Katalog

EYLMJL. POLİTİI^ VE ÖTESİ .MEHMED KEMAL TURHAN SELÇUK Sırttaki Hançer Sıyaset arenasmdo cok portill blr ortom doğmuşsa. styosol partılenn öncelıkle bırbırlerine tohommül gostermelerı zonınludur Bunu yapmazlarsa, hem siyasal ortamı bozarlar, hem partıierın kendisi siyaset arenasındon çekilır gıder Tarfhımize baktröımızda Ikfnc/ Meşrurıyeften sonro Iktidara gelen ittihat Terakkı Itilafçılara dayanomadı. Sovoş yenılgısınden sonro Ittlhot Terakkj tarfh sohnesinden çekıldı, Uılafcılarm dıktası kuruidu. o da cok yoşamadı. Terakkipervar frrkastna Holk Partlsi dayonamadt Seyh Saıt isvanını bahare ederek kapattı Cok sürme* Serbest Fırka doğdu Serbest Fırkanın acelesl l!k secımde Iktıdaro gecmek özlomi oldu Halk Partısı. ilk seçımöa karşıf partıye iktıdan voreoek hazırlıkta değıldl. ismet Paşa anılarında der kl: tŞöyh Saıt Isyanı twzl korkuttuğu lcın yenl olan devnml korumak kaygısıyla bu partlyi kapattık Koruyocaktık hata eftık Serbest Ftrka gfrışımine gel'nce bunu Ataturk'e ben an'attım Kendı partımızın 'clnde gizlı amaclara yönelen bellrtılerden usanmıştık Taraftarlanmız klmferdı, blze karsı olanfar kfmlerdl bfimlyorduk Bunlor blr pusudan cıkar gıbl cıkariardı Fethl Bey (Okyor) 1931'de Iktıdara gelmek Istryordu Kendisine 1935'te iktldora gelmek uzere calışmasmı vo 1935'te Iktidon ellerimla teslım edeceğ mi söyledlm Kabul etmedi» Demokrot Partı kaşla gözün orosında, Mıllî Şefln (İ8met Poşamn) koruması altmda doğmuştur Bunu klmse yodsıyomaz İsmet Paşa, 1945 yıllorında Wr sol muholef»tı göze alamazdı Ancak kendl lcinden kenaM güvendiğl klmse'ere rruhalefet görevl verbilirdi. Niteklm o gunlerde şöyle konuşur: tRauf Bey fOrbay) mıtletvekffflg'frrf gerl cevfrtr, elcllık önerılır. kabul etmez Celal Bovar"o göre\ önerıllr, gerı cecinr Mareşal geri cevırir Neden"? Biz ülkeye kotulük mü yaptyoruz, ıhonet mi edıyoruz?» Arada şu notu da iliştlrellm. CHP Genel Sekreterl Memduh ŞevVet Esenda! aractlığı ite Mareşal'a mılletvekılf olmcsı önerilir. Verdıği yanıt şudur: tMemduh Şevket. ben lltfhctcılan sevmem Amo senl sevenm. Hatırını kırmak ıstemedığım ıcın soyluyorum ki, artık bu konuya son verın'... Ben sıyasete gırmek istemıyorum. bona ıllşmeyin'ı Oysa aynı Mareşal btrfcec yri sonra, emekftye aynImca, öcunu olnrıak üzere sivasete gırecek Mıllet Partlsıne başkan olacaktır amo. gec kalacakiır Demokrat Partı, solcu murıalefet yerıne, sloganlar II» solcu gorunumünde muhalefet partısı olacaktır Ama 1946'da değıl, dört yıl sonro 1950'de Iktıdara geçecektır. Celal Bayar vo arkadaşlan geçmlş deneylerden yararianmasmı. dort yıl beklemesını bllmışlerdır Bilmedıkferl bir şey olmcştur IkJldana geldlklerinde CHP'nin bütün mallarını (Halkevlerl de dahıl) elınden olrra gafletfıH gostermıştBrdlr Derookrcrt Partl'nın. bu. buna benzer gafletlerıdır kı, 1960 yılında partmın bir cskerı darbeyle yıkılmasını, mahkeme karan ıle kapotılmasını doğurmuştur. Cok partılı siyasal blr ortam doğmuşsa partiler kom pozisyonu ıçınde görünüm varsa, partııer bırbırlerine tohommül zorundadır. Dikensız gül bahcesı hiç bir zaman olmomıştır Dıkenslz gul bahcesi vardır sanıldığında da gorülmuştür kl muhalefeîı ezenler sıyaset sahnesinden er veya geç gıdıyorlar. 