Katalog

ON CUMHURİYET 26 NİSAN 1980 YABANCI ÖĞRENCİ GETİRİYORUZ 23 Nısan Bayramına katılmalan içîn yabancı ülkelerden öğrencıler getırtmışız. Neden acaba? Bızde öğrencı kalmadı da ondan... REŞİT AŞÇIOĞLU Ciddiyel YUVAYI DİŞİ ANAYASA YAPAR Büyük Bunalım Dunya büyük bır bunalım geçırmektedır... Bu geçınlen bunalımın buyukluğunü gormemek, etkılerını sezme mek elde değıldır!.. Dort ki şılık bır aılenın sadece aylık mutfak gıderi 10 bın lıroyı aştığı halde, AP'den ıstıfa eden Muğla mılletvekılı Zeyyat Mandalıncı'nın Demırei'i dıktatorlukle suçlaması, Humeynı yanlısı ka nun kaçaklannın ışıne gelmemektedır. Erbakan'ın vezırparmağı dururken, kadayıflı basın toplantısı yapma sının bır anlamı da tatlı yi yıp acı konuşmaktan cok, DİSK'ın 1 mayısı kutlamak Xa ısrar etmesıyle bağdaştırılamoz. tAsgarl ücret vergıden muaf tutulacak ve bu yasa bütceyle bırlıkte çıkartılacak» demesıne rağmen. hukümet henüz bır şey cıkaramamaktadır Cıfcaracagı şey den söz etmek fevkâlade cyıp olmaktadır Bugun, en kucuk soyguncuya bıis yırmı bın lıra gerektığı halde yolu kesılen bır vatandaş cıkarıp bu parayı defaten odeyemıyorsa, bunun çaresını ucretleri dondurarak bulmak olanaksızdır... Ağa Han'ın Türkıye'de ya pacağı turıstık tesıslerle IMF'nın Isteklerı doğrultusunda konacak bır ambargo nun Iran'ı fazlaca etkıleme yeceğı kuşkusuzdur Şımdl yukardan berl ızaha calıştı ğımız gıbı. dünyanın gecır dığ> büyuk bunalımın ızlerı bu satırlann yazarını da ne söyledığı anlaşılmaz hale get'rdıyse, bunun vebalınl parlamentoya yuklemek ve cozüm beklemek coğunluk sağlanamadığı ıcm değıl ış yapmak. tur dahl aîamayan bır kımseye karşı haksızlık olur Bugün yapılacak olan da budur Has dur. VURAL SÖZER Değişiklik için Ciddiyet'in çok değişik önerisi Anayasa kuşa dönsün!... Çalkalamaya gerek yok. Böylece Anayasa uçar gider, hepiniz kurtulursunz I EĞER UCUP GİTMEZ DE PARLAMENTONUN DAMINA KONARSA, O ZAMAN «DAM USTÜNDE ANASAKSAĞAN» OLUR Kİ BELİNE KAZMA VURMAK GEREKIR! I KAZMA YERİNİ BULUR VE KUŞ ÖLURSE, SEVİNMEYE GELMEZ; CUNKU BU KUŞUN ETİ YENMEZ. TERCUVİZYON Raftaki Demokrasi Mehmed KEMAL 3 1965'de tek başına îktıdara gelip. CHP seçımlerde ummadığı bır yenılgıye uğrayınca, Inonu'nun başkanlıgında toplanan Partı Meclısı, seçım sonuçlarını tartışmaya başlıyor. Konu. seçırru yıtırmemn sorumlusu kımdır? Konuşanlardan çogu, Ortanın Solu» sloganından oturu seçımlerın yıtınldığı kanısında. Bu arada Emın Paksut. çok ağır bir konuşma yaparak, doğrudan doğruya Paşa'nın kişılığıne çatıyor. Paşa, sonuna değın Paksüt'un konuşmalarını dınhyor, sonra da hiç bir şey soylemeden toplantıyı bırakıyor. Toplantıya Kemal Satır başkanlık ediyor. Kemal Satır. o dönemde Genel Sekreterdir Ertesı gun Paşa, partıye geldıgınde Satır'la arasında şoyle bır konuşma geçiyor. «Dün gece hiç uyuyamadım.» «Hayrola. neden Paşam?» Paşa. oldukça üzüntülü bir sesle: «Konuşmalan dinlemedın mı? özellıkle Emin'in (Paksüt) sözleri.. Böyle sözler duyup yüzyıl daha yaşayacağıma, duymasam