Katalog

IKİ lr ay kadar öno*. hmlr*e son 0*ol»>md«. bütün öbür kentlerlmiz gibl Izmlr'ın de gözelleşecefll yerde neden durmodon daha Clrkln, daha abur cubur bir kent olmaya doönı aUtlfllnl blrdenbire onladım. Eaklden bozma, y*r* bmlr. Esktden bozma her şey esklyi an» tar. Izmir do öyle. Ters yuz edllen elblseler ya da dildekl özleşme akımına uymak icln bazı •özcuklerl değlştırllen esklnln güzel dlzelerl gh M, Mfcı tzmlr'l aratıyor. dedVfctorı o^bi ofeayoıf B9r topluniun ust yapısını değlştlrmek sanıldıOı kadar kolay bir" \i$ oimadığı glbl kucümsendlOI kadar da 6nemslz bir hlzmet değlldır. Ûst yapı ile alt yopı dönuşümleri durmadan birblrlerlnl bellrteyen etkileyen olaylardır. Tanzimattan bu yana glrtsllen üst yapı dönuşümleri gerçekleştirilebilmls oisaydı cok daha değişik olurdu bizlm bugünkü •orunlarımızt ele alışımız. Günümüzün bu nasıl•a cağday blr aydın olarak yetlşeblımlş vatandast do kendlnl böyleslne ezik böyleslne yalnız duymazdı toplumum.uzda. Yabancı dlller öğrenmek. batı ülkelerlnde okumak, ya da üst yapı kurumlarında batıyı örnek tutmakla gercekleşmlyor 0 kücümsediklerl dönüşümler. Blr uygarlıflm özune inmeyl, mantığını, düşünce yapısını. töre onlayışını bütunuyle etklslz olarak özum lemeyl de gerektlrlyor. Tanzimattan bu yana glrlştlölmte üst yapı dönüşümlerinin hlçbirinl toplumca sonuna kadar. götüremedik biz Hele son yıllarda değışmek, kendimlzl yenilemek. cağlaşlaşmak cabalarını tyice serdık. Coğunlugun beğenısıne teslım olduk. Çoğunluğun beğenisine uymayı llerlcllik sayıyor kiml okur yazarlarımız. Renkll basınımızın yanı e'ıra. halkın eğitim düzeyinl yükseltmek le yukumlu devlet kurumlarının da sürümü en geçerll ölçü saydıkları görulüyor. ödenekli tlyatrolar sloganların etkislnde kalıyor; TRT. müzlk diye, gufdurü dlye feodal bir duzenln urünu en llket, en mide bulantısı şarkılara, oyunlara yer veriyor. Bu mu üst yapı dönüşümü? Osmonlı toplumunda devlet yapısını cörOten yıkan butun töresei, ekonomlk, toplumsal nedenlerl koruyoruz. Yalan, Ikl yuzlülük, cıkarcılık, yüze gülme. kltabına uydurma, gününü gün etme, umursamazhk, sorumsuzluk, savurganlık eskl ust yapının alışkanlıklarıydı. Gunumüzde de rahat yasamı. başarıyı sağlayan llkeler burn lar. Abdülaziz'in savurganlığı bütun burokroslyl sarmıs durumda. Gellp gecen hükümetler ya* kınlanna ulufe dağıtmakta yarışryorlar. Cağdas düşünceye blllme karçı cıkarak, dOrust aydınları, öğretmenlerl durmadan tedlrgln ederek. humanlst blr eflltiml bütünu lle özunv lemeden demokrasiden söz etmek? Böylesl demokrasl olsa olsa İzmlrin Konak, Istanbul'un Beyazıt alanlanna benzer.^ CUMHURÎYET 19 OCAK 1980 B ( olaylar ve görüşler ESKÎDEN BOZMA Necatl CUMALI Gelişigüzel Bir Yazı... ıslslerl BakanlıOının Belgrat Fllm Festlvallne f80ruı dlye gönderdlğl kollden tKöşeyl Dönen Adon» filml cıkmış, herkes de bu İse şaşmı*. Neden şaşmış? Bir düşünün bakalım: TürkİYe"yi uluslararoaı yanşmada tSürüı mü daha lyl temsll eder; tKöşeyl Dönen Adam» mı? Ya da her Ikisl birden ml? Köşeyl dönenlerin halkı surü glbl gütmek Istedikleri blr toplum deflB mlylz? Türkrye bu... Kayseri'nln ünlö