Katalog

CUMHURİYET 12 NÎSAN 1980 *••• BENİSADR (Baştarafı 1. saytada) Satılacok ulkelere petrol satışını keseceklerını hatırlatan Benısadr, «Amerıka'ya sımsıkı bağımlı bu hukumetlerın sıparışlennı durdurmakla kalmayacağız, zırnık bıle vermeyeceğız» demıştır. Iron Devlet Başkanı. ABD nin açık nüfuzu altında oldukla rını one surduğu Japonya ve Avrupa ıle doğrudan ılışkıyı ke seceklerını de soylemış, Irak halkının Saddam Huseyın'ı devıreceğınden kuşkusu olmadığını sozlerıne eklemıstır «Bırlık Gunune» katılan 1 mılyondan fazla Iranlı Tahran sokoklarında sloganlar bagırarok gösterıler yapmışlardır. Gosterılerde Irak ile ABD ştd detle kınanırken, «Mısır'dan da Devrık Şahın gerı verılmesı ıstenmıştır CARTER ABD Başkanı Jımmy Carter. basına yaptıgı acıklamada muttefiK ulkelerın Iran a karşı olan yaptırımkırı destekleme konusunda gösterdığı cabayı yeterlı bulmadığını soylemıştır. Carter, bazı Avrupa ulkelerı lı derlerını telefonla arayarak Iranla dıplomatık ılışkılerını kes melerını ve ekonomık yaptırım lar uygulanmasını ıstedığmı bıldırmış, «Cağrımız karşısında Batılı muttefıklenmızın tokındıkları tutumlar, hayal kırıklığına uğramamıza yol oçmıştır» demıştır CATIŞMALAR Irak topçu bırlıklen Iran'ın Abadan lımanı ıle Kasrı Şırın bolgesını ateşe tutarlarken, ha vadan da uçak ve helıkopterlerle keşıf uçuşları yapıldığı gorulmektedır. Iran yetkllılerı, saldırılar ve top ateşı sonunda Abadan'da bır kışının olduğunu, bır çogunun yaralandığı nı ve onemlı olçude maddi ha sar meydana geldığinı açıklamışlardır Bazı kaynaklar da çarpışma lar sırasında Iran'ın üc tonk yıtırdığını ilerı surmüşler, ancak bu haber doğrulanmamıştır. Irak'ın kayıpları konusundaysa herhangı bır bılgı alınmamıştır. Irak hukümetl Bağdat'tan yaptığı bır acıklamada. «Tum Arap ulkelerıne cağrı yaparak, Iran'a karşı tavır takınmalarını» ıstemıştır BUYUK GÖSTERİ Tahran'da Unıversıte Alanında duzenlenen Ulusal Bırlık gosterısıne bır mılyondan fazla Iranlının katıldıkları gorulmuştur. Gosterı sırasında, etnık grupların ayrılıkcı sloganlardan kacındıkları gorulmuştur. Gosterıden once bır ocıklama yapan Iran Kurtlerının ikl onemlı lıderı «ABD, ya da Irak' tan gelecek bır saldırı karşısında Iran'ı sonuna dek savu nuruz» demışlerdır ABD Başkanı Carter'ın Ulusal Guvenlık Danışmanı Zbıgnıev Brzezınskı de bır acıklama yap mış ve «Tohran'dakı rehıneler den bırıne bıle bırşey olursa, elımız kolumuz bağl* kalmayacağız» demıştır Brzezınskı daha sonra, «Irak ıle Iran arasmdakı cotışmalar karşısında ABD, bazı cok cıddi önlemler alabılın» şeklınde konuşmuştur. Öte yandan Iran petrolünun kesılmesmden oturu mılyarlarca dolarlık zarara uğrayabıleceğı bıldırılen AET ülkelerınden Ingıltere, Federal Almanya, Hol landa, Danımarka ve italya Dışışlert Bakanlığı sözcülerı, «Ortak bır AET tutumu» soptanıncaya dek ulkelerının karar vermeyeceklerını bildırmışlerdır. İtalya Dışışleri Bakanı Lızbon'da yaptığı bır konuşmada, bu «Ortak tutum»un nısan ayı sonundan once alınamayo cağını belırtmıştır Federal Almanya Başbakanı Schmldt'e yakın bır sozcü, (ran'ın ombargoyu otekı Islom ulkelerıyle Ucuncu Dunya ülkelerınden mal satın alarak kırabıleceğını soylemıştır SOVYETLER NE DİYOR? Bu arada Sovyetler Bırlığlnln resmi aıansı TASS bir acıklama yaparak, Irak Ile Iron arasındakı catışmalardo Tahran'ı destekledığınl belırtmıştır Buna karşılık, iran hükümetlnın blr acıklamasında, Moskova Olımpıyatlarına herhangi bir takım yollanmayacağı belırtılmektedır Tahran Radyosunun konuya ılışkın haberınde, «Iran Devrım Konseyı, Moskova Olımpıyatlarına katılmama karonnı persembe gecesı yaptığı toplantıda almıştır» denılmıştır CİN'İN GORUŞU Cln Başbakan Yardımcısı Deng Xıaropıng, ABD'nln İron'lo ılışkılerı kesmeslnin, dunyanın goz'erını Afgan ıstılasından Basra Korfezıno cekerek Sovyetler Bırlığı'ne yarar sağlayacağım one sürmuştür. IranIrak (Baştarafı 1. sayfada) Başbakan Suleyman Demırel, gazetecılerın sorularını yanıtlandırırken, son gelışmelerle ıl gıll goruşlerını acıklamış, tUzüntuyle soylıyelım kı. ülkemızın etrofında fevkalade sıkıntı lı