Katalog

İKt tyat artıştarmm gemi azıya aldıflı ber *nemde eşel mobil (echelle mobıle) gündeme gelmiştır. Yıne oyle o l d j . Aciıan ekonomik önlemler paketınden büyuk orandakı fıyat artışlarıyla blrlıkte eşe! mobıl de cıkıı ve yenlden gun darre geldı. Sayın Başbokan, arkasından Erbakan söyleşılerının hemen hepslnde söz konusu slstemı değindıler. Hatta Sayın Demırel değınmenm de oteslnde uygulayacağını açıkladı. Gerçekten, fıyat kontrol komltesinln işine •on verlldlkten, kamu kuruluşlan fıyat saptamo polıtıkasında pıyasa koşullarına dönecek kadar lıberaıleştıkten sonra, ücret ve maaşlarda bu günku katı durumu savunmak kolay değıldı. Artan fiyatlarm aynı oranda ücretlere yansıtılocaflma kışıleri Inondırmak zorunlu Idı. Çunkü. f l yatların donemsel artışından süreklı artışına geçerken toplu sozleşmelerle ıkı yılda bır ücretlerın, katsayılanyla yılda bır maaşların artmasını kabullenmek, en azından bu ikı kesımın tepkisinl floze almak olacaktı Hıc bır başbakanm goze alamayacoğını sayın Denirel de alomadı. Eşel mobıl sıstemını gundeme getirerek savunmaya geçti Gerçekten yapılabılecek başka bır şey yok tu. Sürekll fıyat artışlannm sabıt gelırlerı törpü lemesl ancak ındekslerle (eşeimobıl) lle önlene bllir. Söz konusu sıstemın uygulanmasınin fiyat ve ücret artışlarında eşlığın sağlanmasındon başka yararları da vardır. Indeksleme öncelikle porosal değll de reel ucretlerin gelışimınl sergl ler.. Öbür yararlarını bır yana bırakırsak bilo. porosal büyüklüklerln cekicılığinden işcl ve işcl temsilcilerınl Icurtarmanın yararı, uygulanmasım Istemek lcln yeterli nedendır CUMHURÎYET 14 ŞUBAT 1990 F olaylar ve görüşler YÎNE EŞEL MOBlL! Dr. Ersoy AKINCI (Hacettepe Üntversltest öğretbn GörevHsfl tış oranını Ocret ve maaş artışlarına otomatlk olarak yansıtan bır sistemdır. Sısteme Işlerlik getiren esasda fıyatlar gertel düzeyındekl artış ooiııannı sağlıklı blçımde saptayan göstergeler, yanl fıyat mdekslerıdır. Sayın Başbakanm uygulanmasına hemen başlanacağını açıkladıkları eşelmobıl slstemınde hangı Indeksler kullanılacaktır^... Tlcaret Bakanlığı Konjonktur ve Yayın Müdürlüğunün Ankara'da rremur, Istanbul'da işcl aileleri içln hesaptamokta olduğu geçınme Indekslerl mı?.. Yoksa, Bcşbakanlık Devlet Istatıstık Enstıtüsü'nün on bır II Içın hazırlayıp. ıkl ay gecıkmeyle yayınlodığı tüketıci fryatları indeksl mı?... Bır de İ8tonbul Ticaret Odasının yarı resmi ağtrlıksız olarak geometrik ortalama lle hesaplamakta olduğu İstanbul Ücretlller Gecinme Indeksl varIşveren temsllcıierı tarafından düzenlenen bu son indeksı kullonalım diyen cıkarsa Işçi temsflcilerı ne yapacaktır Indeksler sağlıksızdır Bize kalırsa, bunlordan hangısi kullanılacak olursa olsun bılımsel anlamda sonuc alma olanağı yoktur. Örneğin, Ticaret Bakanlığı Konionktür ve Yayın Müdürlüğünun geçınme indekslen hem resml, hem de O E C D . Yayınlannda yer verdlklerl İçln kullanılacoğı ılk akla gelenler olacağından ele akJığımızda, ındekslerın tam 41 yıi öncekı bır Işçi ailesınin, (Ankara'da memur), aylık harcamaları gozonüne alınarak duzenlendığini görürüz.. indeksı çeşıtli yönlerıyle yakındcn incelediğlmlzde bır eşelmcbıl sistemınde kullanılomayacak denM esk' ve günümüz ışçi ailesınin geçınme düzeyınl yansıtamayacak değın dar kapsarrlı olduğunu an larız İndek6ler Kapsam Yönunden Yeteralzdk: argıtayımız, yılda Iki yüz bm karar vermektedır. On beşl hukuk, dokuzu ceza olmak üzere ylrml dört daıresl vardır. Bu durumuyla Yüksek Mahkememlz, sıstemierınden esınlendığımiz on beşe yakın Avrupa devleti yargıtaylarının verdiklerl kararlar sayısının toplamından kat kat fazla işl hükme bağlomaktadır Sözgeümı, Isveç Yargıtayına 1977'de 92 iş geimlş ve karara bağlanmıştır Bu rakamda bıra kınız yüzbınler hanesınl, yüzler hanesi bile yoktur Söz konusu ındeksler 1941 yılındo tamamlanon aıle butçesı anketlerınden yararlanılarok saptanan 85 maddeden oluşturulmuştur. O yıldan bugüne. kışilerın gunluk gereksinmelerı ve bu malların aıle bütçesınde kopladığı alan büyuk değışıklıkler gostermış olmasına karşın ındekste hertıangı blr yenılemeye gıdılememıştır. Oysa, o gun varlığı bıle bllınmeyen bırçok tüketım maddesı, bugun Işçi alle bütçesının baş koşesınde yer almaktadır. örneğin deteqan fıyatları sabun flyatlarından oldukça forklı oranlarda değışım gösterlrken, temlzlik maddeleri, ırvdekste. aylık 2 5 kg. beyaz sobunla temsil edilmektedır. öte yandan sade yağ, bugün Işçi ve memurun sofrasından bütünüyle kalkmış olmasına karşın T B geçınme indekslerlnın gıda maddeleri bölumünde önemll bir ağıriığa sohlptır. Ampulden soz edılmezken, Ankara ve İstanbul geçmme ındekslerınde lamba şışesmın fıyatı, bundan trtrkaç yıl oncesine kador güçlükle bulunup işlenmekte idı Bugun artık, ındeks yapımcılarının aynı güçlükle karşılaşmadıkları kanısındayım. Kap kacok fıyatlarının hâlâ. bokır tencere, sahan ve kalaylama fıyatları ile temsil edılmekte oluşu indekse olon güveni sarsmaktadır. Bir başka örrvek. yaş sebze ve meyve tüm gıda maddelennın 1/12'sı oranmda götürü olarak hesaplanmaktadır. Bir gunden obur güne farklı fıyatlarla aıle bütcesıni etkıleyen soz konusu madde fryatları ötekl besin maddelerıyle aynı yön ve oranda değıştığl vorsayımı ıle hesapkınon ındekslerle reel ücretlere ulaşmak konımızca olanaksızdır. indeksın kapsam açısından bir başko onemlı yetersızlığı de. 1963 yılırta değln konut kiralorının tüm aylık harcamaların % 6'sı kadar düşünulmüş. bu tarıhten sonra do Indeksten bOtfSnöyte eıfonlmfş ehncsındooV. Dayanıktı tuketım mallarınm hıç temsil edılmedığı. aydınlatma ve ısınma gıderlerının gazyağı. artık işçi ve memur ailelerının ısınmoda değıl. tüccar ve sanaylcilenn pıknık sofralannı süslemede kullandıkları mangal kömürü ve koka bOyük ağırltk verılerek hesaplanan bu indeksler çağ dışı kalmıştır Konut kıralarının en ust duzeydekı memur maaşının üstune çıktığı ve artış oranlarının bır yıldan dığer yıla % 20 olduğu ınsoflı yargıçların kararıyla sabitleşlrken, klrayı ıçermeyen bu ındekslerle eşel mobil siste|nl uygulanacoksa, b'zım söyleyecek pek şeylmız kalmaz. Ya da «ıhsan Istemez ucret ve maaşlorda da "bırakınız yapsınlar bırakınız gecsinler" sıstemınl uygulayınız daha iyıdır» derız Fıyat Derleme Yöntemi Hatalıdır Ankara'da Ulus ve Samanpazarı cıvanndo belırlenen btrer dükkândan, 5 ve 20'sınde olmak uzere, oyda ıkl kez derlenen fıyatların ortaiaması alınmaktodır. Günumuzde Ankara içın ozellıkle, gıyecek ve besın maddelerınde büyük mağaza ve pazarlar ağırlık taşırken, 1938'lerın alış verış merkezi olan yörelerden derlenen fıyatlarla düzenlenen Indeks memur ve Işçilerın geçım düzeyınl yansıtamaz. İstanbul içın fıyat derlemelert, İstanbul Ticaret