Katalog

ÎKİ CUMHtKllKI 12 HATT3 1*M M nlması konusunda 2 aydan berı susan AP"nm 9 nisan 1980 tarlhınd* Genel Baskom •oym Süleymon Demlrel'ln v» Malıy» Bakam • Sezgin'ln AP Grubundafcı eöztertnln boocıklanmosıykı ne duşündüğu v« yasa takllflnln gündeme aiınmaBim neden •ngeHedlğl Mytoce öfirenllmiştir. Soym Demlrel gnıpta yaptıflt konuşmodo •anfcl memur emokll tkramlyelertne karsı değilm * gfbf Wr Ifode kullanmış, fakat komıyu g«ofctrerek slsten» tartışrr>alarırKi götürmefc »ur»tlyie •neeliemoyl doha polltlk blr tutum olarak •erclh etmiştir. Butün emekinerln meselestnl yenlden tonzim etmek m) Isttyorsunuz? Gettı» bunun uzerinde calışalım. l$çi metnur v* BağKur emeklilerfnln tümünü düsünen blr mu«abokat arayahm. demiştlr. (Biz bu temennty* de derhol evet dlyoruz.) Moliye Bakanı Ismet Sezgin'ln aym taıiTifl gnıp konuşmasmda tee Errekll Sandığı'nın paro srtcıntıstnı anlattıktan sonra cHazine dıpsiz ambor değlldir.» diyerek Demlrel'e nazaran doho ocık ve net cümlelerte emeklı Ikramlyelerinh\ 2 kotıno cıkarılmasıno karşı olduğımu b»Hrtmlştir. Blz konuyj «I» alırken Anayasa'nın sosyat «Jalet ve sabit gellrlilerin satınalma çucündekl dengenin komnması ve kaynak sonınu husu*tofina değlnmek Istiyoruz. Anoyasomızın Başlongıç bölumunde so»yıH adolet llkesl yer almokto ve 2 maddesınde de sosyol hukuk devletl olma özelliği tekrartanmaktadır. Anayaso madde 4Vdo Ise. tHerkes Içtn Insonlık haysiyetıne yaraşır bir yaşoyış sevlyesl sağlonması» orraç olarafc belırlenmefctedlr. 42. modde de colışanların Insanco yaşamosı fikrl yinelenerek «Devlet Caiışonları Korvn emrf kesınük kozonmoktadır Tekrar 45 moddede Insanlık haysiyetlne yaraşır bir hayat sevryesl sağlonmosı, devletın görevl olarok be» Krienmektedir. Anayasa maddelerine göre, Devlet calışanterın sotınalmo gucünu en azından sabit tutmak zorundadır, omo günümüzde memur. emeMI gıbl sablt gelirliler her yıl btraz daha olaylar ve görüşler IKÎ KATINA ÇIKARILMALI Şener BATTAL rKonvo MITletveklll ve Mlllet Meclisi Anoyosa Kom. OOTflemektedirtor. Bu durum, Anayaso •ayılabılecek bir durjmdadır. Bilindığl gıbi 1974 yılında 30 yıl hlzrretf Otup emeklıye ayrılanlora her yıl bir moas ttlbarıyle 30 maaş ikramıye ödenmlştir. 1974 yılında 1. derecenın 1. kademeslndefcl yüksek derecelı 30 yıl hizmetl olan memur 136.500, TL. ikramıye olmıştır. Bu para II» 2 adet tRenault» veya 2 adet «Murot 124» veya 2 adet Anadol bınek otomobıl alınabilırdi. Ayrıco bir buyuk daıre veya 2 küçük daire alınabilırdi. 720 TL olan Reşat altınından 200 adet, 541 TL olon Cumhunyet altınından 250 adet, gramı 78 TL olan kulce aıtından da 1750 gratn. yanı yaklaşık olarak 2 kg. oltın alınabllirdl. Ya bugünkü durum nedir? 9 derecenın bınncl kademesindeo maaş alan 30 yıllık merrurun 1974'te aldığı Ikromiy» 62 000 TL'dir Bu para lle de Renault Murat 124 ve 4 kapılı Anadol alma mümkundu. Ayrıca 90 M2'lık bir mesken almak Imkânı vardı. 915 gr kulce altın, 113 adet kulpsuz Cumhuriyet altını ve 88 adet kulpsuz Reşat altını alınabilırdi. 