bır durum meydana gelmıstır» demıştır. «Irak Iran arasın dakı gergınlığın ve Iran'dakı re hıneler sorununun ortaya cıkardığı Iran ABD ılışkılerınde ki gergınlığın cok ılerı boyutlara vardığını» belırten Demırel, tBunların hangı ıhtımaller ıcın de nereye varacağını şımdıden kestırmek mümkun değıl» şeklınde konuşmuştur. Başbakan Demırel, sozlerıne devamla «Umarız kı, dunyanın bu bolgesınde bır sıcak durum, bır sıcak savaş olmasın, bır kurşun sıkılmasın, Türkıye Cumhurıyetı olarak bız daıma banştan yana olduk ve yıne öyle olmaya devam edeceğız» detılş, ardından «Yalnız eğer komşunun evınde yangın varsa bunun sızı rahatsız etmemesı mumkun değıldır» dıye eklemış tır. BEKLENMIYOR Bu cercevede, Ankara'nın Iki komşusu arasındakı anlaşmazlığın gıderılmesı ıcın bır arabuluculuk gınşımınde bulun ması da beklenmemektedır Turkıye nın Irak ıle Iran arasında 1975'ten once cıkan ger gınlıkte arabuluculuk yaptığını hatırlatan dıplomatık gozlemcıler, «O gunun koşulları cok farklıydı Bugun koşullar tumüyle değışmıştır ve mevcut konıokturde Turkıye'nın boyle bır mısyon yuklenmesi guc gozükmektedır» şeklınde konuşmaktadırlar Bu nedenle Ankara konuya hassasıyetle eğılmektedır ve arabuluculuk yapması yolunda onerılerın gel mesı durumunda bıle bunları ıh tıyatla karşılayacak ve bu tür bır davranışa kolav kolay yone lemıyecektır DIŞİŞLERİ HEYETİ BAĞDATTA Öte yandan, Irak ıle iran arasındakı gergınlık süredursun, bır Turk heyetl Irak'tan petrol alımı yapmak amacıyla halen Bağdat'ta bulunmaktadır Dışışleri Bakanlığı Ikıll Ekonomık ilışkıler Genel Muduru Nurver Nures'ın başkanlığındaki heyetın gecen hafta sonunda Bağdat'a gıttığı ve bırsure daha Irak'ın başkentınde kala cağı bıldırılmıştır REHİNELER SORUNU VE ANKARA Dıplomatık kaynaklar, rehıne ler sorunu nedenıyle ABD'nın açtığı yoğun baskı kampanyası karşısında Ankara'nın tutumun da bır değışıklık olmadığını. Türkıye'nın Iran'a ekonomık önlemler uygulanmasına karşı olduğunu belırtmektedirler ABD yönetımlnın ongordüğü ekonomlk onlemlerın desteklen mesl amacıyla actığı kamponyanın yöneldığl ülkelerden blrı de Türkıyo olmuş ve ABD Tür klye'den bu onlemlerı desteklemesını istemıştir. ABD'nın bu isteml Ankara'dakı Buyukelcısı James Spaın'ın Dışışleri Genel Sekreterı Buyukelçı Ozdemır Yığıt'e yaptığı başvuru ve ABD Dışlşlerı Bakanı Cyrus Vance1ın VVashıngton dakı NATO ulkelerının Buyukelcılen ıle toplu halde yaptığı toplantı olmak iızore ıkı şekılde ıletmış bulun maktadır AP'DEKİ ÇATLAK (Baştarafı 1. sayfada) kın grup toplantısında Bılgıc'e oy verılmesını rica edıyor ve «AP'nın tesaut ıcınde olmadığı tartışılmamalıdır», «Benı mahçup etmeyın» bıcımınde konuş mak zorunda kalıyordu. Demırel, bu sozlerı ıle hem AP gru bunun ıcındekı catlağın büyümesını önlemek ıstıyor, hem de Bılgıc'ın daha sonra secılemeyışının sucunu kendısıne yuklenmesınden kurtulmak ıstıyordu Bılgıc'ın aldığı oyların sayısını yukseltmek ıcın secım turları sırasında oto kontrol mekanızmaları da calıştırıldı Bozı AP'lı üyeler dığer bazı üyelerın peşme takılıyor ve yazoıkları oy pusulalarını kontrol edıyorlardı Bu arada, bırbırlerının gözü önünde pusula yazıp glzll kulübeye gırmeden kutuyo atanlar da izlendı Tüm bu önlemler de sonuc vermedı. Bılgıc'ın dün toplayabıldığı enyuksek oy 200 oldu. Bu durumda MSP ve MHP'nın oy vermedıklerını soylemek bıle AP ıcındekı catlağı ortmüyor Nıtekım Demırel, bunu bılerek grupta yaptığı konuşmada «Bız tam kadro oy verelım kı gerıye kalan eksığı arayalım» demek zorunda kaldı. CHP'DE HEYfcCAN Sağ koalısyon oyları ıle Cum hurbaşkanı secılemıyeceğı anlasılınca CHPyı aday cıkarma heyecanı sardı Ecevit grııpta yaptıgı konuşmada aday olmak ısteyenlerın kendısıne başvurmasını ıstedı Bu konuşmanın uzerınden bır saat gecmeden kapısını üc kışı caldı Batur, Kayacan ve Atalay. Bu sayıya bugun yenı ısımlerin de eklenmesı beklenıyor Oğlene kadar Ecevıt e başvuracak adaylarla CHP Genel Başkanı bır toplantı yapacak Daha önce grup eğılımını saptamak ıcın yaptığı nabız yoklamasınm sonuclarına göre başvuran odaylarla grup eğılımını gorüşecek KİMLER