kabadayısı Şemsettln, lutuklu b » lunduğu Incesu Cezaevini 750 bin llraya satın almıa. Helol olsun!... ^ ^ Blr süre önce ustünde ruhsatsız tabancoykı yakolonıp incesu Cezaevine gönderilen Şemsettln, yattıflı Noplshaneyi cok beğenmiş ve on yıldan beri bu blnayı Adalet Bakanlığına klraya veren mal sahlbl ZeU Demirağ'a demlş kl: Şu haplshaneyl bana satl Almış haplshaneyl Şemsettln. topusumı oebin* k e f mus, slmdl ev sahlbl olduğu yerde tutuklu olarak yotoyor, kendlslnl kutlarız buluşundan ötüru... ÇOnkO bir ev sahlbl düşünün kl. hem oybaşında cobr • cotır devletten klrasım olır, hem kirasını oidıflı binada otunr ( yatar, kalkar. D Andre 91de. yanılmıyorMm OOnya Nimefc tarfnde uyuyofi blr genç kıza benzetmistl esld Izmlrt. Bundan otuz yil önceslne kadar, Kar» fiyaka, L Kordon. Mlthotpaso Caddesl boyurH oa •ıralanan kendlne özgü üc kotlı, beyaz bah tonlu evlerl, akasyaların, dutların bazen «de Irt bir cınarın, blr çltlenblkin yer y«r gölgeledlö.1 tepelere soron sokoklon ilo derll toplu uyumiu bir kanttl eski izmir, Şlmdl, Popozdan Bah oovo'ya kadar otuz km. boyunca körfezln burununu kueatan izmlr, o uyumdan, o şilrll hovadan yoksun. Buyuklu kuçüklü bahçeler fclndekl esld bolkonlu evlerin yerlnl dokuzon katlı oportmanlar almtş. Sokaklar a0acsız. Tek tek oldıflıma zaman blrblrlnden güz»l yapılar bunlar. Beltl kl anlayışlı mlmarların ellnden cıkmış ber blrl. Ne guzel dlye önünde durduğunuz her yopcyi kırkelll adım geçlnce gördüöünuz başka blr yopı güzelllâtyie unutturuyor slze. Yln« de bOyto guzel yapılann blr araya geimeslnden, uyumsuz Clrkln b)r kont çıkryor ortaya. CaddeJer. «okaklar dor kalıyor. Tek tOk kaldırtmlı yertarde. kaldınmlan otomoblller kaplıyor. Kısaca« MtOn kentlerimte glbl blr kargoşa. Her sey getlrlllp de orto yere yıflılmış, bir türlO yerleŞtfllnl bulamomtş. göç gârünümü lclnde. İzmlr kapıMıfli bu kargaşadan kurtulamıyor yıllardır. Izmlriller, Izmlrin değerD mlmorlan. yo da M ntyetll beledlyecllerl alınmasınlar bu dedlktortmden. Tek tek onlann hlc blrl sorumlu de011 bu korgaşadan. Bizlm yeni palazlanan kent•oylu tınıfımmn, cok partllı demokraslmlzln. köksOz çcfldos uygarlık anlayışımızın yarattıflı bJr durum bu. İzmlr tadece bu genel gidışln bir parcosı. Yoksa ba durumunda blle, belediy* hlzmetlert. halkının kentll olarak eğittmiyie belM de ylne en uygor, en çagdos kentlmlz. Nereden geftyor bu korgoeo, bu duzenalzilk dtye düşundükçe ortoya çıkan gereek şu oluyor: Eskl izmlr'ın kendi ölçülerl içlnde bir uyumu vardı. Evlerinln gölgesl lle sokaklarının enl blrblrine denk düşerdl. O eskl evlere, yerloşlk bir yaşam düzenine göre oluşan blr anlayış blcim vermlşti. Şimdl öyle değil. Şımdl kapkoç, gununü gün et. yarmı düşünme anlayışmm hır81 lle sıkışıyor, biclm alıyor bütun kentlerlmlz. Otobüslerine, minlbüsierlne doldurulan Ineonton gibl evleri. yapılan da üstuste yığılıyor. Konak Alonı. kücuk tatlı bir alandt blr dönemde. Tramvay, Saat Kulesinl dolonır, Sartkışla önunden. geri dönerdi. O koca Sorıkışla yıkıldı. Yuzlerce dekarlık 1tir alan kazartıldı kentln orta yerinde. Sonra ne oldu o yer? Oia ota bir garaj I Bu