Katalog

SEKİZ CUMHURtYET 4 EKİM 1980 13 tarihten 810 ay kadar sonra 1953 yılı mart başlannda Başbakan Menderes, Dışişleri Bakanı Köprülü, Fransız hükümeti tarafmdan dört günlüğüne resmen Paris'e davet edüdiler. Resmi çağn eşlerini de kapsıyordu. Bu geziye önem veren Menderes. muhalif muvafık ayırd etmeksizin başlıca gazetelerin başyazarlarını da kendi çağnlısı oIarak birlikte götürmek istedi. Huseyin Cahit Yalçın, Falih Rıfkı Atay. Ali Nacj Karacan. Selim Ragıp Emeç bir de ben. Başbakan adına telefonla durumdan bilgi edindik. Hepimiz de olumlu yanıt verdik Yalnız Falih Rıfkı bana Gidelim ama biz ikimiz masraflarımız] kendimiz ödeyelim. Yeterince döviz versinler, üst yanına karışmasınlar» dedi. Bu çekingenliği biraz çocuksu bulmakla birlikte Faüh'in ileri sürdüğü koşulu Ali Naci'ye iletfim, o da Menderes'e aktardı. Fransız hükümeti Başbakan emrine zaten gidiş geliş bir uçak ayıracaktı. Bilet almamız söz konusu değildi Resmi davetlere biz de gidecektik. Bunun dışında ne kahyordu? Dört günde Paris'te harcayacağımız para uçak biletlerine ödeyeceğimizin yarısını aşamazdı. Bu kadarcık bir şey için «hassasiyet» göstermek. size iki kadeh viski ikram eden arkadaşmıza parasım vermeye kalkışmanızdan farklı olur muydu? Ama basmla iyi geçinmeyi o sıralar kafasına koyan Menderes, Alj Naci'nin söylediklerini dinledikten sonra gülmüş, «Peki, nasıl isterlerse» demekle yetinmiş! O TUR ATIP DURUYORUZ B ir öğle vakti AirFrance'ın özel uçağma binerek havalandık. Güzel hosteslerin sunduğu buz gibi şampanyalan içerek bize çok kısa gelen neşeli bir yolculuktan sonra, güneşin batışına doğru Paris'e yaklaştık. Neredeyse «Kemerleri takın, cıgaralannızı söndurün» işaretini bekliyorduk. Fakat o ne? Duvardaki levhada ışıklar bir türlü yanmıyor. uçağımızda da yere doğru bir iniş hazırlığı görülmüyordu Beş dakika, on dakika on beş dakika. biz habire uçuyor. Paris'in hafif bulutlu pembe semalarında tur atıp duruyoruz. İçimizde en çok uçağa binenimiz. uzak diyarlara gidip gelenimiz olduğu halde tek paniğe kapılan A. E Yalman oldu. Büyük bir telaşla hosteslere soruyor. olayın ne. deninj anlamak için pilot kabinini zorlamaya davranıyordu. Nihayet durum anlaş'hr gibi oldu Ortada bir zamanlama yanlışı vardj. Uçağın Orly havaalanma daha geç ineceği sanıhyormuş. o yüzden karşılayıcılar henüz gelmemişlerdi. Onlar hazır olunca piste konacakmışız. Yalman'ın sinirleri yatıştı ve biz havalarda kırk dakikalık bir cevelan«dan son ra nihayet sağ salim yere inebildik. Ama işin içyüzünü ancak ertesi gün öğrenmek kısmet oldu. Gerçekten uçağın Paris'e geç varacağı bekleniyormuş. Güneş battıktan sonra ulusal bayraklar çeküemeyeceği için askersel karşılama töreninden vazgeçilmiş. Oysa biz gün ışığında Orly'e vannca tuhaf bir durum ortaya çıkmış. Hani ulusal bayraklar. ulu6al marşlar, denetim birliği? Bir kaç dakika içinde bunlan sağlama olanağı yok, îyisi mi ortalık iyice karardıktan sonra Orly'e ayak basalım ki karşılama töreni kurallara uygun olsun. Bir zamanlama yanlışlığı nedeniyle Paris üstünde 40 dakika turladık durduk • Menderes Paris gezisine onem verdiğinden muhalif muvafık ayırdetmeksizin başlıca gazetelerin başyazarlannı da birlikte götürmek istedi. Paris sosyetesinin katıldığı suareye biz de çağrıh idik. Özellikle Menderes'in eşi Berin hanım sakin duruşu, kibar davranışlarıyla yerini iyi dolduruyordu. B Olur şey N Nadir NADI'nin anıları BAŞBAKAN MENDERES PARİS'TE ONURUNA VERİLEN SUARELERDEN B1RINOE taşelerimiz, fotoğraflı, fotoğrafsız basm mensuplan, bir bölüm Türk yurttaşlan, hep oradaydılar. Karşılama töreni böy lece olağan koşullar altında yapıldıktan sonra otomobillere dağıhp konvoy halinde şehre ulaştık, Menderes'e ve biz yanındakilere Crillon otelinde yerler aynlmıştı. Ertesj gün gördüm, Adnan beyin Concorde alanın a bakan dairesi gerçekten görkemliydi. Büyük bir salon. kuyruklu bir piyano. yaldızlı koltuklar, değerli halılar. duvarlarda ünlü ressamlann imzasını taşıyan iç açıcı tablolar. Paris'i sevdiğimi bildiğinden «Nadir bey mahallenize geldik.» dedi. Gerçi benlm asıl mahallem biraz daha ötedeydi. Burası ise daha da güzeldi ve Adnan bey o sözleriyle tüm Paris'ten hoşlandığımı belirtmek istiyordu. Onuruna Başbakan Plnay tarafmdan bir öğle. ertesi gun de George Bidault tarafmdan bir akşam yemeği verildi Yemekten sonra bir suare düzenlenmişti ve kalburüstü Paris sosyetesinin katıldığı bu suareye biz de çağrılı idik. Gittik. bulunduk ve döndük. Özellikle Menderes'in eşi Berin hanım sakin duruşu. kibar davranışlarıyie yerini iyi dolduruyordu. FUAT BEYİN KONFERANSI E BENÎM MAHALLEM O • • yle de oldu. Başbakan Antoine Pinay. Dışişleri Bakanı rtesi gün Fuat Köprulu Sorbonne Üniversitesinde Sasaniler ustüne bir konferans verdi Fuat hoca alçak sesle konuşuyor. mikrofon iyi ayarlanmadıgı için sözlerı pek anlaşılmıyordu Adnan bey ise onun yanında. önündeki kâğıtlara eğilmiş. birazdan başka bir yerde yapacağı konuşmanın metni üzerfnde çalışıyordu Pek az kimsenin izlediği konferans genel bir ilgisizlik içinde sona erdi. George Bidault, yüksek dereceli Fransız bürokratlan. bizim Büyükelçimiz Numan Menemencioğlu, ona bağh a YARIN: MENDERES'İN ÖFKESİ. SIRA YENİ CELTEKTE Mİ ? e gercekleri tahrlf edicl ve bunları tamamlıvan ideolojik bir stratejiden başko birşey değildır, Vesikalara dayanmıyan, bir polis romanı şekliyle kahramanlar arosına Amerika'yı ve Yeni Çeltek'e binlerce Km. uzaklıkta, neşriyotınızla öğrend.gımii bır din adamını da yerleştirerek akıl ve mantık kurallan dışına da cıkılarak sürüp giden yazı serıniz tek bir yönü aydınlatmaktadır Bu da şudur; Ekonomik sebeplerle ve kanuni bütün islemlerı yerine getırerek. kapatmak mecburiyetinae kaldığımız ocakta Yeraltı Maden İşcleri Sendıkası'nın görevının ışcılerin ekonomik ve sosyal durumlannı korumak ve gelıştirmek değıl, yoneîıci olarak Ekonomik durumlarını korumak icin ışyerıni ve işçiyı nosıl clet ettiklerinin bir ispatıdır. V 826 işci içerisinden sendıkaya yakın bir kac işci ıle. ışakd feshedilmış. ımza yetkıleri elinden alınmış b:r mühendısle yapılan röportajlara, Yeni Celtek. Merzıfon Amasya, Suluova ve natta Samsun'a kadar dayanan yöredekı halkın ıfade!erini de alsaydınız. daho çercekcı oiur, basm ahlâk ve yasasma uyariığınız yeni baştan tescil ed:lırdi Hangi 69 köy hangı halk topluluğu. Yenı Celtek Ocağın'da sürdürülen kanunsuz hareketlerj tas/ip etmelredir? Yıllardan beri «Bu ocağı kapatınız, tesbit etmış olduğunuz fiyatır üzerinde karaborsa yapan bir örgütten kömür almaktan bıktık artık...