Katalog

ÎKÎ CUMHURİYET 20 MART 19SO nflosyon, en yoygm tanımtomasî lle, ftvot duzeylnin genel olarak artışıdtr. Mcl ve hızmetlerın fiyati, bılındıği gibı, maiiy8t + kör •easına göre oluşmaktadır. Bunlardan birlnin yo da iklsinin yükselmesl, ya da birinln ötekinin dufüşünden daha hızlı artmosı fiyatların yukselmesinln başlıca nedenıdır. Maliyet yükselişlert. çoğunlukla, maltyeto glren değerierln artış göstermeslnden ileri gelir. Kârların artışından meydana gelen enflasyono gellnce, bunlar da, sununun (arzın) azalmas» ve isteme (talebe) koşut bir artış gösterme* mesl, ya da istemm yükselmesı sonucu ortaya çıkarlar. Bu çeşıt bir dengeslzliğin başgösterdiğl bir dönemde, malları ellerınde bulunduranlar fiyatları artırarak kârlarını yükseltme olanağını elde edebılmektedırler. Bu durumda, tuketlcilerin satınalma gücünun bir bölumü aracılara aktarıldığından. bu tur enflasyonlar ayrıca gelir dağılımı bakımtndan da olumsuz bir etkl yapmaktadır. Konumuz, bütçenln enflasyonla olan nişklstnl Incelennek olduğu icin, malıye enflasyonu He savaş öniemierl araştırmamızın dışında kaımaktadır. Flyatların, maliyet yükselışı dışında nedenlerle artışlarının önlenmesl konusunda Ise her yıl çıkarılan bütce kanunlarının etkln bir orac olduğuna kuşku yoktur. Bu nedenlerle, yazımızda, 1 mort 1980 gunö yayımlanan 1980 yılı bütçe kanunu hükümlerini inceleyecek, yukarıda niteliğini acıkladığımız yönde önlemlerln bu kanunla alınıp alınmadığc nı ve alınmış ise bunların ne ölçüde etkin olabileceğlni oraştırmaya calışacağız, E olaylar ve görüşler Bütçe ve Enflasyon ZİYA KAYLA Hiç kuşkusuz, burada önemîı olan, kanunla kabul edılen bütçe ödeneklerinden çok, kullanılması gerçekleşen bütçe giderlerıdır. Bundan ön* cekı yıllara ilişkin gozlemier, yıl sonuna kadar harcanan gıderlerın, başlangıçta kanunlaşan ödeneklerin tutarından fazla olduğunu gostermektedir. Gerçekleşen giderlerin miktarı, bütçe kanunu ile kabul edilene gore. 1977 yılında % 6,5, 1978 yılında % 30 yüksek olmuştur. 1979 y t lı icin bu fazlalık % 31 olarak tahmin edılmektedır. Bu yıl içınde bütçe ödeneklerinin daha ıtımlı kullanılocoğı kabul edilerek % 20 bir ar» tış öngörülürse. butçe giderleri tutarı yıl sonunda 900 milyar lirayı aşacaktır. Bu da geçen yıl gerçekleşen bütçe giderleri tutanna göre, yüzde elli oronında 300 milyar liralık bir crtış demektir. Bütçe gıderierinin ekonoml uzerlne olan etkısı, bunların sağlandıkları kaynaklara göre değişmektedir, Giderlerin, yenl satınalma gücu yaratacak biçimde Merkez Bankası kaynaklarından elde olunması halinde bu etki artmaktadır. Bilindıği gıbı, Hazine, 1211 sayılı Merkez Bankası Kanununun 50. maddesıne göre, Merkez Bankasından, bütçe ödeneklerinin % 15'i tuta* rında kısa vadell avans almak yetkisine sahıptir. Bu avans uygulamaya göre, Butçe Kanunu ıle kabul edilen odenek tutarı Ile sınırlı kalmamakta, Bütçe Kanununun çeşitlı maddelerle Maliye Bakanlığına verdıği yetkılere dayanarak artırılan ödeneklerie bırlikte vardığı tutar üzerin* den hesapianmaktadır, Son üç yıla İlişkin ra* kamlar, bütçe odeneklerl toplamının 1977 maH yılı sonunda, Bütçe Kanunu ile kabul edilen miktardan % 48. 