Katalog

İKI CUMrilKılhT 4 ŞUBAT 1980 wn!r»l hOkOmeti fte bfrirkte töm liberolleşme eğılımlerı ağıriık kazamrken. yabancı sermaye konusu da yenıden gündeme gelmıştır Anloşılıyor ki, Demlrel hükümetf Turkıye'nin soruniarının aşılmasında yabancı •ermayeye güvenmektedir V8 bu amaca yoneltk odımlor uyumlu bir biçlmde atılmaktodır. D olaylar ve görüşler Yabancı Sermaye Doç. Dr. Tamer İŞGÜDEN (I. Ü. Ormon Fakültesinden öğretım Üyesl) Hlndlstan ve Cln'e sokabllmek İcln agır slyasal ve askert baskılar uygulamıştır. «Hındıstan ve Çln'e empoze ettiğl eşit olmayan sıyasl koşullar ve eşıtliğe dayanamayan anlaşmalardır ki, Büyük Brıtanya'nın dunya piyasasını ele Ç,eClrmeslnl ve bir üretkenlik tekelı kurmasını sağlamıştır Bu fetıh tamamlandıktan sonra dünkü kurbanlara zor yolu İle yenıden empoze edllen evrensel serbest mübadele doğmasımn ılânı. Asya ülkelerinde mevcut sanayil yıkmak ve bu ülkelerin sanayıleşmeslnl yarım yüz yıl boyunca frenlemek Için Buyük Brıtanya'nın elınde esaslı blr sılah olacaktır.» (1) Aynı yüzyıldır, 1838'de Osmanlı imparatorlu flu da inglltere İle yaptığı ünlü ticaret anlaşması na, anlaşılan odur kl. siyasal ve askerl bır baskı sonucu Imza koymuştur t...lngli;zlerln bır yan dan Mehmet All'yi bağımsızlığa kışkırtarak, bır yandan da Padışaha Mehmet Alı'yi ortadan kaldırıp imparatorluk topraklarının bütünlüğünü sağlamak gıbl ümıtler vererek Iki yanlı oynadıklarını ve blzl gaflete düşürduklerinl göstermek tedır ingılızler bu oyLnların sonucunda 1838 tıcoret antlaşmasının imzalanmasını başarmışlordır Oysa 1838'den once Osmanlı ıc ve dış tıcaretindekl kurulu düzen bozulmamış ve ... himaye polıtıkası Izlenmış olsaydı mevcut el sanayıi yok olmayocak ve Osmanlı imparatorluğu Avrupa metropollerının bır yarım mustemlekesi haline gelmeyecekti > (2) Kısaca özetlenen bu süreo sonucu, Batı İle sömürge ve yan sömürge ülkeler arasındakl t l caret ın bıcıml tümüyle değışti. Batı kapıtalızml artık bu ülkelerln tum pazarlarına glrmtş, yerll sanayılerı yıkmış, bu ülkelerı tarım ve hammadde üretıcısı ülkeler haline dönüşturmuştur. 19 yüzyıl sonlarına doğru sanayi kapıtollzml yeni bir aşamayla bu kez, gerl bıraktırılan ül kelere «sermaye ıhracatına» başlamıştır Işte, bugün sözü edılen yabancı sermaye konusu. o günden bu yana tartışılmaktadır. Yabancı sermaye a? gellşmlş ülkeye nlcin fiellr? önce. sermoye Ihracatı, sömürge ve yan sömürge ülkelerdekı ucuz Işcllik ve yuksek kâr oranları nedeniyle başlamıştır Sonra. dev tekeller genışleyen dünya pazarlarında, uretımlerl Icin gereklı hammaddeler: ve pazar gereksınmelerinl ellerl altında bulundurmok istemlşlerdlr. Bütün bunlart yaparken de doğaldır kl, kendl merkez ulkeleriyle rekabete glrecek blr yatırımı az gelişmış ülkelerde gercekleştirmeyeceklerdi. Gerı kalmış ülkelerdekl yabancı yatınmlar, merkez kapitalıst ülkelerln ekonomlleriyle uyum halınde. tamomlayıcı nlteliktekl yatınmlar olacaktı. Ayrıca. bu işletmeterin verımli çalışabılmesl ve urünlerln dunya pazarlarına ulaştırıiabılmesi icln liman, yol, ener|l vb olanoklannın varolması gereklrdi Işte bütün bunlar. temelde. merkez kapıtalist ülkelerin cıkarları doğrultusundaki girışımlerdlr, Ve gerl kalmış ülkelerln, kendi toplumsal ve ekonomık yapıları üstüne blr yama gi bl oturtulmuş bu girişlmlerden kaynaklanan bır gelışme süreclne glrmesl olanağı hemen hic yoktur. Iklncl Dünya Savaşından sonra, blllndiğl glbl, oluşan elverışli siyasal ortamda eskl