ADAY OLACAK? CHP ıcınde bugun oglen saatlerıne kadar Ecevıt'e kımlerın başvuracağı da merak edılıyor. Gunlerdır ısımlerı Cumhurbaşkanı adayı olarak ortaya atılan bazı kişıler boyle bır eğılımde gorunmuyor Örneğın Hasan Esat Işık ve Necdet Uğur «Yarın oğleye kadar sayın Ecevit ıle bır görüşme yapmayı düşünüyor musunuz9» bıcımındekl sorumuza «oyle bır nı yetım yok» karşılığını verdıler. Turan Güneş hoca ise «yarına kadar bir duşuneyfm bakalım» gıbi kacamak bir yola saptı. Bu arada. hıc akla gelmeyen sürprız Islmlerden de söz edlliyor. Bugün toplanacak CHP ortak grubunda bu adayların ne şekıl de adaylıklarının ortaya atılma 6i goruşülecek Teker teker mı yoksa hep bırlıkte ml turlara so kulmaları için yöntem kararlaştırılacak. Daha sonra CHP'nln adayla rının denenmesıne gelecek kuş kusuz bu denemede onemlı bır faktor MSP'nın oylarını ne yana yoğunlaştıracağı Çünku Adalet Partısı de Bılgic'ln aday lığını surdurme kararı aldı ve MSP'lıler Bılgıc'e oy verıyorlar. CHP'lı bır aday veya adaylar Ciktığı taktırde MSP oylarının ne yana doğru gıdeceğı merak konusu. MSP oyları alınmadan CHP'lı bır adayın secllebılmesi olanaksız. MSP nın ıse asıl göstermek ıstedığı CHP ve AP oylarının tek aday etrafında yoğunlaşamayacağı Yanı bu ıkı buyuk partıyı ıcınden catlatmağa calışıyor. AP'de bu catlağı yaratmayı başardı. Ancak CHP'de oyle bır catlağa yol acacak gehşım gozukmüyor Tabıı adaylar ortaya cıkıp seçımler başladıktan sonra gelışme nası| olacak orası şımdiden bellı değıl CHP lı adayların bır de avan taıı MSP ıle bır ıttıfak kurulmadan sadece CHP, Mıllı Bırlık ve bağımsızların oylarına guvenerek ortaya cıkmaları. Konten|an grubunun CHP'lı adaylara gelebılecek cok az oyu bulunu yor MSP oy vermeden ıse bu oylar Cumhurbaşkanı sectırmege yetmıyor. OLAYLARIN GERÇEK (Baştarafı 1. sayfada) gunların birbırlnı izlemesl, enflasyon hızının ayda yüzde 10 un ustune cıkması, askerlerın ve polısın hergün şehıt verme8i. büyüklenmızın hergün başsağlığı telgrafları cekmelerı, toplumda yokluklar surerken, Basbakanın herşey vardır demcsı, kurtanlmış bolgelerın gıt tıkce derınleşen smırlarla korunması, kentlerın mahalle mahalle bolunmesı, devlet memurlarının gereksız yere oradan oraya suruimesı, şıddet eylemlerının Bakanlık kapılarına dayanması, Ordu'yu gun gectıkce ıce dönuk bır kolluk gücu gıbı kullanma heveslennın yoğunlaşması, «ılan edılmemış bır ıc savaş» fıkrının yaygınlaşması, bu gıdışle ülkede hıcbır şeyın duzelemeyeceğı kanısının yaygınlaşması. geleceğe bakışta umutsuzluğun derınleşmesl, mezhep catışmalarının ve etnık celışkılerın derınleştırılmesı, hergün TRT'de uzadıkca uzayan sıkıyonetım bıldırılerının okunması, on bınl aşkın kışı tutukevlerındeyken ceza yetkılerının genışletılmesı, sanıkların hapıshanelerden kacması ve kacırılması, carşıda pazarda devletın hıçbir fıyat denetımı yapmaması, hukumetın buyuk beledıyelerle halkı karşıkarşıya getırmek ıcın ozel polıtıka uygulaması, butun Turkıye'de hava yolları ulaşımının uzun süreden beri unutulması, fabrıkaların duşuk kapasıteyle calışmaları ve gıttıkce yoğunlaşan bunalım karşısında yetkılılerln umursamazlığı ve kaygısızlığı... G Ö Z LEM rBaştarafı 1. sayfada) Vellahdı öldürülmese de, bu savaş, bır başka dramıtık olayın ışaret fışeğı ıle başlatılmış olocaktı. Bu suıkcst bir cvesileı ıdı. Bırıncı Dunya Savaşından yirmi blr yıl sonro patlok veren Ikıncı Dunya Savaşı da blr dızı ekonomiK ve sıyasal nedenlerle acıklanobılır Yoksa, Hıtler'ın «Delı», Mussolını'nın «Muhterıs» olrrası gıbı bıreysel duzeyde psıkolojık nedenler, ancak cocuk masallarına konu olabılır. Her ıkı dünya savcşı da ancak ve oncak kendilerlne ozgu ekonom* nedenlerle ocıklanobılır. 1871'den Bırıncı Dunya Savaşmın başlangıc tarihl olan 1914 yılına kadar uzanan tarıh dılımınde lıberalızm ve sosyalızm akımlarmın gelışıp, bırbırleriyle calışması na tanık olunur. 