da bugün ölsem daha iyi. Çok insafsız davranıyorlar, çok.» Paşa, çok sinirlidir. biraz sonra şöyle den «İstifa edeceğim. Hem parti başkanlığından, hem mılletvekıllığınden Senatör olabihr mıyım? Bana Fuat Sırmen'i bulun'. Durumumu inceletsin. Senato'ya gırebıhr mıyim?» SATIR, POLİTİKAYA ATILDIĞI İLK GÜNLERİ SÖYLE ANLATIYORDU: «SAVAŞ VARDI DÜNYADA... SAVAŞAGİRELİM Mİ, GİRMEYELİM Mİ? DİYE TARTIŞTIK. MEBUSLARIN BİR KISMI ALMANLARI TUTARDI, BİR KISMI MÜTTEFİKLERİ.. AMA HERŞEY İSMET PAŞA*DA DÜĞÜMLENİRDİ...» Egemenliği şutladık, bayramını kutladık! korkmuş ve yuzlerce çocuğun ödu 'a kanşmıştır. Gözlüklerini çıkartmadan bır konuşma yapan Fersoy, «Bu vataaaan. toprağıun kara bahtmdaaa yatanlanndır. Eyyy büyüküüük Turk mılletiıi yarınlaaaar çocuklanmıza, bugünler Allah'a emanettiiiiir» anlamında sözler söyleyerek görevıni yapmıştır. urada bıraz Memduh Şevket Esendai uzennde durmak gerekıyor Çunku, ustadın. CHP nın kendı ıçınde demokratlaşması surecınde, ısmet Paşa kadar olmasa bıle onemlı sayılan emegı vardır Kocamış CHP'yı gençleştıren. «Esendal'ın mebusları» denılen genç kadroyu Meclıse sokan Esendal'dır Esendai, eskı bır Ittıhatçıdır. Ittıhat Terakki Fırkası goçmeye yuz tutunca, hemen Mustafa Kemal Paşa'nın buyruğuna gırmış, Sovyet topraklan ıçındeki bır çok ıslam şehırlerinde istıhbarat görevi almıştır Daha sonra da mılletvekılı olarak Meclıse girmış, andığımız dönemde CHP'nm genel sekreteri olmuştur Kemal Satır'a, «Senı Memduh Şevket Esendai çağırıyor» dedikleri zaman, Esendai partinın genel sekretendır. Esendai B Uzun süreden ben şutladığımız Ulusal Egemenlığin bayramını geçtığımız gunlerde kutlamış bulunuyoruz. Ulusal Egemenlık bayramı buyüklerin yaptığı çocukça konuşmalar ve davranışlarla geçmıştir. Demırel yıne balonlarını uçurmuş. IMF maytap patlatmış, parlamenterler de tur atmıştır. Ulusal egemenlığımızm yanı sıra çocukların bayraım da çok güzel geçmış. çocuk !ar cıdd] cıddı. İstanbul Beledıye Başkanı Aytekın Kotıl'ın uçurtma uçuruşunu seyretmısler ve «Koskoca adama bak çocuk gıbı şeyler yapıyor» dıyerek gırgır geçmışlerdır Mıllı Eğıtım Bakanı (karagozluklu) Orhan Cemal Fer soy konuşurken çocuklar çok undan sonrasını Satır'dan dinleyelim •Kafamda bır çok projeler var Koylü topraksız, askerler perışan. hfllk umut suz, bundan nasıl kurtulacagımızı dü şünüy«rum Eh. bır adam buldum, ona anla tırım dıyorum. Esendal'ın odasma girdim. Benj getıren arkadaşa dondu. Kemal Satır Beyle bızi yalnız bırakır mısınız? dedı Benı tanımak. benımle yalnız ko nuşmak istiyordu Ben Adana'ya doneceğımı söyledım Başladım, askerlıkte gördüklenmi an. latmaya: Satır'ın Projeleri B Gel kardeşim.. Umur BUGAY tVelcome to memleketımızeeeee1» Yanılmadmız Kapıkule'ye sağ salım canınızı atnrş bulunuyofsunuz Cek şuraya arabayı bakalım. . Ac bagap,.. Kahvesı yok .. Ampulu yok .. Margarın getırmemış .. Ne bıcım Almanya'dan gelmek bu be? Vıcdarvsız adam. Buradakı lerı hıc duşunduğün yok. Mem leket bundan kalkmamıyor za