1980 yılında altının gramını 1300 T L olduğunu. Reşot altınının 11 500 ve Cumhuriyet altınınında9 500TL olduğunu belırttikten sonro T.C Hukumetı kıymetıni kanunla koruyamadığı kâğıt paro yerıne altın kullanmış olsaydı; bugünkü emekli kıdem ıkramıyelerini 2 katı yerlne a 20 katıno çıkormak zcnmdb Bu oran, metrumn satınalmo gücünö sablt kabul ederek, yapılon bir orandır. GünürmJzd*. yanl katscryının 25 olduğu 1980'de 30 yıllık en üst sevlyedekl memur 553.500 TL Ikramiye alobilmektedir. Bu para (1974'te memurun otomobll, «v. aitın v.s. gibi şeylerl ziyodesiyle aldığı hatırdon çıkarılmadan ifade edilirse) ne otomobll (1980 otomobll fiyatlan asgari 600 000 T L den başlıyor) ne mesken (En ucuz mesken moIfyeti 1 milyon 300 bin TL) ne de mazıdekl kador oltın alabllecektir. Sonuc olarok gunümüz memur kıdem Ikramfyesi 1974"teki orana gore 10^20 katı oranında gerilemiştlr Butün bu Inceleme ve rakamları devletin resml yayınlarından aktardığımız ve spekülasyon yapmadığımızı ifade «debillrlm. M.K.E. Kurumu, Işclsine AP Iktidarmın Imzaladığı toplu sözleşme ile 1.900.000 TL'lık kıdem ikramıyesl ve Türk Sılahlı Kuvvetlerl mensuplarına brüt maaş tutorının %20 kadarının net ödeme olarak verilrresi günün koşullan bakımından elbette olumludur Ancak pazarlık gücu olmayan. sadece devlete bağlılık ve rtaatl bulunan komu personeline hak vermeye gelınce: cHazine dlpşiz ambar değitdir» demek, cHak. hak olduğu icin verilir.» inancını zedelemekte: grevll. boykotlu eylemli hok almo volundakilere M Bu durum kamu hızmetlerımn şevMe yftrötttmeal gereğlrH de zedelerrektedlr. Konunun malı portesıne geJlnc*: 1979 yılında kotsayı 16 hesabıyk) emeklly* •ynlan 35 bln memura ödenen ikramiye tutan 6 mllyar TLdır. Bunun günümüzdekl karşılıflı olarak 1980 yılı ve 25 katsayı hesabiyle 9 milyaro Ihtiyaç vardır. İki katına cıkarılması istenen bu meblağ 18 mılyar TL. tutacoittır. Ayrıca Ikramiye artışı yasası çıkarsa em&kllllk çeklcl hale geldlğl Içln emeklilık istemindekl artış d(kkote alınırsa azami 25 mllyar TLIık bir mall porte 8Öz konusudur. Bazı politlkacıların 449 nrHyar tutar şeklindekl bir takım beyanlan. he•op ve rakam bilmezlığln ta kendisıdlr Dovlet bu 25 milyar lirayı, yüksek düzeyll memur sayısının azalmasıyla ve kodro şişklnllklerinin glderilmesıyle bir m'tktar telafl edebl(ecektır. Ayrıca 4. Beş Yıllık Plandakl roklâmların masrafa yazılmosı hususundokl uygulama bu ödemenin llk onda akla gelen kaynağı otabllir. 150 milyar llralık vergj kacağınm onda blrlnln takip edılip yakalanması bile emekH tkramiyeleri icin hazır kayncrktır. AP, Millet Meclısı'ni Cumhurbaşkanı ve başka engellerle tıkamasını uzun süre sürdüremiyecektir. MHP, bu konuda başlangıçtakl engellemeslnden dönüş yaparak yardımcı olmaktodır. MSP ve CHP konunun sohıbidlrler. AP'nin iclndeki bir kısım parlamenter dahl blzımle gorüşmelerınds kendılerının hoksızlrklarını kabul etmektedırler. ikramiye artışı, enflasyonu hızlandırır çekllndekl ıddialara cevabımız, gereklrse artış mlktarı devlet tetıkraz tohvıll olarak verllebllir. 