sömürge Yabancı sermaye konusunda daha önce Ma11ye vo Tıcaret Bakanlıkları ile Deviet Plânlama Teşkllotında bulunan yetkller. Başbakanlığa bağ lı yenl blr kuruma devredılmiştlr Bu kurumun başında da bılındığ' gıbi, Madeni Eşya Sahıplerl Sendıkası (MESS) eskı Başkanı Turgut Ozal bulunmaktadır Ayrıca, yabancı sermayeye yatı nmda bulunacağı alanlar, kâr transferleri vb. ko nularda genış olanaklar tanınmaktadır Bu yolia yabancı sermayenin burokratık engellerden sıyrı larak Türk ekonomisıne olumlu katkılarda bulunacağı beklenmektedlr Niteklm Batılı sözcülerın Demirel hükümetmin bu yakloşımını onoyladıklannı gazetelerden öğrenmekteyiz. Gercekte, lcerde özel, dışarda yabancı sermayeye dayalı blr kalkınma polıtıkasına Türkıye yabancı değıldir Şımdıkl bunalımın temellnde de bu politıkanın yattığının bilincine gıderek va rılmaktadır Buna karşın, yabancı sermaye konusunda bazı temel noktalorın yenıden gün ışıflına cıkarılmasında farar vardır. Önce bır noktayı önemle vurgulamak geraklr. Türklye'nin bugün lcinde çırpındığı az gelışmlşlık cembert. kendl toplumsal yapısının carpıklığının yanısıra. Batı kap talızml ile kurulan llışkl sonucu tarihsel blr surec lcinde beiırlenmlştir. Bu nedenle, az gelışmışlıği ve bu ürkelerın Batıya olan bağımlılığını anlıyabllmek icln kapltalıst Botı ülkelerinin gelışme süreclne kısaca göz atmak ge reklr Batı'da tlcaret kopltallzmlnl tzleyen sanayl kapıtalızmı İle dünya ekonomlslne yenl blr yon verıldl Batı sanoyiınln ürünlerl, bu aşamayo henüz ulaşamamış olan pekçok Asya, Ortadoğu ve Güney Amenka ülkelerının pazarlarına gırdl. Bu ülkelerde o güne değin Batıdan hlc de aşa0ı kolmayan pek cok üretim kolu da dış rakabete dayanamayarak söndu. Bu yolla dünya pazarlarının ele geclrilmesl. genellıkle zannedlldiğl gibl yalnız ekonomık üs tünlük sonucu başarılmadı örneğın. zamanın güclü devleti ingıltere 19. yüzyıl başlarında urün ler gMereR baSımsız blrer devlet olmaya ve eRonomılerlne yenı bır yon vermeye başladıiar Bu ülkeler artık hafif sanayi ürünlerini yapabılıyor ve hatta Ihrac edebıliyorlar Ne var kl. bu kez de merkez kapitalıst ülkelere söz konusu ürünler icln gereklı olan makina techizat yönünden boğımlılıklarını surduru/orlar Dunya ış bölümü, bu anlamda bıcim değıştirmiş. fakat bağımlılık mekanizması dolaylı da olsa ozünü korumuştur. Anlaşılacağı gıbi, Batı kapıtalızmtnın az gellş miş ülkelere sermaye ihracatı. önce kendl ekonomlleri yönünden bır gereksınmedır, sonra da bağımlılık ilışkılerının devamı icin bır aractır. Bağımlılık ilışkılerının pekıştırılmesınde, dış yardımın özel bır ağırlığı vardır Dış yardım bu ülkelerin carpık ekonomık ve toplumsal yapılorının ayakta tutulması icln gereklıdır Cünkü, sık sık ödeme darboğazlarına düşen gerı ülkeler, yardım olmazsa Batı kapltalızmınln müşterısl olmaktan cıkabılır ve belkı de derınleşen bunolımlar sonucu kapitalıst kamptan ayrıltrlar Heps'nden onemlısı, yabancı sermaye glrdlğl bir az gel şmış ülkenın yalnızca ekonomık ortamı uzerınde etkıh olma? Ulkenın tum top'um sal, kültürel ve siyasal kurumları bu guclü ahta potun istedığı doğrultuda etkl altıno alınır Bunu yaparken de yabancı sermaye yertı «müttefıkler» bulmakta fazla güciuk cekmez Yabancı ser mayeden doğrudan yararlanan tlcaret buriuvazlsi, ic pazarı somüren tekelcı sanayi doğal olarak yabancı sermayeden yana olacaklardır Cün kü. bunların cıkarları «statukonun korunmosındadır » Toplumsal ve ekonomık yopılardo temelll bır değışıklığın kendılerinl ve vurgun kazanclarını yaşatmıyacağını bilırler Bu nedenle de varlığını statükonunun korunmasına borclu olan ya bancı sermayenin erdemlerini saymakla bıtlremez ler. Görülüyor ki, Demlrel hukumetinin yabancı sermayeye bu denll ayrıcalıklar tanımasının pek ganpsenecek blr yönü yoktur Olke ekonomlslnl icerde özel kesimın İstedığı doğrultuyo cekmenin bır uzontısı da yabancı sermayeye coğrıda bulunmaktır Cunku her ıkısı de var olan yapıların devamından yanadır. 