Katalog

ALTI CUMHURrYET 28 OCAK 1980 tturkiyede, dunyada EKONOMİ VE TİCARET Devalüasyon, tarımsal ürün stoku bulunan ihracatçılara 10 milyar ek gelir sağladı >evalüotyon aonuou lonmsal ürun *toku bu<unan özel kaalm. yaktoşrtt 7.1 m(lyor TL. acıktan geilr tafilamıatır. Fmd* ve norenolye M e bu mlktar 10 milyar TL.'yi bui •Mktadır. Kısa dönemde TOrictye'nln ta ransol urün stoklarım erltmeyl omacladığı arlaşılan eon de«olOasyon, temelds tanmeal Orun ıhracatçtlanna bOyuk kârlor yoratmıştır Yopılan »aptamaya gör». Türklye'de özel keMm elınde 180 bın ton stok pamuk 50 bln ton tütun ve 9 bln ton Inclr bulunmoktodır Bu •tokların topiamı ihracatçılara ocıktarr vergtalz kâr getlrmiş«r. Kenan MORTAN 8zet Seehn fhrocatloeıfc 300 bln ton stok tutünü gılon 35 TU olan kurun 70 Tl' özel blr flyat uzerınden Ihraye çıkorılmasıyla kllo başına acatçıya devrelmesl hallnde bu çıktan 35 TL gellr sağlamıstır. kârlar daha da artabllecektlr. 160 bln ton stok pomuk mlktoOzOmde I M stokların büyük rıyla Ihraoatçılar 5 6 mllyar orando tükendiğı gözlenm.ştır. TL. gellr sağlamıştır. Ancak ocak ayı başında TıTütundeyse, Ihracatçı elinde caret Bakanlığınm üzüm Ihra•tok olarak 50 bln ton stok bu cını durdurması sonrası elde 9 lunduğu saptanmıştır Uygulabln ton stok üzüm kalmıştır. nan fon dolayısıyla daha önce Bu durumda üzüm fhracatçıla25 TL olan özel kur, 70 TL'ye n 360 mllyon TL acıktan gellr yükselınce açıktan kâr 45 TL' sağlamışlardır Üzumde topye yükselmlstlr Bu durumda sa kım stokiarın daha önce hızyılan 50'yl bulan tütun Ihrocatla erltllmeslndekl nedenln çia» 12 milyar gellr aağlamıstır. mort ayındo Avusturatya'nın dış Ancak Tekel elinde bulunan yak pazara cıkmasından kaynaklan Devalüasyon devlete ve özel sektöre yüz milyarlarca ek borç getirdi • DEVALÖASYONDAN SONRA TÛRKİYE'YE BUTCESINİN YARISI KAOAR EK BORÇ YUKÜ GELDL CUMHURİYET EKONOMİ SERVİSİ TQr]< parasının dolar karşısında yüzdo 48 oranında devalüe edılmesı, özel sektorün ve devietln dovızle ööemek zorunda oiduğu borçiara yüz mılyarlarco lıra ek yuk getırmıştır Pamukbank Genel Müduru Husnü özyeğln'ln belırlemesıne gore, konsolıde 2 milyar 100 mılyonluk DÇM borçlarına Turk lırasının dolar karşısındaki değerınin 10 lıra düşmesl durumunda 21 mılyarlık bır ek yük gelecektlr. özyegın. bu goruşunu öncekı gün yapılan TUSIAD toplantısında şoyle acıklamıştır: < Malıye ve Merkez Bankası bünyesine mıktan dahı belll oîmayan yükumlülükler getırılmemelıdır 2 100 000 000 dolar şeklınde 7 yıl vade lle konsolıde edılen DÇM borçlorına Türk lırası açısından bakıldığı zaman yılda ABD dolarımn her 10 TL mıktorında devalüe edılmesi devlete 21 mılyarlık bır yük yükleyecektır Bu sadece DÇM'lerin ano parasına tekobül eden kısımdır Foiz yükü de devalüsyon oranında artacaktır Bu tür yukler komu malıyetiro zorlayıcı, enflasyonist yüklerdlrj ÖZEL SEKTÖR BORCLARI Yopıtan devaluosyon sonucu dotarın flyatı 22 lıra daho yükseltllmlştlr Bu gellşme özyeğın'ln hesaplamasıyla değerlendirildlğlnde, Türklye'nln konsollde DCM borçlarırva 4344 milyar »ralıfc blr ek yuk gelmlştlr. 