Katalog

O N CUMHURİYET 13 MAYIS 1980 ABD YONETIMINDE BITMEYEN KAVGA... • ABD'DE ULUSAL GUVENLİK DANIŞMANLIĞI 1953 YILINDA BASKAN EİSENHOVVER TARAFINDAN KURULDU. Q BASKAN JOHN F. KENNEDY İLE BİRLİKTE AMERİKA BİRLESİK DEVLETLERİNDE «ENTELLEKTÜEL DA NISMANLAR» DÖNEMİ AÇILDI. U RİCHARD NİXON, ULUSAL GUVENLİK DANISMANINA ENGENİSYETKİLERİTANIYARAK, DIŞİŞLERİ BAKANININ GERİ PLANDA KALMASINA YOL AÇTI. B 1972 YILINA DEK KAMUOYU ÖNUNDE FAZLA GÖRÜNMEYEN HENRY KİSSİNGER, 1973'TEN SONRA DÜNYADA ADINI EN ÇOK DUYURAN SİYASET ÂDAMl OLDU. Eısenhovver'ın Dışışlen Bokanı Foster Dulles VVashıngton un dış polıtıkasmda teK soz sahıbıydı. Kennedy nın Dısışlerı Bakanı Rusk Guvenlik Danışmanı Bundy karşısında varlık gosteremedı Henry Kıssınger Uiuaal ÜJVCI ı\ Danışmanlıgı Kıssınger le bırlıkte altın devrını yasamaya başladı Wılham Rogers Nıxon un Dışışlen Bakonı Kıssınger ın rekabetıne dayanamayarak çekılaı. Dışişleri Ulusal Guvenlik çatışması Eisenhower'la başladı Amerıkan yonetımınde Başkan'ın Ulusal Guvenlik Danışmanı ıle Dışışlen Bakanı arasındakı çekışme yenı değıldır Sozkonusu gorevlere atananların kışılıklerıne gore ıbre ya bırınden, ya da oburunden yana agır basmıştır Amerıka da Ulusal Guvenlik Danışmanlığı 1953 yılında Başkan Eısenhovver tarafından getırılmıştır Yasalara gore Dışışlen Bakanı nın ulkenın dış polıtıkasının duzenlenmesınde ve Başkan adına dış polıtıkaya ılışkın açıkıamalar yapmakta Ulusal Guvenlik Danışmanına gore once A merıkan dış polıtıkasının duzenlenmesınde kım belırle/ıcı rol o/nar 9 Carter yonetımınm Dışişleri Bakanı Cyrus Vance nın ıstfasından bu yana bu soru ^enıden guncellesmıştır Vance nın Dışışlen Bakanlıgı suresınce Cartsr yonetımınm dış potıtıkasına Başkan ın Ulusal Guvenlik Danışmanı Zbıgn ew Brzezınskı agırlığını koymuş Brzezınskı ıle Vance arasında goruş ayrılığı çıktıgında Carter cogunlu<la Brzezınskı'yı desteklemıştır SALT 2 dışındakı dış polıtıka konularında Carter genellıkle Brzezınskı den yana tavır alrrıştır. Dış Haberler Senisi lıgı vardır 1953 te oluşturulan Ulusal Guvenlik Danışmanlığı, Danışmanın Başkan a uluslararası komonktur hakkında b Igı vermesını ve Başkanla bakanlar arasındaKi toplantıları duzenıerresını ongoru\ordu Nıtekım Başkan Eısenhovver donemınde Dışişleri Bakanı olan Joohn Foster Dulıes VVas hıngton un d.ş polıtıkasında da îek soz sahıbı k şı olmuştur O donemın Ulusal Guvenlık Danışmanları Robert Cutler D llon Anderson ve Gordon Gray ıse daıma gerıde ve sılık kalmışlardır Kennedy döneminde Joohn F Kenneay nın Ulusal Guvenlik Danışmanlıgına atadıgı Harvard Unıversıtesı Dekanı planlamacı ve duşunur McGeoorge Bundy ıle ABD de enteilek'uel damşmanlar donemı açılmıştır Kenned/ n sess z ve sadık Dışışlen Bakanı Dean Rusk ı sureklı korumasına ragmen Bundy, Kennedy nın dış polıtıkasında onemlı ol cude soz sahıbı olmuştur Kendısını bakanlıklar, CIA ve Beyaz Saray arasındakı haberieşrreyı duzenleyen bır koordınator olarak nıteıeyen