Katalog

CUMHURtYET 11 NÎSAN 1980 • ••• Avrupa Konseyl Sovyetler'in Afganistan'dan derhal ve şartsız çekilmesini istedi DOKÜZ Ankara, İran'la (Baştarafı 1. sayfada) Idlerlnln öneminı, ekonomık ve sıyasî alanda yatan genış ışbırlığı potansıyelını bellı bır kararsızlık evresınden sonra kav ramasıyla ortaya çıkmıştır D pıomatık kaynaklar, Türk Iran ılışkılerinl Türk dış polıtıkjsının tgeleneksel ozellıklerı» clarak nıtelendırdtklen karşı'ıklı olorak ıçısierıne karışmcma, karşılıklı yarar, Cılke ve topraK bi'tunlüğune saygı esas lorı üzerıne oturtma'<ta ve bunun lükümetlerın de kolay ko lav değ'ştıremyeceğl bır edev let po'ıt kası> halıne geldığını vurgulcmaktadırlar. Ecevıt hukumetı dönemında Dış.şlen Bakanı Ökcün'un Iran gezısıyle başlatılan ve ekonomlk clando genış bır ışbırlığıne g.dnmesını amaçlayan polıtıka, Demırel hukümetının kurulmas.yla bır süre ıçın rofa kaidırıimış, ancak bu polıtıkanın yanıışlığının anloşılmasıyla birlıkte yenıden düzeltilmeye calşılmıştır. Demirel hükümetinln kurulmcs:mn ardından Türk Iran H'şkılerı dıplomatık gözlemcılerce devrım sonrasındokı en düşük duzeyıne ınmştlr Bunda D6mırel hukümetının bazı motıfleri ağır basan dış polıtıkası ve Dışışleri Bakanı Erkmen'ın İran ve ABD karşısında dengeyı ABD lehıne kaydıran tutumu yol ocmıştır. Bu politıkanın ılk ışaretl gecen sonbaharda Strasbourg'da yapılan Avrupa Konseyı Ba kanlar Komıtesi toplantısındo. Iran konusunda cıkan sert bır bıldırıye Turkıye'nın ımza koyması ıle alınmış. celışkılı davranışlar Brüksel'dekı NATO toplantılarında da sürmuştür. Erkmen, ABD'nın rehıneler so runu ıcın yoğun bir baskı kampanyasına gırıştığı bır donemde «ABD Ile ışblrlığl yapmam dıyen yok» dıyebılmıştır. Ancak Erkmen. bır yandan da iran'ı kollayan davranışlar Içın de gözukmuş, örneğın Iran ile ilgılı bıldınnın yumuşatılrrası yanında, bu metnın NATO bıldırısi dışına çıkarılması sağlonmıştır Etkılenmeye acık bu politlkanın en talıhsız orneği, Erkmen'ın Brüksel den doner donmez Tahran'dakı Turk Buyükelçılıği mensuplarının aılelerlnı, anl bır kararla apar topar Türkıye'ye cağırması ıle yaşanmıştır Dışışleri Bakanlığının ust düzeyde bazı yetkllılerının bıle bu kararın alınmasından haberleri olmaması, duşündurucu blr davranış olarak gözukmüştür Ayrıca Tahran Buyükelçi Turgut Tulumen'ın rehıneler sorunu icın yaptığı lylnıyet gJrışımlerl de durduruJmuştur Bu arada, Iran Devrlml yönetıcılerınden de «Devrımı kom şu ulkelere ihrac edeceğız» gıb'sınden demecler cıkınca, Türk . İran ılışkılerl durma noktasma kodar gelmiştır Ancak bır süre sonra Demırel hükumetı değış.k değerlendırme'ere vonelmış ve dıplomatık gozlemcılerce «180 derece'.k bır donüşle» ll'şkıleıi gelıştırme yoluna gıtmıştır Türk İran llışkllerinın duzelme eğllıml sürmekle blrlıkte, ikılı ilışkılerın halen acık ve net bır çızg ye gelebıldıği soylenemez Bunda, iran'da ıc polıtık yapının henüz yerli yerıne oturmaması yanında devrim yonetıcılerın n bazı dıkkatsız davranışları da yol acabılmektedır Bunun son orneği Ise Benı Sadr'ın devrımın komşu ülkelerı etkıleyeceğı yolundaki sözlerıdır Türk , Iran ilışkılennı etkıleyen bır başka olgu da Tahran' dakı yetkılılerın Turkıye'nın NATO'ya uyelığınl değerlendırlş bıcıml ve Türkıye'dekl ortak savunma tesıslennın varlığıdır Pentagon'un «Incırlık Ussü İran'da gırışüecek taktık operasyonlar ıcin onem taşıyor» şeklindekı raporlarının aCiğa cıktığı ve VVashıngton'dakl ABD yetkılılerınln üslerın kullanımt konusundakl isteklerlnl gızlemedıklerı bır donemde, devrım hukümetının Türkiye'ye bakışı da dpğişebılmektedır Türk hukümetının üslerln hıc bir şekllde İran'a yöneltilecek bır saldırı icın ku.'lanılmayacağını vurgulamasına karşın devrım hükumetı bu konudakı hassasıyetını surdurmektedır. Ortadoğu'dakı gerglnPk son günlerde tırmanma eğılımı gösterır ve rehıneler sorununun Cözumu yonunde cıddî bır ılerleme sağlanamazken. ABD'nın muttefıkı Türkıye'den cıkarlan Ile celışebılecek bellı pozısyonlara gelmesınl ıstedığı. bu yönde bazı istemlerle geldığı bılınmektedır «Ancak bu ıstek ler coğunluk gerı cevnlmekte, bazen karşılık bıle verilmemek