60 maaş coktur denirse, 5434 sayılı kanundokl gösterge tablosunun kaldırılması ve 657 sayılı kanundakl totolonun esas olması gıbl konular pekala Incelenebılır. Sorumlular gazete sütunlarında tartışmak yerlne Sıyasi Partl gruplarınca konuyu ele almalıdırlar. Kısacası: AP'ye rağtren memur emekli ikramlyelerinln 2 katına Cikorılmosında Parlamentonun başarılı olacaflıno Inanıyorum. Mongoose, Kedi, Fare, ve DDY'nın Durumu.. ünyonin hertıonei bır u(k«sind«, (Zombtya'do. fionya'da, Tlbet'te, Ugonda'da, veya bır başfca y«rde) basm su haberi yoyınlaroa. okuyan netar <**• sünur. Vagonlardaki tarelere kartı •avoşım M n Xnm terde kedi beslenecek. Türkiye'de bu haberi okuyan klşlnln yaşına basma göre tepkısi ceşıtli olabılir. Okur, yaşlıysa cfesuphanallah» çeker; orta yaşlıysa 10'uncu Yıl Marşı'nın «Demlr ağlarla ördük anayurdu dört baştan» dlzelerinl söylem»ye başlar; gencse gulup geçer. Ancak bu kısacık hoberde yaşadığımız toplumun anatomısini gormek de olasıdır. Çunku Cumhunyet kuruluş ve atılım yıllarında baflımsız Turkıye şıarının yaşadığırrız topraklara yansımosı sayılan fdemir ağ» politıkasını dtşa bağımlı otomotlv eaitanatına kurban ettikten sonra DDY'nda kedıyle far* oyununa girişmek, hem acıdır, hem dünya göruşümuzOn ulaşım politıkasına da yansımasıdır. D • OKTAY AKBAL EVET HAYIR Gidivoruz Bir Yerlere. !r bardak çay yedl buçaık Ura. Bir stmlt <m Bra. Saç sakal traşı ikl yüz llra. Saç boyam» altı yüz. Bıyık boyama doksan llra... Üçuncu •ınıf berberlerde saç sakai trası yuz ylnni llra... Bir yanda ölumler, tayımlar, surgunleri Bir yanda hemen her gün sanki ulusa ceza vermek ister gibı! en gerekli maddelerln ücretlerlne yapılan zamiar. Paramızın yabancı paralar önunde durmadan değer yitinnesi... Hepsi bır araya ftelince Turklye'de yaşamak bir oehennem azabı, bir çeşit «ce?a» haline gelmeye başlıyor. Halk inim inlm Inlemektedir. Başını sokacak blr dam altı bulmak tçin küçuk memur tum kazancım vermektedir. Yanm klio kıymalık et almak bir ayncahk haline trelmiçtır. Hîç bir iş düzenü de*il. Hlç bir söz tutulmamıştır. Hiç bir umut ışı&i rakılmamıştır. Tam bir kariraşa, tam bir bulanıkhk. aa. açlık yoklıık korku, dehşet ülkemizde alabıldieine eeemfnlik kurmuştur. Bay Demırel istsdıgı ıcadar kafasmı tıpkı Mussoîini gıbı' havaya kaldınp. cene^ıni uzata uzata meydan okusun. bagıriD çagirsın olusu kurtardığım daha da kurtaracağını söylesm; halkımız TV önünde gerçek düşüncesini yüksek sesle belirtiyor. Yollarda, otobüslerde. trenlerde dolmuslarda, kahvelerde. evlerde Deınirerin APsı bu nartiye dayalı azmhk iktidan, dolayısıyle MHP M^P destekli MC yönetımi. halkımızdan «hak ettigi» övjruleri almaktadır' Bu övguierin ne gibi şeyler olduğunu ük genel seçimde göreceğiz. Denecek ki, bıyıgını da boyatma, saçını da kesOrme, çayı da içme. yemek de yeme; eti ıse. hiç evin« sokma, şeker alma. taşıta binme. yola çıkma, 6unu yapma bunu etme1... O zaman paran da yeter! Git oyunu ver bm kez denediğıa ne olduklannı olmadıklannı ezberledığin kişilere Bunlar gökyuzünden inmişler senın yaşamını perişan etmeye, çoluk çocuğunu mutsuz kılmaya, dünyadan bezdirmeye!... Onu denedın o'.madı. bunu seçtin tutmadi şimdi elin kolun yanında duruyorsun. Bir \xm\H ışığı. bir çıkış yolu. hani nerde. kimde araruyorsun. bulamıyorsun.. Neyse ki bir isın var yine de. bir dam var başımn üstünde. Ya onu da bulamayanlar, ya karın doyuracak bir 19 arayıp da kapılardan kovulanlar. 