Odası aracılığıyla yurutulmekte olup, Bokanlığın denetımınden yoksundur. Fıyatları derleyenler konuya ilışkın eğıtım görmediklerı gıbi, indeks kapsamına gıren mallar konusunda da bilgl sahibi değıldırler. Yapılacak hatalar indeks sonuçlorını önemlı ölçüde etkıleyebilır. indekslerln yayınlanmasındakı gecıkmeler de gözden ırak tutulamaz. Bu, başka Indeksler içln de geçerli olan sakıncalı yapıdan başka, ülke çapında bır bütün olarak saptanacak olan maaş ve ucretler Içın bötgesel esaslı Indeksler kullanmanın günahı uygulayanın olacaktır. Vietnam ile Türkiye Arasmda Bir Sarkaç.. Bir idl Amin vardı. Ugonda'nın bu Irikıyım Devlet Başkanı bütün dünyada llerıgeri konuşması ve atıp tutması ile ün kozanmtştı. İdı Amın şlmdı nerelerde? Kimse bılmiyor. Kendı gıtti, ısmi kaldı yadıgar... Ancak, İdi Amın'den arta kalan yalnız adı değıldlr. Blr devleti yonetmeye sıvanmış kişınin söz soylerken gırtlağın dokuz boğum olduğunu unutmaması gereğı bay Amın'le blr kez daha vurgulanmıştır. Az konuşmak ve soyledıği sözu tartarak konuşmak, kışiye her zaman yarar getırmıştır. Bu yöntemın tersını benımseyenler de hem kendılerıni, hem çevrelerlnl zor duruma düşürmüşlerdlr. AP'nın kuruluş yıldönümünde konusan Suleyman Demlrel'ın laflan da bu ölçüler ve kurallar içınde hıc bır çuvala sığamayacak bır mızrak gıbıdır. Son yıllarda her ağzını açtığında Inciler üreten sayın Başbakan, demiştlr kl: « Ülkeyi Vıetnam'a cevırmek Isteyenlerın burunla^ nnı sürtmezsek namerdız » Ilk bakışta Vıetnam'la Türkiye arasında blr benzertlk ve yakınlık çızgısi çeken bu sözün «uslubuı blr yana, anlamı nedir? • Bugün Uygulanamaz Gerçekten, fiyat artışlorının doruğo yaklaştığı devrelerde, ozellıkle sureklılık kazandığı do nemlerde, parasal ucretler de büyük sayılora erlşmektedır. Bırbirini Izleyen toplu sozleşmelertn getlrdığl yenl artışlar Işçi yaşantısıno hlc bır katkıda bulunırazken korkulu boyutlaro ulasarak, bu kesımın pazarlık gücünü büyuk olçüde azaltmoktadır. Toplu sözleşme sırasında ulaşılan parasal boyutlaro bakılmoksızın doğrudan reel ucretlerin gozonüne alınmasını gerektirecek olan ındeksleme (eşelmobıl), tarafları büyük soyıların aldatıcılığından kurtaracak, böylece ücretlerde de fıyatiardakı ortış sureklılığı sağlana bllecektır. Ancak, Indeksleme Için elde sağlıklı verllertn bulunması gereklr. Eşelmobıl, fiyatlardakl ar Vietnam Wr utiMoi kurtuluş savaşmı yokın tarthte boşarı ıle noktaladı. Tüm dünyanın hayranlığını ve saygısını kazanan bu ulusal savaşın, blzlmkl ile koşut çızgilerl vardı Kısaca anımsayalım: 1) Bızim ulusoi Kurtuluş savaşımızda Anglo Amerikan emperyalızmıne bağlı bir kukla hükümet kurulmuştu. Satılık istanbul hükümetine karşı Ankara'da Mustafa Kemal Pasa'nın hükümetl ve uşak Babıall reıımlne karşı bağımsız Ankara rejimi oluştu Vietnam'da benzer çizgılerl görüyoruz. Satılık Saygon hükümetine karşı ulusal bağımsızlığın merkezi Hanoı. halkın haklı savaşını yürütüyordu. 2) istanbul ve Saygon hukümetlerl, Amerlka'ya, ingıltere'ye, özetle batı kapıtalızmının emperyalızmıne dayanarak kendı halklarına karşı ıhanetın savaşını surdürmüşlerdir. Buna karşı Ankara ve Hanol hukumetlerl Sovyetler'e dayanarak ulusal bağımsızlık savaşı denilen yöntemi hayata gecirmlşlerdir. 