tedlr» Son olarak ABD'nın İran'a karşı başlattığı ekonomık yaptırımlar karşısında da Turkıye'nın tutumunun farklı olması beklenmemektedır. Ankara, «ABD'lı dıplomatların rehın alınmalarını onaylamamakta ancak, zorlayıcı yontemlere başvurulmasını da benımsememek tedır» İRAN MASLAHATGÜZARI NE DİYOR? Iran Hükümetinln Ankaradakı temşılcılerl de Türkıyenin İran'a karşı tutumunda bir değışıklık beklemedıklerıni belirtmektedır Buyükelcılik Maslahatgüzarı Ahmed Moshaweyzade, bu konudakı sorularımı yanıtlarken tDost ve komşu Türkıye'niD ABD'nın bıze karşı uygulayacağı onlemlere destekleyeceğıni ummuyoruz » demıştır. (Baştarafı 1. sayfada) rak bulunmuştur. Olay yerınde 9 boş kovanla 4 mermi çekırde ğı bulunmuş, soruşturmaya baş lanmıştır • Çeşıtlı gasp suclarından hukumlu olarak gonderıldıği Bursa Cezaevı Hastanesınden demır parmaklıkları keserek ka çan ve kendını «Hıkmet Kaynar» olarak tanıtan Sefa Sabahattın Kaynar Istanbul'da yaka lanmıştır Uzerınde Smıth Wesson marka tabancayla ele ge cırılen Kaynar'ın şımdıye kadar yattığı cezaevlerınden 4 kez kaçtığı belırtılmıştır. • Kartaltepe Incirll Caddesi'nde bulunan ve bır kaç gün sonra hızmete açılacak olan Akbank şubesl öncekı gece saat 23 sıralarında kimlıkleri belırlenerreyen kışılerce bombalanmıştır Saldırganlar, bınanın camlarını da kırmışlar ve şube icınde yangın çıkarmışlardır Yangın kısa sürede söndurulmüş, can kaybı meydana gelmemıştir • Istanbul Yüksek Teknık öğretmen Okulu oğrencıleri dun bakanlığın tutumunu kınamak amacıyla yemek boykotu yapmışlar ve yemek fışı yerıne Bakan Orhan Cemal Fersoy'un bır kariKatürunu ıçeren fışlerı kullanmışlardır Fışe tYaşasın özerk unıversıte kavgamız Bınlerce öğrencı ac'ığa terkedılemez» yazısı yeralmaktadır Öğrencller 1 Mc dönemınde bır telefonla öğrenıme acılan okullarında oğretım kadrosu ve eğıtım araclarının eksik oldjğunu belırtnrıştır. ADIYAMAN Gerger İlçesine bağlı Gonen Koyunde, güvenlık kuvvetlerinın «dur» uyarısına uymayan ve hakkında ceşıtli suçlardan gıyabi tutuklama kararı bulunan Ramazan Ateş vurularak oldürülmuştür. ESKİŞEHİR Devrım Ortaokulu onunde gece saat 22 sıralarında yerde baygın olarak bulunan Huseyın Uykulu (38) kaldırıldığı Devlet Hastanesmde ölmuştür. Olaya el koyon nöbetcı savcılık, dövülme sonucu ölduğu öne sürülen Uykulu'nun öldurulmesi olayında ıdolo |ik bır yön bulunup bulunmadığını oroştırmoyo boşlorrıştır. BAŞKANLIK (Baştarafı 1. sayfada) blr Ittlfak tanzım edılmeden ortaya cıkrrası duşünulemezdı Şımdi nazarı planda 320 oy ve nazarı plando bır ıttıfak sağlanmış gorunuyor» demıştır Domırel şoyle devam etmıştır: «Kamuoyu önündekı vaadlert yeterlı taahhüt olarak alıyorum. Dışarda bulunan arkadaşlarımızı Türkıye'ye donmelerı ıcın talımat verılmıştır. Bır yumruk gıbi olduğumuzu gostermekte sayısız faydalar vardır. Arkadaşlarımızdan Dr. Sadettın Bılgıç'e oy vermelerını rıca ediyorum » AP, İMZA ALMADI Bu arada AP Grup Başkanvekılı Karaca, Bılgıc'ın oday gosterılmesı icın dığer gruplardan ımza ısterredıklerını söylemıştır MSP'lı Battal, Bılgıce oy veeceklerını, ancak boyle bır angaıenın uygun o'mayacağını belırtmıştır MHP'li Turan Kocal ıse, Bılgıc'ın adaylığı konusunda grubunun desteğının tom olduğunu söylemış, «Herhangı bır belgeye ımza atmış değılız» dıye konuşmuştur. Demırel, ortak gruptan aynlırken «Doktorcuğum, haydı ha yırlı olsun» diyerek Bılgıc'ı öpmuştür «SAĞLIK BANKASIı MSP'lı Lütfı Doğan'ın adaylıktan cekıldığı 25 tur oylamada AP'nın resmı adayı olan ve Senato Grup Başkanı Cahit Da lokay ıle Meclıs Grup Başkanvekıllerı Aygun ve Karaca tarafından aday gosterılen Bılgıc. 183 oy almıştır. 