Bundy, topladıgı bılgılerın ışıgında b r senteze vararak bu sentezı Kennedy e ıletmış, dolayısıyla da Kenned> n n polıtıkasında kılıt roı oynamıştır. ABD nın 1961 yılında Kuba ya karşı gınştıgı başarısız Domuzlar Korfezı çıkartmasından sonra ıse Bundy nın ABD dış polıtiKosının belırlenmesındekı eîkınlıgı gozle gorulur bıçımae artmıştır Johnson ne yaptı? Kennedy nın oldurulmesının ardından Başkan olan Johnson Guneydogu Asya ve ozellıkle Vıetnam konusunda kendıne ozgu goruşlerıyle Bundy'yı gerı plana ıtmıştır Amerıka da Şahınler grubunun Johnson uzerındekı etkınlıkierınm arunasından sonra ıse 1966 yılında Bundy gorevınden ıstıfa etmıştır Bundy nın yerıne atanar Ulusaı Guvenlik Danışmanı Massachusetts îeknolop Enstıtusu profesorlerınden Walt VVhıtlam Rosıovv donemınde ıse Dışişleri Bakanı Dean Rusk un yıldızı jyıce sonrruştur V etnam savaşma lışkın fantastık planları olan Kuze> VıetnaTi dakı halk oyaklanmasının sıyasal s lahına karşı kulianıian modern teknıgın savaş aracları karşıs nda buyuk hayranlık duyan Rostow her sabah Vıetnam da «Karşı taratın kayıpları»na ılışkın parlak olum, lıstelerını Başkan Johnson a sunmayı bırınc gorev hal ne get rm ş ve ABD yonetımınde Ulusal Guvenlik Danışmanlığı nın «popularıtesını» daho da artırmıştır ^Muskie Brzezinski sürtüşmesi de kaçınılmaz^ B AŞKAIM Carter tarafından Dışişleri Bakanlıgına getırılen Edmund Muskie nın Ulusal Guvenlik Danışmanı Zbıgnıev'le dış polıtıka sorunlcrında kımm datia ÇOK SOZ sahıbı olacagı konusunda çatışıp çatışmayccak'arı VVashıngton dakı sıyası cevrelerın merak konusu olmuş, bu merakın nedenı Car ter le Beyaz Saray'da sureklı temas olanagı bulunan Brzezınskı nın Dışışlen Bakanlıgı kararlarına kanşma avantaıını şımdıye deK kullanabılmesıdır. Geneı kanı Muskie nın Brzezinski ıle çctışmasının kaçınılmaz olduğudur Muskie ve Brzezınskı ıse. çatışmalarının soz konusu olmayccagını belırtmektedırler Nıtekım Brzezınskı şoyl e dem ştır «Genel kanı, ıkımız arasında bır kedı kopek çekışmes olacagı yolundadır Fakat bu tahmınler yanlış cıkacaktır Senator Musk e kendıne guverı duyan b Igılı ve olgun bır kış'dır Bu neden le ortaya atıiacak kışKirtıcı sozlere hedef olacak b r kısıl ğe sahıp değıldır» Başkan Carter ın Ulusol Guvenlik Danışmanı olan ve bun dan oncekı Dısışlerı Bakanı Vance la bırçok konuda çekıştıklerı bılınen Brzezınskı kenaısın n de verımsız ve gereksız catışmalara suruklenmeyecegını belırtmıştır. öte yandan ABD'nin yenl Dışişleri Bokanı Edmund Muskie, bır basın toplantısında, «Ben, bu gorevı dış polıtıka konusunda ıkıncı cdam olmak ıcın degıl bırıncı adam olma* ıcm aldım Dış polıtıkada sozcu ben oiacagım Başkan Carter bu konuda herhangı bır kuşkuya yol açmayacak bıcımde basına soz vermiş bulunuyor> demıştır. Muskie'yi zor giinler bekliyor Öte yandan VVashıngton Post gazeteâl tarafından duşuncelenne başvurulan gozlemcıler «Muskie nın sandığından zor gunler gecırecegı» goruşunde bırleşmektedırler Ulusol Guvenlik