1978 yılında % 71 fazla olduğunu göstermıştır. 1979 yılı Içın tahmin olunan yukselme oranı % 48.5"tır Maliye Bakanlığının 1980 yılında mtiyath bir bütçe polıtikası ızleyerek bütçe ödeneklerıni % 30 dolayiarında artıracağı kabul edilse bıle, bütçe ödenekleri toplamı yıl sonunda 980 milyar lirayı geçecektır. Boylece, Hazinenin Merkez Bankasından alabıleceği kısa vadell avans tutarı 147 milyar lirayı bulacaktır. Bu nvKtar. 1979 malî yılı sonundakl avanstan yakiaşık 56 milyar IIra yuksektir. Bu kaynaflın geçen yıllardan çok daha fazla olarak kullanılmasının ek bir enflasyonist baskı yaratacağına kuşku yoktur. KİT'lerin Finansmam Basınımızda, bütçe, genelllkle odenek tutarlarına göre değerlendirilmekte, bu tutarın fazla ya da yetersiz olduğu söylenilmekte, bütçe kanunlarının kapsadığı otekl hükümler üzerinde durulmamaktadır. Oysa, bütçe kanunları ile bir çok ekonomik önlemier de getirilmekte ve bu arada KİT'ler© ilişkin hükümler de bulunmaktadır. Bilindiğl glbl, KİT'lerin Orettiklerl mal v» hlzmetlere 1980 yılı ocak cyında büyük ölçüde zam yapılmıştır. Böylelikle KİT'lerin zararlarının önleneceğl ve bunlara yapılan sübvanslyonun kaldırılacağı, yetkili kişilerce bir çok kez belirtilmlştlr. Bu durumda KİT'lere, bütçe kanununun verdiği yetkiye dayanarak açılan Merkez Bankası kredtlerinin kullanılmasına son verilmesi, hıç olmazsa bu finansman biçiminin sı« nırlandırılması gereKmektedır. Oysa, bunun tümü ile ters yönünde bir girişimde bulunulmuş, 1980 yılında. bütçe kanunu Ile. KİT'Ierln Merkez Bankasından daha geniş ölçüde finansmonına olanak sağlanmıştır. Açıkıayalım: 1975 yılından başiayarak, butçe kanunları Ile konulan maddelerle, Merkez Bankası kaynaklarının. Oevlet Yatırım Bankası aracılığı ile, kamu ekonomik kesiminin finansmanında kullanıldığı görülmektedir. Maliye Bakanlığına verflen yetkiye dayanan bu finansman biçimi 1980 yılı bütçe kanununun 63, maddesinde de yer almıştır, Sözü edilen madde hükmüne göre. Kamu İktısadî Teşebbüslerlnin 1980 yılı finansman ıhtiyacını karşılamak üzere, ozel ek ıç istikraz tahvılleri çıkarmaya Maliye Bakanı yetkili kılınmıştır. Bu tahviller Devlet Yatırım Bankası aracılığı ile ve 1211 sayılı Merkez Bankası Kanununun 48. maddesi uyarınca, Merkez Bankasına verilerek karşılığında para alınmakta, bu paralar Kamu Iktlsadî Teşebbüslenne ve rflebllmektedir. Bu madde fle Maliye Bakanlıflı, Kamu iktlsadi Teşebbüslerlnce çıkarılacak bonolara Hazine kefaietl vermeye de yetklll kılınmıştır. Bu bonolar da Merkez Bankasına verilerek, yukarıda sözü edilen 1211 sayılı konunun 51. maddesl uyarınca ovans alınabllmektf» dlr. Yıllardan berl uygulanan ve Merkez Bookast kanununun, kamu iktisadî teşebbüslerlnin oncak kısa vadeli gerekslnmelerinln Merkez Bankasınca karşılanabileceği ilkesl Ik» bağdaşmayan bu finansman yolu, miktar olarak, 1980 yılında daha da genişletllmlştlr. Bütçe kanunu Ile kamu kesimtne tanman olanaklar yalnız bunlar değildir. 