1) E Mande! Marksıst Ekonoml El Kltabı. çev O Suda, 2 Cılt, s 160 2) R Kaynar, Atatürkcülüğun Ekonomik ve Sosyal Yönü Semıneri, s. 15 • 16 Haftanın Özeti Model ve Karşı Model İÇTE Demirerin azınlık hükömetlnln. bunalımdan cıkıs İcin getirdığı «model»ın ekonomık yanı ortaya serıldı. Özetı Işcı ya da memur. tum calışanlar ıcın cehennem, buyük ya da kücuk sanayıcı ve palazlanmış dışsatımcı Icın ise kuşkusuz tamamlanmodığı sürece geçıcı bır cennet Dışsatımda ön denetımın kaldırılmasının büyuk dışsatımcılaro sağlayacağı tekei gucünün bılıncıne varan bazı tıcaret cevrelerı ya da gercek bır ulusal sana yi ıcın yıllardır mucadele veren kesımler dışında tüm ış dünyası hükumetin getirdığı ekonomık modelı alkışlarla karşıladı Ama bu «model»ın sağladığı olağanustü ola nakları coşkuyla selamlayan sanoyıcı ya da tuccar kendısine bunları veren siyasal Iktıdarın hedefledığı gorece Istıkrar icin küçük bır ozverıde bulunmayı kabul edecek m ı ' Yanı, kendısine asırı kâr olanağı tanınmış sanayıcı ya da tüccar bu olanoğı sonuna kadar kullonıp, istenmeyen toplumsal patlamalara yine istemeden katkıda bulunacak mı, yoksa kendi uzun vadelı sınıf bılıncının gerektırdıği bazı günlük özverılere boyun eğebılecek mı? Bundan da onemlısı Botı ortık Türkıye'ye güvenıp para musluklarını blraz daha acacak mı? MODELİN GERİSİ Ekonomik model ortadaydı Amo bugüne kadar ceşltll ülkelerde görulen benzer deneylerı anımsctan siyasal cevreler modelın siyasal olarak da tamamlanması durumundo gercek bır tutarlılığa kavuşacağı gorüşunde bırleşiyorlardı Bu tür ekonomık modeller oncak dıkta rejımlerindo başarıya ulaşablllyordu Brezılya, Ar|antın. Guney Kore. Tayvan orneklerınde gorulduğü gıbi Ve tüm bu ülkelerde baskı reımlnın temel davanağı orduydu. Kısa bir süre önce Silahlı Kuvvetlerın yenl bır «uyarı»sı İle karşılaşmış olan ulkemiz sıyasetcüerınin demokraslden yana olanları Icın ise bu tür olasılıklar her zaman gozonünde bulundurulmalıydı CHP Iıderi Bülent Ecevıt de, buna kısmen üstü örtülü bıclmde dıkkati çektl. SAĞCI BASIN NE DİYOR? OKTAY AKBAL Alpay KABACAU CALIŞANLAR NE OLACAK? Demlrel'in ekonomik paket'inden cıkanlar tum coiltşanları, tüm dar gellriileri son derece hızlı bıclmde uzun süredlr görülmemış güclükler iclne attı. Zamlar hergün carpıla carpıla yansıyor, bir sürü temel maddenin fiyatı İse neredeyse günden güne değışlyor Baştakon Demirel, paket'l sovunmak ıcın duzenlediğl uc günlük uzun basın toplantısında yıne bazı vaatlerde bulundu: Vergl yasalarında ücretliler lehine değışıklıkler yapılacak ve «eşel mobıl» sıstemı getırılecekti Ancak vergı yasalarındakl değışıklıklerln getıreceğı rahatlananın, pohalılık karşısındakl etkıslzlığı bır yana, «eşel mobıl» adı verilen ücret ayarlama sıstemının ise gercekte «model»in tutarlı blr parcası olduğu ve calışanlar adına gercekten elverişll koşulları getıremeyeceği de sergılendı. Yetkin'li Geçmiş... Ölmek ya da Batıya Uçmak... Son devolOasyon, csosyal