Katalog

İK t CUMHURÎYET 11 EKftl 1980. lerl yasa ıle belirlenmıştir. Şöyle kl sonu sıfır ve beşle biten yıllarda nüfus sayımı. eonu sıfırla biten yıllarda tarım sayımı ve sonu blrle biten yıllarda do sanayl ve işyerlerl 6ayımlarının yapılması yasal bir zorunluluktur. Gene yasalar bu sayımların planlamadan, uygulamaya kadar gecirilecek tüm evrelerlnde Devlet İstatlstik Enstitüsunu (Kısaca OİE denmektedir) yükümlü kılmıştır. Bu yıl genel nüfus sayımının H.'sl yopılmaktadır, Bilindlğı gibi ilk nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. Aynı yıl tarım ve sanayl s<n yımları da yapılmıştı. Genç Türkiye CumhurlyeTEVFİK ÇAVDAR tlnln ekonomik kalkınma ve toplumsal düzenlemeler lcin gereksindiği bilgiler bu sayımlarla karşılanmıştır. O günden bu yana, en azından nüfus sayımları duzenll blr bicimde gercekleş2un degişlfc soruntanpı tesbltte ve cözöm senüfusun eVsfksiz kapsanması !o!n yeterfi değütlrilmektedîr. ceneklerini oluşturmada yararı o!an blr cok dir. Nitekim 1S60 sayımından itibaren eksik soybilginln elda edllme olanağı vardır. Devlet ma oigusu, özellikle buyük kentlerde katlanaSayımların ve bunların sonucunda elde edlPlanlama Teşkilatından unıversitelere kadar urak artmaktadır. Bına numaralamasının cok eklecek sayısal bulgulann cağdaş yönetimler acızayan geniş blr kullanıcılar kitlesl de bu sasık olduğu, natta bir yerde sokak vb. gıDi gesından sahip oldukları öneml vurgulamak, bir yısal bulgulann elterine geçmesinl daha şlmdlçıtlere bıle SGhip bulunmavan gecekondu alartyorde bilınenl tekrar tekrar söylemek gibl olur. den beklemektedir. lorında tum konutların sayım memurları taraönemleri herkesce kabul edilen bu sayısal bulfmdan ziyaret edılmesi olasılığı gıttikce zayıfgular yönünden 1980 genel nüfus sayımından Soru kâğıdınm lcertğine bağımlı olarak ser lamaktadır. Nitekim 1975 sayımında sadece İsneler bekleyebıliriz? Bu sorunun cevabım veregllediğimlz bu beklentilert acaba Nüfus Sayımı tanbuida ikl yüz, üc yüz bın dolayiarında kişibllmek lcin sayımda kullanılacak soru kağıdıkarşılayabilecek mldir? Korkarız k| bu sorunun nln sayılmadığı tahmin edılmektedlr. işin bir nın iceriğine kısaca bir göz atmak yeterlidlr. yanıtı hayırdır. Soru kâğıdınm lcardiği değişik başka clddi yanı da eks'k sayım konusunda geSoru kağıdı 32 soruyu icermektedir. Bu soruniteliktekj bilgilsrin elde edllmesı açısından cerli bir tahmme dayanok olacak verlıerin de lar bireylerin demografik (yani nüfusun bir birtumutsuz olmamızın üç ana nedenl vardır: Ekslk elde bulunmamasıdır. Bu eksık sayımın etkilemi olarak sahlp oldukları nitelikler Cinslyet. sayma olasılığının her sayımdan daha îazla olrinl giderecek yöntemler (burada matematik dü yaş, vb.. gibı) özelliklerinden calışma durumlaması. cevaplandırmadan gelen hataların çok zoltma yönternlerinı kastetmekteyiz) geüştirilmerına kadar bir cok niteliklerinl ortaya çıkaracak buyük oiacağının daha şimdıden belli olması ve mıştir. Yurt ıcinde karşımıza kacmılmaz bir bıyapıdadır. Kuşkusuz sonucların getlreceği bulsonuçlandırma suresinin uzunluğu. Bu uc noçimde cıkacak olan bu noksan sayım sorunugular da aynı oranda kullanılobillr yapıda oldenin de dayandığı nokta sayım metodolojisinun yanısıra, yurt dışındakl yurtdaşlarımız da malıdır. Çok genel olarak sayım sonuclarından nin topiumumuzun İcind9 bulunduğu koşullara sayım dışında kalacaklardır. 