581 uyenın katıldığı oylamada, aday olmayan Muhsın Batur'a 76, Cağlayangıl e ıse 18 oy cıkmış tır 61 oyun ceşıtli uyelere dağıldığı oylamada, 234 oy boş cıkmış, 9 oy da gecersiz sayılmıştır Gecersiz sayılan oy pusulalarından bırınde «Mıgırdıc Sadettıns bır başkasında ıse «Sağlık Bankası» yazıldığı oğrenılmıştır 26 tur oylamaya 504 üye ka tılmış, Bılgıc bu kez 193 oy alırken, Muhsn Baîur'a ıse 106 oy cıkmıştır Çağlayangıl'ın 15 oy aldığı bu turda 144 oy boş cıkmış, 44 oy ceşıtlı uyelere da ğılmış, 2 oy ıse gecersiz sayıl mıştır. Bu turdan sonra Demirel II* Bılgıc kolkola kulise cıkmışlardır. Demırel'ın makam odasında sıgara Icen Bılgıc konuşmamış, Demırel ıse «Iki turda alınan sonucları nasıl karşılıyorsunuz'ı sorusuna «TBMM1nın ozgur iradesı ile netıceye gıdılecektır Bız samımiyet ve cıddıyetle ışe koyulduk, gay ret sarfetmeye devam edeceğız» demıştır 27 tura 225 üyenın katılması uzerıne coğunluk olmadığından oy ayırımı yapılmamış ve bırleşım bugune bırakılmıştır Son tur oylamaya Demırel ve Bılgıc katılmamışlardır. 264 kışılık AP grubundan 193 oy cık ması kulıslerde ceşıtli yorumla ra yolacmıştır BİLGİC <MSP İLK TURDA OY VERMEDİ» Bılgıç, turlardan sonra gazetecılere, «MSP ılk turda oy kul lanmayıp beklemeyi tercıh ettı> demış. ıkıncı tur icin ıse <bi lemıyeceğını» soylemıştir Kendılerıne destek olan partılerden 30 kadar eksık olduğunu bıldırırken «Bu sonuctan sonra cekılecek mısınız?» sorusuna «Bunun aksıne bır duşünce kımseden gelmedı ve yoktur da» demıştır ERBAKANIN BASIN TOPLANTISI MSP Genel Başkanı Erbakan, turlar surerken duzenledıği basın toplantısında, «AP'nın bu turlarda yeteri kadar oy alamaması sonucu adayını gerı cekmesı doğru olmayacaktır» demıştır Erbakan'a gore. «Özellıkle bugun AP ve CHP, ılerıde başka adayları denemeyı duşunuyorlarsa duşunduklerı adayların hepsıni bırden parlo mentoya sunmalıdırlar. Bu yapıldığında parlamento odayları nın hepsıni bırden gorecek ve serbest ıradesiyle en uygununu seçme ımkânını bulacaktır» AP VE CHP AP Genel Idare Kurulu, Sena •o ve Meclis Grup Yönettm Ku rullarıyla Bakanların ortak bır toplantı yapacakları bıldırılmiş tır. CHP ortak grubu da bugun toplantıya cağırılmıştır Ecevıt. dünku seçım konusunda «bugun konuşacağmıı söylemıştır. CHP'nın gostereceğı muhtemel adaylar arasında Muhsın Batur, Kemal Guven ve Rahmı Erdem'ın adları geçmektedır. OLAYLARIN ARDINDAKİ tstanbul'da GERÇEK GÖZLEM (Baştarafı 1. sayfada) Ne dsmek, THY grevınln ideolojlk ve slyasl olması' Turkİş'e bağlı Havalş Send.kusı. MarkslstLenlnıst bır ihtılal yapıp, yurt ıcı ve dışı uçak seferlerıni «proletarya dıktatorluğü» yönetımınde mı düzenlerrek ıstıyor? Allahaşkına ıdeoloıık olup da ne yapıyor? THY srevı nıcın «sıyası» sayılıyor'?. Havalş Senaıkası. azınlık hükümetını devırıp yerıne. CHP ıle Parlannento dışındakı sol partılerın birlıkte kuracakları yenl bır hukumet kurmak ıçın çalışmalar mı yapıyor^ • Grev, nas\\ «sıyası» oluyor? Turkİş'e bağlı Havalş Sendlkasmın grevi «ideolojık ve sıyası» ıse AP ıktıdarına bağlı THY yonetımının ondığı «lokavt» kararı ne oluyor^ Hıç «sıyasi» olmuyor mu örneğın? Ozel vagonlu, ozel ahçılı, ozel garsonlu Bakanımız, bu ozel vagonunda bır basın toplantısı düzenleyıp. Dizleri aydınlatmazlar mı acaba? Ûzel vagonıu Bakanırrız. «THY grevi ile turızmd» zarar edılebılır Ama bu zararın üstunde kâr saölayabılırsınız, turızm gelıri her zaman elde edılebılır, ancak memleket elden gıderse, geri getıremezsınız» dıyormuş ayrıca. Sankl. toplu sözleşme değıl. «savunma ışbırlipı antloşması» ımzaiayacak, boyle bır Bakana, vagon değıl, tren değıl. gar feda olsun! Merak ettım, neymış grevin şu ideolofık yanı? THY ile Havalş Sendıkasının geçen donem imzaladıkları toplu sozleşırede, «Kadro Istıhdam Kurulu» adıyla yeralan bır kurul, THY Genel Müdur Yardımcısının başkanlığında. kı ışveren ıkı de Sendıka temsılcısınden oluşurmuş, alamo ışlemlerı de bu kuruldan aeçermış, ışte «ıdeoloıı» buymuş, ozel vagonlu Bakanımız, yenı toplu sozleşmede bu gıbı hukumlere şıddetle karşıymış, «Olur muymuş böyle şey»; olmazmış' Bu «gayrısıyası» THY Yonetınr Kurulunda klmler var, bılır mısınız9. Hacı Ali Demırel'den daha da Demırelcı olan Son Havadıs Gazetesi yazarı Abdullah Uraz, soğuk esprılı batık mızah dergılerı sahıbl, sırılsıklam AP'lı gazetecı Uğur Gumuştekın, bunların denetıcısı de boynu madolyonlu, fılm şırketi sahıbı Umit Utkut Hak arayan THY emekçıslnlrt grevi. «ideolo|ik» vo «sıyası» Abdullah Uraz'lann. Uğur Gümuştekın'lerın, Ümıt Utku'ların lokavtı «gayrî sıyasi»1. Bunlara aman hıc ses cıkarmayalım, sonra toplu sözleşme ırrzalanır «memleket