3'a çaresizlikle yasalara ters yoîlara sapanlar, saptınlanlar'. Ölmek. böyle yasamaktan iyidir diyerek silaha sanlanlar' Kardeş kanı dökenler! Cezaevlerinde tutukevlennde. karakollarda. yoliarda işkenceler, acılar içinde bu yanhş yollara itilmenin çanki kendi istekleriymiş gibi. sanki boyle yaşamak alın yazüanymış gibi hesabmı vermek zorunda kalanlar... Sen yine haline sükret! Son gunîerde kısa bir gezi yaptık Orta Anadolu yöresinde... «Bor'un pazan geçmeden...» başlığı altmda bu gezinin izlenimlerini okıryacaksmız. Bazı seyler var uzun uzun anlatmak. üzerlerine basmak gerek. Anadolu'nun dön bir vanı bugun işga! altmda»dır Bunu söyiemek çirkin kaçabilir Ama gerçek... Bir takım çeteler yukardan korunan kişiler. üstelik de yetkili görevlere de atanmıs kinv seler. Atatürk Cuıtıhuriyeti'nde yasadı^na inanan. Anavasal bir düzende soluk aldı^ını sinan yurttaslanmızı bir oehennem karanlığında yasatmaya başlamısiar Haikimız yalnız. sahipsiz . ttile kakıla bir yerlere sürükîeniyor... Geçim kavgası endigesı en bastadır. tsçinin, emekcinin memurun. esnafm, köylünüa çiftçinin ehne gecen onun gündelık yaşama«nnj yeterince sağlayabilmekten uzak... Bir bardak çaya yedi bucuk li»^. bır simıte on lira verdikten. saçını en ucuz berbere yüz liraya kestirdikten sonra; ekmegi. peynıri zeytini bir yrî önceye oranla en aznıdan bir kaî daha pahahya aldıktan sonra. hansn aiîe buyugu blr iç huzuru duyabüir, hangı rurtta« gucünde verimli olabilir? Ne var M. Bay Demireı ve arkadaşları iö tam altmcı kez denenmektedirler! erken seçim» sözu edebiliyoriari Bu seçimde «tek başlanna» çofcunlufcu alabileceklerini söyleyebiliyorlar' tşlerinl bozan, yolianna yasai engeller koyan Anayasayı. Atatürk Devrlminin. yani Turkiye Cumhıoriyetinln temel ilkelerini ortadan kaldormalt icin. aşın sağcı guçier. kiçiler. hatta dış çevrelerle isbirli*i yapmanın yollanru anyor ve buluyorlar... Evet, durum böyledir arkadaş... Gidiyoruz hep birlikte bir yerlere doğru! Bay Demlrel ve arkadaslan sanıyorlar ki onlann istediğl özledifi bir «yer»e gitmekteylz. Oysa fstemediklert. özlemedikleri bir yöne gittiklerinl bilseler onlar tçin de îyi olacak! Sagduyu. Anayasa egemenligi: bilime. duşOnceye saysr: KerçeS nlus•«verlfir ortadan tealkıp: verial bagnazlıS. kurna»bk. «wJ hosaplar* dayaaaB çıkareılık alınca narov» srlder « te cŞaivan şaltak Osmanlı / Eğerı kaltak Osmaniı / Ekend* yok. bıcende yok / Yiyend» crtak Osmanlı» gibi cok eski bır deyımde söz konusu olan genış şalvarlı, kuskunsuz •gerli Osmanlı dın» ve devlete hızmet eden ve Osmanlı terbıyesı almış olup bu suretle toplum icınde birlncl sınıf bır mevkl tutmuş klşidlr. Devete hızmet etmek demek bır bakıma ondan blr gelıre sahıp ve vergiden yana (şımdıkının tersıne ıtıtıyazlı durumda olmak demektır. Osmanlı terbıyesınl almış kişl de Osmanlı Turkcesınl kullanon ve bu dılde konuşan topluluğun davranış ve âdetlerıne uvan kışıdır cOsmanlı Türkç*61», bildığımlz gıbi başka bir dıldı. Daha XIV. yüzyılın boşında, cTürk dltln* klmesn* bakmaz idi / Turkler» h«r giz gönül akmaz İdi» dıye yakınıyor Âşık Paşa. Fokat burada son derece ilglnç blr durum ortaya cıkmıştır. Işte bu «Osmanlı». Osmanlı bürokrasısıni oluşturnıuştur. Mutevazı