1960'lan öncekl yıl neler beklenebileceğinl şöyle sıralayabiliriz: uygun olamamosıdır. Türkiye'de 1927 yılından larda hic blr önemı olmayan bu sorunun bugün bu yana nüfus sayımlan oynı yöntemle yapıla Nüfusun yaş, cinsiyet, vb.. gibl özellcin ne derecs önemll olduğu ortadadır. Unutmaktadır. Bu yöntem kısaca ülkedekl nüfusun llklerine göre dağılımı. mayalım ki bugun yurt dışındakl yurtdaşlarımız belirli bir zaman kesitinde sayılması blciminde b İc ve dış göcler hakkında genel eğila ilgili bılgilerl ancak bulundukları ülkelerln isözetleyebüeceğimlz «de facto: hallhazır nüfus» limleri gösteren bilgiler, tatistiklerinden dolaylı bir blçimde öğrenebilllkesme dayanmaktadır. Bu ilke, tek gunde, tum c Bireylerin eğltlm duzeylerl ve bu dümekteyiz, nüfusu konutlarma ya da oturdukları yere bağzeyln değişik acılardan gösterdlğl dağılım, layorak, yanl sokağa cıkma yasağı Ile yaşama C Doğurganlık ve ölüm olgulanna ilişkin gecirilmektedir. 1927 yılında yoni 53 yıl önce, Bu eayımdo karşılaşılacak yanıtlama hatalan bilgiler, nüfus sayımına pek alışmamış blr teknlk kadda, öbür sayımlara oranla daha yuksek düzeyde d Nüfusun Iktlsadl faaltyet kollanna ve ro lcin uygun olabilecek olan bu sayım tekniğl olacaktır. Zaten bu tlp hata oranı son ylrml yıldır mesleklere göre dağılımı, bugun artık esklmiştir. Dunyada da blreylerinl her sayımda büyumektedlr. Nedenl de cok basite İstihdam koşulları v» caiışan nüfusun bir gün sokağa çıkartmayarak sayım yapan ültlr. Belirli bir bilgl düzeyinl gerektlren 30'u aşkın Istekl durumu. ke belkl de hlc kalmamıştır. Bu sayım tekniğl 6oruyu sorarak, aldıkları yanıtlan 6oru kağıdına Kuşkusuz bunların dışında ve lclnde cok uygutamada blr çok sorunu da peşinde getirgeçirecek soyım memurlarının sayısı artmaktadır. daha ayrıntılı bılgilere de ulaşılabılecektlr. Bu mektedir. Blr kere sabah saat seklzdsn ckşam örneğln bu sayımda İlk bllgilerlmlze göre yarım kısa ve bir oranda genel belirlemeden anlaşı•aat 17'ys kadar surecek olan sayma aralığı mllyona yakın soyım memuru kullanılacaktır. Bu lacağı gibl 1980 nüfus sayımından toplumumu Ö nc'ernîza'e 5c genef sayîrmn yapıfma d'onenv olaylar ve görüşler Yannki Sayım ve Sorunları memurlarîn Repsmfn ayri! BfigT Prifflmfnı »afitp ©!• dukları beklenemediğl nıbi. böyle bir şey varıd ol6a bile hepsinın aynı duzeyde yetlştirllebümelerl söz konusu değildlr. Sayım memurlarının yetiştirilmesl aşamalı olarak yapılmaktadır. Sayım hakkında belirli blr bilglsl olon eğiticiler ancak İlk eğiticiler kademesıni yetıştirebılmektedirler. Oysa sayımda fiilen kullantlan sayım memurları Ise İkl ya da ucuncü cşamada eğitilmiş kışilerdır. Öte vandon kapsam sorunlarından öturü sayım günu bir kaç saat Içinde yetiştırilmiş memurların bile görev aldıkları bilinmektedir. istatistikle uğraşan (buna sayı derlemeyle ilgilenen de diyebilirizj herkesın daha İlk adımda öğrendiği bir kural vardıp Sayı derlemede cevaplandırma hatalarını asparlye ind.rmenin tek kosulu mumkun olduğu kadar az sayıda bilgi derleyici kullanmak ve bunian gerekl! düzsyde it>na ile eğitmektir. 