1980 yılı bütç» kanununun 70. maddeslyle. Maliye Bakanlığına, genel ve katma bütçell Idarelerle KİT'lertn, geç mış yıllorda ve 1980 yılında, Merkez Bankasına olan borçlarının öderre biçlm ve zamanım eap tama yetklsl verilmıştir.. Bu hükümle. Merkez Bankasmın, zamanında ödenmek üzere belll koşullarla borç verdiği paraların ödenme süreleri uzatılabilmekte ve Merkez Bankası alacaklarının bir bölümünün tahsillnln ertelen mesl olanağı doğmaktadır. Anayasomızın 126. maddesin» göre, Butçe kanunlarma, bütçe Ile llgill hükümler dışında hiç bir huküm konulmaması gereklr. Oysa, 2298 sayılı 1980 yılı Bütçe kanununun 63. ve 70. maddelerl, 1211 saytlı Merkez Bankası kanununun, avans ve kredl verme Ile llgill hükümlerinl değiştiren bir nitelik taşımaktadır. Daha önceki yıllar Bütçe kanuniarında da bulunan benzer maddelerin iptall için, şimdlye ka dar Anayasa Mahkemesine baş vurulmamıştır.. Hükürretler, bu durumdan yararlanarak, sürekll kanunların bütçe kanunları Ile değiştlrilmesl yönteminl sürdürmektedirler. 1980 yılı bütçe kanununda. KİT'lerin f i nansman yetkisinin 70 milyar liraya çıkarılması nedeniyle, bu tutum daha da ağır bir nltellk kazanmıştır. Açık finansmana şlddetle " t olduklarını söyleyenlerin, bütçe kanununa bu tür finansmanı artıracak nltelikte maddeler koymaları başlı başına bir çelişkidir. Bir ülkenln ekonomik durumunun demeo lerie düzeltilmeye çalışılması anlamsız bir tutumdur. Enflasyonun Sayın Başbakanca kendısine «Canavar» denllrreslne gücenerek yurdumuzdan gideceğinı sanmak büyük bir yanılgıdır.. Türkiye'yl gerçekten istıkrarlı bir ekonomiye kavuşturmak isteyen bir hükümetin, eko nominin belirlediği bllimsel önerileri vokir yitir 'on uygulaması gerekir Enflasyonla savaş araçlarının en etkınlerınden bıri olan Bütçe'nin rnj omon oerceklesîirecek biçimde duzenlen* memlş olması kaçırılmış büyük bir fırsattır.. basın diyor Alpay KABACALI 12 Mart'ın Gölgesi Sonuç 12 Mart'ın dokuzımcu ytldönümönd© tağm btr ml «yenl bir oskerî mudahale» olasılığından söz ederek tedlrglnliğinl ortaya koydu. Ktml sağcılar da 12 Mart R»|lmlnin solun «lmha»sına yönelık eylemlerlnl ve Işkencelerlm alkışladılar, bu rejlmln özlemlni çektiklerinl belirttrler. Sık sck «demokrasinln faziletleri»n| dile getirerek soi•uz demokrasinin (l) suregitmeslnden yana olduklarını oçıklayan sağcılarımız, bu kez, 12 Mart'tan ve «askert müdohale» olasılığından söz açtıkca, Ordu'yu slyasai frktldarların destekçiliğinl yapan «taraflı» bir güvenllk kuvveti olarak görme eğıllmlnde bulunduklarmı da açığo vurdular. # YENİ BİR MÛDAHALE... Bütçe Ödenekferinin Tutarı 1980 malî yılı bütçesi, daha önceki yıltar bütceleriyle kcrşılaştırıldığı zaman,, ilk gözumü* ze çarpan. bu butçenin toplam odenek tutarınm, geçen yıla göre, büyuk bir artış gösterdl* ğidir. Bütçe kanunlarma göre 1977 1980 yıllarında kabul edılen ödeneklerm toplamı ıle, bunJcrin önceki yıia göre olan artışları aşağıda be İiitilmiştır. ödenekier toplamı Geçen yılo gör« YsHor Milyon iıro artış % 1977 222 949 47.14 1978 262.753 17,85 1979 397.309 51.21 1980 756.687 90.45 Bu ceîve! blze, 1980'de, daha önceki yıllart» gore oldukça yuksek orantia odenek kabui edıldiğmı ccıkça gostermektedir. Kamu keslnrnnın en büyük tüketici olması nedeniyle, bütçe odeneklerl toplamının mal ve hizmet istemS üzer!nde önemll eikisi bulunduğunu klmse yadsıyamaz. Bu nedenîedir k*, bütçe ödeneklerinin toplamının ar* <ı!ması, istemi büyük ölçüde et* kıieverek emîT^yonist bir baskı yaratmaktadır. 