blr sınıfın dığer sosyal sınıflar üzerınde tahakkümünü tesls etmeye veya sosyal bır sınıfı ortadan kaldırmaya» yol acacak ağırlıktadır! Son ekonomik kararlar ise cMemleket icınde müesses Iktlsadı ve sosyal nızamlardan herhangi birıni devirmeye». Türklye'de kapitülasyonların yenıden kurulmasına ve yabancılara «ekonomık üsler* verılmesıne olanak verecek niteliktedır Sağcı basın İse konuya başka acılardan bak maktadır: tuz ıkl yıl gecmlş... Inanılır şey değll! Yasıyoruz, anımsıyoruz, sonra blr gun gelıyor inonamıyoruz. Şımdt o 1948 yazının sıcak bır gününu yaşıyorum. Bebek'te set üstünde bır bahcelı ev Şımdl yerinde yeller esen Yellerın falan estığı de yok, lüks apartmanların yükseldığı bır Bebek kıyısı... Hasır sandalyelere oturmuş konuşuyoruz llk kez karşı karşıya geldiğim bir saygın kışı Bır «hoca», bır yazar. bir sanat tarihcisl. bir estet. bi' mılletvekıll... Belki de yarının blr bokanı... Suut Kemal Yetkın... Hep sanattan, yazından söz edlllyor Hasan All Edlz var, Fahır Onger var, Soloh Birsel İle Necatigıl de vor sanırım Yoşlarımız yirml dört yirmı sekız arası bizlerln öyküler. şlırler, denemler yazıyoruz Şuut Kemal Yetkln o günlerde «Sanat ve Edebıyat» gazetesınl çıkaran mllletvekılı olduğu halde polıtıkayo pek bulaşmamtş, bulaşmamaya oaba harcayan, slirle. öykuyle. romanla, »onotın her türlüsüyle icll dıslı blr aydın, blr usto... Vapurlar gectı gittı durmadan Rüzgarlar eeti Konular degıştı O blr şezlongta blz hasır koltuklorda... Konustuk, konuştuk, konustuk Ikl soat lcinde yaşıtımızmıs glbi anlaştığımızı gördük. O TEK UMUT KAPISI!.. Ozel teşebbüs kendislni ve bulunduğu re)lml korumak, kendısine düşen görevl yapmak ve fedakarlıkta bulunmak zorundadır Bu devaluasyon başarıh kıhnmaSa mahkumdur. Şu son şanstır. Bunun için her şey hükumetten beklenemez.. Hükümetten sonra en büyuk görev özel teşebbüse sonr» da millete düşer (...) Devaluasyon bsbane edılerek, fırsat bilinerek önüne gelen fıyat artışına gıtmemeli ve vatandaşı da fazla mal almaga kamçılamamahdır. •Devaluasyon oldu, alın, yann flyatı yukselecek* laflan İle vatandaşı lüzumsuz aluna tahnk ve teşvık etmemelıdir (...) Aksi halde malı da. parası da, fabıika ve iş yeri de başına yıkılır, başına dert olurl Bulundugu zeminj yok eder. Agır tedblrlere sürükler ve vatandaşın altında ezilir.. Abdullah URAZ (Son Havadis, 301.1080) Ezip Geçecek... 27 ocak günlü SON HAVADİS'ın «Başyaznsında şoyle denlldl: •Bu kararlar bugün ekoncmlmlzln bulunduğu nokta göz önüne alınınca mecburi nıtellk taşırlar Başka bır deylşle hükümet bu kararları almaya mecburdur Alınması değıl, alınmaması ülkenin zararına olurdu Alınmasının ve uygulanmasının gecıktırilmesi halkı her gecen gün daha kotü durumlara sokar, daha kötü noktalara getırırdi Bu sevımsız. fakat alınması mecburi karorların, alınmasında gecikilmesl hallnde. kararlardan beklenen yarar tamamen ortadan kalkar, karar daha sevımsız hole gelirdi (...) Şimdl hükümete blr çörev daha düşmektedlr O da sosyal icerikli önlemleri hemen acıklamak ve vergl kolaylıkları ile dar ve sabıt gelirll vatandaşlara nefes alabilmek Imkânını vermektır Aksl halde bu kararlar cok kışiyl ezip gececek ve genye hıc bır şey kalmayacaktır» günü Falk Sezgln şunlan yazdı: «Mutloka blrtakım ekonomık tedbırleri almak gerek dedık boşta Gene aynı sözü söyluyo ruz Ama bunun külfetini kım cekecek? Işte bu soru gundeme geldiğinde dudaklarımızda Ister Istemez buruk bir gulüm seme belırlyor