1980 Genel Nüfus sayımı bu kuralo uvmamaktadır, dolayısryla cevaplandırmadan gelen hatalar da yaygın oiacaktır. Bu hataların savım sonu yapılacak »editlng» l$iemleriy!e bir oranda giderileceği kabul edilse b'le gene hata payı ciddı bovutlannı koruvacaktır. Sayım sonuclannın kısa sürede olınabilmesl olosılığı da cok azdır. Nitekim 1975 nufus sayımına ilişkin, istenilen düzeyde ayrıntryo sahip. bllgilerin tamamı şu anda mevcut değüdir. DİE'nin ehndekl bilgl sayar sısteminin İstenilen süratl sağlamadan uzak olusu bir yana, editing ve kodlama Işlemlerinin gittıkce artan karmasılıklığı da hız kesıcf etkı yapmaktadır. Edinilen bilgilerl sergilevecek sonucların 1985'den önce elde edilmesl olanaksızdır. Bütün bu sorunların cözümlenebllmesl sayımın yönteminın değiştırilmesi temeline dayanmaktadır. «De facto» soyım ükesinden yasal nufusu vanl Turkiye Cumhurlyetl votandaşlarını saymayı hedefleyen «De Jure» llkesine gecmek, bu arada tam sayım tekniğl ile örnekleme tekniğlnl en uygun bir biçlmde ortak kullanan bir sayım tekniğini uygulamak, bilgi kullanıcıların katıtımını daha geniş ölcüde sağlayan bir soru kağıdına ulaşmak, nihayet tek günlük sayım yerine belirli bir döneme yaygınlaştmlmış sayımo erışmek... Bunlar ger cekleştirilemediğl takdirde gelecek yıllarda yapı lacak nüfus sayımlarında bugünkunden daha ge niş kapsamlı sorunlarla karşı karşıya gelmemiz kacınılmaz olacoktır. Aynca DÎE'nin de yeniden örgütlenmesl gerekmektedir. Sayımdan sayıma anımsanan bu kunjmun da coğdaşlaşması aerekir. Ve bu savımı daha az harcamayla gercekleştir mek de düşünmekdlr. Değişen Koşullar. eyh yemek ylyormuş. önunde gümüş tepsl lclnde rtaf gibl kızarmış bir kuzu Bir yoksul bedevl oralarda dolanırmış. Şeyh beae» viyi görmüş. Acımış. Çağırtmış. Buvur etmlş sofrasına. Yoksulun gözü aclıktan dönük. Dalmış iki eliyle kuzu ktzartmasına. Etleri parcaiayıp parcalayıp ağzına atar. cığnemeden yutarmış. Tok acın hallnden anlar mı?. Şeyh blr süre bedevfvl Izledikten sonra öfVelenlp derrtls ki: Bre bedevl, zovallı kuzuya neden böyle soldmyorsun. yoksa babası ananı mı boynuzlamıştı?... Bedevi: Böyle blr şey olmodı Şeyhim, demlş, ama ben kuzuyu yerken öyle bir gözle bakıyorsun ki seni gören şu hayvonın anasının sana süt verdiğlnl sanır. Kıssadan hısse: Kişinin olaylara yaklaştmını yuğuran mantık. lcrnd» yaşadığı koşullardır. Ş OKTAY AKBAL EVET HAYIR Ah Şu 'îdeoloji!,, B okıyorum bazı konuları kırtf Rez yazmışızi Ben uson* dım, yoruldum ylnelemekten, okurlar yoruldu, usondı. Ama öyle çevreler, klşiler var kl blldlklerl halbu konuiarı bılmezlikten geliyor, bllislz, urkek ae kalabal'.kların önüne öcü haline getirdikleri bu konuları durmadan llerl sürmekteler. Fırsat bu fırsattır deyip 12 Eylül'den sonra yıne aynı yolu tuttular. Toplumda blr korku, bir kuşku havası yaratmak, klml sözlerl. eözcükleri yasaklamok Istiyorlar. Buna kapılanlar da oluyor. Al sana blr solgın, blr korku salgımU Adamlar şöyle yazıp konuşablllyon «YervuzOnde mBllyetcilık denen şaheser şayet blr gün yıkılocakso yıkacak olan mutlaka odur, yanl ldeolo|l...», tldeolo|l adomı olunca bakın ne hale gellyorlar», «ideolo|l kosırgoBI». «Mılllyetcilikten ml zarar görmüşsunüz yoksa Ideo!o|!den mi?».. Blr «ldeolo|l» düşmanlığı 6ürup gldlyor. Nedir. kimdir. neyin nssldlr bu tldeololl» drye sormavo kimse cesaret gösteremiyor. O zaman el blrllğlyle. vurun «ideolo|ı»yel 14 nlsan 1980 gunü bu sutunda «Ideoiofl