13 mart gunlü TERCÜMAN*dokl yazremo Ncnb Hıcak, «uc sual üc cevap oynar gibi» sorular sorup bunlan yanıtlamakla başladı; ardından do baklayı ağzından çıkardı: Iktidann yanında bulu«27 Mayi3 nedir?. Bir narak yerine getirilebilir. ordu müdahalesldlr. 12 Aksine davranışlar daha Mart nedir?. Bır ordu mıidahalesidlr. Yenl bir mü büyük bunalımları ve halk içinde daha geniş tepkilerl dahale olabilir mi? Olabiyaratmakta. kollanmak Isllr. (...) Türkiye'de ne zatenen demokrasi derin yaman bir Anayasa tartışralar almaktadır. Mılletin ması acılsa, akla hemen ıradesi 14 Ekım seçimleaskerî mudahale gelır. Çün Demirei kü ülkemızde, Anayasa hu rınde belirmıştir hukumeîi bu temayüle cekuku hep Silahlı Kuvvetvap verebilmek icin kurullerin hımayesinde gelişmuştur. Türk Silahlı Kuvmiştır (...) 1876'dan buvetlerl de aynı istıkametl güne kadar, Anayasa hutakıp etmek mecburiyetinkukuna hep sılahların gbV dedir. Bugünkü formül, gesi düşmüştür. (...) «Cum meşru hükümetler + Orhuriyetl Koruma ve Kolladu = iktidar olmalıdır.» ma Görevi», ancak meşru # İLGİLİLERİN DİKKATİ... 14 mart günlü HERGUN'de Enver Altaylı sunkın yazdı: «Blz 12 Mart'ı lânetleyenlerl tekrar lânetliyoruz. Ve llgililerin dikkatinı çekiyoruz. Diyoruz ki, gözlerinizl ac>n. Dün 12 Mart'to görev yaptıkları İcin kurşunlananlar bugun sizin yaptığınızı yapan kimseler di. Onlara kurşun sıkanlar la gazetelerinde «12 Mart'ı lânetliyoruz» diyenler orasında Ihanete ıştirak farkı yoktur.» OKTAV AKBAL EVET HAYIR Devletbaşkanı Seçimine Doğru,.. 1930 20 Mart Aynı gazetede (15 mart) Falk Sezgln Imzasıykı 12 Mart şöyle değerlendirildl (!)• DEVLET BANKASI İÇİN İLK İÇTİMA Düyunu Umumiye mahkemeye verîliyor DOyunu umımüyed»> U para tnübadeleslnd* moydanı. çıkan altı bin yüz llralık sulistlmala alt evrala tahklklye mahkemeye verilerek Düyunu umumiye aleyhine ikamei dava edllecektir. Muhakeme. nln neticesi Paris'tekl Düyunu umumiye me» ltslne bildirllecektlr. Maliye Vek&leti fersude evrakı n&ktiyenin kattyen imha edilmeyerek neüceye kadar httsnu muhafazasını emret «Yalnız, ahlâkta oomurdan ve polltikada belâdan korkmayan kışı memleketin başı ve devletin yonetlcısi olabılır.» Isa'dan altı yuz yıl önce Cmll Lao * Tzeu böyle diyor. İsa'dan bin dokuz yüz seksen yıl sonra memleketln başı ve devletin yoneticisi olacak kişi konusunda biz ne duşünüyoruz? İki bin beş yüz yıl önce belödan ve camurdan korkmayan kişinin yönetimin başına getlrilmesl yararlı gorülmüş; bugun de öylel.. Yine çamur atılıyor bol bol; yine belâlı bir iş bu yöneticiHM. Bugünlerde Turklye'ye bir Cumhurbaşkonı oranıyor. Birkaç güne kadar Buyük Millet Meclisi toplanıp kendl tçinden bırınl Türkiye Cumhurbaşkanlığına sececek. Daha doğrusu seçme eylemıne girışeçek. Bir gün mü, on gün