1 mlh/ar 800 mllyon dolarlık ma) mukoblll Ithalat borçları da devalüasyondan etkilenmlştır. Bu borçlor Içln özel sektörün 35 milyar lıra ek yük ödemesl gerekmektedır Devalüasyon ayrıca dövız kredısıyle kurulan Işletmelere ek yukler getırmıştır LASSA'nın onde gelen bır yetklllsı tşletmeye yenıden gelen ek yükün 750 mılyon llra olduğunu söylemiştır Asılçellk glbı genıs kapasıteli kuruluşlora da gelen ek borç yükünün 1 milyar llrayı bulduğu bellrlenmıştır Ûlkemızde bu tür kuruluşların solt son devalüasyondan oturü 40 mllyarlık blr ek yükün altına glrdığl varsayılmaktodır. DEVLET BORÇLARI Konuya devlet borçları açısından yaktoşıkJığında ek yukun daha çarpıcı boyutlara ulaştığı uzmanlarca Ifade edılmıştlr Türkıye'nın bu yıl ana para taksıdı ve faız olarak 2 5 milyar dolar devlet borcu ödeye ceğını anımsatan uzmanlar «bu borca gelen eK yukün 55 milyar llrayı aşması beklenmek tedlr» bıçlmlnde konuşmuşlardır Uzmanlar bu arada Türkıye'nın toplam doviz borcunun 17 milyar dolar olduğunu belırterek şunlan söy lemışlerdır , « Şımdl toplam borco Pamukbonk Oe nel Müdürü özyeğln'ln hesaplamasıyla yafc kjşalım 2 mllyar 100 mllyonluk dövlz bor cuna gelen ek yük 4344 mılyar lıra olduğuna göre, toplam borca gelecek yük 374 mllyar U raya ulaşmaktadır Bu, Türklye toplam but cesınln yarısı ile eşdeğerdedlr » tfıflı oârenllmlştlr. Dığer blr de ylşle, üzüm Ihracatçısının stok yapma şansı bulunmaması de valüasyon He acıktan büyük kârlar sağlamasını engellemıştır. 0ç üründe devalüosyonun ge tlrdiğl toplam kÛr 71 milyar TL'dır Ancak bu mıktara eldekl stok mlktarının kesın ola rak bılınmedığl narenciyenln eklenmesl gerekmektedlr Bu arada, fındık Ihracatının büyük ölçüde Flskoblrlık aracılığıyla yürütülmesl nedenlyle eldekl stok mlktarın kesınllkle öğrenllmesl mümkün olmamıştır. özel keslm Ihracatçılarının bır çırpıda bu denll büyük körlar sağlaması devalüasyon kararının yer aldığı teblığm yazılış biclml olmuşiur Tebllğde blr yandan tütün Içln ge tlrllen fonlar bir çırpıda kaldırılırken, öte yandan yenl blr fon kurulduğu belirtılmlş ancak tarımsal ürunlerde bu fonun nasıl ve ne oranda uygu lanacağı açıklonmomıştır Bu durumda yaptırımsız olarak ya yınlanan teblığ, ihracatçılara büyük kârlar sağlamıştır Teblığ ıle yaratılan yenl blr olanak gecmlşte yapılan Ihracot ile ılg'lıdır Buna göre doha önce yapılan ihracatın bedeli bır ay Içınde yurda gefrll mesl halınde yüzde 5 ile prımlendınlecoktır ihracat reı mine göre, Ihrac ürünlerının bedell 90 gün ıc nde yurda ge'ırilmesl zorunlu olduğundan, 24 ekım tarıhinden bu yana yapılan ihracat