırlere rağmen. lyımser bır tahmlnle, en cok 2,6 mllyor dolar'a erışeblleceği artık anlaşılmış durumda. OKTAR TÜREL KİMDİR? DEMÎREL HÜKÜMETİNCE GÖREV DEN ALINANA DEK DPT ÎKTÎSADt PLANLAMA DAIRESÎ BAŞKANI O LAN DR. OICTAR TÜREL, HALEN ODTÜ EKONOMİ BÖLÜMÜ ÖĞRET İM ÜYESİDİR. | I 1 Türkıye'nın 1978 • 1979'da yasodıflı ekonomlk durgunlukta sınaı hammaddeler ve ara mallardoki arz yetersızllğının buyuk payı olduğunu bılıyorsunuz. Gercekten, bu mollardokl toplom yurtlcı üretımın Ikı yılda %5 cevreslnde gerlleylşl, Ithalâtın da 1976'daki düzeylnin cok altında kalısının olumsuz etkıleri yoğun blr bıçlmde yoşondı. 1980'deki dövız gırışlerlnm umulan boyutları, bu yılın fiziki uretlm tablosunu büyuk ölçüde sınal hammaddeler ve ara malların yurtıçl üretımlndekl geJışmenin belirleyeceğinl ortaya koyuyor. SORU Bu dunımda beM bosh «moi ftronta ve tum olarak ulusal gellr için IMVdeM bekieyişlerlniz naeıl TÜREU 1980/111 uç aylık vertieri. blr onoeki yılın aynı dönemine oranla üretlml yaklasık %30 artış gösteren petrol ürünierl, üretlml ortaıamo %9 cevreslnde artan temel petrokımya urünlen ve TKİ' nin lınyit uretimlnde %30'a varan artışlar dışında hıc de Iç acıcı değil. TKI'nln lıoylt üretımlndekl ortış, kamulaştırıimıs alanlardakl üretım faailyetlerV nin glderek daha duzenli bir bıçlmde yurütüldügünun işaretıdir. 1979 ve 1980'ln Hk üç aylık dönemlerl ttlbarlyle yapılan karşılaştırmaya göre, üc büyük demır C&lık teşısmin sıvı çelık üretlmi 500 bın ton'dan 436 bin ton'o, sunl gübre üretlml 885 bln ton'don 600 bın ton'a, çımento üretiml 3,0 milyon ton'aan 1,7 milyon ton'a, taşkömürü üretiml 1,1 milyon ton' dan 850 bın ton'a genledi. Alüminyum ve bakır uretımı konusunda sağlanan bllgıler, alüminyum uretımının 1979'dakl düzeyl yakınlarında olduğunu, ancak blıster bakır uretimlnde clddl blr gerıleme bulunduğunu gosteriyor. 5,1 mılyar kılovatsaat'ı bulan uç aylık »lektrık enertlsl uretlmi Ise gecen yılın aynı dönemindekının {52 mılyar kılovatsaat). bıraz altında. Bu gelışmeier ısığında yapılabılecek en iylmser tahmln, tüm sınol üretlmde 1979'da erisilen duzeyln güçlükle korunabıleceğidlr. Torımsal üretlmin %2 dolayında gelleeceğı varsayımı ne, GSMH'nın yılda ancak %1 cevreslnde artması beklenebillr ve bu hız 1979'daklnin de gertsınaedir. Basko blr deyişle, 1980'de kisl basına gellrin gertlemesl olasıdır. Hemen belirtelim kl bu tahminlerlmız, tanmda normal IVlim »artlannın hükom sureceği ve çalışma hayatındo clddl buncnımların ortaya cıkmayacağı varsayımına dayamyor. Hükümetln bugünkü tutum ve davranıslan sürdüğü takdırde grevler yaygınlaşabllır. O zaman sınal üretımde ve GSMH'da büyük blr azalıs dahi bekıenebıllr. SORU hholot progroTTit, hükömet yetktltl*rtnin arasıra ifade