elden gider»; memleketın elden gıtmemesl ıçın Bakan Özalp Bey'e ozel ahcılı, ozel garsonlu, yataklı vagonlar ayıralım, «vatana hızmet tertıbinden»! Bu arada, özel hava yolları, calışmalarını sürdürsün, buyuk şırketler, THY temsılcılığını üstlenmek İCin harılharıl calışsın... Aman, aman, ozel vagonlu Bakanı uyandırrravalım. ya, THY grevi bıter ve toplu sözleşme Imzalanırsa ne olacak? Memleket elden gıdecek. Memleket elden gitmesın de Bakanlar özel ahcılı, özel garsonlu yataklı vagonlarla gıtsln. ne cıkar? Sayın Bakan, Sayın Bakan. uyanın. İzmit'e geldık sabah oldu. pışmanıye, plşmanıye. Hedıyelık. hedıyelık... LIZBON (a.a.) Avrupa Konseyıne üye 21 ulkenın temsılcılerı Lızbon'da yaptıklan toplantıda Sovyetler Bırlıgı nın Afganıstan a müdahalesını kmamışlar ve Afganıstan'dakı Sovyet askerlerinm tümunün derhal ve şartsız olarak çekılmesi çağnsın da bulunmuşlardır Bakanlar ayrıca Afgan hal kının geleceğını dış mudaha le ya da baskılardan uzak bır bıçımde kararlaştırabılmesıne olanak verecek şartların yaratılmasını ıstemışler ve «Çetın bır sınavla karşı karşıya» olduğu belırtılen Afgan halkıyla dayanışma ıçınde olduklannı vurgulamışlardır. (Baştarafı 1. sayfada) n ancak kısa menzılde vazıfe gorebılecektır (3) Turkıye'nın taktık haberleşme malzemesi yoktur (4) Turk donanmasının Amerıkan yapımlı gemılerı 30 yaşından eskıdır (5) Türkıye'nın savaş uçoklarından ancak yarısı savaşabılır (6) Turkıye'nın Amerıkan yapımlı naklıye uçakları, yaşları nedenıyle, nor mal Amerıkan FMS loııstık sıstemı tarafından desteklenemeyecek durumdadır. (7) Hava savunma sıstemının modası geç miştir. (8) Turk Sılahlı Kuvvetlerının her bölümünde yedek parca sıkıntısı vardır Yeterlı cephane de yoktur» Türk Sılahlı Kuvvetlerinin otuz yıllık NATO üyelığı ve Ame rıka Birleşık Devletlen'yle muttefıklıği sayesınde gelmış olduğu nokta ışte budur Uc yıllık Amerıkan sılah ambargosu da bu duruma olağanüstu katkıda bulunmuştur. Ve bugün Başkan Carter, daha dune kadar ambargo uyguladığı bır muttef ğıne Iran a uygulanacak yaptırım ve ambargolara katılmaya cağırabılmektedır Kıbrıs'lı Turklere on yıl boyunca uygulanmış olan ınsanlık dışı kuşa'ma sırasında kılını kıpırdatmamış olan. bu kuşatmanın yarılmasına ambargo ıle karşılık veren Amerıkan yonetımlerı anloşılan, yal nızca kendı cıkarlan soz konusu olduğunda «müttefıklık» kavramını anımsayabılmektedırler. Kuşkusuz, Tahran'daki Amerikan dıplomatlarının rehın tutulması, hem yuzyıllardan berl gecerli olan «Elcıye zeval olmaz» ilkesıne, hem de uluslararası hukuk kurallanna tümuyle aykırıdır ve onaylanması beklenemez Bu sorunun ıkl ulke arasında, Iran ve ABD arasında barışcı yollardan bır on önce çözülmesı temennl edıhr. Bununla birlıkte temennı edılmesı gereken bır başka nokta da Turkıye'nın bugune kadar olduğu gıbı bundan sonra da iran'la lyı komşuluk ve dostluk llışkilerini surdurmesıdır Amerı kan yönetimlnın İran'a donük ambargo cağınlarının ve Başkon Carter'ın seçım yatırımlarının dışında kalarak serınkanlı bir çizgl izlemek, her hal de, Turkıye'nın cıkarlarına daha uygun duşecektir İstanbul Haber Servisl DISK'e bağlı Turkıye Madenİs Sendıkası'nın, MESS Başkanı Şukru Er'ın sahıbı olduğu Ankara'da kurulu Işık Kollektıf Şırketı'nde de qreve başlamasıyla Maden . Iş'ın MESS'e karşı grevde bulunduğu ışyerlerının sayısı 60'a ulaşmıştır. Bu arada, taraflar arasındo dun yapılan toplu ış sozleşme8i goruşmelerınde de bır anlaşmaya varılmadığı acıklanmıştır. Maden Iş tarafından yapılan ocıklamada, bundan sonraki toplantının 15 nısan da yapılacağı belırtılmıştır. Maden İş MESS Başkanı'nın işyerinde greve başladı (Baştarafı 1. sayfada) flkriyatının aşılanmak ıstendığını savunmuş, «Bu ıtıbarla her şeyden önce iscl sendıkaları veya konfederasyonları veya konfederasyonlarına aıt eğitım programlarının uygulanmadan once mutlaka llgili mercılerin tasdikınden gecmesinde ve ay rıca uygulama tarzının denetlenmesınde buyuk yarar ve za ruret gormekteyız» demıştır. Çalışma Bakanı Cahıt Erdemir, sendıkaların grev çağrılarını eleştırmış, bunları «devlete ve yasalara meydan okumak» olarak