3) Her Ikl bağımsızlık savaşından kapitalizmtn env peryallzmlnin «bumu sürtülmüş» yabancı işgal kuvvetlerl ile yerli Işblrlikçilerl yenılgıye uğratılmışlar, denız yoluyla ülkelerlnden kaçmışlardır. Her Iki kurtuluş savaşından sonra Türkiye'de ve Vietnam'da bağımsız devietler kurulmuştur. Ve tarih her ikl ülkedekl ortak zaferi, mazlum ülkelerin zalımlere baş kaldırışı olarak altın kalemle sayfalarına yozmıstır. Sonuç Bu kısa eleştırıden sonra, hemen bellrteyelım kl, dedıkoduya yol açabılecek dış etktler de soz konusu olaDilır Indeks yapımcılığı polıtıkadan etkilenmeyecek bılgılı ve yureklı kışılerin Işıdır. Bakanın oksurmesı ıle değışebilecek Indeksler, musteşarın aksırmasıyla ürkecek bürokratlarla eşel mobıl sıstemi uygulanamaz. Soz konusu sıstemın uygulanabılmesl ıçın, tüketıclnin ödediği fıyat gelişımlerlnl sağlıklı blclmde yansıtacak geçınme ındekslerı duzenlemek zorunludur. lâm hukuku yaratıcı dinamlzmıni yıtırmış, o yüzden de bugun bır cok İslâm ulkelerınde yerınl çağdaş yasalara bırakmıştır Daha doğrusu bırakmak zorunda kolmıştır. Oysa, İslâm hukuku uygarlığın gereklerlne ve çağdaş değerlere gore yaratıcı bır yorumla ışlenseydl, kuş kusuz, bıreytoplum dıyalektiğinl bağdaştırabılecek, belkl de blr cok sorunlar bugün daha kolayca çözümtenebılecekti. örneğin, ıDinde zorlamo yoktur » (Bakara, 256), tSizın dlnlnız sıze, benım dlnlm bana» (Kâfirun, 6), fSlz dünya Işlertni benden lyl billrslnlz.» (Hadıs) dıyen blr hukuk şlstemlnin kıvrımları arasında, pekâla laylklik ilkesi cağın gldişi doğrultusu bulunup jjelıştirılebillrdl Bu olgudan cıkarılacak ders kanımızca şudur: Ne denll llerl olursa olsun, yaratıcı olmayan ve uygarlık değerlerlnl savsaklayan her hukuk sisteml cağın gerisinde kalmaya ve günün bl rınde gereksinmelere yanıt verememek durumuna düşmeye mahkumdur. O yüzden, Yargıtayımıza bu yaratıcılık karakte rini sağlamak zorundayız. Blzce bunun yolları da şunlardır: 1 örgütsel düzenleme: Ost mahkemeler kurulmalı Yar gıtayı kazanmalıyız. Hukuk sıs temlerl bır bütündür. Hukuk dışı gerekçelerle bu bütünlüğü bozamayız x Benlmsediğımiz botılı 8istemlerln hepsinde üst mahkemeler vardır. 2 Yöntemsel düzenleme: Yargıtay, maddî olayı değıl, hu kuksal tanıyı (teşhısı) yargılamalıdır. Maddt olayla hukuksal tanıyı ayırmadaki güçlük, bu duzenlemeye gıtmemenin ozru olamaz 3 Entellektüel düzenleme: Hukuk kavramlarının ve ilkelert nın kapsam ve sınırlarını belırle yerek, dınamık bır kavramlar Içtıhadına yonelmeliyiz. Hukukta değişmez değıl, aşılası kavramlar ve ılkeler vardır. örne gın, Anayasa hukukunda, «ulu sal egemenlıkı kavramı, eşitlık ve özgurlüğu gerçekleştırmek isteyen yaratıcısı Rousseau'ya Ihanet ederek, uygulamada coğunluk dıktasına yol açtığı için başlangıçtaki cekicllığini yıtırmiş, yerınl azınlığa çoğunluğa dönüşme olanağı veren ve dolayısıyla özgürluğü gerçekleştl rebılen «halk egemenlığıt kav ramına bırakmıştır Ceza huku kunda ikiyüz yıl önce Muyart de Vouglans'ın savunduğu Işkence, hic değılse kuramsal açıdan tarıhe karışmıştır. «Yasa yı bılmemek özür sayılmazı Kuralı coğu çağdaş yasalarda eski genel geçerlığıni ve gucünü yıtırmış, orneğın son Fransız Ceza Yasası tasarısına alın mamıştır. Örnekleri çoğaltmaya gerek yok. Sonuç olarak şoyle dıyeceğlz: Ister en gelışmiş ülkede, ister en llkel bir kavimde doğmuş olsun, uygarlık ve kültür açısından her insan sıfır yılında doğar. Şanslar değişlktir. Ancak, akıllıca blr yontemle