1789 büyük bur|uva devrımınden, 1830 ve sosyalızm akımlarmın gelışıp, birbırlerıyle catışması sonra, Batı bunuvazisı kendısıni yenı savaşlara hazırladı ve emperyalızm, denızaşırı ülkelerdeki topraklann VÖ doğal zengınlıklerın poylaşılması ıle yeni aşamalara ulaştı. Ikıncl Dünya Savaşı. siyasal ve ekonomık nedenlerinl, ılk dunya savaşmın sonuc'arından aldı. iklncl Dünya Savaşı da tumuyle egemenlığıni kendi sınırtan dışına taşırmak isteyen faşıst ve benzeri nasyonai sosyalıst reıimlerin acıkca ılân ettıkleri «hayat alanları» ile tam bir emperyalıst savaş ve yayılma politıkasına donüştu. Bırinci Dünya Savaşmın en önerrll sonuclarından bıri, 1917 devrlml ile Carlık Rusyası yerine yeryüzunde Sovyetler Bırlıği adıyla ılk sosyalıst devletın kurulmuş olmasıdır. iklnci Dünya Savaşmın doğurduğu en önemII sonuç da faşist ve nasyonel • sosyalıst reıimlerin. Iki büyük sllahlı gücün, Sovyetler Birlıği ile Amerika Birleşik Devletleri'nın elbırlığl ıle yıkı.'mış olmasıdır. Birincı Dunya Savaşı sonundo Osmanlı Imparatorluğu yıkılmış, yerine. emperyalızme karşı verilen kanlı bir savaştan sonra, Batılı ideologlarm «Kemalist» adını taktığı yenl bir dünya görüşu ve bu dünya gorüşundan kaynaklanan yenl blr devlet bıciml cıkmıştı. iklncl Dünya Savaşmın Türk toplumu acısından kazancı, bu kanlı savaşın dışında kalabılmek ve bu savoş son rasındokl yenl düşunce okımlarıyla tek partı yonetimınden, bıcırrsel de olsa, bırbırını andıran ikı parti egemenlığınde cok partı yönetımıne gecilmesıdır. Yırmınci yuzyıl, emperyalıst polıtikalarla, bu politlkalara karşı uyanan ve bu uğurda savaş veren «Ucüncu Dunyamın, «mazlum uluslartın oağıdır. ikıncl Dünya Savaşından sonra, tankla, tüfekle, topla yoksul ulkeleri işgol eden emperyalızm yerine, ekonomrk ılışkılerle aynı ışgalleri sağlayan yenı bır emperyalızm ceşidine «yenl somurgecılık» adı tokıldı. Ve bu «yeni somürgecılıkı, yoksul ulkelerde emperyalıst odoklora bağiı «uydu faşıst repmler» yarattı «Dişarıdan gelen faşızm» dedığımız olgu da buydu işte.. Yeni somürgecılığın Ortadoğu'daki on karokollarından bın oıan Sah'ın altın yaldızlarla ortulerek gızlenen kanlı faşıst reıırrı, Humeyni onderlığındeki halk oyaklonmasıyla yerle blr edilmlş ve bu bolgedekl emperyalıst odaklarından bıri cökertılmıştir Sah'ın devrılmesıyle. ABD'nın «Kahıre • Tahran Tel Aviv» ucgenl bozulmuş, emperyalızmın kalelerinden blrl yıkılmış oluyor ABD ıcın. bu, Vıetnam yenılgısınden sonra aldığı iklncl büyük yenilgi sayılabıllr Yeni sömurgecıllk, Ortadoğu'daki elden kacırdığı bu kalelerlnl tek tek ele gecirmek Icın Mr yola boşvuruyor. Antl emperyallst Nasır yerine Amerlkan cıkarlarının başkomserı Sedat'ı Mısır Devlet Başkanlığı koltuğunda görmekten hoşlanan ABD Pentagon'u cok uluslu şırketlerı, her karışıklığa burnunu sokan CİA'sı Ile Tahran'da Humeyni gıbı. Beni Sadr gıbi Islamcı düşönceden kaynaklanan antl emperyallst blr odağın glderek güclenmesme ızın verrrek Istemlyor. Kaldı ki, 1929 dunya ekonomlk bunalımına benzer bunalımların eşığınde bulunan blr dunyada, ABD, petrol kaynoklorını, antı • emperyalist nitelikte yönetlclierın elınde bulunduğu Iran'da bırakmak ıstemez. Ve bunun ıçındır kl, NATO, başkomutanlarının ağzından, «Ortadoğu'daki petrol kaynakları tehlıkeye gırerse, oskerl mudahale Icın hazırız» giblsinden acık sovoş cağırılarında bulunur 1914 yılında, nasıl Avusturya Veliahdı Ferdlnond'a duzenlenen sulkast, savaşın patlaması icln bir kücük kıvılcım, daha doğrusu, aranıp, bulunan bir «vesıle» ise. ABD'nin Tahran Elçlliğlnde rehlne tutulan Amerikalılar da cıkabilecek bir savaş icln böylesıne bır «kıvılcım», boylesine bir «vesıle» sayılabılır ABD Devlet Başkanı Carter, Iran Islâm Cumhurtyetl Ile her türlü illşkışinl kesıp, «Muttefıklerlnl» iran'a korsı bir «ekonomik ombargo» kurmaya cağırdığı gun« lerde, Irok, komşu Islâm ülkesı iran ile bır savaşa tutuşturuluyor. öyle anlaşılıyor kl, errperyalızm, Ortadoğu'daki kurmayı tosarladifli yenı dengeler ve oluşturacagı yenl emperyalist odaklar ıcın elınden gelen bütün oyunları sergılemek korarındodır Bölgede böyle bır sıcak savaş patlarsa, Turkiye'nin, bu savaşın dışında kalması cok güctür Koşullar, bu denli sakıncah olasılıklarla cevremızi kuşatırken, blz. henüz devlet başkanını bıle secebllmlş değllız. Torıhten