Ve vatandaş bu soru karşısında müstehzl bir edayla blr «hıhh>» cekip cıkıyor Işin lclnden Ama, bu fosit dalre kırılomazsa, yann vatandaşın «hıhhliinı blle ararız » Hergün'de 31 ocak gunü Kayıhan Batu Imzasıyla yer alan bir yazıdan: «Suleyrran Bey'ln stk sık ba sın toplantılorı yapıp «lyı gunler cok yakın Belki yann, bel kl yarından da yakın» deyıp durmasını doğru bulmuyoruz. Ekonomık tedblrler uzun soluk lu atletlerdir Durmadan koşar lar uzun sure koşarlar fakat mutlaka ipl göğuslerler Bır de şu var: Sayın Başbakan lyl gunlerin müıdesinl verırken bu nun icin bütün yurttaşların feaakârlık yapmaları gerektığınl de söylemelıdır (...) Biz rehavet, vurdumduymazlık. egoızm, saygısızlık ve terbıyesızlık ıcın de olacağız da tedbırler buna rağmen bızi refaha götürecek oyie mı? Odu n bıle ahmaklığını bırakıp değerını onlamışken. tedbırler bu ückâğıtcılığımızı yııtmaz ve bızı eskısı gıbi el el de baş başta bırakır!» BİR TEPKt: BİLET ALMAMAK Ardarda gelen zamiarın genış kıtleler üzerinde yarattığı şok sürerken, llk etkln tepkiyl, lstonbul'un Adalar halkı gosterdl Şehlr hatları vapurlarına yapılan olağanustü zammı protesto icin Adalar halkının büyük bölümü cuma günü trlletslz yolculuk etti ve vapur cıkışında bılet gostermeden yürüdü gıttı Bu ilgınc, kendılığınden tepkı ses vermekte gecikmedı Getırılen modele göbeklerınden bağlı bazı sözcüler bu olayın. toplumsal patlama olasılıklarının belirtısı olduğunu ve benzer durumlarda cok dikkatle davranılması gerektığinl yozdılar. Peki Adalar halkı vapurdo ücretsız yolculuk ederek tepkisinl göstermişti. ama ya dlğerlerı ne yapıyordu Yins resmi fıyatı 15 liradan 25 liraya yükselmiş olan sigarayı karaborsacılara 5075 llra odeyerek lcıyor, gazeteslni okurken homurdanıyor ve kendi cüzdan hesaplarını yapmaktan öteye blr şey duşünmüyordu Sigara bulamadığı İcln direnıştekı Tekel Işcilerıne kızıyor. ama karoborsada bunca sıgaranın hâlâ nasıl satılıp durduğu konusunda kafo yormuyordu. Mekiuplar yazardım. yanıt verlrdl... öyküler yollardım cıkardı gazeteslnde Güven verlcl. yüreklendırlcl sözler soylerdl blr sey oğrelmek ıstemezceslna bır şeyler ogretırdı. bellı etmeden... O yaz günü, aydınlık bir izlenımie ayrıidığımızı bıliyorum Gıdlp blr ktyı meyhonesınde oturmuştuk daha sonra lcımızde bir rarıatlama, bır ganp sevınc .. Işte o gün Dugun, tam otuz Ikl yılt. Suut Kemal Yelkın'm sıcak dostluğu İle gecen upuzun, hem de cok kısa bır zoman parcosı... Gecen akşam TV'de bızım Doğan Hızlan'la konusmasını ıziedım Koptum gıttım ıc<nde yaşodıflım anın ötelerıne .. Hıc değışmemış bır insan, kafası. gönlü yalnızca sanot sevgısıyle dopdolu bır kişl Sürekll calışan. süreklı urun veren yoratan Insanlar yaşlanmıyor örnek» lerı cok Muhsın Ertuğrul. Vedat Nedim Tör. ismet inönü daha bırkoc klşl... Suut Kemal Yetkln de yetmiş yedi yaşında blr genç odam... Sayılı denemecılerımizden birt olan Yetkln bokın nasıi aniatiı «deneme* türünü: «Koltuğuna oturmuş bır insan tasavvur edıniz; zorlamadan, zorluk cekmeden, kalemını kâğıda saplayıp durmadan, rahatlıkla aklına gelen duşüncelerl ardarda sıraiar Karşısındokıne blr sey oğrelmek ıddıasında değıldir denemecl... icten konuşmaya benzer bır şeydır. Dostca egılır konularına. duşuncelerme ve dostca Iletlr okuyucularına.» Bu zorlamadan kocınma. «zorla» olmayacakl «Klşlnln kendısıdıı bıcem» demezler mı eskıler? Kişı öyle bır yaratıhşıo oiocak kl yazdıklorı da ona benzesın... Suut Kemai Veıkın'ın her