bır cevreden alınıp En derun'da eğıtı'dıkten sonro dev iet kademelerınde gorev verılen kışı kendı kokenınden kopuyor, kendı sınıfının antıtezı haline gelıyor. O artık tOsman lı» olmuştur ve onun gözünde, koyde kalıp do okuyamamış oz kardeşı «ıdrâksız» «Turk ya da Kurtıtür. Daha Iran Seıcuklulan zamanında medreselerın kuruluş nedenlerıne baktığımızda bun ların pratık amaçlarının ilk ve en onemlısının devlet mulki or gut kademelerınm gereksındığı elemanları yetıştırmek ve devlet cıkarları olduğu kadar da csunnı olmayan ıdeolo|ilere karşı» savunma tedbırlerını a lacak kadrolarm eğıtılmesı oi duğunu goruruz Dınle devlet tamamen ıc ıce gırmış durum da olduğuna gore csunnl ol mayan ıdeoloınlerle aslındo devletın temeı sosyoekonomık felsefesıne muhalıf tutumlor kastedılmektedır. Osmanlıhalk dualızmlnl aşo ğıdakı bırkac ornek cok güzel vurguiamaktadırcDeğme Etrâk (Türkler) ne bılsün gamı aşkı Adli/sırrı aşk anlamaya haylıco ıdrak gerek» (Adlî II. Bayezıt); tHer tac olmaz fakrı fenâ ehline sertac/ Türk ehlının ey hace biraz başı kabadurı (Baki); cTürke hak ceşmel Irfanı harom etmıştır» (Nefı..) Ve bir de yaygınlaştırılmış deyım: fTürk ve tosun cünkü doğdu anadan öğüt aldı eşek ve danadan 1 Bundan boyle tOsmanlı» deyi mıyle bürokrasiyi ifade edece ğım Alpaslan ve oğlu Melikşah' ın ünlü vezıri Nızamülmülk'ün cSiyasetnâmeı adtı yapıtında cmülk ve râıyet sultanındır» de dığ gıbı padtşahın ülkenin ma lıkı olarak görünmesı. memuru ister ıstemez ıkulı şekline sokmuş.. Osmanlı yukarıyo kui, asağıyo alabıldığıne azametii ve katıdır, tarıh bovunco» Konya'da 1874 kuraklığından meydana gelmış kıtlık üze rıne o günlerde Matlubî'nır vazd'î bir koşukta şöyle bif kısım var: «Muhasaradadır buğ day pazarı/Ekmekcl dükkânın acm nazan/Zaptıye dayağı memuf azan/Ölumden de beter oıdu bu sene > Osmonh ^Ciık günlerınde dahi «artlik.<jn vaz gecmıyor Osmanlı, halkın çıKorını er M şekılde incak kendlslnln du sunüp korayabıieceâl kesin Çarpık Yönetim CUMHURÎYETİN ÎLK YILLARINDA DA ESKİ DÖNEMİN «BÜROKRATİK ÇARPIKLIK»I AYNEN SÜRMÜŞTÜR. SANAYİNİN YERİNDE SAYMASI, BU GÖRÜŞÜN KANITIDIR. Burhan OĞUZ kanısım taşıyordu.. Bonapartizm denllen bu devlet goruşünün son büyük mümessıli İnöi ü olmuştu.. Aslında Paşanın karşısında bulunduğu ittihat ve Terakkı de. kendi kokeni olan halkı unutmuş. onu «buyuteceğim» diye mezara sokmuştu.. Yanı toplumun cıkarı, onun sı nıflarının cıkarlorından soyutlonıp savunulmaktaydı. Bu cı karın ne olduğunu da en iyı sıyasat burokratık ckast> bılebılirdı.. Bu, onun gorüşünde bir «hizmet gereğı« ıdı. inö nü de, «hızmet gereğu olarak solo karşı cephe almıştı. yaşamı boyunca Tanzımat Idaresl. Abdülhomit ve İttihat ve Terakkı ilen gelenlerl, alt kademe bürok rasınin dızgınlerını ceşıtli yollarla sıkıca ele almışlar ve bu jürokrasıyı halkın yararına olmaktan uzak, kendı sıyasi amacları uğruna kullonmışlardır 196061 Kurucu Meclis'ın yeni Anayasa'yı hazırlaması s< rasında bu Meclıs uyesı bazı üst kademe burokratlarla beraber bulunduğum olmuştu ve sık sık tfılân şeyi millete bırakamayız» gıbl sözler kulo ğımo gelmışti: Kimdl bu 7 «bız" ...» Bu, Tanzimaftan berı devam edegelen Bonopartıst eğılımlı Cumhurıyet