Ozerlne» başlıklı bir yazım cıkmıştı. Onun klml bölümlerinl blr kez daha okurlarıma sunmakta yarar göruyorum: tldeolojl... Sık sık kullanılan bir sözcuk. «Ideol ve «logos» sözcüklerınin yanyana galmeslnden kurulmuş... Turkçesl «düşünce ve «bllim»... Sözlüklere bakarsanız. Ideoloii'nin «Topiuma yön veren düşünce sisteml» anlamtna geldiğinl görürsünüz. Eskl Yunan'da yokmus bu sözcük, 18 yüzyılın Fransız düşünürlerlnden De Tracy bu İkl Yunanca sözcüğü yanyana getlrmlş. düşuncsleri Inceleyen bilim anlamına gslen bu sözcük, yonl Fransızca tldeologıe». ingılizcesiyle «ideotogy» sözcüğü böylocs ortoya cıkmış... Cıkış o cıkış, almıs başını gltmlş, tutabtllreen lutt Ideoloil sözcüğünün yaratıcısı De Tracy «ldeolo|lnln ögeleri» adlı kitabında şöyle yczmış «Zekâ yeteneklerl bıllnmeyen bir hayvanı tanımamız yeterslz kalır. Idsoloji. hoyvanbilımin bir bölümudür İnsanoğlunda daha da önemli bir bölümdur. derlnleştlrlimeye değer...» Gör rüyo sunuz ya nerden nereye gelmiş bu Ideolojl Insan zekâsının araştırılması. bllim düşüncesinin geliştirllmesl falan derken sıyasol bir deyim haline getlrilmiş. Şimdl «ideoio::» dend: mi, bir urperti basıyor kiml klşileri! «Sizin ıdeciojinız başkc». «Bu Ideoloiik bir tutumdur», tMılli ıdeoloiımizs aykın davranıyorsunuz» diye konuî şanları. yazanlorı görmüyor musunuz? Nasıl komlk durumo düştuklerıni anlamıyorlar. Sanryorlar kl ideolojl dedin mı akan sular durur' Imparator Napolyon Bonapart, düşünürlorl horlamak Isteyınce «Ideolcçlar» dermiş! Yanl ukolalar, bir Iş» yoramazlar. gevezeler anlamında kullanırmış... Mare'la Enge's de bir ust yapı kurumu sayarlarmış... Açın kltaplan. öğrenin ideolojl neymiş, hepsinl burda anlatacak dsğılim Belirli bir öğrenim görmüş okurlarımızın cok iyi bıldiği. benim yinelemekten sıkmtı duyduğum bilgıleri niye urun uzun sıraladım, bümeyenler de öğrensınler. bir daha ideolo|i eözcuğünu gelişigüzel kuüan^ masınlar dıve...» O gunierde blr Bakan blr grev konusunda kuüanmıştı bu sözcüğü; «Bu grev ldeolo|iktlr» demiştl. Zam isteven herkes «ideoloıik» blr davronışta mı bulunmuş sayılır? Peki zam vermeyen? Onunkl nlye ldeolojik değıl? H^m hangi ideolojidir söz konusu edilen? «Bir öğretiyı oluşturan temel düşüncelsr. topluma y6n veren düsünce dizgesi» niye llle de kötü. ille de zarariı olsun? İste Kemahzm ideolojisl... Kemalizm de, topluma yön vermsk icin bir düşünce sisteml oluşturmak lstemez ml? İdeoioiinın sağcısı da olur, solcusu da, ortacısı da.« öcü haline getlrilen sözcüklerden vazgeçmek klr Topium uvandı. geliştl, Türkiye'de belirli 6ğrenlm oşamoianndan gecmiş milyonlarca Insan var, milyonlarcası da ystişmekte... Bütün bu yurttaşlar okuyup öğrsnıvorlar; dunya nedlr, sorunlar nedir. duşünmek nasıl olur. temel bilgiler s!stemler. görüşler Insanı nasıl daha iyi insan yapar? Biz. Insanlarımızı gerçekten aydınlığo cıkormak istiyorsak bu gellşmeden ürkmeyeceğlz. O zaman vap1 lacak blr şey var, tüm okullan kapatmait!., Ki bu bile Insan zekâsının gelişmeslni bütünOyl« durduramaz... Blr takım adamlar klmt toplum oîoylanndon fc~en<fl «kafolan» acısmdan yararlanmak Istiyorlar. Bunlar her zaman böyledlr Toplumun gellşmesinl, uyanmasmı Istemezler. Korkutucu sözcuklerle, uyutmacı öykölerl» karşımıza dikilirler Sorun. onlardan korkmamak, s!nmemektlr. Konunun, sorunun