ettiklerl gibi 78 milyar dolar duzeyınde gercekleştlrilebılirse, flzlkl uretım tablosunda ne gibi değlsıklikler oiabıllr? TÜREL Şu ana kadar Izledlğımız gellşmeler, Turkıye'nın 1980 yılında en fazla 6,2 mılyar dolar'lık ithalât yapabıleceğınl gös'erıyor Bu rakamı hesaplarken, yetkılılerın lyımser varsayımlarına sadık kaldım: Yanl, OECD ulkelerlne resmı borc larımızın vadesı gelen anapara ve faızlert ertelenecek, program kredısl kullanımları yoğun çabalar harcanarak "\2 milyar dolaro cıkarılacak, petrol kredisi ya da benzeri bır kredi ile 600 milyon dolar düzeyinde yenı kavnak sağlanacak, kabul kredisı Imkönları bır önceki yıla göre 200 milyon dolar genışleyecek, v b . vb... 6,2 mılyar dolar'lık ithalât. petrol ve sınai hammadde flyatlarındakı artışlar gözonünde tutulduğunda petrol dtsındo kalan ürünler (yanl sınal hammaddeler ve ara mallar ile yatırım mallan) Ithalâtının gecen yıla göre miktar olarak %10 dolayında gerılemesı demektır. Olavo bugünkü ekonomı: yönetımln üretimi ve dış ekonomlk llıskıleri yönlendirme anlayışmı veri alarak yaklaşırsanız, 1980'ln üretlmin duraladığı, hatta geriledıği blr yıt 1980'de GSMH'mn cn fazla %1 büyiimesi, kişi başına milli gelirin ise küçülmesi kaçmılmaz görünüyor^ Hfikümetin 1980 83 döneminde Türldye ekonomisi için durgtmluktan başka bir seçenegi düşünmediğini gösteren pek çok kanrt ı Türidye ekonoımaâm planlama görevinjn 3 yıl süreyle TMFye bırakılması 20 yıllık plan lama deneyimi olan btr iilke için utanç vericidir. Türkiye'nin yoksoüaşması ve tarihsel gelişme doğrultusu tersyüı edilerek sanayfleşeceği yerde, «tarımlaşması» kabul edilemez~ Demirel'in önlem paketinin 3.ayında Uzmanlar, Bilim Adamları, Bürokratlar tartısıyor ekonoınide başka çıkışyolu yarmı? rum Can cıkmadan umut cıkrrıyor derler.> Ferhad lle Şırin cok kımsede, Nazım'ın bo yolda da. en etkıll cızgıye vardığı ızlenımıni yaratacak blr yopıt Nazım. Prag'da. 18 nisan günö söyle der <Prag da 1 Mayıs gunu hava kapalı olursa, bunu özume yapılmış bır hakaret sayocağım » 1 Mayıs'ta havanın acacağından umutludur. Şöyle yazar «Ve Prag'da 1 Mayısta / bılıyorum. biliyorum, / Alev alev tanyerıyle / Hava tertemiz acacak. / Güneş telll blr kılavse / Ayaınlık gelecek dıle, / Kuleler bıllurlaşocak. Eskı şehrın en kar:$ık / En dar sokağında bıle / Pencereler kamaşacak / Ve Prag'da 1 Mayıs'ta / Bır lokma bulut istemem, / Hatta kardan aklarını, / Kopuk gıbısını hatta Bır Japon balığı gıbl / Salıp tül yapraklarını / Oöneş dolaşsın havada, / Nezval'ın altın kalyonu / Ceksın al bayraklorını / Porıldasın Vıltava'da» Turkıye'de 1 Mayıs'ların kansız, blr bayram glbl kutlanabılmesı. Işbaşmdakl Iktıdorloro büyuk ölcüde bağlı. besbelli. 