ı diye feryod edenienrı hükümete. şirketimize yazdıkları c;''ekce!en ve şikayet mektuplarını da sütunlarınıza aktarsayaınız, basm görevini cok iyi yapmış olurdunuz kanaatındayız. Gerçeklerj tahrif etmekle ne kazandığınızı merak ediyoruz. Ekonomik nedenlerle 1979 mart ayı Ortaklar Genel Kurulunda alınan kapatma kararını ve kapatma işlemi icin Yönetim Kuruiuno verılen yetkiyi. 826 işçiyi ve ailesini düşünerek bu ana kadar zorarı karşıladık. Durumu bilen Türkıye Yeraltı ve Yerüstü Devnmci Maden İşcüerı Sendikası. bu güne kadar. üretimi düşürtmek ve ışyerinde az calışmayı işciye hızmet olarak kabul etme hareketinden vazgecseydi, 826 personelie günde 20, 30 ve 40 ton gibi işci başına 49 Kg./ Gün üretım yerine 1979 tarihlr kapatma kararını öğrenınce günde 250300 ton'a çıkarttığı üretimi devam ettırseydi. şirketimiz 1979 yılında TL 112.247.835,33 zarar etmez ve arzuladığımız ve 1980 yılına kodar ertelediğimiz kapatma kararımızda herhalde uygulanmazdı. Amasya Özeı İdaresine ait eski Celtek Kömür işletmesinde 500 işci ile günîük üretım 400 600 t o n arasında seyrederken. teknik araclarm modernliği ve işci soyısının fazialığı olan bir işletmedeki üretimin düşüklüğünün sebebi nedır acaba? Bu soruyu cevaplandırmak ve araştırmak için tarafınızdan da ufak bir gayret ve gsrçekci bir hareket olsaydı, gazetenizin sütunlannı hayalj bır yazı dizisi i!e herhalde işgal ettirmezdiniz (Faşist hareket)miş, (nokta operasyonu) imiş, (ikincı bir Fatsa harekatı) imiş gibi, ideolojik görüş ve başta yönetimimize ve sonra da güveniik kuvvetlerine karşı bir kısım çevreleri ve anarşi örgütlerini tahrike kaikışmak kime ve neye yarar sağlar anlamak mümkün oiamamaktadır? Kapatma karanmızdan sonra bugüne kadar IşCimizin % 50'sı tazminatlarını kısmen almıştır. Tazminatiarını aiırken, «Sendika ağalarından kurtulduk, helal paramızı haram yapanlardan kurtulduk..» diyen işcüeri de bir dinleseydiniz, onların kapatma karşısında bizimle bir olan üzüntüierini bir yaşasaydınız, gercek bir işci dostu ve hakikatı aksettiren bir yazı dizisinin aynı sütunlarda daha doyurucu ve daha da güzel olduğunu rahatlıkla görebilirdiniz. Yeni Ce'tek Kömür ve Madencilik A.Ş. % 36'sı devlet kuruluşu olan Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. 6er.eı Müdürlüğü ile iştiraki olan Amasya Şeker Fabrikası A.