olay bile okılları durdurmuyor mu? Kontçlllk açısın'dan yoratıcılığımız, ya da uygarlık açısındon görgumuz gereksinmemiz ne yaz* kl bu kadar bizlm I Goraia okltmız erfyor, gara|ı önemseyebiiiyoruz oncak. Denlz kryısı, kentln en guzel en değerli olonını gara| olarak kullanryoruz. Oysa cağımızda uygor ülkelerde, kentlerln kıyı köşelerlne blle değil, yer altlarma yerlestlrlltyor gara|lar.. Konok Alanının dpflusunda (c moholietorln eoluğunu kesen o koca koca blok yapılar da başka blr dramı yonsıtıyor. Oysa esklnln gOzel yapıları. tek kozma vurulmodan korunularok tepelere oynca da yanlara doğru kurulacak yenl mahallelerle gelişseydi ne kador guzei bir kent otabHlrdi İzmlr. Ama olamodi. DOştora datmadon gercekci olarok düşünecek oJursok gunömuzun egemen gucierlnin ellnde olamazdı da. Istanbul'da Beyazıt Alanmı, Ankara'da Ulus Alanını, öbür büyüklü küçüklü kentlerlmizde kasabalarırmzdakl bütun alanları çlrkinleştlren, anlamsızlaştıron anlayış izmlr'i de ezdl gectl. Konok alonına ruhsuzluğunun, saçmalığıntn damgoeını vurdu. Daha da llerlye gideceV oiursak, blzde yeni kentsoylulann, esrkinln değetini, bütünluâünu onloyamadığı oiçüde coğdaş kentleşmeye uyabilecek blr düzeye de ulaşamadığını kanıtlıyor bu düzenslzlik. Esklyi komyamadığı gibl. yenlyi de yaratamıyor. Blr elbiseye, beş altı yıl »00ra günün modqsına göre yenl blr blcim vermeye katktınız mı, başo gelen hep budur. Demokrasimiz de... Kentlerimlzden. giylmden, evlerlmlzi doeemekten, şllrden derken demokraslmlze getlrerek bafllamak Istlyorum sözO. Demokrasimiz de eeklden bozma blziml Bu kadar aksamasımn nedenl kısaca bu. Esklnln üstüne kurmak Istedl0lmlz lcln tutmuyor, adı demokrasl de olsa gtdlşl demokraslye benzemiyor. Son yıllarda ortalarda cok dönen doiasan blr görOşe göre Tanzimat lle onu lzieyen akımtann Batıhloşma cabalan hep ust yopı dönu•Omleti olarak nltelenlyor. Tanzlmatın. Cumhurtyetln devrlmcllerl hep ust yapı değlşlkllklerl lle ujrosıp alt yaptya dokunmadıklan Için auclan» Ataturk'un Izinde tsek... OKTAY AKBAL lze göre laylkllk. tam anlamıyle uygar olmak ve uygarca davraamak demektlr. Herhangı blr tnaa ca sahip olanlarla hiç blr dlnsel lnana olmayanlann her tur lnanca sayguı olma. lannı, hatta baül dusünce sahiplerine karşı hosgörulu olmalannı beklemek uygar yönetim lle uygar vatandaf olmanın geregldir. B •TBMM'BJn butttn procramlannm nmdeai şa aa eMstır. İstikl&l'i Tem ve KAyıtsız Şartsız HaU> miyetl Müllye. Ocak 1921'de Mustafa Kemal Pasa TBMVTnln deftt^mez projramını bu Ucı ane Ukeye ba^lıyorduı Tam hftgım«Tİık ve her turlü kayıttaa uzak halk Klmbillr kaç kez yineledlm, daha doğrusu tum flerioL Ataturk devrüncisi yazarlar, düsünce adanv lan. aydınlar. öğretmenler. durust poliükacılar kao kez yinelediler bu sözieri, kaç kez? Bugunlerde blr kez daha I92l'de Mustaia Kemal Paşa'nın çizdiğl ana yolda yurumek gereğinl duruyoruz. Bunu durmadan llgililere, yetkililere anmv satıyoruz, özellikle bugünlerde» Biliyonız artık. dunya dev guçlerin egemenligi altındadır. Bu egemenlik derece derece kendini duyurur. Ya apaçık, ya dolaylı yoldan Türkiye zaman zaman apaçıklaşan