bürokrasısiydi. pıklık. arka ptonda moddi ve kultürel geri kalmışlık olmok uzere, Cumhuriyet'in tek partısının salt Idoresı altında yaşamını surdüren Osmanlı devlet makinası icerığını ifade ettıği gıbj sanayıın yerinde sayması da. bu yenı bOrokraslnln ağiriığını Izah eden bır oğe olmuştur Gercekten o, mumessıl • komısyoncu takımının lyice yay gınlaştırdığı tTürkiye'de sanayl olmaz!» sloganına hic bir tepki göstermemiş olmakla kalmayıp hatta aksinı iddıa edenlen «azarlamak»tan da gerı kalmamıştır. Böylece de yukardakl «carpıklıkıın ceşıtli duzeylennl uc sözcükle ozetlemek olanağı vardır: Devlet makinası, parti, ekonoml. Bunların politik dlnamiğlne kım dızgin vuracaktı? Devlet sektörü güclendırılmeden tıcaret kotegorılen okşanmıştı. Bunun da son tohlılde anlamı. geçış donemınde bulunan bir toplumda üretıci güçlerin gelışnnesını, elınde ekonomik olanak'an tutanlara terk etmekle bu toplumun Idaresını psödo bur luvaziye bırokmoktır. Cumhuriyet'in llk donemınde temel normlardan birl, sınıtsız bır toplum olmakla tek partı ida resı altında halkçılık llkesi bayrağının dalgalanmasıydı. Ama bir süre sonra sosyo ekonomik farklılaşma ve buna koşut olarak sıvasal kurumlaşma iyice belirgın hale geldi. Bürokrasl ise buna hazır değildı ve olumsuz tutum tclna gırdl. Mülkıye Mektebl, buraya kaHar antladığım fStilıde calı$an bürokrat yetiştırmiş ve 1950'lere kadar verdiğl mezun'ann büyük coğunluğunun sosyo • ekonomik yönden gelişmış batı Anadolu ve özellikle Marmaro bölgesinden geldiği saptanmıştır. Harclyede ise 1959' da, Bakanlık mensuplannın yo••ısıno vakın sayısı İstanbulluv du. Durum böyle olunca devlet makinası, sosyal yapısı itiborlyle büyük ölcüde bur|uva (psö do) ve kücük burjuva olup halk tan uzaklaşma ve blr yandan kıyıya Itilmış aydınlara, öbür yandan da sermaye kesimine, tüccara. komisyoncuya, yenl burjuvaya, taşroda da toprak ağasına sokulma eğillminl göstermıştlr. Bu tutum aslında, özellikle 1950'lere kadar süregelmiş yenı bır toplum yaratma cabasıyla uyum lcindedlr. Ne var kı ozlenen yenl toplumun yapısı tmüşteriye dönük» (9 Nisan tarıhlı Cumhuriyet'teki yazıma bkz.) tıpte burokrasi ge rektirmektedır. Bunu sağlamonın da caresj onu denetim oltına olmakta görülmüştür. Ama Mülkıye, sonrakl odryla Sıyasal Bılgıler Fakültesl bu oyuna yanaşmamış, 19 Mart tarıhli yazımın sonlarında bellrttığim birincl rolünu, yanl ken dl oz çıkarlarını temsıl rolünü oynamaya devam etmiştir. Buna karşılık bürokrasids köklu reform ilkesl 1960'lardan sonra Merkezi Hükümet Teşkilâtı Aras tırma Projesı (MEHTAP) ile ortaya atılmışsa da reforma sahip çıicacak guclerin temel eğllımlerı kesınlıkle belli olmadığından bu yonde herhangı bir ılerleme kaydedılmemıştır. Geieneksal burokratık elıt. 1971 dolayiı askerı müdahalesınde tekrar ön plana cıkmakla, toplumun yenı üretım guclerine de direnen bır czınde kuvvetıl olduğunu Ispatlamıştır. Sozunu ettığım guçlerlfl SBF' ne guvencelerı boylece sarsılınca bunlar kendılerıne bağlı ve gırışımcl ekonomik gruplorın özledıklerı lıberalizm doğrultusunda calışma cstıl>l gosterecek ıdarecıler yetıştırme cabasına düştuler ve cenaze cıcekçilerıne rekabet eden eğıtım vakıfları