Konseyınoe uye ıken Dışışlen Bakanlığında dış polıtıka kararlarının oluşmcsmdakı yontemlerı Beyaz Saray adına ıncele yen heyetın da başkanlıgını yapan Phılıo Odeen Beyaz Şaray . Dışışlen Bokonlığı surtuşmesının kaçınılmaz oldugu ve sonunda ulusal guvenlik danışmanının dedıklerınır g a cerlık kazanacağını soylemıştır Odeen b r Dısışlerı Bokanı nın dıs polıtıka olaylarına hıc bır zaman Beyaz Saray acısından bakamayacağını soyleyerek «Ben Muskıe'nın Brzezınskı ıle rekabet edebıleceğını sanmam» demıştır. Ve Nixon'un danışmanı.. Ancak bu gorev altın devnnı kuskusuz Henry Kıssınger ıle b rlıkte yasamaya başlamıştır 1969 yılında Rıchara Nıxon un Başkanlık donemınde bu goreve getırılen Henry Kıss nger tum tjurokrat k enge lerı bır yana ıtere* daha M gunden K Arrenkan dış polıtıkasında soz sah b oımuş ve D sıslerı Bakam vV Hıarr Rogers ger Dİano Itmıştır Nıxon un Pekın ve Moskova pezılennın baş m man olan K asınger yıne ae Vıetnam göruşmeler nın başladıgı 1972 sonuna değın kamuoyu onunde fazla gorunmemıstır Kıssınçer 1973 >ılından sonra hem Ulusal Guvenlik Danışmanlığı. hem de Dış şlen Bakanlıgı gorevlerını bırarada yurutmustur Nıxon un ıs'ıfasından sonra Başkan Ford donemınde de Dışıslen Bakanlıgı gorevını surduren Henry Kıssınger den scnra Brzez nskı Vance ıkılısı ABD sıyasal sahnesırıe cıkmışlardır. Brzezınskı Gozlemcılere gore Muskie de Brze zınskı ıle rekabet edemeyecek Edmund Muskie «Dış polıtıkada bırıncı adam ben olacagım » 20 emokrat Partı demokrasıyı kurmak jzere 14 mayıs 1950 de ıktıdara geldı B r yı1 geçtı geçmedı 1951 yılının kasım ayında Turk Ceza Yasasının 141 ve 142 ncı maddelerını agırlaşt.rarak duşunce ozgurİL,gune k I t vurdu Degışıklık yasasının Meclıste gorusulmesı sırasmda Koylu Partısın den Cezmı Turk Mıllet Partısınden Osman Bolukbaşı CHPnın Faık Ahmet Barutçu gıbı soz culerı karsı cıktılar DP Kore ye asker gondermış NATOya gırmeyı gozlemış Amer ka nın yam başında yer almayı kendı ıcın amaçıamıştı Ulkedekı sağ muhalefete dayanaınıyordu karşısında hıç solcu muhalefet ıster mıydı 9 Menderes: 'Sola karşı önlemler alınırken sağa karşı da alınır diye kafalarda yersiz sorular var,, diyordu D Raftaki Demokrasi Mehmed KEMÂL dı cevresınde toparlamok ıstıyor ve şoyle konuşuyordu «Istıklâl Mahkemelerınin, TakrirI Sukun yasalarının, sıkıyonetımlerın egemen olduğu bır don&mde bır ıkıncı partının, en lıberal ya da demokrat bır partının dahı kuruımasının olanagı yokken, memleketın bır elın pen çesı ıçınde bulunduğu bır donemde komunızm degıi, başka şeyler de yaygınlasrrazdı Cunku komunızmın bekledıgı zaman, zafer ıçın bekledıgı zaman demokratık ozgürluk erın uy gulanmaya kondugu zamandır Bunu bılmeyen gafıl bu memlekette kalmamıştır. Burıuva olmayan toplumlar falan .. Bu sözler edebıyat kokusu verır .. Burıuva tODlumlar bıraz kucumseyerek suçlayarak ko nuşulur AKodemık ozgürluk tartısması Samet Beyın (Agaogıu) dedıgı gıbı tatlıdır Derrokrat Partı o ! arak bızım