özüne Inmeye çalışmaktırl. " Her'de Devlat. Hökömet v» Bakanlar temsilcisl durumunda olan Valilerln, atamalarındakl yıllardanberl suren yanl 1 tutum ve uygulama9 ların sonucunu, mcrkezde 132 Vallnln toplanması cok acı vo acık olarak göstermektedir. Ey lemll 67 Valiye karşılık brunun hemen blr katının İçişlerl Bakanlığı'nda ve bazı büyük ll merkezlerinde hlç bir görev verilmeksizin bekletilmesinln: yetişmis görevll 6avurganlığı, hazlne zaran, kamu hizmetlerl aksaklığı. meslekl verlm ve da yanışma düşüklüğü bakımlonndan sakıncaları gerçekten duşündürucüdur. Sürekll olarak basında ve meslektaşlar araeında şıkâyet ve eleştlrl konusu yapılan Valllerle llglll Hükümet tasarruflan dünku dönemde blr düzelms yoluna glr memlş ve bozulma yolunda ls« llerleme ve sürat kazanmıştu Bugünün dönemlnde bu komıyu deşmekte yarar vardır. I Vali Atamalan, Merkezde Yığılmalar # HÜKÜ3IETLER, VALÎ ATAMALARINDA YASA VE İLKELERE BAĞLI, UYGULAMALARDA TİTİZ OLMALI VE MERKEZDE İŞSİZ VALİ YIĞILMASI ÖNLENMELL turma sonucuna dayanmomak tadır. Bu konudakl Hükümet tasarruflarını, yürütmeyı durdurma yoluyla erteleven veya esastan iptal eden oldukca faz la Danıştay kararları bulunma 8i, durumu doğrulamaktadır. Vall secim ve atamalarındakl yenl uvgulamadan sonra, merkezdekı Vali sayısının yuzlenn üzerınde olmaması. sınırlı bir kadro dışındakl Valilerin, askerlerde olduğu gibl kadrosuzluktan son maaş derecesi Ile emekli yapılması, mesiek ve komu hizmetlerl yönünden en doğru ve yerinde bir cözüm yo ludur. Yukarıda bellrtmeğe calıştıflımız durumlara uygun Idarl ve yasal önlemler alındığı ve buna uygun uygulamolar yapıldığı takdirde kamu hizmetlerl, Mülkl idore Amirliği mesleğl, siyasl partıler. Hükümetler ve halk her bakımdan kazonclı cı kacaktır. Hükümetleri, slyasl partlleri bu doğrultuda yönlendlrebilmek icın Devlet Başkanı, Başbakanı. Bakanları, Millet Meclisl ve Senatoyu ve basını her türlu elverisiı yollarla sürekll uyarmak gorevi, Mülkl idare Amirlerl lie onların üyesi bulundukla rı Türk idarecıler Derneğıne düşmektedır. Bu yolda yapılacak yasalara uygun mücadele ve gerekll fedakarlıklar onlar lcin zevkll ve kutsal blr görev olacaktır. Vatandaşlarımızın siyasal, sosyal, ekonomik, güven ve huzurla ilgili ve başka blr yönüyle Devlet gücsüzlüğünü yan sıtan şıkâyetlerın de, Mülkl ida re Amırlennın ceşitli nedenlerle görevlerini tam yapamamasının etkısinin buyük olduğunu kabullenmek zorundayız. Bu durumlar düşünülerek Hükümet ler, Vali atamalarında yasa ve llkeiere bağlı uygulamalarında daha fazla gecikmemelidir. Ak si takdirde halkın sıkıntılan artacak ve ülke bakımından vor olan bunalım ve tehilkeler daha da buyüyecektlr. Bunun icın bütün yetkıliler ve özelükle Müikı idare Amirlerınin, bu ko nudaki görevlerini Içtenlikle ve cesaretle yapmaları ve bu yol dakl çaba ve mucadelelerirH sürektl sürdürmelerl gerekmektedır. Silahlt Kuvvetlerlmlzin etvfl yönetime tümüyle elkoymasından sonra kurulan yansız yenl hükümetin bu konuya önem le eğlleceğlni ve geleceğe yorarlı meslekl ve yasal uygulama orneklerl vereceğinl ümlt ediyor ve bekllyoruz... Yalnrz klşilerin değil kurumlann olaylaro yakkjşımı da koşulların değışimiyle değişebilir. İran Şahı, Tercüman gazeteslnde eıkan anılarmda onlatıyor: 1931 yılında Lozan'da bir okula