1965 ve 1969 secimlert ne bu yanılgıya AP düşmüştur Secım sıstemıns gore bir partının tek boşıno ıktıdara gelemıyeceğı sanıldığı bir oönemde. ıkl kez iktıdar oimuştur Demıre' muholıfierının eleştırılenne dayanamodığı ıçındır kl, 12 Mart faşızmi ıle de olsa askersel bir hareketle Jşbaşmdon uzokloştırılmıştır. 12 Mart ılk gel şlnde foşızm mıdır dıkta mıdtr, pefc onlaşılomamıştır. Siyasal rakıbının yıkılmasına kcrşın ismet Paşo kuşkuludur. şoyle der. tDemokratık bir ist'fa var Demokratik makanlzmo !şl yor. Oloyları tzlıyorum. bakalım görecegiz.» İsmet Poşa olayiarı izleyekosun. faşızmin dıs kökenll ayok seslerım Cağlayangıl coktan kulaklarında duymuştur. Demırel apıklamak ıstemese bıle, o acıklayacaktır«12 Martta CİA vardır, büyük ölcüde \xjrdır» Bugün partiler yelpazesi lcmde bir faşlst partlnln yaşamıno ızın verıllyor. Oınsel duyguları somüren bir partının yaşomına Oa Izın veriliyof Ama sosyolıst hareketın blrliğl soğlanamadığı, sosyolıst hareketın guçlü bir partısı olmadığı halde sosyolızmın, bolük porcuk de olsa muhalefetıne dayanılamryor Buna dayonamoyan bunu s.yoso) blr spekulosyon ögesl olarak kullanan da Demırel'dır. O Demırel kl, nice seruvenlerden gecmış ılerde kendıslnı nıce serüvenler beklemektedır. Aro reiım kara reıım söylentllert her zaman olur. Eğer !ki büyuk partl demokratik ortamın yaşamasına gonüiden isteklı ıseler, sağlorında yer alan fanatık partılere gösterdıkierl tahamnülu. mırın kırın etmeaen, mızıkcılığo sapmadan sollarındakı pcrtılere ve fraksıyonlara göstermek zorunluğundadırlar. Tarfhln sayfalan öıurıü/de ocıktır, heplmlz okuyoruz. tarıh yaiılgıya duşenlerl bağışlamıyor. Sermayecl sınıfın cıkarlarını koruyorak, sermoyecl srnıfın güdümunda Turkiye yl yönetmeıc bugune değın gelıp uloşmıştır Bir yanda akıl almaz bir servet blrlklml, bir yanda gene akıl almaz bir yoksulluk bulunurken SiSteml yurütme olası değ Idır Ulkede ne voreo sahıplennın küçuk bir azınlık olduğu bellı Gene ülkeda ne yoksa bir coğunluğun omuzlanna yuktür, o da beıli... Haia meydan'arda faşızm, komunızm, hala meydonlardo bu üikeys sen iyı vönetırsm, ben iyi yonstırım demenm hlç blr anlamı yoktu». Sermayenln nancerln! sırttndo duyduğunu sövleyen Ecevıt'ıp dd nden er» tyı Demırel aniar; o da 12 Martta aynı hançerı sırtındo duymadı rnı? ! BÎÖMU w\nlıt ÇOCUK YILINDA ÇOCUKLARIMIZ 14 CALIŞAN COCUKLAR: 15 yaştan küçuk etkmlerin butun ışgücune oranı yüzde 10. Cocuk calıştırmak, endustride maiıyeti duşürmek Için etktlı bir yoldur. Calışan cocuğun para almaya gereksınmesi vardır Eve katkıda bulunduğu Içın, ücret konusunda cok hırslı. cok dıdışken değildir. Buna gücü de yetmez Sendıkalı olmak, sıgortalı olmak gıbı konularda cok duyorlı değıldir. Yoşomın yukunu omuzlarında duysa da, cocukluğun gunü blrliğl, imgecılığı icında iyımserdır. İşverene gücluk çıkarmoz. Bunun fcın de, cocuk ışcıler endustrinm buyuk yükünü çekerler. Ulkemızde, colışan cocuk sayısının kestn ıstatıstıkler) yoktur. Onemli bır bölumu ne sendıkaların ne Sosyal Sıgortalar Kurumunun ıstatıstıklerınde yer almadıklarından bu belırsız sayıdakı cocuklar hemen her turlu guvenceden yoksun calışırlar. Calıştıkları yerler genellıkle, kü çuk ışyerlend.T. 8u