kendımıze çore go ruşlerımız vardır Komunıstlıkle savaşma sozü edılınce he men faşıst sozu karşımıza getırılıyor onun, bır alıp takılrrası kalıyor, o da nezakete ya kışmadıgından yapılmıyor Dıkkat etmek ge rekır sayın arkadaşlar" . Buyuk Mıllet Meclısı kursusunden bu memleketı faşıstlıkla urkutmek yersiz ve ınsafsız olur ( ) Bıziere fa sıstlık ozgurlugu kısma nıyetlerl yuklemek dogru olmaz Komunızm bır mucadele yonteml olarak kendını gosterlyor Var sayalırr Tanrı gostermesın bu ulke bır komunızm saldırısı na ya da bır komunızm darbesıne uğrasa bu nun ardından mılyonlarca ve mılyonlarco mulk sahıbının elınden komunızmın uygulaması ıçın mulklerı alınsa mulk sahıbı ınsanlar onla rın dedıklerıne kolayca uyacaklar mı? . Zor la hukumetı ele geçırdıkten sonra örneğl go rulmemış bır teror ve tedhışın egemen olma sı vardır Ozgurlüğu yok etrre ozgurlüğünü tanımayacagız, komünıstlık memlekette yasa dı sıdır, dıyoruz Yasalarımız ve anlayışımız bu dur Yok, bılmem hangı profesorun nıcelık ve nıtelık bakımından şoyle demış olması boy le demış olma&ı Buyuk Mıllet, Meclısıni bağlomaz Bu yuksek Meciısı oluşturan 400 üye bunu bılmeyecek de dort tane profesor bu Meclısten daha m, lyı duşunecek'? . Bu savunulacak bır şev olamaz » Dıkkat edılırse Adnan Menderes ıçın ko mümstlık karalaması çok ılkeldır bılınrreyen bır sıyasal guç gelecek herkesın elınden ma (Arkası 9 Sayfada) SANAYİLEŞMIŞ ÜLKELERDE ASIT ORANI ARTAN YAĞMURLAR «ÖLDÜRÜCÜ» ETKI YAPİYOR Yopılan ncelemeler son 10 yıldır, Amerıkc B rlesık Devlet'erı ıle sanayneşmıs Avrupo ulkeler nde yagan yagmur crdakı as t oranının tenlıkelı bO(jtİLra vardıgını gostermıstır A<îıt oranı artmıs yagmurların yaptığı zara rın boyjtlarmı ıncelemek uzere VVashıngton'da Başkan Carter ın onerısıyle 30 uzmandan oluşan bır kurul toplanmış bulunmaktadır Uzmanlara gore fabrna baca'arınoan havaya karısan mılyonlcrca ton kukurt tehlmelı yagmurıar olarak teKrar ye'yuzune nınce gerek ınsan saglıgına ve gerek doğaya buyuk zarar vermektedır Başkan Carter kukurtun neden o'dugu cevre kırlenmesıvle motorlu araçlardan çıkan karbondıoksıt kırlillgının çınde bulundugumuz cagın en onemlı ikı çevre sorununu olusturduğunu sovlemıştır. SIRKEDEKI ASIT ORANINA EŞIT Uzmanların bulgularına gore 1974 yılında İskoçya'ya yogan yaamurlarm vapılan tahlıllerı sır kedekı asıt oranına esıt asıtın yağmurlardo 41 bulunauğunu ortayo çıkarmışttr * Büyuk fabnkalarda 150 300 rrtetre yükseklığınde dev bacalar yapılması da cevre kıriılığıni onleyememıstır Nıtekım bu alando onlemlenn alınmasına karsın ABD fabrıkalarından her yıl cıkan 2 mılvon ton asıt sulfurığın ruzgarlar aracılıgıyla Kanada ya ulastığı görulmustur fskooyo'dan asıt sulfurığın Iskandınavva s°mnlarıno yayılması ruzgann hıcbır yerı esırgemedıgıne belırti sayı'maktadır Asıtlı yagmurların aollerdekı balık furlerınden bazılannın tukenmesıne neden oiduâu bılırr adamlarınca kabul edılmektedır SLİorın dıhındekı asıî tortusu metılmerku'e