yazısı özellıkle sanattan yazından soz acan yazıları kl hemen hepsi bu türdedir özgun kışılığının yansımasıdır Alcakgonüllü. lcinde fırtınalar kopso da rahat görünumlü, en derln bilgilere sahlp olduğu halde sızın en yalın düşuncenizden bıle bir şeyler aimak cabasında, onlayışlı. hoşgörülü. yazdığının, oniattığımn en az oırkaç katı bılgryle yüklü bır düşünur bır yazar... Yetkın budur iştel «Denerneler» adlı kıtabını actım, yenıden okudum klmı yazıları. . Uzun yıllar once «Edebıyat Uzerine» adlı kıtabınm yayınlanmasındo da payım olduğundan, hatta bu adı da ben koyduğumdan. bütün bu yazıları kaç kez oKumuşumdur kımbılırl Deneme kolay gibi görünen. oma en güc bır yazın dalıdır Atoc. Eyüboğlu ve Yetkın, bızden oncekı ustalar kuşağının üc sağlam deneme yazan Daha sonra Anday. Günyol Birsel gıbi denemecıler de yetıştı başkoları da .. Amo Yetkın'ın huzur veren yazariığı hoşgörülü doğası, zaman zaman benl Atac m Eyüboğlu nun yazılarından doho cok etkılemiştır Daho doğrusu kendıme daha yakın bulmuşumdur o yazdıklonnı.. 1948'ın o sıcok yaz gününü diriltmek otanak dısı... Ama otuz üc yıl sonra o yaz gününe benzer blr boşka günü yaşamak her zaman olası... Ah. şu geclci dünya sıkmtıları şu hızlı geiış • gıdışler, şu oraya gıren zaman porcalorının verdığl tutukluklar!... Esnaf... Hur teşebbus sahibl.. (Yahut özel sektör) şımdl şapkayı önüne koyup düşünmelıdir. <Bu devlet bize, lıberal slstemln en uçsuz bucaksız hürrıyetlerinl verlyor. Belkl de son şansını veriyor.. Oyleyse bunu nasıl kullanalım'' » Yanı?.. «Darbogazı aşarken, millete ve rejıme olan vecibelerımızl nasıl yenne getırelım? .• Baksanıza, adam. bas bas bağınyon «Ekonoml bazı kurtlara teslım edılmıştir» dıyor (.. ) Cevap vennız efendıler «Sız kurt musunuz?» «Bu mılleti 9 yiyecek, parçalayacak ve yutacak mısınız » (.. ) Bilumum ış erbabı, lütfen cevap vennız «Ne iş ya pacaksınız? Soygunculuk mu, vurgunculuk mu'.> Bana değıl, ona cevap veriniz. Rauf TAMER (Tercuman. (3011980) BİR BAŞKA TEPKİ: GENEL GREV Toplumumuzda genel olarak «tepkıslzlık» egemenllğinl sürdürurken DISK'in ören'dekı genış toplantısından genel grev kararı cıktı DISK yönetıcılerı ekonomık kararların emekcilerın sırtına bındırdığı yüklerın yanı sıra siyasal gelişmelerden duydukları kaygıyı dıle getırlyor ve genış kıtlelerın tepkısını yansıtmak ıcın ceşıtll eylem bıclmlerıne basvuracaklarını acıklıyorlardı DISK'In başvuracağı eylem b'cımlen genel grevden konferanslara kadar gldtyordu Evet. çenış kıt'eler «blrılerin'n bırşeyler yapmasını» beklıyordu ve yuzbınlerce insan CHP'nın artık umut olmaktan cıktığını sandık başına gıtmeyerek göstermek istemışti Ama siyasal önderlıkten yoksun olan Türkıye ışcı sınıfının orgütlendığl ıkl büyük konfederasyondan bırının başını cekmeye kalkıştığı böylesıne büyük boyutlu bır toplumsal mucadele, bu verilerle ne ölçude başarılı olabıhrdı? Göklere Çıkaracaklar... 26 ocak günlü TERCÛMAN* da Nazlı llıcak, ıcesur odım ları» pek lylmser bir bakıs acısıyla karşılamodı: «Sütten ağzı yonan, yoğurdu ufleyerek yermiş. Bu yüzden, peşın parayı görmeden sevıne mıyor, ıstıkrar yolunda atılan «cesur adımları» olumlu neticelerinı almadan olkışlayamıyoruz. (...) Şimdi fuel oil'sız lıkten titreyen vatandaşın kar şısına gecip bazı yazarlar dıyor kl: «Tuvalet kâgıdı bulunu y o n Aynı yazarlar, hayat pahalılığının ateşten gömlek gıbl sardığı dar gelirll memur, ışcı ve emeklınm «bok artık pıyasa da ampul var» dıye yüzünü