mü, yoksa otuz kırk gün mü sürer bu îş, bilinmez. Nısanın î!k haftasına dek sayın Korutürk görevini surdürecektir. ondan sonra. ya yeni Cumhurbaşkanı gelecek Işbaşına; ya da Cumhurbaşkanı vekilı olarak Senato Başkanı Cağlayangil bu gorevi sürdurmeye başlayacak... Gazötelerde adiar adlar adlar... Ne kadar çok aday odayı var Cumhurbaşkanlığının? Adama soruyorlar «Slz de aday mısınız?» Hayır, diyor aday değilim. Bu politikacj AP'den kalkıp CHP iktidannm bakanı olmuş sonra yine yuvayc dönmüş. Türkiye'de bir tek kişl bile bu bayın Cumhurbaşkanı olabıleceğini düşünmez, ama kendlsl düşunüyor. bu konuda yanıt bile veriyor!.. Daha nlce nlce aday adayı var. Gazetelerde karşılaştığım adla* rm blrkaçını buraya yazayım mı'' Cağlayangıi, Karakaş, Bilgiç, Batur, Atalay, Işık, Güneş. Uğur; Kubah; Baykaro, Fırat, Sıınay daha başkalan... Insan sevınıyor. Parkıraentomuzda ne çok devlet adamı var dlye, hem de Devietın Başı o!acak nıtehk ve yetenekte1.. Ama öyle ml dersiniz? Gerçekten bu kadar çok Baş* kan adayı, ya da aday adayı var mı? Yukardakı adları birer birer kâğıda vazıp duşundüm. örneğfn bir Bilgiç, bir Cağlayangil... Hangı erdemleriyie, hangl yetenekleriyle, hangi geçmış başarılı eylemleriyle, hangi yapıtlarıyla Türkiye Devletinin başı olabıleceklerini duşunebilirler? Evet, her gönülde mce aslanlar yatar, ama bir de o gönul aslanının topîum önune çıktığı an var, o anda neler oîur, kîm bîlfcbilir? AP ıçinde Deviet Başkanlığına yaraşır yakısır bir polıtikacı düsünemiyorum doğrusu... Kontenjon Senatorlen ve MBG ıçinde bellrli bir den1 ge bir ağırdk îasıyan kişıler var elbet CHP'de adaylıqı cıddiye aiınabilecek blrkaç kısi var. Ceşitli devlet görevlerinde buiunmuş, tdevlet adamı» kişılığiyle kamuovunca saygı uvandıran CHP'lüer arasında Muhlttin Tayîan. Necdet Uğur, Muhsın Batur, Hasan Işık gıbi adlan sayabılıriz. Türkiye Cumhurbaşkanında aranan niteliklert bu adı geçen kişılerde görüyoruzNedir o nitelıkler? Deneyimli yöneticilik; bligl, görgu, anlayışlı ve dengeli bir kişılık; insanı tanıma gücü; tartışmasmı bümek en önemlisi de dlnlemesini bıimek; karar v©rebılme yeteneğine sah'p olmak; Içinde yaşadığı çağı tanımak; başkanı oîacağı ulusu lyî bilmek; yaşamı bovunca beiirli bır çızgıae, hep ılerıye, olumluya doğru yürumüş olmak.. Başka onemli bir n'telik de şudur: Kolay koîay kandınlmayacak, aldatılmayacak, yanıltılmayacak kadar sağlam bır sezgî ve deney sahibf bulunmak. Dağıtıcı değiî îopîayıcı olmak.., En başta gelen nitelik d» Atatürk Devrimî dedığımlz cağdaş atılımın anlamını* öne> mSni iyl kavramak... Konflçyüs, devleti yönetecek klşlde beş özelllk aran Fazla masrafa gırmeden lyılik etmek, insanlara sızlanmadan is gordürmek; yapmak Sstediğl işı aç gözlülüğe kaçmadan yapmak, kiblrlilığe düşmeden o ö " başlı olmak: yırîıcı otmadan f»evbetl* oımak... Konfiçyuse gore deviett yönetecek kiştdo oimamosı gereken beş nitelîk vardır. Onlar da $u: tinsanları yargılamadan öldürmek. Buna zulüm derler önceden haber vermezslzin bir Işln blrdenbire bitirılmesinl Istemek. 