nıtelemış, sendıkalar uzerınde denetım sağlamak üzere bır kanun tasarısı hazırlandığını acıklamıştır Ba kan, ışcılerın kıdem tazmınatlarının bır fonda toplonabılme si ıcin de hazırlık yaptıklarını söylemıştır Sanayı ve Teknolop Bakanı Nurı Bayar, Turkıye'de tşsızlığın önumuzdekı yıllarda daha da artacağını, bunun ıcın devletlfı ve ozel sektorun sureklı yatırım yapması gerektığını söy lemış son yıllarda alınan ekonomık onlernlerın» re|ımın man tığına uygun olarak ohndığını» iddıa etmıştır Turkıye Tıcaret ve Sanayl Odaları Bırlığı Başkanı Mehmet Yazar ıse, işcıışveren ılış kılerının yenıden gozden geçırılmesını ıstemıştır Başbakan Demırel, Genel Ku rula gonderdığı mesaıda, «Hıç kımse sıhırlı receteler peşınde koşmamalıdır Her şeyın bır günde oluvermesını beklerremelıdır» demıştır İşverenler (Baştarafı 1. sayfada) 8ürmüşlerdır. Iran'ın, «ambargo uyffulayacak ulkelere petrol satışım dur dururuz» bıcımındekı acıklamasına tepkı olarak geldığl bıldırlen, bu gayrı resmi acıklama ABD nın Basra Korfezı'ndekı etkınl'ğıni arttırmak Istemesi şeklinde yorumlanmaktadır Söz konusu yüksek duzeydeki ve ısmi acıklanmayan yetkılıler, Amerıka'nın Basra Körfezı'ndekı tüm iran lımanlarını askerı ablukaya ala bıleceğını, lımanları mayınlayarck. Iran petrolunün ıhrac edHmesinın engellenebileceğınl 1lerl surmuşlerdır. Bıllndığl gıbi Iran dış gelırlerının tamamına yokın bır bolumünü, korfezden ihraç ettığl petrol sayes nde elde etmektedır. VANCE'IN TOPLANTISI Öte yandan ABD Dışışleri BaKanı Cyrus Vonce, 12 ulken n Buyukelcılerı ile bır toplantı yapmıştır. Toplantıda Vance, elcılere, ABD'nın iran'a uygulamaya calıştığı yaptırırrları". cesteklenmesı gerektığıni söylemıştır AET'NİN CAĞRISt İran'dan gunde 650 bın varıl petrol satın alan AET ulkelerının Başkan Carter'ın ısteğı doğrultusunda İran'a ekonomık yaptırımlara yanaşmadığı, soru nu sıyası yoldan cözmeye calıştıkları gozlenmektedır Ortak Pazar uyesi 9 ulkenın Dışışleri Bakanları Avrupa Konseyı'nln 66 toplantısı nedenıyle bır araya geldıkleri Lizbon'da yap tıkları toplantıda. İran'ı Amerıkalı rehınelerı serbest bırakmaya cağırma kararı almıştır. AET Dışışleri Bakanları toplan tısında alınan kararı acıklayan İtalyan Dışışleri Bakanı Emılo Colombo, Japonya'dan da AET ile bırllkte hareket etmesı nın ısteneceğını söylemıştır Oıtak Pazar'ın 9 uyesı, Tahran'dakı buyukelcılerıne, Iran Devlet Başkanı Benısadr'ı zıyaret ederek, rehınelerın bırakıl ması içln kesın bir tarıh bıldırmesını Istemeterı yolunda talımat vermeyı de kararlaştırmış lardır Elcıler, rehınelerın bırakılması ışlemının ne zaman ve ne şekılde yapılacağını da ayrıntılı olarak öğrenerek, hükümetlerine bildirmekle görevlendırıleceklerdır italyan Dışısleri Bakanı Colombo, bununla birlıkte bu ka rarın, AET ulkelerının Tahran'dakı elcılerını gerı cekme anlamı taşımadığını bıldırmıştır AET ülkelerınin, gunde 650 bın varıl petrol satın alıp önem lı mıktarda mal ıhrac ettıklerı İran'la ılışkılerinı bozmaya taraftar olmadıkları anlaşılmaktadır. ABD'NİN BASKISI ABD Dışışleri Baknnı Yardım cısı VVarren Chrıstopher ise. AET ülkelerınl tehdıt ederek, «Müttefıklenmiz İran petrolüne olan bağımlılıklannı ambargoya katılmamak ıçın bır baha ne olarak ılerı sürmeye devam ederlerse, ABD, bu ülkelerın cı karlarını da tehlıkeye dusurebı lecek onlemlerı almakta tereddüt etmeyecektin» demıştır. ERKMEN'İN SÖZLERİ Dışışleri Bakanı Hayrettın Erkmen, Lızbon'da dün başlayan Avrupa Konseyı 66 donem Bakanlar Komıtesı toplantısında, Avrupa Güvenlık ve İşbırlığı Konferansı konusunda yap tığı konuşmada, «Doğu batı llışkilerınde yumuşama sürecınln gelıştlrilmesinin, Türk dış polıtıkasının en önemlı amacı olduğunu» söylemiştır. Erkmen «Son olayların doğu batı llışkılerine büyük bir darbe teşkıl ettığini, yumuşama süreclnın devamlılığı icin yenl çabalar sarfedılmesı gerektığınl» de bıl dırmiştir. ABD Tornm (Baştarafı 1. sayfada) mesl basıt bır raslantı ıle açıklanamaz Irak, 1978 yılından başlayarak dış polıtıkasında venı bir yonelıme gırmıştt Batı'yla yakınlaşna yonunde ılerleyen bu yenı polıtıka, iran Devrımı'nden sonra hızlanmış, Saddam