da yüzde 5 oranında ppm'end nlmlştır Son deva'jasyon M özel e kesımın sagladığı kârlar lle ka mu kesımının yaptığı destekle me alımlarmın ve ihracatın öneml bır kez daha ortaya cık mıştır Son devalüasyon lle sağlanan değer artışları bOyük ölcüde kamu finansları lcin harcanab lecekken ekimden buyana kamu kesımlnin fiilen aradan çıkanlmosıyla bu olasılık olanoksız hale gelmıştlr. özetle son devalüasyon tüm tarımsol urünlerln hesaplandığında özel keslm Ihracatcılarına acıktan 10 mllyar TL'lık ga llr getlrmlştlr. Ayrıca, bu farkların hlç blr verglye tabl olma ması. farkın Ihracatcıkırın net gellıi olmasına yol açmışttr. ANKARA (Ctımhurlyet Burosu) Devalüaeyonla blrltkte blrtoirlnJ tzleyen zamların dısında alınan dıger ekonomlk *ararlar, uzennde, belki de devalüasyondan çok daha faz!a ve bınleroe kez durulmasını gerektlren boyutlar taşımoktadır. Ösmanlılardan bu yana ve de Osmanlılann son dftneml dahll olmak üzere Türkrye'nın tarlhınde hiçbır slyasal Iktidar, ülke ekonomısınl böylesine yerll ve yabancı sermayeye açmarrıştır Demırel. şımdı tarıhe «Muhtıra yıyen Başbakan» ya da yakınlarının yolsuzluk ıddıalan nedenıyle hokkında çeşıtlı soylentıler bulunan Başbakan ya da ülkeyı ıBunalımlara surukleyen Başbakan» olarak geçmeyecektlr Demırel'e tarıh son karcrlarla damgasını vurmuştur Kamu ekonomısını nerede ıse yok sayan, ülkenin tüm kaynoklarını yerll ve yabancı sermayeye en genış bıçımde açan, pıyasa ekonomısıne geçışın Türklye tarıhınde en büyük dönemecını gerçekleştıren BaşbaVan AP Genel Başkanı Süleyman Demırel'dır Burada çok önemll blr boşka nokta daha vardır Son kararlarla Başbakanlığa bağlı olarak 4 yenl bırlm oluşturulmuştur Teşvık ve uygulama, yabancı serrraye, parokredı ve koordınasyon kurulları doğrudan Başbakanlık Müsteşarı ve MESS eskı Başkanı Turgut Özal'a bağlanmıştır Tüm ekonomtk korarlar doğrudan özel kesim tarafından alınacaktır Devalüasyon ve ek kararlarla ilgilı sermaye cevrelerının fmemnunıyetl» Işte bu bağlantıdan kaynaklanmokta alacaktır Aslında bu karar, dlğer kararnamelerle de de«teklenmekte, sanayicl ve Ihracatçılar Içln getlrılen kolay lıklar tarımdan sağlanan fonların kullanılma yontemlerinl gostermektedır. Ekonomi her yönüyle tlnce blr rekabete» açılmaktadır Bu rekabet oylesıne tınce»dır kı, kendını basında da gös terecektır Alınan kararla gazete Kâğıdına yuzde 350 zom yapan bır siyoeı Iktidar, öte yandan gazete kâğıdının Ithalotını serbest bırokmaktadır Dışardan kım kâğıt ıthal e debılır'? Dışarda parası olan ve bu olanaklardan gazete dışındakl yan kuruluşlarıyie yararlanabılen basın Yanı boyalı basın O halde bır bölüm basın ıçerde buyük zamla karşı korşıya bırakılmakta, blr bölürrüne de «kâğıt ıthal edebılırsinız» denılmektedır Ustelık gümrük vergısınl de nerede ıse sıfırlaştırarak Böylelıkle de son yıllarda basın