şanslar eşıt kılınabıllr. Özetle, çağının değerlerıne sarılarak ılerleyen kışıler ve hukukçulardır kı, çağdaş ve yaratıcı olabl lırler. Örnek yargı kararları mlrasyedılığınde yaşama kavgası veren bır huküksa yaratıcı olamaz. Içe dönuktur, duragandır. Toplumdan kopup atomlaşmaya ve yabancıtaşmaya mahkum dur. Bundan kurtulmanın yolu. hukuksal sorunlan çozmede ye tersız kalan biçlmsel mantıkla yetınmeyerek, suçları ve olayla rı. hukuksal kavram ve llkelere dayonan hukuk blllncinln yönett ğı bır mantıkla yorumlamaktır. Bu mantığın adı. Mevlâna'nın dedlğl üzere, donmadan bulamadan akmanın hoşluğunda, tum yargılan yeniden yargılayan, hukuk mantığıdır. Y Izmir Meydan Savaşı! OKTAY AKBAL îzmir'de blr meydan savaşı venlıyor Evet bunun adı tam bır «savaştır Kım veriyor kıme karşı verıyor? Işte sorun burda . Turk emekçısıne. halkma karşı yüz gunluk olduğunu kendj agzıyla soyieyen azınlık ıktıdarmın bu ıldekı valısı, Emnıj et Mudurü. MHP eğılımlı yönetıcılen, milıtan zorbalarla. TARIŞ'ın on bm emekçısi arasında girişilen bır kıyasıya, bır boguşmadır bu .. Daha dogrusu blr kıyım1... Tam anlamıyla bır ışçi, bır halk kıyımıL Radyolardan, televızyon ekranlanndan, gazete baslıklanndan görunen, emekçı halka karşı zorba bır yonetımın gıriştığl baskı ve kıyım eylemı. . Ne yazık kı bu baskı ve kıyım eylamında emnıyet guçlen, hatta jandarmas» da araç olarak kullanılmaktadır. Kısacası emekçi Türk halkı bırbınne kırdınlmaktadırl... îşın gerçeğı parababalannın. Iktıdarda olmasıdır. Bir ışveren sendıkasının başkanı bugün Başbakanlıgın gerçek «başı» durumundadır. Her zaman, her yerde görulen emekanamal karşıtlıgı açık 6avaşım halıne getırılmış, kıyasıya bır gınşım baslatılmışür. Anamalcı ıktıdann ük ışı «teröru dur•^urmak» bahanesıyle tum ıllenn valılenni Emnıyet Mudurlennı degıştırmek otaıuştur. Anayasal çızgıdekı gorevlıler bır yana alınmış, yerlenne söz danleyecek kımseler getınlmıştır Izmır'de gunlerdır surup gıden nıce ölümlere acılara Işkencelere onanlmaz duşmanlıklara yol açan savaş durumu bu Vımselenn ışıdlr. TARIŞ'te dönen oyunlar apaçüctır. Daha MC dönemlennde bu ısletmeiere MHP mllltanlannın dolduruldugu, bu fabnkalann bir çeşıt mllltan k»yırma ve toplama yuvalan haline getınldıği, genci eylem üssu yapıldıgı herkesce bilinlyordu. O kadar ki, bu MHP'lileşlirme çabalanna karşı îzmır'ın AP ilen gelenlen, hatta şundıkı hukumette Spor ve Gençlık Bakanı bulunan Bay Talât Asal bıle karşı çıkmamak zonında kalmıştır. 22 aylık CHP ıktıdan donemınde TARIŞ'te yuvalanan aşın sağa mılitanlar buyuk ölçude temızlenmış, bu Işyerleri gerçek emekçılenn ehne geçmiştı yeniden .. Ne zaman kı Demırel Başbakan oldu. «örtulü MCnin MHP kanadı yeniden TARİŞ te ve buna benzer işletmeler de egemen olmaya kalkıştı, ışte o zaman yenı iktıdarın atadıgı Valı ve Emnıyet Müdurlerinın kışılıklen de ortaya cıktı.. Meğer «terörü» durdurmak amacıyla yapılan bu atamalann gerçek amacı, teronı daha da arttirmak, azdırmak, korükJemekmiş'... TARIŞ'te istenen nedır? . Duzenh bıçımde uretiın yapan bu işletmelenn tüm ışçileri değiştirllmek. yerlenne yeniden eski ve yenı aşın sagcı mılıtanlar alınmak ıstenmektedır. On bınden çok emekçı açhfa mahkum edılecek, ışsız bıraküacak, MHP yanlısı olan ya da olmak zorunda kalan bır o kadar ışçi alınacak Sorun bır kaleyı ele geçırmektır yenıden'.. TARIŞ'ı