dolaylı yoll&nn etkisinde kalan bir ülkedlr. Ne zamandan beri? «Çok partili» siyasal düzene. alışılmış deyimle çoğulcu demokrasiye geçtigimlzden berL. Yani lB45'ten. özellikle DPnin işbasına geçüğl 1950'den bu yana... lşte slze Mustafa Kemal Ataturk'un daha Birlnd Dunya Savası sualannda asker arkadaşlanna cöylediklerL «Gayri tabil vazlyet ordunun ecnebi blr heyetl askeriye eline terk v e tevdi edilmesldir. Bu noktai nazardan Almanlan ve Alman heyetl askeriyesinl tenkid etmek istemem. Asıl tenkide layik olanlar bittabi bizim Devlet Relsimiz ve bilhassa devlet adamlarımızdır. Turk ordusunun a d z ve kabiliyetsiz olduğu kanaatiyle o heyeti ayaklannâ kadar giderek ve rica ederek memleketimize davet edenler onlardır. Ben ordunun bilâkaydüşart bütun esran lle Alman Heyeti askenyesine tevdi ve teslim edilmesinden çok müteessirdim. Daha karar verilmezden evvel tesadüfen bu vakaya muttali olduğum vakit sesimin erişebileceğı makamata kadar itirazda bulunmayı vazife addetmiştim.» «Tam Bagımsızlık ve Rayıtsız Şartsız Ulus Egemenligi» ükelerine bağb bir önder ordunun yönetiminde, yurdun savunmasında yabancı kişilerin, uzman ve dost görüntüler altında bile işe kanşmalanna katlanamaz. Birinci Dunya Savaşında herşeyimizle Alman emperyalistlerine teslim olduk. İkind Dunya Savaşından. sonra da ABD emperyalistlerine». Ki bu teslim oluş bugün de surdurülmek istenlyor. yeni yenl kararlar, bağlar, antlaşmalar yoluyla... Ataturk'un sesini dinleyenler, dinlemek isteyenler, bu konuda onun ne düşündüğünü. ne yaptığını. nasıl davrandığını belgelerle. kanıtlarla, olaylarla görebilirler, görmelidirlor Bir yandan Sovyet ordusu Afganistan'a «tkili Anlaşmalaoın yetkisine dayanarak gırer, karşı çıkanlan ezer. dağıtır. Bir yandan ABD, Vietnama, Güney Amert ka ulkelerine, çıkannı savunabileceği her yere *Ikili Anlaşmalarla» hattâ anlaşmalar da olmadan uzman diye. yardımcı diye. koruyucu diye gırer. karşısına çıkanlan ezer. yok eder Az gelışmış ülkelerm bu büyuk güçlere yakınlık duyan kimseleri ise ışlerine geldigi yönde bağınr çağınrlar Hiç birinde «Tam Bagımsızlık» ilkesine bağlıhk diye bir şey yoktur. İşıne geldigi yönde. yanda. yer almak eskı aljşkınlıklandır bu tur kimselerin!™ Ama Ataturk'un TBMM"nin değişmez programı saydığı o ılkelere. yani «Tam Bagımsızlık ve Kayıtsız Şartsız Ulus Egemenliğine» bağlı olanlar ıçin emperyalist girisimler arasında büyük bir aynm yoktur. Hepsinin karşısına eşıt duyarlıkla çıkmak gerekir. Yalnız ABD emperyalizmıni kötüle. Sovyetlerin girişimlerini övl Ya da tam tersini yap!.. Gerçekçi olmak gerekir. ABD ve Sovyetler Birliği. iki dev guçtur. dünyayı yönetmek, etkılemek savında ve girişiminde iki büyük devlet... Yaltada daha sonra Postdam'da dünyayı özel etkl alanlanna ayırmıslardı 1944 • 45lerde.. Bir kez daha aynı yolu tutacağa benzerler. «Yeni Wr Yalta» bölüşümü ile kar8i karşıya kahrsak. hiç şaşmayahm! İki «Dev arasmdaki bu büyük paylaşım çekişmesinde blzlere. yanı «Tam bagımsızlık. çizgisinde yurumek isteyenlere düşen bir şey var, her ne olursa olsun körukörune bir yana bağianmamak; soğukkanlıkk gerçek milüyetçilikle