gönderilmlş, Orada en iyi arkadaşı iranlı öğrenci Fardoust imlş. Fardoust Tahran'da Şah'ın danışmanlığını yapmıs, devrimaen sonra da Humeyni'nin gizli polisı Savamanm başına gecmiş. Olur boyle şeyler... iran Ordusu ikl amacla eğitilmiştl; lcerlye dönök yözünde Şoh'ın, dışanya dönük yüzünde Amerikanın |andarmalığmı yapacaktı. Bu işl yapmadı mı İran ordusu? Yaptı. Hem ae kırk yıl görevinl sürdürdü. Ama şimdl Işler tersine döndu; koşullar değlşti. Ve ne görelim?... İran'ın Batı Ordusu Kumandanı Albay Hurşenk gazetecllere diyor kı: « Biz Irok Ile savaşmıyoruz; biz Amerlka Ile »avoşıyoruz; Sonuna kadar savaşacağız..» Evet, dünyada herşey değişir. Koşullar zorlaytnca Mşller ve kurumlar da değişebilir. Yalnız bu değisim icin toplumsal koşulların sıcaklaşması gerek. Şlrazlı Şeyh Sadı diyor kl: Soğuk demirt dövmek ne işe yarar?... Kırk yıldan beri Amerika'nın ceşitll okullarında boyınlerı yıkanmış İran subayları şımdi sıcak bir potada öy lesine yuğruluyorlar ki. akıllan başlarına gelmesin, olosı mı?... Vaşıngton'un planı bu kez de sanırım suya duşecektir. Tarihin kanıtladığı toplum yasalarından blrisl de şudur: Devrimler sıcakken üstlerine gidilmez. iran devrimi cok sıcaktı kl Irak saldırdı. CIA uzmanlan bilmlyorlar mıydı bu yasayı?... Dev bilgisayarlar yanlış mi programlanmıştı?... Kimbiür?... Belki de Amerika devreye bundan sonra girecektır ve yedek plânlarını uyguloyacaktır.. Bekleyelim göreceğlz •• * Dünya kapitalizmlnln damarlarında akan kan petroldür. Amerika'nın başını cektlğl dünya kapitalizmi «refah devletı» kuramını sömürü düzenme ve ucuz petrole oturtmuştu. Ucuz petrol artık bir duştür. 1973'te varill 2,30 dolardı petroiun. Haydi dıyelim ki 3 dolar olsun1980'de petroJun varıli 30 doları aştı. Şımdi serbest pıyasada 50 doiara yükseldığı söylenıyor.. Demek ki dünya kapitalıst sistemi vurgunu yedi. Bundan boyle ne Kaddafi petrolünü ucuza satar, ne Saddam, ne Humeyni. ne Kral Fahd. ne de ötekl petrol şeyhliklerl... Kapitalizm vurgunu yedi, ama asıl vurgunu ylyen A» merikan kapitallzmıne özenen Türkiye gibl ulkelerdir Celâl Bayar Cumhurbaşkanıyken demıştı ki: « Kücük Amerika olacağız..» Olduk mu?... Ama merak etmeyln, değişen koşullar heplmlzl (bütun kişilerımlzl ve kurumlarımızı) doğru yola getirecektlr. • Ziya KASNAKOĞLU rEmokü Vall) meden ortadan kaldınlmalıdır. Hükümetlerln Vall atamaların da, mesleğın aynı sınıfındaki veya eşdeğer görevdeki Mülkl Idare Amirlerl arasında bir ter cih hakkı kuilanması elbette normal karşılanabillr. Fakat sınıf üstü kaymakam ve buna eşdeğerdekı Val| yardımcısı, mulkıye müfettişl, Bakanlık merkez görevlileri dururken da ha aşağı smıflardakl görevliier den Vall atanması her yönden sakıncalıdır. Bu durum mesleki hıyerarşıyi, dayanışmayı ve hizmet verimini fazlaca zedeleyeceğl gibl meslekte yükselmek icm partizanlık ve kayırma yolu sürekll acık kalacaktır. Bunun sonucunda Mülkl idare Amırlıği mesleğl kadar ondan daha önemll olarak ka mu hizmetlerl ve doiayisiyle halkımız büyük zarar görecektir. 