kuruldu.. Kurucularının Turk gencının eğıtim gereksınmesınl anlamak ıçln 1968 yılını beklemış olmalan bıraz tuhaf değıi mı?... Yapılan hesoplara göre ülkemizde harcanan patrokm yuzde 40 ı ulaşım kesiminde tuketılıyor. Yıllık petrol faturamız 3 5 milyar dolar dovızle eşdeğerll ise, bunun yarısına yakın bolümunü yurt düzeyınde insanları v» rralları oradan buraya taşımak İcin savuruyoruz d#mektır. Pekl, bu Işl demlryolu ll« yapamaz mıydıkT Yapardık. Ancak oz gellşmiş ülkelere öza.ü dangalak kafotitar manfetı>le Ataturk'un demirağlar polıtıkası ve planloması rafa kaldınlmış, Amerikan usulü ulaşım projesl tezgaha konmuştur. DDY'ni baltalamaya yönelenlerin klmler olduğunu soylemeye de artık gerek yok. Ve resmi bilgilere göre denıryollarımız şu duruma düşurülmüştür: 1) DDY ağının yüzde 54'ü bugün teknlk. acıdan ömrünü tamamlamıştır. 2) Dünyada demir troversll yol kalmamış gıbıdir; ama yurdumuzda bu yollorın oranı yüzde 41'dir. 3) Demiryollarındaki 5 bını aşkın geçitten yüzde yedisinde tam güvenlik önlemi bulunmaktadır. 4) Çift hat işietmesi dünyanın coğu ülkesınde ><ızde 50'ye ulaşırken Türkiye'de bu oran yuzde 2'dlr. 5) Çağdaş ışletrrecıliğin gerektırdıği düzeyde csınyallzasyon» yalnız İstanbuiAnkara arasında vardır. 6) 1923 lle 1951 arasında 3647 kilometrelik demıryolu yapılmışken, 1951'den sonra 979 kilometre hot döşenmıştlr. 7) Demiryolları 1953'te yük taşımacılığında yüzde 63 paya •ohipken 1977'de bu oran yüzde 14'e düşmüştür. Kısaca siyasal iktidar eliyle yürütulen dışgudOm, ahısal demıryollarının canına okumuş, bızl köku dışarda petrol taşımacılığına bağlamıştır. Şimdl de vagonlarda üre>«n farelere kor$ı trenter^ de kedi besleyerek durumu kurtarmaya calışıyoruz. • Bu kafa hep böyle Işler. Mongoose, Cmhındı'nde yaşayan blr memelldlr Yorım metre boyundakı bu kemırıcının özelliği (başta kobro olmak üzere) yılan yemesıdır. Yıllar once Trlnıdad adasında bol yılan varmış. Uzakdoğu'dan Mongoose'lan getırip ormanlara salıvermışler, ve ıki hayvan türü bırtxnne girmiş, korkunc bır catışma başgostermıs. CIA mantığı diyor kı: Farelerın olduğu yere kedi. kobralann oldug«ı yere Mongoose gereklidır. Türkiye insamnı ha>von gibi görenlerin mantığı 1960'larda ümversıtede gelişen solculuğa karşı komarv do kamplarım kurdurmuştu. Gencleri birbirlerıne yedlrerek sörrurünün yarattığı korkunc dengesızliği unutturocaklarım sananlar ülkeyl bır cehenneme cevirdıler. Demiryollarını rezıl ettikten sonra vagonlarda kedlfare oyununa girişenlere neden şaşıyoruz? Toplumun mantığı bozulmuş bır kez. Kafalar başka turlü calışmıvor k l l . YENİ ÇIKTI Kolluğun Yargısal (Arlli) Görevleri Hakkında Kılavuz Yazan : Dr. Metin Şekercioğhı (DANIŞTAY ÜYESİ. C. ESKİ SAVCISH Polls, landarma ve özel zabıtanın yaptığı soruştvırma, arama, gozetım oltına alma vb tüm ışiemlerle ılgıll ınceleme, acıklama, tutanak ve yazışma ornekıerl, yasa tüzuk yonetmehkler (2261 sayılı onlem paketı yasasındakı değişıklıklısrle) yüksek mahkeme kararlan, Sadece kolluk, vall, kaymakom, C. savcılan, yargıclan değil, kotluğa karst ödevlertnl ve kolluk karşısmdakl haklonnı bilmek tsteyen özei v« tüzel her kişiyl Hgilendiren kltap, ••• Cumhurlyet. llk