bir gencıhk ve faşızm üssü haline sokmaktır' ^oksa durup dururken on bınden çok ışçının anlaşmasını bozarak onlan sılah zoruyla ışyerlerınden ıte kaka atmak. yerlenne yenilennl almak başka anlam taşır mı?... Vali ve Emnıyet Mudurunun yukardan gelen buyruklara körükörüne boyun eğerek polıs ve landarmayı zırhlı araçlarla ışçının daha dogrusu yoksul halkın üstüne salmalan elbette kı ekmek kavgası veren emekçılenn tepkısiyle karşılaşacaktı. Bunu önceden görmek o kadar zor mudur' . Elmden ekmeği alınmak isteyen yoksul insanlarm dırena hesaba katümaz mı?.. Izmir Beledlye Baakanının açıklaması Ügiaçür. Alyanak tüm mahaUe muhtarlanaa bir genelge göndererek bu günlerde Izmlr'e gelerek kıralık yer arayanlann ve yerleşenlenn sayısını sormuştur Evet, bu kış günlerınde yurdun Doğu, Güneydoğvı bölgelerinden Izmir e yıgın yığın milıtan getirilmiş tır. Militan gıbı görunmeis zorunda olan ışsiz halk çocuklanl . Size ış, para. ekmek vereceğiz dıyerek. onlan kendileri gibi naik çocuklanyla karşı karşıya getırmek korkunç bir gaflettır, hıyanettır. Izmir'ın yali ve Emniyet Müdılrlen bu davranışlannın hesabını vereceklerini bibnelidlrler» Hukukta Yaratıcılık YARGITAY'DA İŞ ARTTIKCA YENİ BtR DAtRE KURUYORUZ. YARGITAY'IN TEKLİĞİ İLKESİ VE AMACINA AYKIRIDIR BU YÖNTEM... • Bizde Iş sayısı arttıkca başvurulan yöntem. yenl bır daire kurmaktır Yargıtayın tekllğl IIkesl ve amacına aykın blr anlayıştır bu Kolay, ama sağlıksız blr çozumdür. Cunkü, daıre sayısı arttıkca, Yargıtay temel görevınl, lctıhadi hukukta bir orneklık (unıformıte) ve sü reklılik sağlama islevlerinl yerıne getirememektedir Aslında Yargıtayın bu ışlevlnl hepımtz bılıyoruz. 1730 sayıiı Yorgıtay Yasasının gerekçesınde de bu yansıtılmıştır Çünku, yasaların herkese eşıt ve birornek uygulanmalarını sağlayan ve dolayısıyla hukuk devietl lle cumhurlyetin başlıca nıtelıklerınden olan Anayasa'dakl eşitlik kuralını yansıtan bir görevdır bu. Ancak, temelınl Anayasada bulan bu görevi, ağır bir yük altında bunalan ve bunca daire sayısıyla bütünlüğü esasen örselenmış olan bır Yargıtayın yerlne getırmesl çok güc, hatta olanaksızdır. Tüm ülkeler, çağdaş hukuku Izleyebilmek ve yaratıcı olabilmek için, Yargıtaylarına akan iş sayısını azaltmaya calışırken, blz bunun tersınl yapmışız; üstelik onlar kararlar da çelışkıyı önlemek ve Yargıtayın butunlüğünü bozmamak tçın, daıre sayısını dar tutmaya calışırken, bız bu sayıyı <umuru ödiyeden» sayıp durmadan coğaltmışızdır. Işın one mınl yansıtabilmek İçln blr ornek vermek Isterım: 1930'larda, artan Iş sayısı karşısında. ış davalarına bakacak yenl blr dal re kurulması sorunu, Fransa'da yıllarca tartışılmıştır. (Vmcent, Procedure Clvlle, 1974, s. 168). Bu yapıscl bozukluğun önem II sonucu, Yargıtayımızm «olay lar lctıhadi» cemberınl kırıp «kavramlar ıctıhadı» düzeyıne yönelmesını ve dolayısıyla hu kukta yaratıcılığı onlemek olmuştur. öyle kı, her yıl onbinleri bulan bozma kararları. blr kac yıl sonra orneklık güçlerıni çoğu zaman yıtırmektedırler. Bunda, ınsanüstü bır güc harcayan, çoğu kez sağlıklarından olan Yargıtay mensuplorının bir sucu yoktur, Suç, yapıdadır, sıstemdedır. Gerçl Yargıtayımız, zamon zaman kavramiarı ve llkelerl cı kış noktası yapan kararlar ver miştlr. Ancak, bunu genelleştlrebılmek oldukça güçtür. örneğın Yüksek Mahkeme blr ka rarında tTek evlemden Ibaret olan kacmanın her iki sanığın nöbetlerl içınde ayrı ayrı olmuş Bayılmasına olanak bulunmadığı ve bır sucsuzun mağdur edllmesi pahasına blr suçun cezaloidırıiması adalet kavramı na girmeyeceğıne göre kaçma! nın hong sanık zamcnında olduğu saptanılmadan ıkı sanı ğın birden cezalandırı'mcısı ye rlnde değıldır» demlştır. (4 C. D 9 51946, 5118. 