2 Içlşler! BokanHğının lcDüzen calışmalariyle ilgili olarak hazırlanan araştırma rapor lannda; Valilerın seçilme ve atamalarının ne bıcmde yapılmasmm daha yerinde olacağı hakkında ceşitll öneriler üerl surülmüştur. Bunlar uygulama ya konulabillr ve gerekll yasalar çıkarılabllir. Yüksek Askerl Sura'da olduğu gibl Vall atamalan ile llgil: İçişlerl Bakanlığında kurulacak Yüksek Mülki Şura'ca secilecek (Boşalan Vaii sayısmın) ikı veya üc kotı kadar Müik. idare Amııi crasından Hükümetin tercırt yetkisıni kuilanması ilkesl ve yöntemi yasa i l e kesın olarak getirilmeüdir. Vall atamalanndakl keyfüık ve değişik kayırmacıiık yolları, ancak bu suretle ortadan kalkma olanağı bulabilecektlr, 3 Zaman zaman Mülki İdare Amirliği sınıfından olmayan General, Genel Müdur ve Bakaniığın merkez kuruluşundan bir görevlınin Vali olmadan Merkez Valilığine atanmo sı öa, hem meslektaşlan hakiı olarak üzmekte ve hem de il İdaresl Yasası hükumlerinı acıkca zedelemektedir. il idaresi Kanununun 6. maddesinln 2. fıkrasına göre; ancak blr il'de Valilık yapmakta olan bir Volı, lüzumunda tayinindekl usule göre kadro aylığı ile merkez emrine alınarak Merkez Valisl ünvanı ile İçişlerl Bakanlığında calıştırılabilecektir. Bunun tamamen zıddı oiarak Vali olmayan bir görevlınin Merkez Valisl yapılması, en kücük hu kuk ve idare anlayışına uygun düşmemektedlr. Aynca bu uygulamayı. Devlet Memurları Kanununa göre Valiliğin istısnai bir memuriyet durumu göz önüne alınarak Mülki idare Arnirlerj arasından yeya dışından Istenlldiğl gibl VaR «eçlfme ve atanmasını, haklı göster meğe olanak yoktur. 4 Vall atamalan; meslekl hlyerarşiye, kıdeme, llyakata ve becerıye dayalı bazı esas ve prenslpler lclnde yapıldığı takdirde Hükümetlerln ve siyasi partilerin bu yoldakl etkilerl cok azalacağından İl'ler hem daha verimli ve güvenll calışacak Valılere kavuşacak. hem de merkezdekl yığılmalar önlenecektır. Bu arada, hemen Işaret edelim ki; Valilerın gerek İlk atamalarında va gerekse merkez emrine alınmalartnda genel likle keyfilik, Hükümet ve parti yanlısı gibi duşünceler egemen olmaktadır. Keza Merkez Vahliğine alınmalar da, haklı gerekçelere ve yansız blr soruş Torlhln her devrlnds taşra örgütlerinln başyönetlclsl olarak Devlet Idareslnde önemil yer tutan ve hatta halkın Dev let Babası, Devlet Paşası unvanını taşıyan Valilerln, dün ne duruma gsldiklerl Ibretle v» uzüntü ile görülmektedir. Halkın: Ulusun kadert Ile yakmdcn ilgili gördüğü ve gecmışten geien haklı bir anlayış|a umitlerinin ve kamu hizmetlerinin bcşarı kaynağı ve ya pımoısı saydığı Valilerln atamalarında, bazı hususlara lctenlıkie uyulması ve özen gösteriimesi gereğınl açıklıkla ortaya koymaktadır. Ancak bu «uretle, Valile^ın azalan Itlbar ve etkinliklerinl yeniden sağlomak ve artırmak, merkezde cok fazla sayıdo Vallnin hizmetsiz ve Işslz olarak toplonmasını önlemek mümkön olacaktır. Şimdl bu konudakl uyguiamaların, düşunuîen önerl ve önlemlerln aklımıza gelenlerinl asağıda sıralamaya calışalım: 1 Bllindiğı gibl Volllerln lllere atanmaları, il Idaresl Ya sasına göre içişlerl Bakanlığının önerlsı üzerıne Bakanlar Kurulunca yaoılmaktadır. Valilen Yasalarımıza göre taşra kuruluslarınm başı, Deviet ve Hükümetin temsilcisl ve Bakanlıklar hizmetlerinin SiyasJ ve idarî yöneticisi olarak önem H görev ve yetkılerle donatıimıştır. illerde yasaların, Tüzuk ve Yönetmeliklerın ve Hükümet kararlarının llan ve uygulamasından, kamu hizmetlerinin süratll, verimli ve kalitelı blr biCimde yurütülmesinden, denetil mesinden, koordınasyonundan, beş ve yıllık plan ve programiara