gül dürüyorlar (!). Belki bu kımseler istıkrar paketını göklere cı karacaklar, mılyonları alt alta toplayıp mılyarlarca dolardan bahsedecekler, ıcesur ve kararlı» hükümetı övgü yağmuru na tutacaklar. Sütten ağzı yanan yoğurdu ufleyerek yermiş. Bu hükümetı ancak gercek ba şarılarını gordükten sonra, ka ranlık tünelın ucuna yaklaştığımız bır onda samlmiyetle kut lamak Isterlz.» llıcak'ın sözünü ettiğl ya zarlardan bıri de Ahmet Ka baklı mıydı? Aynı gün, aynı gazetede şunları yazıyordu «Yüzde 45'i aşan devaluasyon ve blrcok kalem malda iki katı aşan zomiar yapılmıştır ve yapılacaktır. Bu devaluasyon ve zamların bir faydası varsa' Bulunmayan nesneler bulunabılecektır ikincl bir nok to: Son yıllarda ıbulunmazta karışan thtiyac mallarını, karaborsa fıyatlanndan belkl biraz daha ucuza. kendı carşılarımız da bulabıleceğız > Sonumuz Hayırlı... 6 sayımızmbasımı, . kağıtypkluğu nedeniyle #gecıkıyor. Ukurlarımızdan, . abonelerimizden özür dılerız. MİMAKJK VE GÖRSa SAN«IAR DOCa AP organındakl ötekl yorumlardan da kısa alıntılor yapalım Aynı gün Yüksel Baştunc. kağıt ve gerec giderlerındeki artıştan söz eder ken şunları yazdı: «... Nasıl anlatacaktık cebln dekl parası 100 liradan bir anda 50 llraya düşmüş okuyucuya? Biz «Amme görevj yapıyorvız» derken bazı ayrıcalıklar tanındığı icln. bazı kolaylıklar gösterıldiğı icln katlanıyorduk bütün bunlara.. Ama artık blzl bu mesleğe Iten mürekkep kokusu, patronlorın burunlarını ve ceplerinl sızlatan ağır ve pahalı bir parfüm kokusu haline geldl Kısacası kokuştu sevgıli okuyucular Alkjh sonumuzu hayırlı etsm » Şu cumleler de Güngör Yerdeş'ın 28 ocak günlü yazısından: «Devaluasyon Turkıye'nin kur tuluşunu sağlayacaktır. Ama şartımız var: Gerekli tedbırler alınırsa... Ya olınamazsa? O zaman her şey arap saçma do necek, ne huzur kalacak, ne de doğru durust yaşoma.. Ne Adalet Partisi kalır, ne de ötekıler. Bu kararı alan Adalet Partisi hükümetıni Japon ıntihar pılotlarına benzetıyorum. Onlar. mutlaka ölüme gıttiklerlnin farkındaydılar. Gemılere yoklaşıp, cakılırlardı ortasına . Adalet Partlsl hükümetı bu son kararlarıyla sadece (ÖLUMU GÖZE ALMlŞ)tır Ölmek değıl' Eğer şartlar aleyhte gelışırse öleceğınl bılmektedır Daha doğ rusu, her şeyln mahvolacağının şuuru icindedlr. Ama Adalet Partisi ölmek değıl, Türklye'yl alarak sırtına ucmak, ucmak ve ulaşmak Istemektedir batıya...» devaluasyon da mecburi Idi» yargısına vardı Aynı gün Gü nerı Cıvaoğlu ise «Bu model tutarsa» başlığı altında şoyle dedl «AP hükümetlnın bu kesln ve kararlı uygulamosı. Türkiye' de bır tartışmaya da cevap ge tırecektır. AP sosyal, ekonomık, sıyası acılarda, yanı bütün boyutlarıyla batıya tam dö nuk bir model ortaya koymakta, öyle bır modelın icmdeki devletci ve mudahalecl unsurları ayıklamaktadır. Böylece. sıstemın ne derece tutarlı. ne dereceye kadar Türkıye gercek lerıne uygun olduğu yolundaki tartışmalara yozlaştırılmamış, deıenere olmamış pur bır model ile cevap gelecektır Model tutarsa, sanırız, pek cok baskı tedbirlerınden cok daha soğlam güvenlı ve demokratık bır metodun uygar ve coğdaş ba şansını yaşayacağız Bu şans lyı kullanılmazsa, Turkıye'nin hangı macera yörungelenne kayabıleceğıni şımdıden gormek mumkun değıl» Kurtulmuş mu?.. Hükümetın «kerhen» destekcısi MSP'nın «muhalefet» ıne de blr örnek 30 ocak günlü MILLİ GAZETE'de Atılla Özdur yazıyor: «Derrırel Batıya bağımlı dün ya gorüşü acısından atılması gerekli olan odımı atmış ve Işın