8u« na halkı ezmek derler. Gevşek görünen buyruklar verlp. sonradan kıyasıya sıkıştırmak. Buna haksızlık derler. Bir Işin karşılığını ödemek. ya do bir armağan vermek, ama bunlan yaparken clmri davranmak.» Işln başındayız daho... Sanırım, Cumhurbaşkanı seelmi kolay oimayaoak. Hepimlz daha cok konuşacogız. daha cok yazocagız, Bu daha ülk adımk Müstehcen resim neşri davası Müstehcen mahiyette resim neşrettiklerinden dolayı (Akb&ba) ve (Yarın) gazeteleri aleyhine müddeiumumilık tarafındaiı açılan davaya dün başlanmıstır. Yusul Zlya Bey mahkemeye Arif Oruc Bey gelmemlştir. Bu sebepten muh&keme başlayamamıştır. Artî Oruc Beyin «orla mahkemeye getirilmeslne karar verilerek muhakeme başka bir güne bırakılmıetır. Tüccann 1 milyon sterİin borcu var Kamblyo Borsası mürakebe neyetl, ahlren iadar edılen kararname mucibinCÖ ticarethanelere dovizle bdenmesi meşrut umum borçlannı bildiren birer beyanname vemıelerinl ilan etmiştir. Beyannameler tetkik edllmiş, umum mtiessesatı ticariyenin bir milyon Inglliz liras) borcu olduğu anlaşılmıştır Borsa mürakebe heyetince daha alyade tahmin edilen bu borçlann kamblyo işlerini tazyik edecek mahiyett» olmadıftı bey an edilmektedir Münir Nurettin konseri Oeng ve marul Münir Nurettin Be» yin ramazanda ver dlğl konser, musikl muhlplerinin hararetli talebi ve rica. ları ü2erlne 27 mart perşembe günü akşamı Fransız Tiyatrosunda venl bir prottramla tekrar edilecektir. Besimde Münir Nurettin Bey korosuy* la bir konser esnasında heyecan v huçu Içinde balkı aelamlıyor. Ankar» İS (Telefonla) Devlet Bankası hakkında müzakeratta bulunmak üzere (15) kişilik heyet bugün saat 6'da Maliye Vekill Sar&çoğlu Sükrü Beyin riyasetinde toplanmıştır. Heyet Hasan (Trabzon), Hasan Fehml (Gümüshane), ts Bankası Direk* törü Cel&l (tzmir). Meclisi Idare Relsi Mahmut (Silrt), Zlraat Buıkası Direktörü Çükrü, Muavini Salahattin, Eytam Bankası Direktbrü Hakkı Saîfet, Rahmi (Izmir), Şe fik (Trabzon), Reşit Saffet (Kocaell), Mustafa Şeref (Burdur), Fuat (Istfjıbul), Zekâi (Dıyanbekir), Yusuf Kemal (Sinop), Rana (Samsun) Beylerden mürekkeptlr. Bu heyet Iâyihayı tetkik edecektlr. Tahklkime nazaran bankamn ismi, «Cunv huriyet Merkez Bankası»dır. 25.000.000'luk hisse senedi dört kısmb aynlmıştır. Bu kısımlardan birlncisl hükümet ve müesseselerine. ikincisi milîl müessesata. üçüncüsü eşhasa, dördüncü tasım da ecnebi muessesata mahsustur. Bankamn umumi müdürünün lsml tOuvemör» olacaktır. «12 Mart'ın» polisıye ted blrler»! başarılı olmuş, anarşi ve terörün kökü kazınmış, Türk Devleti'nin, Türk Milletinin bütünlüğüne varlığına kasteden ıho net ceteleri bir daha ağız larını acmamacastna sus turulmuştur. (...) Türkiye' nln kurtuluşunu komünist bir rei'ımde görenlerin acı* sından baktığımızda, rrut laka değerlendlrme sonuc* ları değişecek, anarşi ve terör konusunda blzım ver diğımiz olumlu not tam ter sine olacaktır. Çünkü 12 Mart'ın ckurtarıcılığı» demokratik rejım açısındandır. Türklye'nin kurtuluşunu komünizmde görenler acısmdan değil. Önemli olan da Türkiye ve demokra tlk rejimdir..» GENERAL ALt'DEN.M 12 Mart konusunda yozılanların en llglncl, hîo