Ş. Amasya ve Merzifon Belediyesi ile 25 30 bin kadar üyesj bulunan Amasya ve Civan Pancar Ekicileri Kooperatifi Ortaklarınındır. Bu günkü deyimle bir Halk ve Devlet Sektörüdür. Yazıda kullanılan cPatron...» ifadesi. zulüm baskı ve işçi hakkı yiyenler kadar, istismarcı sencikacılar icin rahat kullanılır Bu ifadenin muhatabı Halk ve Cevlet Sektörü durumundaki işletmemiz ve yöneticileri olamaz ve değildirler. Tekrcrlıyoruz. Almanya'da kampanyanın son günleri Schmidt ile Strauss arasında söz secirn kamponyasının İlk günlerinde dış poIttikaya ağırlık vermesine karşılık son haftayı ic sorunlar üzerinde göruş beürtmekle gecirmıştir Schmidt. dış oolitikayo ağırlık verdığı konuşmalarında, kendismi detantın sürmest icin önemli bir etken olarak nitelerken. Strauss'u soğuk savaş kışkırtıcısı olarak tanımlamıştı Kampanyanın son haftasmda ise Schmidt ekonomik ve sosyal sorunlar a ağırlıK vermıştır Konuşmalarındo Federal Almanya'dokl yobancı ışcılet konusunu do değışik yönieraen ele alan Schmıdl bır yandan «onları kapı dışan atamoyız» derken dığer taraftan da «aynı apartmando kötü kokan bıtışık komşularla ^aşamanın zori'.Kları konusunda Almanlara hak verdıâını» kaydtemıştır Schmidt yabancı ışcıier konusunao şöyle konuşmuştur: «Ülkemızde /aşayan 4,1 milyon yabancı IŞCI Alman ekonomısı icm serekiıdır ve bunların Alman topiumuna entegre edılmesı icin cabo rıarcanmjhdn larıhmde oıı riıtler donemı bulunan Aımanya gıbı oır ülke icm Etyopya'h, Vietnam'lı yo da bor.zen yabancıları ulkesıne kaDul etmek Dır yukum lülüktür Ancak 4 milyon yabancı aa Almanya icin yeterli bır sayıdır Sarımsak KOkusundan hoşlanmoyan Almanların aynı Gpcrtmanda yabancılarlo oturmasmın ne denlı zor olduğunu da anlumıyor değılim Hem zaten Federal Almanya :üm dünya ışsizleri icin bir işci bulma kurumu da değildır.» Schmidt, Strauss'un ekonomi poütikasını da eleştırdiğı konuşmalarında «muhalefetin politikasını izlemeye kaıkarsak. bir ev inşa etmek icm bıle kredı aımanız mümKün olamaz. Tüm harcamaiarı peşin olarak yapmak zorunda kalab'lırsinız.j demıştir. düellosuyla geçti Mahkeme kararı İle yayınlaüıgıınu tekzıbe ilişkin fotoğraf... MAHKEME ELİYLE ALDIĞIMIZ TEKZİPTİR ğı işletmeyi kapatmaz. Ancak bir Işletmenin devamlı zarar edeceği anlaşıiırsa, o taktirde kapatma her işveren icm tabii ve kaçınılmaz bir sonuc olur. Mevzuatımızda işverenin bu yetkisini engelliyen bir hüküm mevcut değildir. iş Kanununa göre işyerini kapatmak ve buna dayalı olarak işcilerin hizmet akitlerini feshetmek ve Maden Kanunu hükumlerine göre. gereklj tedbirler olındıktan sonra ocakları terketmek ayrı oyr'ı işlemlerdir. Maden Kanunu ve Terk Talimatnamesi hükümlerine göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın müsaadesı, yeraltındaki milli servetin heba olmaması icm, malzeme ve techizatın cıkonlması. yangın barajlarının yapılması vesair lüzumlu emniyet teabirlerlnin alınıp alınmadığı yönündendir. Yoksa ilgili Bakanlik hiç bir zaman bu ocakta yuksek vasıflı, rezervl bol kömür vardır, ocağı terketmene müsaade etmiyorum diyemez. Gene Maden Kanununda, ocaklar terk talimatnamesine uygun bir şekilde kapatılmadan isyerinin kcpatılamıyacağına ve bu nedenie işcilerin hizmet akitlerinin feshedilemiyeceğine dair bir hüküm yoktur. Kaldı ki ocakların kapatılması ve imtiyaz hakkının terki icin nısan ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na yapmış olduğumuz müracaata verüen cevapta, 10.7.1980 tarih ve 917 sayılı kararla