1978 de 3 mayıs günlu «Kumestekl Popagan> bcşlıklı «Ankara Notlam'nın gırişl şöyleydl: ci Mayıs törenlerinın olaysız geçmest. yalnız solcuları değıl. sağ duyusu olan bütun herkesl sevindırdL Telsfonlar caldı durdu. Radyoların başına koşuştu herkes Bır olay yok, değıl ml, aman ne tyl... Cok kımse bu yılın 1 Mayıs'mı geçeo yılla korşılaştırıyordu Gecen yıl, ajanlar, blr noktada amaclarına ulafmışlardı Yemece yonetıcıleri ellenni uğuşturuyorlardı. Yok. sıoganlar. yok taşınan dovızler, gazete sayfalorında sanki ölülen örtuyorlardı Işbaşındakı yonetıcllsr sankı sııcsuzdular ..» Gunumuzda oyuna gelen, gelmeye hazır o kadar cok kışı vor kı . Ne demtş atalar? Gafıl kuşun avcısı cok olur... Hukumetın başı, soğanın kılosu 100 llrayo C'kmıs. umurunda m ı ' Bır eksığımız komünlzmse, o da olamayrversln. dıyor... Bır eksığimiz komünlzm, diyen kim? Adam yakınıyordu: 100 ıiraya soğan olur mu? Bu da mı ddvlzte geItyor? Ölülerın sayısını unuttuk, dedı birl. Hanl, hükümetın başı muhalefettoyken sayar dururdu. Ne oklu? Özgürlukıere karşı olanlar, Türkıye'de özledıkleri faşızmı yerleştırmek, Iktıdarlarını sürdürmek Isterier. Şımdı yaşları ellıyl bulmuş, bazı gazetecıler. 1974'lerde CHP MSP ortaklığına Içerler. şöyle derlerdh Ekmekcı. Ecevit, MSP lle nasıl isbırllği yapabliir? Yakışır m ona' Suleyman Bcy, aynı MSP lle acıktan ya da örtülu işbırlıgı yapınca seslerl cıkmazdı Şoyle derlerdl: Suleyman Bey hesap adamı canım, nerde Ecevit nerde o? Sayın Stficynan Cerçıoğlu lle Coşkun Seyhanlı. Güney'den Gâvurdaglcn'n'ian der'edıklen atastzlerinl yazıp gondcrmışler. Ilk kez duvduğum bozılannı. buroya akta'mak ı&tedım: tAca dokuz ycrgan ftrtmüçier, ylne de uvuyomamış / Abcmn değerl yoğmur drşünce bellı olur / Ark C'inır nd nrınmiz / Ben tutuyorum tuTKiyi o COlıvof zurnayı , Bsrk kacon atın b... sovrek düşer / Camın k6zü, yalancnın cizu olmaz / Hw sakaldan b'r tel cekllse. köseye bır sakal olur. / it artığı lle aslan beelenmez. / Savaş'n iyısi, barışın kötüsü yoktur...» llgllıdlr. Cönkü Malıye Bokan!ı= ğ: Merkez Bankası Genel Kurulu gündemınln değıştırilmesl ve gündeme denetçilerın seçımıne ilıskın bır modde konuimasını ıstemıştır. Ancak, Tıcaret Mahkemes! secım yapıiama yacağına ılışkın bır karar oımış ve yapılacak denetçi seçımınm yasalara aykın olduğuna karar vermıştır. Bu durumda ye nı seçılen denetcıler Genel Kurulda onaylanrramış olmosına rağmen. yenı bır secım yopılcmamıştır Malıye Bakanlığı bu noktaya karşı çıkmış, genel kurulda uzun ve sert tartışmalor yapılmıştır.. Geçen yıl genel kuruldo Ismaıl Hakkı Aydıooğlu'nun seçılmesıne caba gösteren ve o zoman da Malıye Bakanlığı temsılcısl olarak görev alan Hazıne Genel Müdu/u Tevfık Altınok lle Hazıne Genel Sekreterı Kaya Erdem, oncekı gun. bu kez AP ıktidarının Aydınoğ lu