Huseyın'in 1979 yazında Irak Devlet Başkanlığına gelmesıyle iyice belırgınleşmıştır Bu polıtıka uc alanda somut belırtılerıni ortaya koymuştur İran Devrımı'ne karşı düşmanca tutum: Körfez'de tutuculuğun baş daya nağı Suudı Arabıstan ile ıttıfaka girmek: Israıl Mısır bağlantısını dengeleyebılecek olan Irak . Surıye yakmlaşmasına son vermek. Iran Devrırri'nın ve Camp Davıd anlaşrrosının ardından kurulan bölge dengesınde, Irak' ın bu polıtıka ile ABD'nın Ortadogu polıtıkasının ana hedeflenyle uyum İcınde bulunduğu acıktır Nıtekim. dıplomatık kaynaklar, ABD'nın Ortadoğu karakolu Israıl yetkllılerının tum ilenci ve katı antıemperyalıst goruntüsüne rağmen yenı Irak polıtıkasından memnun olduğunu kuhslerde ıfade ettıklerını bıldırmektedırler. Irak ıle Iran arasında tarıhten kalan sorunlar vardır. Ikı ulke bunları Şah donemmde 1975 yılında yaptıkları bır anlaşmayla cozume bağlamışlardı. Bu anlaşmaya gore, Iran, Irak'taki Kurt hareketınden desteğını cekecek, buna karşılık Irak, Arapların yaşadığı Iran'ın Kürdıstan bolgesınde hak ıddıa etmekten vazgececektı Ancak, Iran Devrımı nden sonra Devr nvn ıdeoloıısının ülkelerıne yayılmasından korkan Irak yonetıcılerı, 1975 anlaşmasına uymayacaklarını acıklamışlar ve Kuzıstan uzerınde hak ıddıa etmeye yenıden başladıkları gıtn, Iran Kurdıstandakı karışıklıkları da el altından destsklemışlerdır Son 15 gun icınde bu yonde önemlı bır adım atılmıs ve Devrım gunlerınde Batı'ya sığınmış olan, Tahran kasabı namıyla anılan. Şah'ın Tahran Sıkıyonetım Komutanı General Oveysî, Irak'tan Iran Kurdıstanı'na gecırılmış, bır Kürt ayaklanması orgutlemesı ıçın kendısıne Bağdat repmı tarafından destek olunmuştur Butun bu ozellıklerıyle, IranIrak catışması, Ortadoğu'ya yonelık ABD Israıl planlarının ge nel çerçevesı ıcme oturmaktadır. Bu durumda, Ortadoğu'da barışçı bır ortam ve bolge ulke'erının toprak bütüfiluğunun korunması, ABD 'sroıl planlarına karşı durmakla eş anlam* lıdır. NATO'nun görev alanmı Basra Korfezı'ne dek uzatmanın gereklı olduğu yoiunda VVaehlngton kaynakh sözlerın sık işltıldiğı son günlerde. ceşıtli israil heyetlerınm ve ABD'lı senatörlerın Ankara'ya gelıp gitmeye başladığı olgusu goz önüne alınırsa, Ortadoğu'ya yönelık bu klrlı oyunda Türkıye'ye de rol arandığını anlamak güc olmayacaktır Türkıye'nin tüm güdert ve özellıkle devlet ve hükümet yönetımınde soz sahıbı kışılerl, açık ve kesın bır dılle bu oyunda Türkiye'nin yen bulunmadığım belırtmelıdırler. BİLGÎÇ, AP (Baştarafı 1. sayfada) ıkl grup halınde kemıkleşmeye başladı ilk Bılgıc lı turda, sadece 183 oy çıkması AP kulısınde buruk bır hava estırdi. Yer yer tartışmalara yol açtı. Bilgıç daha turlar başlamodan once. «AP'nın kendısınden başka adayı olamayacağını» soyleyerek AP grubu adına tek adayın kendısi olduğunu ilan ediverdi Bu demece yanıt ola rak AP grubunun yarısı Bılgıç'e oy vermedı Her ne kadar Demirel, ıki tur oylamada da, Bıl gıc'ın yanında oturup, kendısinı destekledığını gostermek ıstedı ve gazetecılerın gözlerı onünde sorılıp öpuştü ıse de, bu hareketlerın bır taktık olduğu olayı Izleyenler tarafından bılınlyordu Bu esnada, AP içlnde blr baş ka aday gösterilmesl hallnde Bılgıç'e oy verenler yenı adaya oy vermeyecek Bılgıç'e oy vermeyenler ıse, yeni cıkacak adaya oy verecek Böylece AP icınde hem Bılglc'in hem de Bıl gıç dışında başka blr adaym tum grubun oyunu almo olası lığı ve Cumhurbaşkanı seçllme sı oldukça gucleştı Bu nedenle, AP lcmden yenl blr adoyın denenmesınin pratlkte blr yararı olmayacak CünkO. kllltlen me sürup gıdecek MHP VE MSP NE YAPTT? MHP grubu Bılgic'e, hemen tumüyle oy verdı MSP ise, Ilk turda grubu serbest bıraktı. Sonucu gördükten sonra Ise, ıkıncı turda tüm MSP grubu Bılgıç'e «nafıle» oy verdi. Yanl. seoılmeyeceğını bıle bile.. CHP NE YAPACAK? AP grubunun ılk «cıddl> adayda catlamasından sonra şu ana kodar aday cıkarmayon CHP. yenl bır politıko lclne glriyor AP grubunun catlamasını ve Bılglc'in başarısızlığmi dün kulıslerde zevkle Izleyen CHP'lıler. kendı adaylarını AP*de olduğu gıbl, «antl demokratık» blr yöntemle saptamaYO caklarmı bellrtmekteler. Bilgjc' in