terk talebimizin uygun buiunduğu bildirilmiştir. Uzlaştırma safhasında grev aşamasına gelinmeden, kapatma kararının uygulanmasına gecilerek gerekii işlemler yapıldığından. Uzlaştırma Kuruiu topiantısına tarafsız cracımızm katılmasının anlamı kalmamıştır. işyeri kalmadığına ve bu işyerinde caiışan işcilerin tümünü n hizmet akitleri feshedildiğine göre, top!u iş sözleşmesi yapılması veya uygulanmasının mumkün olamıyacağı aşikardır. İşyeri kopatıldıktan sonra Uzlaştırma ı Kurulu müzakerelerine devam etmek, celişkili bir durum yaratmaktan daha öteye, işverenin kötü niyetini ifade eder. Bir grev kararı alınabilmesj ve uygulamaya geçilebilmesi isyerinin varlığına ve işyerinde calışan işcilerin mavcudiyetine bağlıdır. Kapatma nedeniyle ortada işyeri bulunmadığına, hizmet akitlerinin feshi nedeniyle Işyerinde calışacak İŞÇİ kalmadığına göre, grev karan alınmasının ve uygulamaya gecümesinin mümkün olamıyacağı tabiidir. Bu bakımdan röportaida belirtildiği gibi, grev sürerken işveren birdenbire kapatma kararı almamıştır. Nitekim, 31.7.1980 tarihinde yayınlanan 1 No'lu röportaida aynen, tUzlaştırma Kurulunun üçüncü toplantısında, işveren tarafsız aracısı, Ye ni Celteğin kapjtıldığını ve bu nedenle toplaniıiara katılmaması icm işverenden emir aldığını söyliyerek cekip gittl, sendika grev kararı aldı» denilmek suretiyle gercek durum belirtilmiş olmasına rağmen, nedense, grevin yasal olduğunu vurgulamak (Arkası 7. Sayfada) Gazetenizin 31 Temmuz I980 tarihinde başlayan • Ve 5 gün süren SIRA YENİ CELTEKTE Mİ başlıklı yazı, gercekleri yansıtmak iddiasından öte. kamuoyunu yanıltıcı SCHMÎDT: «STRAUSS'LA BİRLİKTE 0LMAY1 SEÇERSENİZ, YAŞAMINIZ KÖTÜ BİR DÜŞE *DÖKÜŞEBİLÎR.» STRAUSS: «SCmiİDT, BİR POLİTİKACIDAN ÇOK BİR AKTÖRE BENZİYOR.» Strauss'un gezileri Muhalefetin Başbokan adayı Josef Sîrauss'un, yenilgının hemen hemen KdSinleşmesinden sonra secım kampanyasmda rahatladiğı belırtılmektedir Strauss'u her gittiği secım bölgesinde iki tür topiuluk beklemektedır: Buniardan bir bolümu Strauss'u alkışlamaya gelen taraftarları. d'ğer bolümü ise özellikle gencierden oluşan ve «Faşist Strauss» sloganıyla ortaya cıkan protestocu grup olmaktadır. İlk günlerin aksine kampanyanın son günlerinde dış politika konulanna ağırlık veren Strauss. «Ameriko ile psikofojık ocıdan zedeienmış olan ilişkilen yenıden düzeitnıek, göreve geldığimde yapacağım ılk işierden biri olacaktır,» demıştir «Ittifaklaruı sürmesıne yarayan ana etken psikoiojik /akınlıktır» diyen Strauss kendileri ve ABD arasında bu yakınlığın son zamanıaraa yok olduğu görüşünü savunmaktadır. «Schmidt ekibinin uyguladığı detant Af ganistan modelînde olduğu gib tiezarlar üzerine kurulmuş bir barış ve Pax Sovve tika'dir» diyen Strauss, kend^sinin soğuk savaş kışkırtıcısı olduğu voiundakı . ıddiaları reddetmekte «ben de detant yanlısıyım Ancak benim özlediğim detant 'omantik ve baskıcı bir uygulamo değildir» demektedir (Dış Haberler Servisl) F ederol Almanya'da yarın yapı!acak genel secimlere ilişkin kampanyanın son fıaftasında da iktidarın Başbakan adayı Helmut