nu değıştırme yolundaM odımlannı gercekleştırmeye çalışmıslardır.. Denetcılerln onaylonmaması ve mahkeme karan bulunduğu lcin yenl seclm yapılamaması karşısında, Merkez Bankasımn denetleme kurulu oluşmamıştır. Bır ay sonra banka mecllsının aklanması İçin toplanacak ge nel kurulda da seçim maddesi bulunmadığından ve ylne denetleme kurulu için seçlm yapılamayacağından, bu durumda hukukculardan alınan bılgl lere gore denetleme kurulunun mahkeme kararryla atan ması ve doldurulması o«reKmektedır Ancak, yetknıier denetleme kurulundakl seçımln tıkantklı ğına mohkemenın çare bulaca flını blldırırlerken, ış AP hukumetinin istedığı ve özetlenen blclmde gercekleşmış bile olsa, Aydınoğlu'nun şu anda oörevden alınması yine de yasa lara oykırıdır.. Bunun altında, gecen dönem görevden alınon ve Danıştay tarafından koron bozulan Cafer Tayyar Sadıklor otayi bulunmaktadır. 7 mart tarlhlnde Danıştoy Aydınoğlunu yasal Merkez Banka sı Boşkanı olarak ocıklomıstır.. Dolayısıyla özetlenen surecl Işletmekte çaba göstermekte olan Malıye Bakonlığı. bunda yasalara aykırı olarak basarı gösterse blle, Danıştay karany la başkanlığı birkez daha sağlomlaşan Aydınoğlu'nun değlş tlrllmesı olanak dışı görülmek tedlr. ELCİLİK ÖNERİSİ AP czınlık hukümeti de bu yolun yasalara aykırı oiduğunu gormuş olduğundon dolayı. Ismall Hakkı Aydınoğluna değışık önenler yollamaktadır.. Değışık kışılerle haberler gönderllmekte ve Aydınoğluna elçılik önerılmektedır Ancak Aydmoğlunun bu önerılere şiddetle karşı çıktığı ve kabul et medığı bıldınlmektedır. AP İÇİNOEKİ SORUN öte yandan. başkanın değlş tırılmesmde yasal engeller ortada bulunmasına rağmen. AP ıcnde bu yonde llgınç gelışmeier bulunmaktadır.. Suleyman Demırel ve Sadettın Bılgıç ekıplerı AP ıçınde Merkez Bankası icin kendl adaylarını göstermekte ve konu AP Içinde Cumhurbaşkanlığından sonra yenı bır çekışme yo ratmaktadır.. One surülduğüne gore, BMgıc'cılerın adayı Maliye Bakanlığı eskı Musteşar Yardımcısı Şekıp Altoy'dır. Ş*kıp Altay aslında Demırel'e ya kınlığı ile tanınmakta ve şu an da bır ho'dıngts koordinatorluk gorevınde bulunmaktadır. Se kıp Altay'ı aday göstererek, Bılgıç'cılerın Derptrere yakınlığı ıle tanınan kışılerı ve o ekıbi yıpratmak amacında o'dukları ılerı sjruimektedır Buna Karsı Demırel ektb' de Turgut Özal'ın buraya aday gostenlmesınden yanadır. Boş bcKailık Musteşorı olan Turgut Ozol'ın ekonomıde eşgudumu sağlamasma rcğmen. AP ıçinde rahatsızlık uyandırdığı one surulmektedır Demlrel ekt bmm bır başka adavı da, Merksz Bankasından emeklı olmuş eskı başkan yordımcılarından Osman $ıklcrdır AP'LİLER SECILDİ Öte yandan, oncekl gunku genel kurulda yapılan secımlerde Malıye Bakanlığının önen len ıle bonka meclıslne ıkı AP'lı, Ekrem