6043) Bu karar, «kuşkudan sanık yararlanır>. tsuçsuzluk asıldır» (Beraatl zlmmet asıldır) ilkelerlnln uygulamaya guzel blr yan sımasıdır Yine Yüksek Mahkeme, 1960 da, sucun konusu olan hukuk•al varlık (beneglurldlco) ve pa «If s0|e kavramlanndan yola cıkarak övünmesl bir koror varmistlrt cSuciar. klşilerı Sami SELÇUK Cumhurlyet Başsavcı Yardımcısı slne, yanl maddi vücut yapısı na karşı dovmek, yaralamak, oldürmek şeklllerlnden blriyle yahut ırz ve namusları aleyhıne şeref ve hayslyetlerıne yahut da malları aleyhıne Işlene bılir ve sonucu bakımından bü tün suça hedef olan varlığın sahibi bulunan bıri aleyhine ış lenmış demektir ve esasen hukuk düzenl, kışiyl korumak üze re kurulmuştur > Bu gerçekten güzel karar, aynı zamanda suç ları, saldırıya uğrayan hukuksai varlığı ve çıkart (menfaat) gözeterek, ceza yasasın da ayrı başlıklar altında sınıf landırmanın yasanın yorumlan masındakl öneminl de vurgula maktadır. (C G K 17 101960, 3936) Gerçı, Italyan cezacısı Antollseı gıbı pek az sayıda kıml yazarlar, bu ayırımın satt pratık ve akademık bır zorunlu ğa dayandığmı belirtmektedırler (Antolıseı, Manuale dl Dı rıtto Penale, Parte Specıale. I. 1972, s 2324). Ancak, aynı yazarın da teslım ettlği üzere, oğretıde çoğunluğun bırleştığı nokta şudur: Suçların yasal ayırımlarında blr çok çıkarı birden çiğneyen suçlarda (reatı plurloffensivl) yasa yapıcısının bu çıkarlardan hanglsine oncellk ve üstünlük tanıdığını gösteren blr anlam ve değer vardır Uygulamada bu savsak lonamaz Çünku, yasalar slstemleriyle blrlıkte yürürlüktedlr ler. (Pisapla, İntroduzione olloParte Speclale del Dlritto Penale. 1948, s 83, Toroslu, Cürümlerln Tasnifl Bakımından Sucun Hukukî Konusu, 1970. s 2161 örnekleri coğattmak olosıdır belkl. ama genelleştırmek olanaksızdır. Işte, bu ve benzerl kararların sureklıliğlnl sağlgmak Istıyorsak, önlemler almak zorundayız. Tersi durumda Yargıtayımızın yaratıcılık işlevl giderek yok olacak, çağdaş hukukun gerısıne duşülecek ve toplumsal açmazlar karşısında kalına caktır. Bizce, bunun tıpık örne ği islâm hukukunun başına gelendir. Blr hukuk sisteml duşu nünüz kl, adaleti sayısız ayetle rlnde temel ilke edınsin, fsanı (zan) uzere hükmü yasaklasın » (Yunus suresl, 36, Hucurat, 12), cgüzellikle tartışın » (Nahl. 125> dıyecek oranda özgurlukçu ve hoşgörulu davransın, töç almayıp guzellıkle bağışlayanlara cennet vaadinde» (All Imran, 136, Araf, 199, Hıcr, 85 Nur, 22, Şura, 43) bulunacak denlı bağışlayıcı, ve bırakınız Insanı, rüzgâra ve horoza sövmeyl bıle yasaklayacak ve «Tanrıya Imandan sonra en büyük erdemın insanı sevmek» (hadıs) (Rlyâzu's Sâlihin, 1972, III s 255257) olduğunu vurgulayacak ölçude Insancıl bulunsun. Nasıl olur da başat yanlarıyla böylesıne güzel bir hukuk slstemi, yirmlnci yüzyılın son çeyreğınde Suudî Arablstan'da Prenses Mlşanın taşlanarak öldürülmeslne (recm) göz yumabilmiştır? Hem de Kur*an'da böyle blr ceza öngörülmemesine rağmen Bunun yanıtt bızce şudur El