ders almasını bılmeyenler, tarlhın mezorlığında bırer zavallı mezartaşı olmaya mahkOmdurlar. Turkiye şlmdi bu kör yazgının kısır döngüsu lclnde» dlr... İstanbnl (Baştarafı 1. sayfada) otan Altun'un, CHP Çankaya llçesıne kayıtlı olduğu ve son zamanlarda komandolarca tehdıt edıldığı ıfade edılmıştır Altun'un oturduğu Dıkmen Akpınar Mahallesınde, ulkucu komandolann bır süreden berı teror estırdıkleri belırtılmıştır • Sıhhıye'dekı Abdı Ipekcl Parkından Sağlık Bakanlığına gltmekte olan Sacıt Çeyız ve Kamıl Şahınoz adli lıse oğrertcılenne 6 7 kışılık bır grup soldırmış, bunlardan bırı taban cayla Ceyız'ın başına bır el ateş ederek yaralamıştır Yaralı öğrencı kaldırıldığı Numune Hastanesınde kurtarılamayarak olmüştur Olaydan sonra çevrede arama yapan guvenlık kuv vetleri saldırganların ızıne rast loyamamıştır Olen Çeyız'ın Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Teftış Kurulu Başkanı Salıh Çeyız'ın oğlu olduğu oğren.lmıst|f TRABZON Fatıh Eğıtım Enstıtusu oğrencısı Cemıl Kurnaz (24), dun saat 15 30 sıralarında babasının Esentepe ma hallesındekı bakkal dukkanında otururken ıçerı gıren kımlığı belırsız kışılerce kurşjnlana rak oldurulmuştur Yetkılıler sol goruşlu oğrencı Cemıl Kur naz'ın oldurulmesı olayıyla ılgılı soruşturmanın surduğunu bıldırmış'erd r ADANA Ataturk Ortaokulu onunde dün 18 20 sıralarında ıki grup arasında cıkan sılahlı catışmada, Sabahattın Se rinbağ adlı bır lıse oğrencısı Ölmuş, Nuh Nacı Ertanlı adlı lı se oğrencısı de ağır yaralanmıştır • Gazıantep'ın Karşıyaka 8emtınde 7 nısan günü saldırganlarca tabanca ıle vurularak oğır yaralanan Eğıtım Enstitüsu öğrencısi Erdoğan Ulusoy. dun tedavı altına alındığı Cukurova Unıversıtesı Tıp Fokültesı Numune Hastanesınde ölmuştür İSTANBUL' Eyüp Otakçılar Yeni Ceşme sokakta manavlık yapan Yılcın Sıtacı dun gece ışyerınde kımlıklerı belırlenemeyen kışılerın sılahlı saldırısına uğrayarak oldurulmuştur Saldırganlar olay yenne «Hıcbır faşıst cezasız kalmaya cak Devrımcı Sol» ımzolı bıldırı bırakarak kaçmışlardır • Kadıkoy Sular Idaresı cıvannda bulunan Anadolu Gıda Pazarı, dün 18 30 sıralarında sılahlı üc kışı torafından soyulmuştur Soygunculor personelı Odaya kılıtledıkten sonra kasadon 400 bın lıra cıvarında para r ola ak kocmışlardır. Göztepe'de Mahmut Kazaklı' ya aıt bokkal dukkanına gelen Ikı kışı sılahlarını cekerek bak kaldan 89 bın lira cıvarında para almışlardır • Maltepe'de 28 ağustos 1979 tarıhınde Dev Genc adına makbuz karşılığı tehdıtle para toplamaktan sanık Fuat Gıroy Istonbul Sıkıyonetım Mahkemes nce 10 ay ağır hapıs cezasına carptırılmıstır • Sagmalcılar Ceza ve Tutukevınde sol göruşlu uç tutuklunun değışık tarıhlerde sah te tahlıye belgesı ıle kactıkları ortaya çıkarılmıştır. Sılah'ı cete kurmak sucundon tutuklu sanık Türkay Demırcl'nm 29 şubat 1980 tarlhinde Sadun Altın ın. adam ol durmeye tam teşebbus sucundan tutuklu KeTiai Ozkan'ın 13 mart 1980 tarıhınde Mustafa ©Ürkon'ın vs adam oldurmeksu cundan sanık Nurı Coşkun'un 21 mart 1980 tarıhınde Bmalı Kocylğıt'ln yerıne tahlıye edıldlklen anlaşılmıştır. Cezaevı yetkılılen yanlışlığm salıverılmesı gereken mohkumların başvurmaları uzerıne onlaşıldığını kaydetmışlerdır. Bu Olaym ortaya çıkması uzerıne infaz memuru hakkında soruşturma yapılırken ceza ve tutuk evlennde cıddı bır sayım yapılmasmo gıdılmıştır. Karakaya (Baştarafı 1. sayfada) ten cekınmekteydıler Bunun da başlıca nedenı Fırat Nehrınden Irak ve Surıye ye akan sulardır Irak ve Surıye, Turkıye nın Fırat Nehrı uzerınde baraı yapmasına karşı cıkrrış, Dunya Bankası «Tu'kıye baraı yaparsa, Fırat sularının Irak ve Surıye'ye akmasında aksaklıklar doğacağı» gerekcesıyle uzun sure Karaka/a Baraıına kredı vermemıştır. Kredi verılmesının tek koşulu olarak «Irak ve Suriye'ye Türkiye'den bırakılacak Fırat sularının Dünya Bankası tarafından denetlenmesl ve her ıki ülkeye düzenli bıcımde su verilmesi» ılerı surulmüştur. Konu on yıla yakındır ceşıtli uluslararası semınerlerde ve her ceşıt polıtık duzeyde tartışılmış ve Turkiye Cumhuriyetl Hukümetleri, arada gecen zaman iclnde Dunya