Barlas ve Turan Şahin, boş bulunao ıkı denetcılık lcin ıse, yıne eskı AP mıllet veklllerlnden HHmı Okcu ıle Sabrt Keskın secıimışlerdır. Son seçımlerden sonra banka meclislnde AP'iı uyeler yıne azınlıkta kaimakta ve Malıye Bakanlığı, Boşkanı değıştırme nın yolu olarak gorduğü banka meclisıni, onun İcln değıstlrmek Istemektedır. Banka mec lısinde şu anda yenl secilen Tu ron Şahin ve Ekrem Barlas va nında bır de Ismaıl Hakkı Akdoğan bulunmaktadır. Başkon İsmail Hakkı Aydınojiu'nu d e j tekleyen banka meclısl üyeierl Ise Nazlf Aslan, Rahmîn ö . ien ve Turgut Altmkaya'dır Hazırlayan: Osman ULAGAY olarak yaşanılması kaçınılmaz gofunuyof. SORU 1W0 yHı. flvllfme cabalon İçin blf yıh olarak dütunOlemec ml? 1M3'e kadar Turfclye ekonomlslnln geflşmesl nosıl TÜREL Bu sorunuzu yerri ekonomlk yonetlmin önümüzdekl bırkac yHı nasıl deflerlendırdığı üzerinde durorak cevaplamak Istlyorum. 1980 1983 döneminde Türkıye ekonomlsl İcln hükumetln durgunluktan başka bir seçenegl dusunmedığinl gösteren pek cok kanıt var. Ömeğın. yetkilılerın OECD'dekl 2 sayılı Calışmo Grubuna TOrkıye adına sunduklan ve 1980 Şubat'ında müzakere ettiklerl rapor var. «Orta dönemli gelişme sorunlan ve bekleyışler» başlığını toşıyan bu raporda büyümenın, sanayilesmenın ve planlı kalkınmanın sözü blle edılmıyor. Bu raporda büyüme, atıl kopasıtelerln kullanımı ile sağlanacak ek üretlme, sanaylde yapısal değışme Ise Ihracatı artırma fetlşizmlne Indirgenlyor. Dorduncü Plan'ı hiçe saydığı bllinen bugunkü ekonomık yönetım. bu rapora en azından varsa kendi slyasal terclhı olan büyüme ve sanaylleşme hedeflerıni dahı koymamıs. İc polltlkada etkl yaratmo omacına dönuk beyonlan ve genelgeleri bır yana bırakırsanız, büyüme ve sanayıleşme hükumet gündeminde değıldir artık. SORU Bu noktada şöyle bir seru geltyor akla; oeobo uretim ve harcama hedeflertnden ve Hrttact polltikclarından bağımsız olarak bir ödemeler dengesı tahmlni yapılabllir ml? TUREL Yapılomaz Bu eksıkliğl bugunlenle ülkemızde bulunan IMF uzmanlan bızitr odımıza ve OECD ile Dürryo Bankası'na vekâıeten gideriyorlar zaten. 22 nısan tanhll gazetelerde IMP» nin Türkiye ekonomısınl üc vıl İCln tümüyte planlomayı önerdiğl haberl yer aldı ve bu haber şu ana kadar yalonlanmadı. 20 yıldanberl, oz ya da cok, basarı ile planlama deneyimınl sörduren bır ülkerrtn iktisatcısı olarak bu durumdan utanc duyuyorum. SORU Bugün ekonetnryt yonetenleHn sözönfl ettlglnlz raporda yer alan ddemeler dengesi tahmtnlerinl nasıl yorumluyorsunuz? TÜREL Tahmınlerln ardında yatan cplyasa göçleri rrodell»nın ne anlama geldığml kavrayabılmek icln, bu ödemeler dengesi buyüklüklen ile uyumlu blr büyüme ve sanayileşme profıli cıkarmak gerekll. Bu profıli cıkarma amacı ile bazı egzersizler