ten . Altlanndakı arabalara ba kınca ınsan da bunları bır şey sanıyor .. . .Qocuğ a uc aya* kabı cok Bırını bırak şuraya. Hıııım... Sen yandın. Olmadıın lk| nesgayfe bırden getırm ş Koy bakıım şuraya Bu Alamancılara da bı kızıyorum kı... San kı analarının karnından nesgay fe ıcerek doğmuşlar. Bekleeee! Öyle acele yok... Vıskıyl bırak.. Coraplar da Alaman mı? Insan memlekete boyle elınl, kolunu sallayarak gelır mı b e ' (Arkası 9. sayfada) DOLU FtLE DOLU TENCERE FUeler ve tencereler ne zaman dolacak Saç kalmadı başımda yolacak'.. ŞAKIR BALKI DoktorunYeri KAPİTALIST ALIŞ VERİŞ Osmanlı ekonomısınde zanaatkâr esnaf sınıfı Endustn makıneleşınce tarıhe karışmıştı Ve tezgahtakı değerlı ustalar. zamanlo toz oldular Sermaye bırıkimıne katrlmayan tuccorlar Paracı, aracı. tefecı olup dumura uğradılar... Biz de şımdl ara verıp Osmonlt ekonomısıne Gelelım bugünun kapıtalıst alışvenşınln Bır MUZIKLI KOMEDISINE... Oyunun; Kadıkoy, Mecıdıyeköy, Feriköy, Ataköy gibl Bir fakir köyün pazar yerldlr sohnesı. Öykümüzün adıysa ŞEN MANAV OPERASI Sınyor Kazıkatti torafından yazılmış lıbrettosu, «Juseppe Bomboketti Vsrdi» tarafmdan bestesl önce bir prelut (Kavga öncesi) müziğı calar Sahne açılır sağda: Armutlar, muşmulalar, karaturplar Sol yonda çüoka bıberlor, kırrnızı bıberler, hardallar Ortoda ŞEN MANAV MUSA'nın Ikl tekertekll Işportası Içtnde ADEM1 cennetten kovduran YASAK MEYVE'sı. Tepe tepe sıralanmış Star Klng elması Şen Manav Kürt Musa başlar aryasını atmaya: « Ke bella kaza sta cumata ELMA mıya» AMegro hırlando amrmento makamından fıavası «Bu gün ne kadar da güzel elmalarım, Yemesi 5 yüzlüğö, koklaması 50'ye. Dedava seyretmesı» Pazarın karşısında bir kadınlar korosu EMerd© fıls, bakışlarda çıle, ağlaya inleye Etiketlere. oakıp atariar bır ağıt mersıye Kırmızı meşın, parası peşın yemesi veresrye... Kürt Memo, elmalarım sller pariatır bir yandan, Bir yandan çürüklerl terslne oevlrir coktırmadc* Ikl tekerlekll meyve Işportası Yukardan aşoğıya bır SINIF HIYAR ARŞİSL En ust sırcdakıler en kokulusu en ırısi elmaların Işportanın Eimagıler famılyasının BUYUK BURJUVA'sı. Üst sıranın altındakı elmalar bıraz daha sıskası İşportanın Elmagıller famılyasının BUYUK Daha alt sıralarda elmaların En bayatı. renklerı safra yeşılı, sıtma sansı Ve en alttakı sıranın elmaları, ELMALARIN PROLETARYASI Sırada, kıçlarını, ezıklerını. cüruklerlnı Gorünmesın dıye arkaya cevırmışler. oldum olası Kapitallst düzenin satış pazarlarında İşporta esnafının ikı tekerleklı arabalarında Sıra sıra sıralanmış sosyal sınıflorı elmaların Aşşağıdan yukan hıyar arşısı... Tenor Manav Musa, acar ağzını atar bır arya «Haydi bakalım elmaya gel elmaya'» «Elma değıl şeytanın ye dedığı YASAK MEYVA» Sonra. elerl fılell, bakışları çlieü kadınlar korosu: «Söyle bize, söyle bize elmanın kaca kılosu?» Bır kesekağıdı alır elıne Memo. başlar doldurmaya Bır kavga nalinde başlar alışveriş, kapitallst değıştokuş Seçmeye çalışırken müşteri en büyüklerıni Ustaca doldurur kağıda Memo elmaların En sıskalarını, en ezıklerinl, en cürüklerlnL KESEKAĞIDINDAKI İLK «TUR»DA: Bır tane en buyuk elma, iki adet kurlîa, beş mozaldak 2 cürük, 5 berell, 6 yara'ı, 8 ezlk, 10 patlak Müşterı Soprano Şatıende Senses bağırır cırtlak cırtlak Tenor Memo atar bır arya sonra başlar kesekağıdı dolmaya Tekrar boşalır kağıt, sayım başlar. ıkıncl turda Kesekağıdında 1 Iri elma, 5 ezık, 8 clzık, 12 hurda Ve 9 patates. 