Bankasına böyle bir ödün vermekten kaCinmışlardır Zaman zarran bazı hukümetler buna yanaşmışlar, ancak sonucta Dunya Bankasmın isteklerl geri cevrllmlştlr Blrlncl ve iklncl Cephe Hükümetleri donemlerınde bir ara Dünya Bankasına «ısteklerln kabul edılebılecegı» yolunda bil dırimlerde bulunulmuş, ancak Ecevıt hükumetı sırasında konu kesınlıkle gundemden cıkarılmıştır. Hatta, bır ara olaya Sovyetler Bırlıği de karışmış. Türkıye Sovyetlerden Karakaya icın kredı istemış, ancak Sovyetler Bırlıği de «Irak ve Surıye sularım» ılerı sürerek, «Bu konu cozüme kavuşrradan. Irak ve Surıye'ye su bırakılmadan kredl verllmesinln güclüğu» uzerınde durulmuştur. 120 MİLYON ŞİMOİ GELİYOR Demırel hükumetl yenıden iktıdara gelince Karakaya Bara jı ıcın kredı gınşımınde bulunmuş. Irak ve Surıye'ye bırakılacak sular yenıden gundeme gelmiş ve bu kez Demırel hukü metı on yıldır gerı cevrılen Dun ya Bankasının koşulunu kabul etmıştır Buna gore, Fırat Neh rınden ve Türkiye'den bırakılacak suyun miktarı ve zamanı Dunya Bankası tarafından belırlenecek ve bırakılacak suların duzenlı akması da yıne Djn ya Bankasınca denetlenecektır Bu dsnetleme yetkısının verılmesı karşısında Demırel hüku metı 120 mılyon dolar proıe kredlsı almıştır ELEKTRİK ZAMMI DA SIRADA Bu arada, bır başka koşul daha yınelenmış, zaten Turkıys Elektrık Kurumu Yasasında varolan «Kurumun yuzde 8 kârla calışması ılkesı» Dunya Bankası tarafından petrol zam mından sonra Demırel hukume tlne yenıden «hatırlatılmıştır» Dunya Bankasının onerisı ve TEK Yasası gereğınce, elektrlk torıfelerıne son petrol zammından sonra yenıden zam yapılması calışmalarına TEK'te baş lanmıştır. UZMANLAR NE DİYOR? Öto yandan Dunya Bankasi' nın isteklerlnln kabul edılmesl ceşıtli cevrelerde «cok onemli bir olay, yıllardır dırenllen blr konuda daha Demırel hüküme tı ödun vermıştir» bicımınde değerlendlrme yapılırken. bugün hukumete yakın bır uzman koşulların kabul edılmesınl sa vunarak şöyle demiştlrı «Suların düzenli blr biclmde Irak ve Suriye'ye bırakılması Turkıye'yı etkllemez önemlt bır etklsı belkı yaz aylarında görulur. Yozın Fırat'ın suları azalınca Karakaya Barapnda elektrık üretmekte gucluk cekılebilır. Ama, teknık olarak bu da halledılebllır Onemlı olan kredl bulmaktı, blz de bu kredıyl bul duk.ı ARABULUCULUK Türkıye'de normal yaşam yu karıda cızgılerı cekılmıs olan toplumsal hayot mıdır? Daha kucuk bır ornek verelım Buyuk kentlerde artık taşıtların kırmızı trafık ışıklarında durmaları anormal sayılmaktadır. Kırmızı ışıkta gecmek normaldır. Öylesıne bır noktaya varılmıştır kı. yönetmelıklere, tuzuklere, yasalara ve anayasaya sa\gı duyan ve uyan kışı cevresınde şaşkınlık yaratmaktadır. Dıkkat edelım Gün gectıkce (belkl farkına bıle varmadan) Ortadoğu'nun cehenneme donusen ülkelerınden bırısı olmak yolunda adım adım ılerlıyoruz. ••• TV çocukları (Baştarafı 10. sayfada) en cok onu mu sevıyorsun? Hayır ben Sabrına'yı sevlyorum O d a doktor mu? Yok ya'u, «Çarll'nln meleğı» Senln Icın blraz büyük de ğıl mı bu ablalar? «Farketmez be ameo, dedi buyuğu Ihtıyarladılar mı boğazını sıkar, bır cuvala koyar, doğru San Fransısko koprusunden aşağıya Neden San Fransısko'' Hep «San Fransısko sokaklarında» boyle vapıyorlar. Sonra Maykıl ve Stiv onları ya kalıyor Ya sızı de yakalarlarsa. Ben aptal mıyım. Gemıye blndım mı, doğru Ingıltere'ye. Hangı gemıye yavrum' Kaptan Onedın'ın gemıslne. Bilgiç'e (Baştarafı 1. sayfada) buna fırsat verılmemelıdir Gelın AP'nın tum oyunu bır hedefe teksıf edelım. Namzet o lan Sayın Bılgıc'e Oy ve'elım Bız tam kadro oy verelım kı, gerıye kalan eksığı arayalım. Eksığını aramaya ımkaa bulalım » MSP VE MHP ALDATICI Ml? Edlnilen bilgllere göre. AP yetkılı kurullarında Bılgıc'ın alacağı en fazla oy soyısı he•aplanmış, MSP ve MHP'li parlamenterlerın öncekı gunkü turlardakı tavırlorı eleştırılmıştır. MSP ve MHP gruplarından bazı üyelerın oylarını gostererek kullanmaları «aldatıcı» bu lunmuştur. Toplantıda Bılgiç'ın odaylığı konusunda her ıkı par tinın yetkıiılerınden daha belırgın bır polıtıka ızlemelerının ıs tenmesı