yaptım. Ihracatımızı Başbakanlık Müsteşon Bay Özal'ın Dünya Bankası Başkanı Bcy McNamara'ya yazdığı nıyet mektubundakı gıbı, yılda ortalama % 25 artırorak, görunmeyen ıslemler ve yabancı sermaye glrlşleri ıcın daha gercekci Vabullet yaparak, 19801983 donerrmde resmi OECD borclannın vadesı gelen anapara ve ta.z ödemeîennı 1984 vs sonrasına erteleverek... Gorunen şudur: Türkıye. bu donemde salt OECD u!kelerlne olan borclarını değil. özel tıcarl borçları da yenlden erteieyerek 1984 sonrasına yayso ve bütün bunlara ek olarak 19801933 yıllortnda Özel drs koynoklardan 2,5 milyar dolar daha kaynak sağlasa, yıne de. sık sık duyageldtğımız bır deyımle, cköşeyi donememekteıdır Cunkü, bütun bu kabuller somıcunda yapıtabıleceğını hesopladıgımız Ithalut, her yıl miktar otarok % 5 dolayında genlemek zorundadtr. SORU Bunun uretlm boyutundakl yansıması ne olaoak? TÜREL Türklve. ac kalmamak ve tpl'/oso oüclert modellındekl Ihracatı gerceklestlrebilrrek İçin tarımsal hcstlayı yılda ortalama % 3 doiaymda artırmak zorunda kalır, ama sınaı uretım vıida ortalama % 5 gerıler. GSMH da her yıl ortalama % 1 cevreslnde gerller. Klşi başına gelırdekl yıllık ortalama gerlleme Ise % 3 5 olur. özetle, Turkıye'nın yoksullaşması ve tarıhl gelişme doğrultusunun tersyuz edilerek Türkıye'nın sanaylleşeceği yerde ctarımlaşmasııdır, onumuze cıkon tabîo. Türkıye'nın böyle blr alınyazısıno lâyık olduğunu sanmyorum. ii SERMAYE PİYASASI, HUKUK YAPISININ Bonker Kasteffl A ^ . Yönetlm Kurulu Başkanı Cevher öz> den, eemmerde cunduğu bddırıde mevcut durumu eieştlrereic şoyle demıştlr: «Sermaye ptya sosı mevcut hukuk yaptsmm llerlslnde olmosına karsm, efcoi nomik gelişme özellikterinin bu pryosa İçin yetertl ortamı yorotmodığı oörülmek» Tebdğde aynoa sermaye plyaeoeının gellştınlmeslnde vergi hukukunun yenl muarfiyetler ve »sttsnolorto btr sure ocık teşvlklere ulaşttrılmosı gerefcttğl sovunularak, «Sermaye pSyasasının gellşmesi tçtn gerek BULUTOÖLU İLERİSİNDE oloro* katılacagınm progronv da bellrtıldlğını bildlrerek, «Bır ünlversltenln dözenledığl anlayışı iclnde katılmayı kabul ettlğlm bu semlnenn sermoye pi yasosındo faol blr şirketç* ustlenlldlğlnl öğrendlğlmde bun dan on beş gün önce kctılomryocaöımı ilgllllere bildırdlm» demiştlr, Cumhtırfyel Ekoneml Servf•I Bankor Kostelll A ^ . ile Boğazlcl ünıversıteeı tarafmdan or'aVioşa duzonlenen «Tür kıye'nln Ekonomlk Kolkmma sOrecı lcindo Sormaye Pıyasaetntn Rolü» konulu sem'nerde, sermaye plyasası yasasınm cıkortılması ve konuya getirilmes! istenmiştlr. N •konomlk ve sosyal ortomm temel ozellıkleri, Türk ekortomısinde henöı Istenllen düzeyde değıldir» denllmlştlr. CHP Samsun MffletveVfTI Ke nan Bulutoflhi, bir ocıklama yaparak seminerde konuşmaeı