aday çıkorılması. Genel İdare, Kurulunda kararloştınlmı» ve AP ortak grubuna turlar baş lamadan bir saat önce Genel Başkan Demirel tarafından (Baştarafı 1. sayfada) tteblığ» edilmlştl Bu sabah tootanacak CHP TürkIş Başkanı Ibrahım ortak gruplarındo adaylann Denızcıer, toplantıyı açarken saptaması yapılacak Daha yaptıgı konuşmada, Yönetim doğrusu, oday olmak IsteyenKurulu'nda belırlenecek ve ler grupto belirlenecek. Aday karar halme getırılecek önesayısı 4 ya da 5'ın üzerine cırılerın once hükümete iletikarsa grupta secım yoluylo blr leceğını, çözüm ıçın bır takon eleme yapılacok. Daha son vime bagLanacagını beürtra grupta en fazla oyu alan mış. bır sonuç ahnmazsa ge adaylar turlara hep birlıkte glreken tavnn alınacağını söy recekler Bu turlarda az oy alemıştır. lan adaylar cekılerek, daha faz Ote yandan Sosyal Demokla oy alan adaylan destekleve rat Sendıka yöneticilerinin cekler. Böylellkle hiçbır aday İcra Kurulu'nda onerdıklerı şansını denemeden yitırmiş ol24 saatlık genel grev önensimayacak ve adaylar demokronın, Yonetım Kurulu toplantık bıçımde grup oylan ile sap tısuıda bazı uyelerce. «Bir tanmış olacak Aday belırleme saathk bır uyarı dırenişi yayöntemlerınden bıri böyle Ve pılsın» şeklınde savunulduCHP yöneticilerinin bu sabah ğu oğrenılmıştır. grupta bu yöntemi önermeleti beklenıyor Bu yontem uzerınde tartışıld ktan sonra adaylar saptanacak AP grubundoki catlamanır» (Baştarafı 2. Sayfada) aksıne CHP grubunda. CHPİİ boğlanmaması yalnız Turk Sabır adayı sectırebılmek Icin ca nayıı ıçın değıl. ulkemıze gelba ve birlık düyausu dün ku';smesı ıcın uğraştığımız yabancı te egemen aörülüyordu Pcitl sermaye bakımındnn da buyuk ıcinde değışık gruplardan prk'sakıncalar doğurmaktadır» sölamenterlenn Cumhurbaşkoriızü altında yatan zıhnıyetın iktlğı seciminm parti 'cl sorunlcrdarla ne derece yaktnlaşma la karıştınlmaması qerektığ(nl icınde olduğunu gormemek ve tüm cabanın CHP'den bır mumkün değıldır. kişiyl sectırmek üzerinde yoğun Nıtekim eşel mobil adı ile ha laşması gerektlğmı söyluvorlar zırlanan tasarı, ücretleri sınır Turlarda, daha az oy alan a» altına almakla kalmayıp yaban dayların, daha fazla oy alanlocı sermayenın az gelışmış ülke rı desteklemesi ıcin de grup lerden, sendıkaların guçsüzles uyeleri orasında, görüş bırhğl tırılmesı, ıstemıne de uygundur. var Hatta mılletvekıllerı Ile aYıne bu ıstemlere uygun daylar arasında şu konuşmoolarak kıdem tazmınatlarına lar geçıyortavan ve yuksek vergi uygulat Sıze ılk turda oy verme ması hazırlıkları da başlamışye söz verıyorum Ama başko tır. blr aday daho fazla oy alırsa, Işçilerimlzln ve Sendikalanbenım gıbi sız de o adayı desmızın bu gerçek karşısında De tekleyeceğınlze söz veriyor mu mokrasının, Anayasanın, kasunuz?» nun ve nızamın savunucusu ve CHP grubundakl bu hava sö sahibi olarak ülke cıkarları ve rerse, CHP'nın yöntemi ıl 9 ken kalkınmanın bedelıni bır sınıfa dl adayları etrafında daha bü yüklemek Isteyen bu zihnlyete yük sayıîar toplayacakları ve karşı cıkması kadar doğal blr AP grubundaki gıbi çatlamaloşey olamaz. ra neden olmayacakları Ifade Gül Nose EREL edılıyor. Ücret (Baştarafı 1. sayfada) gl dışı toplu sözleşme ımzalayamayacakları» blldirilm ş'ır. Soz konusu genelge ile Yer^l Yönetımlerde çalışan yaklasık 200 bm ışçının toplu soz e$T\e hakkmın askıya alındıfiı anlaşılmıştır. 5 mart 1980 tarihlnde Bastakanlık Musteşar Yardımcısı Kazım Oktay başkanlığında kurulduğu açıklanan Tooiu Sozleşme Koordlnasyon Kuruıu. başlangıcta karru keslmmi kcp sarken, yeni genelge ı*s ö:e. kesım ve yerel yonetım!er1 de kapsayacak bır bıcımde >nygınlaştırılmıştır Bu konuda 1750 yerel yönetım kuruluşuna yollanan yazıda, millı seviyede toplu sozleşmelerın imzalanması ıçın, «Tum teknlk konuların kurula intıkal ettırılmesı ve sozleşmelerın bu esasa göre yurütulmesı» Istenmıştlr. Genelge ıle yerel yonetımlerin bağımsız toplu sözleşme hakkı askıya alınırken, kurulun teknık eleman verme önensinln de sakıncalı sonuclar yaratacağı belırtılmektedır. Iş hukuku cevrelerl, toplu sözleşme gorüşmelerıne ışcı ve ışveren keslmı dışında bır uçüncu ogenın