da goruien teke'leşmeye yenl boyutlar çızilmekte basın varlıklı kesımın sozcusu oldukça yaşammı sürdürme kıskacı Içinden çıkarılmaktadır. Yobancı sermayeye Hlşkln kararlar Ise Türklye'yl tam anlamıyia «gırenın çıkanın sorulmodığı bır ülke» halıne getırmeKtedır Güney Amenka ülkelerındekl uygulamclar bundan farklı değıldır Madenlerden kamu kuru uşlarına petrolden tanmo dek türr alanlarda Türkıye yabancı sermayeye açılmaktadır Resml Gazeted&ki kararname er ülkede bugune dek war olan yabancı serrraye yasalarını altüst etmekte. bunların üzerine cizgl çekmektedır Ekonomik Yorum Liberalizme geçişin büyük dönemeci Y?lçın DOĞAN dır Ekonomıyl yönetscek yenl kurulkır doârudan yerll özel serma/enın denetımmdedır Istanbul'un, Adana'nın, Izmlr*In Isteklerl bu kıruüarda uygulamaya geçırılecektlr Bunların eşgudumu de tek bır klşlye, Turgut Özal'a bırakıln*aktadır Pıyasa ekonomıslnın serbest kosullanna büyuk dönOşün HkelerirH, Resmi Gazetede de yayınlanan kararların h«men her satırında gormek olanaklıdır ömeğln, Banayi urunlerınde fıyat denetıml kaldırılmoktadır Böylellkle Demirel'ın mantığı ıle «yokluk ortadan kalkacaktır.» Ama. blr buzdolabı 80 bın liraya. bir araba 800 bin llraya çıkartılacak, daha bır yıl önce karikatürlere konu olan akıl almaz rakcmiar, şımdl pıyasada geçeril fryat olabllecektlr Aynı olgu, her türlu urunde gözlenebllecektır. Doğru, o zaman «bulunmoyan mal kalmayacaktır» Ama, aynı anda o rralı satın alan da pek kalmayacaktır Flyatların serbest bırakılması dışında tonm mallarına lllşkln alrnan karar tam anlamıyia ctarımdon sanaylye kaynafc oktarmayı» amaclamaktadır. Fındıktan tütüne, Inclraen pamuğa dek bT dızı tarım ürününde «Fiyat lst»krar prlmlerl» alınması öngorulmektedır Bu düpeduz tarımın dolaylı yoldan vergı'endırılrresı onlamını taşımaktadır. Her kilo üzerlnden, belırtı'en fona yatıniacok para'arın daha sonra sanayıye aktarılacağından kımsenın kuşkusu yoktur Bir başKa deyım'e pıyasa ekor.omısl sanayicl lcın daha cc* geçerll olacak, tarım burada öncelık açısından iklncl sıroda yef Bankalara onemll kolayl* sağlanmakto dövt? tutmo yetkilerl genişletılmektedır Ancok, bundan daha önemlla araya sıkıştırılan bır madde ıle banka.ara dış aiım olanak ları bıls yaratılmaktadır Açıkça, Ister banka olsun tster bir başka kuruluş, dovlz kımde ıse, ıstediğı malı getirecek, ve ondan hesap sorulmavacaktır Ancok, bu ölçüde pıyasa ekonomlsıne açıimanın slyosol yönünü gözden ırak tutmorrok gere^ır Bu da Meclte'ten geçen baskı yasalan lle bağlantılıdır Oevalüasyon v« plyasa ekonomısıne cçılmanın koşulları özgurlükierı kısıtlamak baskı yapmoğa yonelık tasarılorlo tamamlonmak I» tenmektedır Sanayıcı içın, tüccar lcm gecerll olan deylm tBırakınız yapsınlar, bırakınız geçsınler»dlr Onlar Istedıklerınl yapacak, halk Ise buno tepkl duydu mu bu suc