7 domates. 6 enginar, 9 hıyar çıkar Üstelik Manav Memo'nun teroziye attığı parmağa Tanık olan tum kadınlar başlarlar bağırmaya O sırada turlar sürerken duyulur bır düdük sesl Ve feryatlar arasında kapanır ŞEN MANAV OPERASININ BİRİNCİ PERDESİ... Dr. İhson ÜNLÜER Kaşık düşmanı Süreyya anlatıyor Adnan Kaşıkçı bir gün Madarn Klod'un evinde Süreyya'yı gördü ve bir göruşte aşık oldu. AUah'tan Kaşrkçı elini çabuk tutmuş ve Sureyya'yı ilk goruşte aşık olmuştu. Çunkü bundan sonra bır daha görmesi kısmet olmadı. Ertesı gün iki aşık evlendiler. «Ikl aşık» dıyoruz, çunkü Adnan Kaşıkçı Süreyya'ya deh gıbi aşıktı. Süreyya'da sevgilisine. Kaşıkçı nıkâh törenınden sonra ılk uçağa atlayarak kansma para yetıştırmek için Amerika'ya gıtti. Sureyya Kaşıkçı'nın boşluğunu çatalcı ıle doldurmaya çalıştı. Fakat günler geçmek bılmiyor. Kaşıkçı bır türlü Amerika'dan dönmüyordu. Bu(Arkası 9. sayfada) Yalçm PEKŞEN Dışında kaldığımız savaş ülkeyi perişan etmişti Beklenmedik Karar uat Sirmen, Meclis Başkanıdır. Durumu inceletir, Paşa'nın istifa ettıkten sonra senatör olabileceği yargısma vanrlar. Paşa, Kemal Satır'a dönet: «Benden sonra Genel Başkan sen olursun'» Satır. Genel Başkan olmaya hazırlıklı değildir. Paşa'nın böylesi köklü bir karar vereceğıni de beklemez. Nitekım olaylar Satır'ı hakh çıkanr, Paşa ne istifa eder, ne de senatoya gırer. Ama seçım yenilgisine de bir sorumlu aranmaktadır. Satır. «Bu sorumluluğu ben yüklendim» diyor. Satır, seçim yenilgisini ustlenince, Genel Sekreterlikten de aynlacaktır. Bir aday bulmak gerekir. Dd aday vardır. biri Feyzioğlu, biri Bülent Ecevit Parti Meclisindeld Satır grubu, Ecevit'in yanını tutar. Ecevit'in genel sekreterlığe yaklaşımı böyle olur. Kemal Satır'la Şişli meydanına bakan evinde dışarda kar yagarken. ısıtılamayan yakıtsızlıktan bir salonda geçmiş günleri konuşuyoruz. Sözü geçmişten açacakken, çok yakın tarihlerden başlıyoruz. F « Efendim, memleketin hali perişan. Askerlerin durumu... Dedıkçe EsendaL Patatesl; güzel bir et.. Sağlıklı çocuklar... Güzel bır kadın aıle öyle olmalı.» Efendım askerler yiyecek bulamıyor.. Bahçe içınde güzel evler olmah.» Çiçekler ekılmelı... Insanlar mutlu.. Savaşın sorunlannm altındaa nasıl kalkacagız? Sızın gıbi gençler siyasete girmeli, siyasetle uğraşmalı „ Ben ne anlatıyorum, Genel Sekreter no söylüyor? Buyük bir karamsarhk içinde yanından çıktım. Parti nasıl ellerde kalmış diye uzülüyordum. Gözüm Tutmadı Kaşık havası Biz Kaşıkçı'yla yalnız kaşık üzerine konuştuk. Aramızda kaşıktan baJşka hıç bır söz