Ataturk'un bize bıraktığı Tam "ağımsızlık^ ve Kayıtsız Şartsız Ulus Egemenligi» (,ızgisinden'kopmamak.. Tek kurtuluş yolumuz emperyalizmin her türlüsune «Tam Bagımsızlık» ulkusüne sanlarak karşı çıkmak. savaşmaktır. Geçtniste hllafetln oygar ötmayan tutum ve davranıslanndan rahatsız olan ay• dınlanmızın, Cumhurlyet •onrası gösterdiklerı haklı ve makul tepklnin dozu zamanla ölçuyu kaçıracak biçimda artınlmiftır. Böyleoa Ataturk llkelerlnln her geçen gun amacından saptınlarak gardropçu burokratlar ca sullstlmal edlle edile. eko nomJk. kultüreL saglık ve •osyal güvenllk alanlanndakl fırsat eşitllglnden yoksua vatandaşlanmızın tek umut kaynagj olan duşunce ve tnançlan üzerlnd« yaratılan haştn baskılann acı sonuçlan devam etmektedlr. Bu tarihl yanılgı aonuco, 1046 sonrası blr avuç toprak agası ile çıkarcı t&kımının yukanda sıraladığımız sosyal içerik tasıyan Ataturk llkelerini bu kez tumüyle blr yana Itip, lnanç ve ahtret komlsyonculuğu yapmak suretiyle lktidar olmalan, bugunku bunalımm yaratılmasına ters yönden katkıda bulunmuştur. Ataturk ukelerin! katılasbran ve Uk olarak amacından saptıranlar •ikbalcl» bürokratlardır. Bü yöneticilerin kalkınmaya yönelik fertlere kişilik veren bu ilkelerln sosyal niteliklerinden habersız ve ılgisiz kalmalan sonucu temiz inançlı vatandaşlanmızı din sömurgenlerl nin tuzağına düşürmüştur. Samimi dindar vatandas ham (yeşil) elmaya benzer. Zamanmda dalından kopanp muhafazasında çok itinalı davranıldığı takdirde ye şil renginin kızararak albayragın (bir elma turu) guzel rengine dönüşmesi mümkündür. Zira müslümanlığın. devrim surecinde kuvvetll bir etken olarak yararlı sonuçlann doğmasındaki öne Uygarhk, Layiklik ve Mülkiyet EKONOMtK, StTASAL, TOPLUMSAL ALANLARDA FIBSAT EŞİTLtĞtNDEN YOKSUN BİR TOPLUMUN «LAYtK» OLABtLMESİ İÇtN ÖNCE UYGAR OLMASI GI Av. Mehmet FEYYAT vhıslannaı ad. olaylannın ısığı albnda löJntıntı Batuun uretlme dönuk urgarlıgından örnek almak ve dtya bagımlıhktan kurtulmak Için ekonomik alanda sanayileşmemizi dogal kaynaklanmıza oturtmak zorunIudur. Ralkınmanın olmadıgı ya da ulusal dogal kaynaklar uzerine oturtulmayan geçld (palyatif) montaja dayalı sanayllesmede kalkın ma gerçekleşemez. Bir toplumda sosyal ve ekonomlk VttiVinm» gellşürilmemis ise istenlldigl kadar okul açüsın uygarlıga ulasmada hiç bir sonuç alınamaz. Külturel kalkınmanın yaygınlas^ Unlması Ve halklastınlması Için ekonomlk kalkınmayla birlikte yurutulmelldir. Aksl halde. klasik. lokalize, kadroya dayanmakla kultürel alanda llerleme olmayac*gından layik dusunce da gerçekleçemez. Batı toplumunun yapısırla Turk toplumunun yapm birbirlne benzetilemez. TarV hlmlz. dogal ve sosyal şanV lanmız, dinimiz ve mülkiyet kurumu üzerindekl anlayışımız değlşiktir. Aynca Turk tarihinde özellikle Müslüman Turk tarihinde genlf toprak mulkiyetinin. üntiyazlı aslllerin ve Batı Unt feodalitenln. büyuk burju* vazinin bulunmaması. ve ha» len az gelişmis ulkeler arasında kaldıgımız dikkate siınırsa Ehlisalip ömegi çok uluslu şırketlerin devlet yö» netimindeki etkilertnin bertarai edilmesı zorunlugu 11* karşı karşıya kaldıgımızı