uygun olarak genel ve ye rel yönetlmdekl kalkınmanın sağlanmasından, halkın huzur ve güven icinde yaşamasından. Valiler, yasalarca ve herkesce baş sorumlu tutulmuştur, Bunun lcin Hükümetlerln ve lcışleri Bakanlığının Vall atamala^ rmda ciddi bir düzenleme çalış ması lcine glrmelerl zorunluluğu vardır. Artık yeni blr oniayışla bugüne kadarkl yanlış ve yararsız tutum ve uygulamodan derhal uzaklaşmak ve ayrılmak gerekmektedir. Valiler; kesinlikle meslekl eskiliğe, yeterlıliğe ve başarıya göre ve evvelce saptanmtş bazı esas ve prensıplere uygun olarak seçilmelidir. Cok partili hayata gecişten Ribaren süregelen ve uygulaması surekll genlşletilen Vall atamolarındakl keyfilik, portlzanlık, dostluk, yakınlıfc gibi klşlsel ve partı yararı düşüncelert ve bu yöndekl maksatlı etkiler. daha fazla aeciktıril tSTANBUL DEVLET GÜZEL SANATLAR AKADEMİSİ REKTÖRLÜĞÜNDEN Mimarlık Fokültesininı Şehırcılık Kursusune 4 Yapı Kürsüsune 1 Statık Kürsüsune 1 Bır:a Bılgısi Kürsüsune 2 Mimarlık Tarıhı Kürsüsune 1 Roluve ve resterasyon Kürsüsune 2 Temel Sanat ve Bilimler Fakultesinln; Sosyal Bilimler Kürsüsune 1 Turk Sonat Tarıhl Kürsüsune 3 Uygarlık ve Sanat Tarıhi Kürsusüna 2 Temel Sanat Eğıtimi Kürsüsune 1 doktora öğrencısi alınacaktır. Mimarlık Fakültesinde doktora yapmak Isteyenlerln Akodemimiz Mimarlık Fakültesi mezunu olmaları. blr başka öğrenim kurumundan mezun olanların ise gördüklerl öğrenimin Doktora yapacak düzeyde ve yapacaklan Doktora konusu Ile ügıli olması gerekmektedir. Temel Sonat ve Bılmler Fakültesinde doktora yada yeterlık yapmak isteyenlerin doktora yada yeterlik yapmak Istediklerl dalda yüksek öğrenim görmüş olmalan gereklıdlr. Doktora adaylarının 24 ekim 1980 cumo gunO soat 1750'a kadar bir dılekçe ıle Akademi Rektörlüğüne muracaatlan ve 4 Kcsım 1980 So!ı günü saat 10.00'do y » pılacak yabancı dii sınavında hazır bulunmaları rlca olunur. (Basın: 22223) 5755 ; Ayien (Osmanoğlu, Kunter He Evlendller 0 Beyoğlu 10.10.1980 f A • 360899 soyılı hayat slgorta policemi kaybettim. Bohrl KAYIKC1OĞLU • Kömür, kalorlfertera, toba» lara, 22 14 07. SATILIK (Klralık) Barbaros Bulvarı'nda kalorlferll, telefonfa Otriş katı (İşyerl de olabllir). TEL: 64 15 52 64 83 44 Gümüşsuyu halı tesişleri,yurdumuzun 6 değişik teknikle halı üreten tek firmasıdır. Gümüşsuyu, 6 değişik tiphalısını 6 değişik fiyatla sunarak her bütçeye ? her ihtiyaca, her zeyke u.aşfnaktadır. GÜMÜŞSUYU (Ful Mar: 213) 5751 9 Sahfttf : Cumlrarlyot Matbaaalı* r» Oazetsdllk T.AS adma : NADtB NADt ( ı Genel Yaym S. YszUflm iaüdurt : Oktay KURTBÖKE • MOecau* UOdOrü : Eadne C?^KLIGtL # Basan »• yayan : Cumhurtyet Matbaacılık n Garetedlii T A S Caealoeiu Türtoca«1 Cad No.: 3941. Posta Kuttısu: 246 tSTANBTTL Telefon : 30 97 a BASIN AHLAK TASASINA UTMAYI TAAHHÜT EDER « . BÜBOLAR : ANKARA Konuı Sokak 24/4 YenişehlT Tcl : 17 5S 21 17 S8 f6 18 33 35 « tZMtR: Hailt Zlya Bulran No. «S, Kat: 3 Tel : 25 47 09 13 12 30 * A DAN A : Atatürk C3d. Tflrk Hava Kunımn İ» Hanı Kat : 3 No : 13 Tel : 14 550 19 7J1 CUMHURİYET ABONE ÜCRETLERİ A»lar ı a « u yurt Içl 300 900 1.800 3.500 Yultdışı 600 1.800 3.600 7.200 VçtH Ocreö mıplarma »e «ftırbeıns göre Bynea uygulanır. Ankara Abone VB tlan T e ! : 18 33 Î5 TAKVÎM 11 EKİM 19M tmsak S53 Gfineş Agla 7 0S ».01 30M 16.10 18.M