donusmekte ve bunu ozüm seyen balıklar zehırlenmektedırler Petrol turev'erıvle calı«an fabnkalardan çıkan dumanların bıle bu tehlıkeyı varatması kömürle çalısan fabrıkalonn kuruimasma hız vermeve calısıld'âı bır doremde dusündurucü clmaktadır Çunku komurden cıkan tehlıkelı gazlar petroldcn çıkanlara oranla daho voâundur (Dış Haberler Servis" Bolukbası konuşmasında yasa değışıklığı nın boyle bırkoc madde ola'ak degıl tum olarak ceza \asası ıc nde ele alınmasını ıstıyor, aceleye getır Imesını kınıyordu Yanıtiayan Menderes «Bolukbası bundan uc ay oice beyaz eibıse gıyıyordu Bugun ıse kG\u elbıse ve pardesu ı!e sokuğa çıkmaktadır. Mevsım deg stı » dıyordj 4 Cezmı Turk kendısı sağda oldugu halde duşunce ozgurlugunu kısan yasa değış klıklerı ne var gucuyle karşı cıkmıstı Cezm Turk kursuden haykırıyordu «Bu ulkede katıller ızlenmıyor kundakcılar ızlenmıyor sadece duşunce soylevenler ızlenıyor Bızde yonetıcıler a'ısmıştır fıkrı ızlerler, fıılı ızlemezler» CHP adına konuşan Faık Ahmet Barutçu ıse ceza moddelerı arasında «Cebır» ogesının bulunmasını ıstıyordu Halıl Ozyurek de DPden oldugu halde maddeye «cebır» ogesının konma smdan yana cıktı Butun konusmalar Adnan Menderes ve ar kadaşları ıçın yeterlı değıldı Onlar, ıçınde ıdam da bulunan ceza yasaları ıle her turlü sol culuğu ceza andırmak solculuk ıçın Amerıka'nın bolgemızde ve dunyada başlattıkiarı sıcak savasa katılmak ıstıyorlardı NATOya gırecekler ardından CENTO gelecektı Ozgurıugun nasıl kısıldıgını demokrasıden nasıl cayıldıgını kanıtlamak o gunlerde demok rasıyı savunduklarını soylıyenler ıcın Adnan Menderes'ın Meclıste bırkac kez kursüye cıkıp yaptığı konuşmadan genışce bır özet vermek ıstıyorum«Demokrat Partı komunistler ıcın duşunce ozgurluğunü kabul etmemektedır Korrunıstleri yasaları ortadan kaldırdıgı ıçın yasa dışı say • KÖYLÜ PARTISINDEN CEZMİ TÜRK ŞÖYLE KONUŞTU «BU ULKEDE KATILLER IZLENMIYOR KUNDAKCILAR IZLENMIYOR, SADECE DUŞUNCE S O Y L E Y E N L E R IZLENIYOR BIZDE YONETICILER ALIŞMIŞTIR, FIKRI IZLERLER, FIILI IZLEMEZLER» Iktıdar dıyoriar kendıne muhalıf ekonomık ve sosyal dusuncelerı ya da bu dusuncelerle kurulmuş partılerı ortadan kaldırmak ıstıyor Hıç bır zaman CHP nın muhalefetını Mıllet Partısının muhalefetını komunızm uygulaması ıle ortadan kaldırmak ıstemıyoruz Bu ulkede komunızm zafer kazanmamışsd bu Turk ulusu sayesınde olmuştur Nıçın 25 yıldıt komünıstleı çoğalmadı onu da açıklayayım » Burada Menderes, tek partı yonetımıne bü tun sılahları ıle yuklenerek çevresındekılerı ken mıştır Bu ulkede komünıst partısı kurulamaz Saır komünıst olmaz duşunce adamı komu nıst olmaz, yazarlar komünıst olmaz Kım olur'' Sola karşı önlemler olınınca sağa karşı da alınır dıye kafalarda yetersız bir soru vardır. Bız solu suclandırıyoruz Bugune değın duzenlenmış komünıstlık olayları zora dayandırılarak zorla oluşmuş olay lar değıldır Hıç zor olmadan Ulus alanında bır mıtıng duzenlense, bunu suç saymayacak mıyız?