unutmayahm. Kan mülkiyet kurumu. Me deni Yasanın mal lle ilgül hükümleri. Cumhuriyetin ilânından bugune dek çıkanlan kamu yasalan lle zaten kaduk ve işlemez hale geldigi gözden kaçmamaktadı>. Mülkiyet kavramına Batı modeli dışında çagdas anlamda yenl içerik kazandirmahyız. Tarihimizde «Mal canın yongası» deyimi benimsendigine göre mal yaşamla bir tutulmamıştır. Yaşam hakkı her turlü mülkiyet hakkınm üstündedir. Gü numüzde sağ siyasal kadrolann pervasızca savundugu «Mal canın değil. can malın yongasıdır» deyimine yüce dinimiz âlet edilmektedir. Bütün bunlann blze dar ve klasik anlamda layiklik lle katı mülkiyet kurum ve kavramlannm bünyemlzey özümüze, tanhimize. dinimize, doğal sosyal ve siyasal' şartlanmıza ters düştüğünü göstermesine karşın yüksek Anayasa Mahkemesinin Mul kiyeü özellikle Keleş Ağa'. nın iki tanıkla tescil ettirdlğı geniş emlâkmı Kamu Hukukunun. Devlet Hukukunun temeli Cumhuriyetimlzin nitelık ve unsuru olarak göstermesi garip değil mi? Sanki sosyalist ve komünist ülkelerde Cumhuriyet yokmuş gibi.Batı toplumunun uygar yö nünden çok tüketim fantazisiuden büyülenip dinini ve milliyetçıliğinj unutan sağ sömurgen guçlenn şartlanmış NATO (Mermer) kafalanna umut kaynağı olarak göstenlmek istenen CENTO adıyla kurulan dış ıhşkiler diskoteğınin akibetini haürlamaya çalışalım. Rahmetli olmuş Menderes.. Nuri Saıt Pâşa ve Kral Faysal ile Eyyüp Han ve can çekışen Iran Şahının kuruculan olduğu ve sadece ABD ile Ingiltşre'mn çıkarlan için kurulan bu dıskotek. adı geçen müslutnrin lıderler den hangısınin yaşamuu kur tarabılmıştir. Ancak bbftn TOrkfye'mlzde oiur bOyi* Necmeddtn Hooa çoşryormuş: Yahu. dlyormuş. bu AP btztm dtefltrofaH dora geldt; CHP lle kolkola... Gercekten CHP blr kanadıyla AP"nm ötekl la MSPVıln yanında polltlka yapıyor. Baskı yasolonyta uvduluk anlaşmolarıno MSP karşı çıkarken; CHP MIMK yor. AP lee hem MHP'nln memur atama DatsterM y ^ guluyon hem CHP*ye göz kırpıyor. Turkrye bu; herşey olur. 8ovyetler, Afgonlstan'a mudalîal* «C0 tty« H M CİA yazorlon göbek otryorlar. Neden? COnkO 8ovyetiertn Afganlaian'a mOdahaleatyto TÖr« Mye'nln ABD'ne sotı» Isleml kolaylaşryor. Bu gfbl 6» rumtarda CİA yazan hemen ortoya tırlar. GördOnüz mu, Amerlko'nın kucaflına oturmazaak •ovyetler bizl yutar, köle oluruz. Kölellfle karsı •Igortayı blr yobancı devletln kucoQma oturarak sağlomaya cabalayan, blıinln kölesl oJmamak lcln başka blrlslnln kölellğlnl yeğleyen bu tlplertn montıfli dünyanm nereslnde yürüdü? iran'da mı? Irak'ta mı? Küba'da mı? LObnan'da mı? Nikaraguo'da mı? Angola'da ml? Vletnam'da mı? Kambocyo'da mı? Amerlko dünyanm nereslnde topraklarına yerleştigi ulkenln gövencesl olablldl? Amerlka'nın glrdiğl her ulkede kanşıklık. telaket. lc savaş cıkmadı mı? Cıkti; ve Amerlka da sonunda o ulkeden cıktı. Ne var kl bugunku Türktye'de tKöşeyl dönen adam»: OunömO kurtarayım. diyor Ve tSuru» bir turlü kollden çıkamıyor, TOrkrye bu... Havaiar cok kötu Bazı yerterde eksl 1617... Efler kolortfertl evlnlze odun sobası kurablidtntzse, (rtevlerin cıtırtıcım dinleyerek düşünün bakalım: Bugune nasıl geldlk, nasıl bu duruma