guniertnde, personel ve mall kaynak yetersizlıği nodenleriyle sadece bürokrasinln üst kademelerıne. genel siyasasına yatkın kışileıi getirmış, alt kademeiere fazlaca et sürmemiştır Boyiece de bu düzevlerde Tonzlmat geiene91 devam etmıştir. Bu ıtıbarlo devlet maklnası ve ekonomisl eski dönemin yerinde kolmıs memurlarrylo ve bunların calış ma fstilıine hemen uyan venılerıyle yönetılmiş: Devlet makınosının «carpıklığı» aynen devom etmiş. Bu bürokratik cor oncu çıkıyor CUMHURIYET BASIN AHLAK YASASH»A tr?UAYI TAAHHÜT EDER • BtTROLAR: JUOCAR* Kooar W* T«nl5eWT Tel • 18 3 3 » • tZMtB ' Htllt Zfym Bulvar Vo *• Ttlz 3S«TW U 1 3 S 0 • Cut TOıir H»vs Knrurm: Sota* V»35 S5. Kat: DAKA Ts H*rc Yort BÛTÛN ÛLKELERIN İŞCİLERI v» EZİLEN HALKLAR BİRLESİN Yenl blr sendıkal aristokrası tabakasını burokrası etrafında toplama amacını güden ekonomık ve polıtık tedbırlerl de aynı çerceve icınde ırdelemek yerinde olur.. Ülkenin bugün yaşamakta olduğu kapıtahzmın altın devrı, gelışmekte olan psodoburıuvazıye bır yandan bazı çclışan grupların yoşam duzeyını hafıfce yükseltmek ve obür yandan da burokrası ve sendika anstokrasısıni ıgözetmek» ve bunları kıtlelerın ustu ne cıkarmak olanağını sağlamaktadır.. Sendika ve parlamen to bürokrasısi kıtleıere boylece yaşamlarının duzelme yönunde değışmeye başladığını gösterebılmektedır. Bu da. kitlelerın gozünü boyamayı amaçlayan oportünıst reformculuğun sosyal temelını teşkıl eder.. Partiler burokrasisı ise, yenı amaclardan, yenl ışlevlerden, yeni güclüklerden ve asıl. yeni hatalardan doğmuş yenı bır fenomendır.. O, bir pas gibi, her durağan bünyeye musallat olmaktadır.. Bu •nekanizmanın devam edebilmesl İcin partiler, arasıra bO rokrasıye karşı halkın yanında görünmeye özen gösterirı«r. tabii bürokrasiye göz kırp mayı ıhma! etmeden. 1950/ de böyle oldu ve 14 mayısta «Osmanlu devrıldı. Köylü elınl kolunu sallayarak kaymakomın odasına gırebildl Ama bu cdemokrası» fazıa surmedı ve herkes yeni baştan «terbiyell» olmayı öğrendi! .. Son blr yazıda da bu olgulara halkın tepkilerınl tahlile co lışacağım. 728 tam sayfa. bez ciltli Ederi: 700 TL. Ankara, Zafer Çarşısı Doruk Yayınevtnd» ve yurttaM tOm kitapcılardan arayınız. Odemeii ıstek adresl. PK. 517, Kızılav ANKARA. (Cumhurtyet: 2564) Yapı Denetim Bürosu Aranıyor Izrrtr'de kurulacork carşı insoatımızın kontrolluk htzmetlen. işi komple yüklenecek bır büroya Ihale edilecektır. Aşağıdok! adresten sağlonacak Ilgıll şartnameye göre hazırlanacak tekliflerin, 20 mayıs 1980 salı günü saat 18,00'e kador teslımı gerekmektedır. Soı konusu Ihale 2490 sayılı yasaya bağlı olmadığından, kooperotifimiz Ihaleyl yapıp yapmamakta veya Işl dltediğine vermekte serbesttir. BağKur Slgortalılan Smırtı Sorumhı V«nl Holtmağa Corşısı Toplu İjyeri Yapı Kooperatitl Mfiracoat: Emlâk i$ Hanı Kat: 3 No: 307 Soert: 15.0017.00 orosı İZMİR Qraf)s 2578 I Sahlbl: Cumhurlyet Uatbtcılı* »o GaRtedltk TJ1.8 « t a » • NADtR NADt t G « » l T a y a MOrtOrfl: OM»y KtJRTBÖKE k S y«zr1slerl MGdOrfl • Ortm SKtNC I Basan v» yarran : Cnmîıuîtîet fcUtt»»eıM »» OMeteeiUk TJl 8 CrtmloBo * t! CmıL No : 30 t! ABONE ÜCRETLERİ ı * • a TAKVİM a tktnd Aksm ısao «a iaor rm» ?jm Ymtm