katılmasının hem hukuka aykırı tasarruf olduğunu, hem de tsarı» sözleşmelore yol açabileceğını belırtmışlerdır Aynı çevreler. soz konusu kurulun yayınladığı genelgenın 4 plan ılkelerıne de aykırı olduğunu belırtmışlerdır. Bılındığl gibı, 4. beş yıllık plan, kamu kesımıne yol gosterıci olunacağını ongormektedır. Bu nedenle, bu maddeyı dayanak olarak yayınlanan son genelgenın 4 plana aykırı olduğu ıfade edılmektedır. Başbakanlık genelgesı ıle toplu sözleşme hakkı kısıtlanan yerel yonetımlenn ıse, konuyu goruşmek uzere Turkıye Beledıyeler Bırlığıne başvurdukları oğrenılmışt r Aynı uzantıdo, yerel yonetımlenn bölgesel birlıkleri aracıhgıyla konuyu ele alacağı ıfade edılmıştır Uzmanlar, ücretleri dondurma onerisl ile Türkıye'ye gelen IMF heyetlnın gelışinden bır hafta önce yerel yonetimlerın toplu sözleşme haklarının askıya alınmasını ve fillen ucretlerın dondurulmasını ilgınç bır rastlantı olarak değerlendırmışlerdır. ••• ABD, İran'a (Baştarafı 1. sayfada) ra'nın gundemınde ılk sırayı almıştır. Goruştüğumüz yetkılıler. gelışmelenn her an degerlen dınlmekte olduğunu belırtırlerken her ıkı gelışme. Dışişlen Bakanlıgında yapılan toplantılardan sonra dün Bakanlar Kurulunda goruşulmutşur Başbakan Demırel de, Dış sorunlann gehştığını» bıldırmış, bölgedekı gelış melen, «kaygı verıci» olarak nıtelendırmıştır Demirel, Bolgedekı bır takım gelışmelerden endışe etmekteyız» şeklınde konuşmuş, bu konuların Bakanlar Kurulunda yenıden bır değerlendırılmeye tutulacagını bıldırmıştır. Başbakan, gazetecılerin Iran Irak çatışmasıyla ilgılı bır sorusu uzerıne de «Bunlan ayak üstu konuşmam> demıştır. İRAN IRAK CATIŞMASI Ttirkİş (Baştarafı 1 sayfada) Dığer karton urunlerı. Zamklı bant (kutu) 123 800'den 215. 750'ye. yapıştırma grı karton (kutu) 55 900'den 75 800'e Sargılık kağıtlar Formıka kraft kağıt (bobın) 160 180 gramlık 82 600'den 95 000'ye. tetrapak kraft layner (bobın) 76 000 den 87 500'e OLUKLU MUKAVVA KAĞITLARI Kraft layner (bobln) 120 gramlık 76 000'den 87 500'e. kraft layner (bobın) 160 gramlık 70 000'den 81 000'e. SEKA Van (Baştarafı 1. sayfada) den el çektınldıklennı açıklamıştır. Ucuzal, parlamentoda düzenledığı basm toplantısında, Yuksek Savcılar Kurulunca incelenen tahkıkat raporunun adı geçenlenn görevden el çektırılmesıne gerekçe olan ihmal ve kusurlann görüldüğünü söylemış, «Şu anda kasıt var dıyemiyorum Ama ihmallen olduğu nmhakkak» demıştir. Ucuzal sorumlularm, cezaevinın içıne gıremedıklerinı belırterek, her Ikl fiıarda kaçanlardan 36 kişinin yakalandıgını sözlerıne eklemıştir. Bakanlar Kurulu açıklamasmda ıse, Irak Iran catışmasına degmılmemış, yalnızca «ABD tarafından İran ıle ılgili olarak alınan kararlar ve muhtemel sonuçlannın tartışıldıgı» behrtılmekle ye tınümıştır Bu arada Dışişleri Bakanlığı sözcusu, Büyükelç! Savlet Aktug da kendısıne yöneltılen bır soru üzerıne. «Irak ıle Iran arasmdakı anlaşmazlığın barışçı yollardan halledılmesını dıledıklennı» bıldırmıştır. Goruştugumuz kaynaklar. gelışmelenn, «Henuz değerlendınlmekte olduğunu, bu nedenle şu aşamada kesın bir şeyın söylenemeyeceğıni» belutmışlerdır Bununla buhkte dikkatler, oatışmanın başka gelışmelerle aynı zamana rastlamasınm bır tesadüf olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Dıplomatik gözlemcilere gore bu çerçevede başka unsurların devreye gınp gırmedıklerı de bu başka soru ışaretı olarak behrmektedır (Baştaraf ı !îpofdO) Aynı gözlemcılere göre. 9 2 1 6 8 14 5 son gelışmeler özellıkle Iran Oınarspor 10 0 2 8 6 25 2 Irak catışması her ıki ülTepebaşı ke ile de sınırı olan Türki(G) GRUBU: 9 5 4 0 10 4 14 ye'nin konuya. «Son derece Hurrıyet 8 6 1 1 19 6 13 hassas» bir şekilde v e bütün Soğanlık 8 5 2 1 12 5 12 yönleriyle değerlendırmesini Alarko 9 5 2 2 12 6 12 gerektırmektedır. Kanlıca Gelişmelen yakından lzle9 4 3 2 8 9 11 K. Pazar yen gözlemcılenn kanısı, 9 3 3 3 13 13 7 Cıksaiın «Son gelışmelerin olumsuz 9 3 1 5 6 8 7 Şile 9 2 2 5 9 15 6 sonuçlan da gözönüne almErokspor Güzelhlsar 9 1 2 6 6 14 4 dıgında Türkiye'yl yakmdan 9 0 0 9 4 18 0 ilgılendırdığı» yolundadır. R. Htean Eşel Mobil'in 2. flmatör