Schmidt ile muhaiefetm Başbakan adayı FranzJosef Strauss arosındaki söz düellosu sürmüştür. Strauss'un Başbakcn adayı olarak ortaya cıkarılmasından sonra Helmut Schmidt'in bu secimieri kazanacağıno kesin gözüyie Dakılmasına rağmen. kampanyanın son günleri renkli ve heyecanlı gecmiştir. Kampanyanın son haftasmda CDUCSU' nun coğunlukta olduğu bölgeleri dolaşan Helmut Schmidt, «Benımle birlikte güveniik ve refah içinde yaşamaya devam edeceksiniz. Strauss'la birjikte oımayı secerseniz, yaşamınız kötü bir düşe dönüşebilir.» deme>ktedır. Franz Josef Strauss ise kampanyanın son günlerindeki secim konuşmalarında rakibi Schmidt'in bir poiitikacıdan çok bir aktöre benzediği görüşünü savunmaktadır. Yeni Celtek ünyit İşletmesinin kapatılmasının tek nedeni Ekonomiktir. Yeraltı Maden . İş Sendikasının bu iş yerinde yetkı afdığı tarihten itibaren, 1976 senesinde TL. 34.522.665,86. 1977 senesinde TL 23141.585,63 1978 senesinde T L 84.491.369,21. 1979 senesinde T L 112.247.835,33 zarar eden bir işletmede, kacmıimaz bir sonuc olan kapatm a kararını. başka boyutlara vardırarak «Faşist hareket», «Nokta Operasyonu» olarak nitelemek gerçekl'eri saptırmaktan başka bir anlam taşımamaktadır. Son dört yıldan ben işletmede büyük boyutlara ulaşan bu zarar, ocakta kömür rezervinin azlığından veya cevherin iktisadi değerinin düşük olmasından değil, işcinin bilincli bir şekilde üretiml düşürmesinden ve de Sendikanın ceşitli kademelerinde görev alan işcilerin, bu görevleri nedeniyls aslî görevlerinı bir tarafa bırakarak. üretimin çok az bir İşci grubunun sırtına yüklenmesinden doğmuştur. 1980 yılının ilk üc ayında günde 50100 ton arasında seyreden üretimin, kapatma kararından sonra birdenbire günde 250300 tona çıkması. yukarıda belirtilen gerceğin somut bir delilidir. 1979 senesi mart ayında Genel Kurulca alınan kapatma kararının işletmede duyulması üzerine de, üretim birdenbire günde 400 ton'o cıkarılmış, ancak muhtelif sebeplerle alınan erteleme kararları üzerine üretim tekrar düşmüştür. Sebep ne olursa olsun, madenin işletilmesl şirketlmlz yönünden ikitsadi olmaktan cıkmıştır, Hiçbir ışveren kâr sağladığı veya kâr bekledi Schmidt neler söylüyor? Iktidardaki Sosyal emokrat Partl SPD ve koalısyon ortağı Hür Demokratlar FDP'nin Başbakan adoyı olan Helmut Schmidt İsrail'de halktan yıllık gçlirlerinin yüzde üçünü orduya bağışlamaları isten^yor (Dış Haberler Servisl) Israll halkını, yıllık maaşlarının 8 günlüğünü Silahlı Kuvvet lere bağışlamalarına ikna icm özel bir komite kurulmuştur. Komiteye başkanlık eden İs rail Ucak Sanayii Yönetim Kurulu Başkanı Savharcv, tanınmıŞ politlkacılarla kamu hoyo tında etkis) olan kişilerin bu heyete alınacağını ve halkı il< naya calışacağım belirtrrıştir. Yıllik maaşın 8 günlüğü calı şan her israilli'nin kazancınır %3'ünü oluşturmaktadır. Toplanocak olan Dara Silahlı Knvet personeimin eğıtıimesinde ^e araştırmo şlennde kullo.nacaktır Savharov paranın doğrudan Joğruya Genelkurmoy Başkanı Rofael Eitan'ın emrine verilece ğini ve Komitenin paroya el Rfırmfiv/fir.enini nrıklnmıstır