kararlaştınlmıştır. MSP ve MHP yetkılılerl ıle bır araya gelınmesı ve Bılgıc'ın her ıkı partı tarofından da aday gösterılmesl konusu da dunkü toplontılorda ele alınmıştır. Bazı AP yetkllılerı Ise Bılgıc' In yıpratılmadan adaylığını geri alması goruşunde oldukları oğrenılmıştır. Bu konuda goruşlerlnl belırten yetkılilerden t?lr bolümü, «Zamanlamanın cok ryi yapılması» zorunluğu Ozerlnde durmuşlardır MSP Genel Başkanı Neemettın Erbakan'ın «Bılgic'ln adaylığını erken blr tarlhte gerl alması» hollnde, yenl glrişlmlerde bulun ması olasılığından söz edılmistır. öte yandan Bllglç'ln 24 ve 25'ncl turlarda aldığı oy konueundo görüşlerınl bellrten bazı AP'liler sonucu beklenmeyen blr durum olarak değerlendirmlslerdır. CHP'de (Baştarafı 1. sayfada) CHP Ortak Grubu dun sabah ve turların devamı sırosında Ikı ayrı toplantı yapmıştır. Bırıncı toplantıda Ecevıt, adayların turlara sokulması ıcın ceşıtli Söçenekler bulunduğunu bıldırmış ve adayların teker te ker veya bırlıkte turlara sokulabıleceğını soylemıştır. Daha once grup eğllımının belırmesı ve en fazla oy alan odaylann turlara sokulması ıcın grupta bır onseçım yapılabıleceğını be lırtmıştır. Ancak, CHP Grubunda yapılan konuşmalorda ortak gruplarda adaylar arasında bır onsecım yapılmasına genel lıkle karşı cıkılmış ve cıkacak tum adayların Genel Kurula getırılmesı ve orada secılerek elenmesi ıstenmıştır Grupta 30 kadar parlamenter soz aimış ve ceşıtli onerılerde bulunmuşlgrdır IKINCI TOPLANTI TBMM dg 1 tur yapıldıktan sonra CHP Ortak Grubu yenıden bır toplantı yapmıştır. Bu toplantıda grupta on eleme yapılması yolundakı onerı reddedılmıştır Daha sonra Ecevıt, bır konuşma yaparak, Cumhur başkanı olmak ısteyen adayların bugun saat 12'ye kadar kendısıne veya grup yonetıcıle rine başvurmalarını istemıştır. Ecevıt, bugun veya yarın saat 14'de ortak grupları toplayoraH gelışmelerı değerlendıreceğınl de bıldırmıştir. Pazartesı gunü de sabah saat 10'da ortak grup toplantısı yapacağını söy lemıştır. Daha sonra kendısıne başvu rocak adaylarla ortak bır toplontı yapacağını acıklamıştır. Bu gelışmelerden sonra turlar bıterken Ecevıt, parlomentodakı odasına cıkmış ve llk olarak Muhsın Batur kendıslni zlyaret ederek adaylık icın boş vuruda bulunmustur Daha son ro Kemal Kayacan ve onu ızleyen saatlerde Sırrı Atalay, Ecevıt'le görüserek aday olduk larını tnldırmişlerdir. Grev hakkı ve ertelemeler (Baştaraft 10. S*yfada) ve ulusal güvenlığın dıştan tehdıt edılmesı, Ulusal güvenlığın icten tehdıt edılmesı, devletın ıç ısyaniar ve ayaklanmalarla karşı karşıya bulunmasıdır. Dıştan gelen tehd t ise, onlaşıldığı gıbı, bir dış tehlıkenın ya da saldırının bulunmasıdır nayasa olsun, TSGLK ol6un polıtık grevlerı yasa dışı olarak değerlendırdığıne gore, Turkıye'do yasal olan bır grevin, yanl işverene karş' yapılan hck ve menfaat grevlerının devletı İC ısyan ya da ayaklanma ıle Karşı karşıya bırakması olası değıldır Yanl, cızllmış olan yosal cercevelerı ıçınde grevlerın kendı başlarına ulusal guvenlığı tehdıt edebiiecek potanslyellerı yoktur Grevler söz konusu tehlıkeyi doğurabılecek neden olamaziar Ancak, daha başko dış ya da ıc etkenler sonucu, ulusal güvenlığın tehlıkeye gırmış olması durumunda bazı ışyerlerınde gereklı hızmetın sunulamamasının yanl grev nedenıyle keslntlye uğramasmın bu tehlıkeye karşı muccdeleyı zayıflatması oıasıdır. labilecek blr dlğer tamamlayıcı esas ertelenen grevin veya lokavtın ulusal guvenllk veya ülke sağlığını hemen ya da yakın blr zorr.anda bczucu olmo6idır. Örneğln, ortada Kıbrıs sorunu gibi bır gergınlığın bulunmadığı bır zamanda ATAŞ Rafınerısındekı grevm «ulusal guvenlığı» bozucu nitelikte olduğunu ılerl sürmek güctür «Grev sonucu petrol üretılmeyecek, üretllmeyınce akaryakıtımız azalacak. azalınca herhongı bır tehlıkeye korşı koyamayacağımızı duşünecek olan düşmanlarımız bıze saldıracak» bıçimlndekı bır yorum ise cıddıyetten uzaktır u kriterlere göre, bır grevin ertelenebllmesı ıcm ulusal guvenliğı yo da ülke sağlığım doğrudan dogruyo ve hemen yakın bır zamarda etkllemesı gerekmektedır Bakanlar Kurulunun