düştük? Soğukta tlr • tlr tltriyorsanız. takırdayan dişlerlnizl sıkıp ylne de duşünmeye cabalayın. Çünku Türklye'de düşünen adam azaldı; aklı başında sandığımız bazı klşiler blle neler yazıyofian ı Afgonlston oloyından sonra Batı'nın aözünde TOrklye'nln değerl yükseldl.» Şu rezlllige baktnl.. Odvtz miylz blz yahu? AJtm nuyız? . Satılık mai mıyız? Blr yurdumuz var. blr devietlmlz var. Bah plyasasm «Jo satısa cıkarmak lcin ml kurduk bu devleti? ve davranıglan ve papalıfın kendUinl devletln ustunde Tann' vekili olarak görmesine rağmen batı toplumu uygarhğm yolunu saptayabllmlstir. Batı toplumu, Papalık ve Engizisyon glbl gaddar din temsilcllerlnin varhğma rağmen din ve Hıristlyanlık aleyhtarlıgı japmadan kendi ekonomik duzenl İçlnde uygarlaşmanın yolunu aramıstır. R«»""« XVXVI yuzyıl rönesans önculeri IX ve X yuzyü Musluman Turk duşunurlerinin lzinden yüruyerek ancak bunlann aotıklan pencereyle Hırlstiyanlığın gömulü kaldıgı kara cehalet dehllzlerl Içindeki Skolastik dönem karanlıgmdan kurtulmuşlardır. O hald« uygarlaşmamızı engelleyen özellikle musluman ülkelerin uygar olmasını lstemeyen Batı toplumlannın kendilerine özgü kurumlan lle bizim öz kurumlanmızın mukayese edilmesinden öteye aynen kopya etmeye çaüşmanın gereksiz ve «muhal» olduguna lnanmaktayız. Batıda layiklik, kiliseye karşı bir tepkiden ziyade daha genis anlamda mhaJete kar«ı btr tepM tonucu gerçekleşmiştlr. Paper lıgın korudugu teokratik krallıga kargı oluşan mutlak ve meşruti krallık lle Cumhuriyetleri bu tepklnin sonucu olarak gösterebiliriz. Zira ekonomik ve sosyal gellşme llerledikçe buna paralel olarak layiklik de uygarhk. la birlikte gelişmiştlr. Layikligi sadece din ve din sömurücülerine karjı blr tepkl olarak göstermeye çahştıgımız ve bu dar çerçeve lçerisinde yorumladıgımız sürece layik v« uygar olmayız, Zira uygarlığın ve layikllgin filizlenmesl lle gellstirilmesintn yönteminl. aynen eyreti dikenlerin ayıklanmasmdan çok topragın elverişllliginin satlanmasına benzetebilirtz. Ekonomik. sosyal. siyasal alanda fırsat eşitliginden yoksun toplumun layik olması lçln önce uygarlaşması gerekir. Eyreti diken öraegi din sömürüculerinden önce tarihimize, dinimize. törelerimize ters düşen ekonomik alandakl sağcılann başka bir deyimle sadece Batının tüketim hayranlıgını pompalamak suretiyle kalkınacagımızı öneren sag sömurgen güçlerin çok uluslu şlrketlerin birer ajanı ve sadık bendeleri olduklannın bilincine varmaüyız» tŞÇl PARTİSİ Tepebaşı Gazinosu • 20 1 / 19S0 Pazar saat 20<» KONUK SANATÇILAR SÜMEYRA ÇAKIR MELİKE DEMİRAĞ GENCO ERKAL. TÜLİN NUTKU TÎMUR SELÇUK. KUHİ SU v, İŞÇİ KÜLTÜR KOROSU. (Cumhuriyet 376i Açış Konuşması BEHİCE BORAN Genel Ba,!^an TtÎRK SPOR TARİHT DOĞAN YILDIZ SAY Dağıtım. Nuruosmaniye Cad. Trbedar Şok. 4/1 CAĞALOĞLU İSTANBUL (Cumhuriyet: 378) BAŞBAKANLIK ÇEVRE MÜŞTEŞARUĞINDAN Ankora hava kalıtesi öıcme ve Izleme slstemlnde kuüanılacak cihazlar icln önceden 28/1/1980 saat 14 00 olarak ilan alunan son teklıf verme gunü 20/2/1980 saat 14 00 olarok uzatılmıştır. llgılllere duyurulur. (Basm 10481) 368 Beşılcta^.Istanbul 612777617607 (Arto? 12) 372