ıcerısınden şımdılık kurtulmuştur (...) Bu hareket acıkca şu gerceğı ortaya koymaktadır Türkıye, Batının ta hakkum kıskaclarıno daha bır yumuşak inlşle boylu boyuna teslım edılmıştır (...) Mılletlmızln Islamcı şuurunu etkı oltına almak isteyenler, olanca adılıklerıyle devolüasyonu şirın göstermeye calışacaklardır De valüasyonun ardındakı desteğln aclığımıza. ışsızlığımıze ve anarşimize deva olacağmı ya za yaza bıtlremeyeceklerdır Böylece 1980 yıh kurtarılacaktır. Ya 1981 ve sonrakıler?» DIŞTA AFGANtSTAN VE SPOR Sovyetler Bırliği ve onun desteğındekl Bobrak Karmal yönetımının Afganistan'dakı ıktıdarının bugunden yarına yıkılmayacağını; tum Batı'nın cok sayıda ücüncü dünya ülkesının ve Çın'ın maddı manevı desteğındeki dlrenışcl gerıllaların bır Vıetnam yaratmo olasılıklarının cok uzak olduğunu artık herkes kabul edıyor Bu nedenle Botı ve müttefıklennın saldmları Sovyetler Bırlığı'nın şu andakı en gücsüz noktasma Moskova O! m pıyatlarına yöneldi Batılı tüm propaganda orgonları bu Olımpıyatların genış bıcımde boykot ©dıimes' /onunde cabalarını sürdurüyorlar ve ABD 8aşkam Carter'ın do aynı yondeki cıkışmdan bu yana epey guc kazandıiar Ancak Moskova Olımpıyotlannm bu yıl bovkot edılmesı nın, bundan sonra bu en büyük spor olavmı «ıkı başlı» duruma getırmesınden cekmenipr henu? coğuniukta Bu arada Butto'yu devirdıkten sonro Boh tarafmdan «kerhen» ve «mecburen» destekienen astıâı zamon da epeyce antipatı topiayan Pakıstan Devlet Başkonı General Zıyo Ul Hak Afgamstan oloyından bu vano tum Batı'nın gözbebeğı oldu Islamabad'da topianan Islam Konferansının somut sonuclarından bır f de Sovyetler Bırlığıni kınamak dışında Zlya Ul Hak'ın yenı maddı yardımlar sağlaması oldu Uzun Soluklu Atlctler!.. MHP orgonı HERGÛN, kraldan cok kralcı kesılerek «Çaresl yok, kemerlerl sıkacağız» manşetl altında ekonomık kararların yararlarını (') sayıp doktü ve şöyle dedl: «Türkıye'nln lcinde bulunduğu durum gozönune alındığında, yetkilılerin belırttığı gıbi. kemerlerl sıkmaktan başka care yok. Ferahlık icln. ekonomık^ blr rahatlığa kavuşabılmek ICln, mutlako tasarrufa yönelmek, bu arada sanayl dalında da uretımı artırırak gerekıyor» Ancak. Hergün yazarları «ıiımln bır muhalefet yapma nın daha uygun olacağı kanısına varmışlar ki, 29 ocak VEFATLAR IÇİN Aa lOnlertnlz) paylasan tSLAM CENAZE tSLERl blr telefonla emrinizdedir Gaîeto llanı ve umunı muarneleler doktor raporu defln nıhaah hatiro du&sı devlr dualan helva sekeT Isleri yapıhr Hassasiyetle ve UtlzUkle Ijlemlerinizl denıhte eder İRAN: BtRKAÇ İKTİDAR Iran Cumhurbaşkanlığı secımı yenl düzen yolunda önemli bır adım oldu Oyiarın yuzde 70 ınden fazıosını olan Benısadr'ın da ılk demeclerınden bın ulkedekı bırkac başlı ıktidar oloyıno ılışkındi Tahran'dakı ABD Elcıhğının Işgall konusjndo oljmsuz tutjrrıunu daha once de açığa vurmuş olan Benısadr. bu kez Cumhurbaşkonı sıfatı İle eyleml sürdüren oğrencılen kes'n bır dılie sucladı Öğrencılenn yanıtı ise «Bız yalnız Humeynı'den emır alırız» oldu Iran'do bırkac başlı ıktıdnr e' va da gec teX bnsiılığo m<i rgpnecek Amo bu tek boşiı yönetımın adayları hâlâ bırbirlerını koliomakto devam edıyor İSLÂM CENAZE İŞLERİ TEL: 47 20 06 40 68 86 NOT : Bfltün muameleler Işletmeye alt olmak üzere vurt Içl Turt dışı vurt dısmdar vunto cenaze nakli vapılır Günün her &iaün<Je emrtnl> dedlr Model Tutarsa... Nazh llıcak, ılk «ezlkliğinden» sıyrılmayı deneyerek 29 ocak günü «Bu zamlar da Cumhuriyet