kuşkusuz tvotan kurtaran» General All Elverdi'nln tBu Vatana Kasiedenler» adlı kitabıdır. Tekln Erer, SON HAVADİS'teki c12 Marfın Yıldönümü» başlıklı yazısına bu 12 Mart'a yoraşır kitaptan bir bölün aktardı. Alı Elverdl, «Orgeneral Faruk Gürler'ın bu konudc kendilerine söylediklerıni» şöyle anlatıyordu: cBana 1859 yılından berl gelirler. tPaşam, yaparsanız siz yaparsınız, slz edersiniz, şöyle yapaltm, II le edelim» derler. Yine de böyle tazyik altında kaldım. Ben bunlorı uyutmak, uyuşturmak veyahut da önünü alrrak icin bir şeyler tavslye ettim. (...) Sonra Celll Gürkan'a dedim kl: «Yahu Celil, bak bu Genelkurmay Başkanı yavaş adam. Dovranmıyor. Belkl İş başa düşer. Hemen emekliliğini isteyiverir. Ve biz bu vazifeyle yüz yüze kalırız. Ne yapacağız?., Bir dosya hazırla.» (Yani ihtllal dosyası.) Celil iki tane klasör hazırladı. Birisl yık mak, blrlsl yapmak İcin.. Meğer bu Işin kompetanıymış ve baştan hazırmışlar bu Işe. Dosyaları aldık glttlk Hava Kuvvetlerl Komutanının odasına.. Hava Kuvvetlerl bizden hızlıymış. Dosyaları orada tetkik ettik.. Bir rezalet. Baştan aşağı sol. (...) Ben kork« tum. tArkadaşlar, alın bun tarı. Bu işte ben yokum~ Yaporsa Genelkurmay. Baş kanı yapar. Yapmazsa yokuz. Şımdi asiında toplan tılar, Cunta, şu bu yok» dedim. (...) Muhtırayı İlk hazırlayan geçenlerde ölen Mıthat Kopsavaş'tır. Onun ağzından dinledık. Muh tıra bu şekilde değildir, Ama sabahleyin muhtıra o şekle glrlyor. Muhtıra haddlzatında ne bir partiye, ne bir zümreye, ne de iktıdara verilmlştlr.» 15 milyon tasarruf! Aıtkara 17 (Hu. Mn.) Bütçede vapılacak 15 milyon liralık tasarruf meselesi 34 güne k&dar Heyeti Vekilede lktisat programıyla birlıkte müzakera edilecektir Köprü parası Köprü paraauua b»«irandan itibaren kaldınlması takarrür etmiştir O zamanfa kadar kanun cıkacaktıt. SAAT AYARLARI «Cumhuriyet» güreş müsabakaları Oazetemlz memlekette sporun inkişafı İcin her vakit elinden Relen fedakarhftı yapmaktîvdır, Gazetemlz çimdl de büvük bir Rüres mü sabakası tertip etmiş. tir. Güres Federasyonunun nezaret ve kontrolu altında yapılacak olan bu müsabakalara tecrübeli ve tecrübesiz Rüreşçiler istirak edebileoeklerdlr Güres müsabakatnıa yepyenl bir se> kilde yapılacaktır Müsabakaya dahll olacbk Küreççiler 56 61, 66, 72, 79, 87 ve daha tazla siklette olmak üzere yedl sırul üaerine tertip «dil» BİRLEŞiYOR Borsa harekeüeri tngillz Llrası dün sabah kamblyo borsasın da 1032,5 kuruşla açıl mış ve 1034 arasında muamele gördtikten son r& akşam 1033,5 kuruşla kapanmıştır. Isvİçre Frankı ne Türk Lirası 2,43,25'te açılmış ve 2,43 Frank ta kapanmıştır Altınuı fiyatı 955 kuruştur. ŞehlrdeJü saatlerin a. yarlannı tevhit İçin Galata Kulesine bir va> klt küresi konac&ktır. Emanet nıakine subesl hazırlıkları ikmal edetzmlr hapishaneslnrek vakit küresinl dün de ikind bir arama veyerine koymuştur. Vaya t&rama yapılmıştır. kit küresi ik] üç früne 15 bıçak ve 7 tabanca kadar işleyecek ve saat bulunmuştur. Bu kadar tanzlm edecektir. silah, dört taraftan Sabt 12'de küre dümüsellah nöbetçilerln «ecek ve büttin saatleı muhafazasında