geçmemiştir. O bana: Herkes kaşık yapar ama, sapını dogru yapamaz. dedi. Ben de: Hı, dedım. Görduk işte Ecevit'in kaşığını. Vatandaş benim yaptığım kaşıklann sapını çok seviyor. Birer kahve söyledik. Ben o ara kaşık lâfı olsun dıye: Kaşıkla verır, sapıyla göz çıkanr, dedim. Içenye giren odact Amenka, demesin mi? Ödüm koptu. tepem attı, meğer adam sunduğu kahvenin Türk kahvesi değil. Amenkan kahvesi olduğunu söyluyormuş Kahvelerımizı ıçerken söz kaşık havasından açıldı. Adnan bey de benım gıbi kaşık havasını çok severmiş Bir ara yüzüme bakti: Yahu Sulman bey, yüzun kaşık kadar kalmış yavu. dedı. Napıyım. biz bu işe kendlmiz talıp olduk, dedım. Kaşık düşmanı nasıl? diyo sorda Turluyor, dedun. Bazan 210 oy alıyor. baaan 35 oy alıyor. Uçana kaçana borç etmişsiniz yavu dedi. Pilavdan dönenin kaşıgı kınlsın, dedim. Sonra yemeğe çıktık, mantıya çal kaşık ettik. Hepsı bu kadar.. Muzaffer İZGÜ D Nasıl CHP'li Oldu sıl girdiniz, nasıl CHP'li oldunuz?» «Ben iki kez CHP'li oldum» dedi. gülerek. «Birincisj Serbest Fırka zamanında.. Üniversitede öğrenciydim, 1930'larda. Cevdet Kerim Incedayı gençlere önem veriyordu. Bızi o zaman yazdılar. CHP'ye ikinci girişim de 1937'de oldu. Doktor olduktan sonra Adana'ya gelip yerleştim. Işlerim çok iyiydi, çok para kazanıyordum Bir yandan Halkevi Başkanlığı edıyordum, bir yandan da parti ıl yönetımindeydım. Kendimize gore particilik yapıyorduk. mebusluk filan aklımızda yoktu. Bu sırada savaş başladı ve beni ikinci kez askere aldılar. Birliğimiz. Zonguldak'ta Devrek'de 19. Tümen. Sadık Aldoğan Paşa komutanımız. Dünyada savaş var. askerlerin. halkın durumunu görüyorum Her şey acı. iç karartıCL Bana çok dokunuyor bunlar Kafamda kendime göre bazı çözümler anyorum. Terhis oldum. 1942'de Ankara'ya geldım. Partili arkadaşlarla görüşürken. seni Memduh Şevket Esendai çagırıyor dediler.» « Ş imdi en başa dönelim. CHFye na ışan çıktığımda beni bekleyen arkadaşlara dedım ki: Yahu bu adam delı... Ben ona neler anlatıyorum. o bana neler soylüyor1? Ben ülkenin perişan olduğunu soylüyorum, o, patatesle et, sağlıklı çocuklar. guzel kadınlar, bahçe içinde evlerden soz ediyor. Gözüm tutmadı Esendal'ı... Adana'ya döndüm. O zaman parti başkanı Kasım Gülek'in ağabeyi Rıfat Gülek... Bır gün benf çağırtü: Ankara'dan bir emiı; aldım. Seçimlere giriyoruz (43 seçımleri) sen aday olacaksın. Ben mebusluk istemiyorum. Esendai senin mebusluğunu Istiyor. Bırak şu adamı yahu, patatesli et. sağlıklı çocuklar. bahçe içinde ev... O. bundan başkasını bilmez. Yok. dedi Rifat Gülek. çok büyük adam dır. Seni tanıyamamıştır. Mebus Maaşı zaman, mebuslar 300 350 lira kadar bir para alıyorlar Ben Adana'da serbest doktorluk yapıyorum. Vizite 2,S lira olduğu halde ayda 2000 . 2500 lira para kazanıyorum Mebusluk benim neyime... Olmaz, dedim. Vallahi partinin. Ankara'nın emrl, dedi. Işte 1943'de Meclise böyle girdik. Esendai çok büyük bır adamdı Sonradan ögrendim. Mebus oldum, parti müfettişl ol O (Arkası 9. Sayfada)