Gazzali' den sonra, içtıhat kapısının bü yük ölçüde kapanmasıyla Is Ştmdl Süleytnan bey, AP'nln kuruluş yttdönümunde dtyor kl: « Olkeyl Vletnam'a çevlrmek istlyenlerin burunlarmı sürtmezsek namerdız» Acaba, bu talihslz sozlerln anlomı nedlr? AP*nin tüm sözcülerl ve kalemleri lle Vietnam savoşında Saygon reııminl tuttuklarmı bılıyor, anımsıyoruz. Süleymon bey, AP Genel Başkanıdır. Olayı nasıl yonımluyor? Türkıye'yi Vıetnam'la kıyasladığına gore böyle bir olayda Saygon hükumetımn politlkasını mı yeğleyecek, Hanoı hükümetinın politlkasını mı'' Bu sorular oydınlanmadan soylenen söz karanlıkta kolıyor^ ERDAL'a MERHABA Özgürlük, demokrasi, sosyalizm mücadelesinin yılmaz neferi, Yeri doldurulmaz dost, yurtsever avukat iyi insan, koca yürekli, Erdal ASLAN sana kurşım sıkan faşist eller özünde seni öldüremedıler. Anınla doluyvız, bize ışık tutarak yaşıyorsıın, yaşayacaksın. AVUKAT ARKADAŞLARI llhan DİŞÇİ, Yücel YEŞİLGÖZ, Akay SAYILIR, Günfer KARADENİZ Şükrü GÜNEL Mimarlar Odası Başkanlığından Mlmarlar Odası olağan XXVI. Genel Kurulu 1 mart 1980 cumartesı saat 1100'de Izmir'de aşağıda bellrtılen ve gündem uyarınca toplonacak ve 2 mart pazar 1980 günu caiışmalarına devam edecektır Sayın uyelerımlze duyurulur. YER Altınyunus Otell konferans salonu CeşmeIZMİR GÜNDEM: 1 Acılış, başkanlık dıvanı seçımı, 2 Gundemın uzerıne goruşme ve gündemın kesınleşmesı, 3 Açılış konuşması, Calışma raporunun ve denetleme raporunun okunması, göruşulmesı ve haklarında karar alınması 4 Genel Kurulca öngörulen komısyonların seçllmesl 5 Yenl dönem calışma hesaplarımn ve bütcemn göruşülmesl ve karara bağlanması 6 Oda yönetmelık değişıklıklerinln göruşülmesl v» karara bağlanması 7 Genel Kurul bildlnslnln göruşülmesl ve karara bağlanması 8 Oy ayırım kurulunun seçllmesi 8 Adayların belırlenmesi ve seçimlerln yapılması 10 Yenl yıl çalışmaları lle ilgill dilekler 11 Seçlm sonuçlarının açıklanması ve kapanış (Cumhurıyet. 856) T.C. Karadeniz Teknik Üniversitesi Temel Bilimler Fakültesi Dekanlığından Fakültemlz Bölümlerlne 1750 ve 1765 sayıiı yasaların ilgill maddeler! uyarınoa Doçent, Aslstan ve aslstan kadrosu karşıhk gösterilerek Araştırma Görevlisl ve 3. derece Fokülte Sekreterliği kadrosuna Fakülte SeKreten almacaktır. Isteklılerfn S. Mart. 1980 pazortesl günö meeal saat! sonuna kadar özgecmışlenni bildlrtr reslmli blr dllekce ile Fakültem'z Dekanlığına mörocaatlan Han olunur Bölüm Adı Bllim Dalı Kadro Onvonı Adei Matematık Lrygulamalı Matematlk Doçent 1 Flzlk Fizlk Aslstan 1 > ı Araştırma Görevlisl 3 3 D Fakulte Sekr 1 Aranacak Şartlar Asistan KTO Aslstan Yönetmeliğl ger« karikatüılç t&ıeme »dres» : lUrikattt» Muıeu flınce Yük. Müh.. Müh. veya muadıll unvona (mastır) sahlp olanlor ve 35 yaşından gün almamışlcr tercıh edihrler. Fak. Sekreterl : mezunu olmok, 1 Fakulte veyo yökseit oVul Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanlığından Fokültemizln Eğıtımin Sosyal ve Tarlhi Temellerl bölumünde boş bulunan profesorluk kadrosuna atama yapılacaktır Istekhlerln gerekli belge ve yayınları lle blrlikte 25 çubat 1980 pazartesi gunü 17.30'a kadar Dekanlığa başvurmalan duyurulur. 2 Enaz yedl (7) yıl devlet Wzmetlnde bulunmu» olmak, 3 Sekreterlllc görevlnln fl«»•ktlrdığl mali konuları v» pereonei yonetlmlni yeterl kodor bllmelt. (Basım 11193) 848 (Ba»ın: J1207) 347