erteleme yetkısı ancak bu koşullar altında doğmolıdır Böyle yorumlandığı surece yurütmemn grevı erteleme hakkmın alanı oldukca daralacaktır Daha açık blr aniatımla, Bakanlar Kurulunun «ulusal guvenlık> kavrammı «Devletın varlığının sarsıimosıtndan cok «hükümetın varlığının sarsılması» na ılıskın değerlendırmesl oncak erteleme yetkısının dar yorumuyla önlenebılecektlr. (1) Cent Yurdakul, «Bakanlar Kurulunun Grevi Gecicl Olorok Durdurma YttKislrıln AlanıSebep Unsurlarının Yorumu, «Is Hukuku Derglsl, C L , Ne 9., s 781 788 firap (Baştarafı 1. sayfada) Sızan bılgılere gore, toplantının onemlı bır bolumunde Turk • Israıl ılışkılerı vs bu ılıs kılerın seyrettığı cızgı ele alınmıştır Bu bolumde Arap dıplomatları, Turklye'nın Israıl tarafından Arap ulkelerı karşısında bloke edılmek ıstendığı yolun» dakı kaygılarını dıle getırmlş< lerdır. Bazı konuşmocılar, Ortadoğu'dakı gelışmelere parclel olarak Israıl ın Turkıye'nın onuno set cekerek kendı cızgislna getırmak ıstedlğmı belırtmışlerdlr. Bu c&rcavede, IsTail'ın son gunlerd* bosın aracılığı ıle Tür fcıye'de kamuyu oluşturmoya yönelık cabolarına da dıkkat Cekılmıs ve israıl Başbakanı Menohem Begm ve dığer !•• raıl hukumet yetkılılennın TurK gazetelerlnde cıkan demeclerinden duyulan tepk, belırtllmiştır, Arap büyükelcılennın toplan* tmındo ayrıca, Turkıye'nın ekonomlk durumu ve hukumetın Batı'dan kredl beklentılerl de gozden geclrllmlş, ekonomlk llışkilerin bır yonsıması olarak Botı ıle ilışkılerıne değinllmistir. Arap dlplomatkınn genel olarak Turkıye'nın ekonomık gücluklerl ve bunlann cozumü konusundo kısmen karamcar bır hava Içınds oldukları gozlenmıştir. A B îsîanbul'da (Baştarafı 1. sayfada) dan yapılmak ıstenen her türlu mudahale gıderllmıştır. Aselsan yetkllılerı istanbul bankaları ıçın hazırlanan alarm sıstemınin Ankara'dokl bankalara uygulanması icln bır protokol ımzalandığını ve bu arada hazırlanan bır protopln Ye nimahalle'dekı uc bankada başarı ıle denerdığını soylemlşler dır KESGEC'İN TEPKİSİ Ote yandan Sosyal !s Genel Başkanı Özcan Keegec, ko mu ve kışı bankaıarının özel koruma tımlerı oluşturmalorına llişkın tasarıya karşı cıkmış, «Buyük tekelcı sermayeye 6ze! sılahlı güc olusturma yetkısınln verilmek Istenmesl düpedüz Anayasa'nın ıhlalıdın demıştlr. flP'nin (ArVosı Se. S. 80. 7 de) layangıl 16 ov almışlardır, 100 oy boş cıkmış, 10 oy geçersiz sayılmış, 26 oy da ceşıtli uyelere dağılmıştır 30 tur oylamada da coğun luk soğlanamodığtndan bırleşım bugune bırakılmıştır. B HEDEF, DEV BİR DENtZ GÜCÜ TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YASDIMLARLA BU HEDEFE ÜLUŞABİLİRİZ^ ABD (Baştarafı 1. eayfoda) temaslar yapacağı kaydedilmlştir. Heyetln, Turkiye zlyaretlnın ayrıca, Iran ve Afganlstandaki son gellşmelerle llglll göruş alma omacı tatıdığı da kaydedılmiştır. u sorunlarm cozumü Içln getırileDıiecek onerı «ulusal guvenllk» ve «ülke sağlığı» kavramlarının aar yo. rumlanmasını sağlamaktır. Hukmün dar olarak yorumlanmasında kullanı'abilecek esaslardan bın ertelenen grev veya lokavtın ulusal guvenlığı veya ülke sağlığım «doğrudan doğruya» etkıleyici mtehkte olup olmadığını aramaktır (1) Ömeğın, olağan» üstü bır durumun söz konuau olmadığı bir zamanda Şehır Hatları Işletmesmdekı grevin ulusal guvenlığı doğrudan doğruya bozucu nitelikte olduğunu savunabılmek güctür. Ama Kıbrıs sorununun ön plana cıktığı bır sırada ATAŞ Rafınerismdekl blr grevin ulusal guvenlığı doğrudan etklledlği kesındir. G r e v ı n ulusal güvenlifll ya da ölke sağlığım doğrudan doflruya bozabılecek nıteikte olduğundan kuşku duyulduğunda kanaat ana kuraldan yana kullonılmalıdır Hükmun dar yorumlanmasında kullanı Sonuç ve öneriler BİTTİ DÜZELTME 1. 74 1980 tanhı, ıik yaz.da llk pcrog. rafında. sendıkaiaşmo hareketiennın bosla. dıflı tarıh 1880 1308 olorok basılmutır. Doğrusu 1870 1808 olacaktır. 2 8 4 1980 torıhlı 2. yazıda 275 soyılı yasanın getırdiğl kısıtlamaiar smıflandırılırken, «Grevin şarta bağlanması» olarak nıte lendırılen 4 grup kısıtlama, «grevn şartla bağlonması» olarak yanlıs bosılmıstır. Düzeltlr özür dllerız.