bulu* 12 yapılacaktır. Bundan sonra saatler ara nuı bu hapishaneye nasıl ve nereden glrsında bir daklkad&n miştir? Maamafih top fazla fark olmayacaftı cıkmadıgına teşekkür zannedilmektedir. etmell. Hapishane mi, silâhhane mi? . Yılın «Yeraltı» EsprîsH Sayın Kotll (...) istanbul'un yamrı yumru 8okaklarında ayak ve bilek hastalığma uğrayan vatandaşlarına Rus borazanı ile bir yem borusu calıyor: İstanbul Belediyt>sl, şehrin metrosunu Ruslara yaptıracakmış. (...) Hem niye doğrudan doğruya Sovyetlere? Gelsmler İstanbul'un aitını üstunü karıştırsınlar dıye mi? Acaba Belediyelerımızın maksadı bu anarşlk devirde milli emnıyetı üc beş yüz gayretll casus yardımcısı ile uğraştırmak mıdır? Yoksa Belediyemiz topraklarımızm altında ele gececek tarih hazlnelerinl de ml Moskova müzesine vo'iamak emelindedir. (Son Havadls, 10.3.1980) Fıkralar Annedglm, o tedar yorgun Rörünüyorsun kl... Evet yavrura o kadar yoruldum kl eliml kaldıracak balirfi kalmadı O halde* şimcb •öyleyeyim,' annedgbn Sofadaİd büyük aynayı kuaeo tanverdün. Zevceniı nn«u> dır, degU ml? Doğrusu bilemeyeceSim, simdl kuvaiöre Klttt. Hint Milliyetper verlerînin zaferi KaUrat» 80 (».».) Kalkuta'da yapılso Beledlye tntlhabatı mllîiyetcilere büyük bir ek» aorlyet temln etmlştir. Verem mücadele cemiyetlne yardım Ortakoy Oaslpasa k» şenlr y»U mektebl bestod nnıt Octnei »ube talebelerl dün Verem Mücadele Cemlye» tlnl zlyaret etmisler •• cemivete yedl llr» t*> berru etmislerdir. Bn yavrulan tfckdlr eâ*> oeltttr. MüMb&kalante M rlnd v« Urind olan'ara Kazetemlı «rafmdan birer madalya verlleeek, en tazla de. rec* alao Ud takuna edüeoektİT. bedlyv Musbbaltumıt baklondft yann dah» tazla tafsllat vtreee» SU. Kanunî Süleyman.... ve Mukbîl Guneydoğu Anadolu'da bir |andarma yözbaşısı, kacmakta olan bir kaçakç» hakkında cvur emrl» vermiştı. Kacakcı vuruldu. KacakCinın yakınları cvur emrl» veren yüzbaşidan 6avacı oldular. Yüzbaşı 240 bin liraya mahkum oldu. Maaşmdan ayda dörtbin llro keslllyor, Başbakan Demirei olayı duydu. yüzbaşıyı cağırdı, 240 bin lirayı ödedl ve konuyu kapattı. (Yavuz DONAT (Tereüman, 11.3.1980) Hanl tnsonın neredeyse « BerH Cumhuroaşkanı seclnlz de, size bu Anayasa'da Cumhurbaşkanı sembollk mldir, değll midlr göstereyim?» diyesl gellyor. Mukbn ÖZYÖRÜK fTercüman, 11.3,1980) rts. # Sanfbt: Cnmhurlye» Uatbaacıuk ve GazetecDIk T.A.S. sdıns: NADİR NADİ CUMHÜRtYET BASIN AHLAK YASASINA UYMAY1 TAAHHÜT EDEB. tk BÜBOLAB: AKKARA Konur Sokak 24/4 Yenlsehir Tel: 18 33 35 17 58 35 A tZMİR: Halit Ziya Bulvan No 65. Kat: 3 Tel: 35 47 09 1312 3C # . AOANA: Atatürk Cad, Türk H&va Kurumu İs Hanı Kat S No; 13 Tel: 14 550 19 731 ABONE ÜCRETLERt Aylat Yurt W Yurt dın İ S 6 13 300 800 1J0O 3.600 600 1.80C ZS00 7J00 TAKVtM 30 MART 1M0 tntMk 5^6 tktodl 16.46 Gfinea ögto 7.03 13^1 Aksam Ta«n « Genel Yayın Müdürü : Oktay KUBTBÖKE m S Yazüslerl Müdürü: Orbaa ERİNÇ # Basan ve y&yan: Cumhartyet Matbsscıhb ve GazeterOib T.A.Ş. CaSaloBlu Türkocatı Cad. No. 8941 # Posts Kutusu; 348 tSTANBOL Telefoat 30 97 03 Oçak fleretl. fnrplanns v* atırb> tma c ö n aynea oycolanır.