olacaktır Kararların çeşıtll boyutları üzerlnde daha cok durulacaktır Durulmak zorunluğu vardır Ancak burado son bır nokta daha vurgulanmalıdır Kımı basına öore «Devalüasyon gızlıceı yapılmıştır Anlaşılan bunu yazanlar daha b'r ay önco kendi yazdıkiarını unutmu^a benzemek tedırler Kendılerı yazmışlardır devolüasyonu Bır ay onc« de devalüasyonu ve kararları bılrreyen kalmamış yazmo yan gazete görulmemıştır Şımdl bunları yazanlar «glzlllllı perdesıne» burunmüs durumdadır Pıyasaaakl serbest koşullar gallba kendlslnl önce bosında gostermeğe başladı «Serbestlık» ve gızlılık çoğunluk la blrarada gıder de... Prof. Bıılutoğlu: "Enflasyon arttıkça KİT zararları artıyor,, ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) Samsun CHP Mıllehekıll ve eskl Işletmeler Bakanı Prof. Kenan Bulutoğlu, tenflasyonun hızla orttığı dönemlerde KİT zo rarları da artmaktadır> demletlr. Bulutoğlu, hattahk tYANKI» dereisıne yaptığı oçıklamada KİT zorariarının nedenleıine değlnerek şöyle demlstln «KİT zoroTİannın Mrçok nedenlerl vordır. Bunkın KIT'ler* ozgu nedenler ve genel nedenler dıye Ikiye ayırmak mümkündür. Genel nedenler ener|l, dövlz darboğazı gibl özel sektöru de etküeyocek nedenlerdlr. KİT lere özgu nedenler d * Asın Istekler, toplu Is •özleşmeleri KlT'lerln aldıklan tonm Orönlerine yüksek taban fıyatı venlme sldlr Bunlar genellıkle siyasal terclhlerden kaynaklanır. KIT*le rln bir de yasalardan kaynaklanan ve verınrri düşurücü Borunlan vardır. Ayrıca aşın KİT borclarının da KİT zarariarında etklsl vardır Borçlar kurumlan falz yükü ve eermoy» yeterslzllğl Içlnde bırakmaktadırj Bulutoğlu, KİT zorortanm Merkez Bankasının karşılıkss para basarak kapattığını da bellrtmls. «Turkıye ekonomi» bu zararı kaldıramoz, enflasyon durdurulmadıkço da. mallyet ar tışı, yenı zarar devam edecektlr. Bu ekonomi Içlnde çözümlen mesl güç blr Ikilem gibidir» demlştlr, Temel endustrimizin en önemli hammaddesi kalite çeliRler (sürekli doküm kütük mBmulIer ue hadde mamuller) en uygun fiyatlarla Kroman Çelik Sanayii A.Ş.'nde. Kdlite çelikler < uzman işçilik ileri teknoloji hassas bir kalite kontrolu' ue on yılı aşkın bir deneyim ile ulusal ue uluslararası normlara uygun olaro'< üretilir ue derhal teslim edilir Kroman Çelik Sanayii A.Ş.'nde. Kısacası ülkemiz çeliğinde kalitenin ue ucuiıuğun Kroman Çelik Sançjjil A 5. KROMAN GELİK üretimprogramı. • düz karbonlu çelikler • sementasyon çelikleri •kükürtlü ue kurşunlu otomat çelikleri •ısıl işlem ue imalat çelikleri • döume kalite çelikler •yaylık çelikler • düşük ue orta alaşımlı çelikleı • 18 ton net ağırlığa kadar karbon, düşük, orta ue yüksek alaşımlı çelik dokümler •düşük ue orta alaşımlı çelikler •özel siparişler ,/••**• t KROMAN ÇELİK SANAYİİ A.Ş. 1fetf:C9t991}20762077 Tlx: 33176 krrtıtf *4»^*Jk**:^. • •.. .,. (Eeln Alan* 22) 554