yerlerde ış kazaıarı oranı yuksektır. Önlemler konusunda bllgıleri olmadığından, bunu isteyecek bılglden. örguttsn yoksun oldukların dan b r ış kazasına uğrayana kadar çalışırlar iş kazasına uğradıklarmda apar topor sıgortoya yazdırır işveren Bu yüzden sıgortalı olarak haklorını do gec ve guc etde ederler Sıstemlı bır endustrı yapısı ıcmde calışmodıkları ıcın. bu donemlerının onlarm iş deneyımı kazanmak Jcın yararı da coğunlukla olmaz Ayakkabı boyayan, sımıt satan, benzen ışlerde para kazanmaya calışan cocuklar, kacak sıgara satarak bellı cevrelenn somurduğj cocuklar daha da sahıpsız durumdadır. Bakalım Dunyo Çocuk Yılı, bu cocuklara ne getırecek' Koy cocukları aılo lcınde cok kucuk yastan calışmaya boşlarlar Ancak, bu cocuklar bır aıle koruyuculuğu altında. onlarm yazgısını paylaşır Koy COCuHonnın calışma yoşamı konusunda yapılması gereken incelemelere rastlayamadık. Bu calışmalar, genellıkle aıle iş/ne katılma bıcımınde olduğundan, gercekte bır calışma eğıtıml nltellğinde değildır. 15 KIMSESİZ COCUKLAR: Anasız, babasız, ya da ana sı babası bellı olmayan anası babası tarafından terkedılen cocuklar Korunmaya muhtac cocuklar hakkındakl Yasanın bu tanımına glren cocuk sayısı 3 684 000 olarak belırtılıyor (2) Dort mılyona yakın cocuğun bakımıyla yükumlü kimse yok, ya da sakat va özürlü Başkasının bakımına gereksınmesı var bu cocukfo rın. Pekl kım bu başkası'. Bu sayıya ana ve baba ıhmalı edılıp fuhşa dı'encılığe. alkollü ıckıler, ya da uyuşturucu maddeierı kullanmaya, serseri lığe sürüklenmek tehlıkesıne maruz oionlar kotılmamış Bun lann tam bır sayısının bulun duğu da bılınmıyor. Sayıiarı 4 milyona yakın bu cocuklara kım bakacak/> Akla gelecek Devlet Devletın bu ışe ayırdığı olanaklar şoy le: 14 608 cocuk Yetıştırme Yurtîarında bakılmaktadır, 9 714 cocuk bu yurtlar ıçin sıra beklemektedır 300 cocuk koruyucu aı e vanmdodır, Cocuk Es'rgeme Kurumunun Co cuk Yuvalarında aa 2500 cıva nndo cocugo bakılmaktadır, Sağlık Bakanlığına bağlı Sosyal Hızmetler Genel Müdürlüğu tesıslennde de 3650 cocuk bu lunmaktodtr (3) Devletın toplumun el uzato bildığ1 yaklaşık 20 bın cocuk.. Ya otekı 20 bınler yuz bınler, milyonlar'' .. Amo. bu cocuklar yaşıyor Düşunmek istemedığlmız, gormek ıstemedığımız. duymok ıstemediğ mız ama, ya şavan bu cocuklar Hepsl, ay rı vazgılarını kımbıdr nastl, hanal kosuliorda sürdörüyor.. Cekt klenylo, gördökıerıyle, yaşart'kîanyla dopdolu 16 SUCLU TOPLUMUN COCUKLARI Dünvo Cocuk Yıiı'nda gelln blr karar verelinv tSuclu Co* cuklan deylraml kaidıralım. Dr. Erdal ATABEK "Suçlu cocuklar yerine "Suçlu toplumun cocukları^ diyelim • TOKATGİBİÇARPSADA, GÖZÜMÜZÜ KIRPMADAN BİLMELİYİZ BUNU: TÜRKİYE'DE ÇOCUK SORUNU GERİ BIRAKTİRILMIŞ ÜLKEMİZDE SINIFLAR YARATAN KAPİTALİSTSİSTEMİNSORUNUDUR.. GERÇEKYÜZÜMÜZEBİR (Fotoğraf: Ara GÜLEK) dan ülkenln sosyai yapısmın, exonomık yapısının ürunüdur. Bebek olumlerı, cocuk beslenmesi, cocuğun yetışmesi eğıtımı, cocuk yayınları, masaiiart. stneması. tıyatrosu. coıışon cocuklar, kımsesız cocuklar. suc lu tcplumun cocukları nelerden, nerelerden doğan sorunlar? Blr top'umun yapısı bozuksa. bu bo zuk yapı durmadon eskı sorun lcrı yıneler, durmadan yenı sorunlar yaratırsa hangi sorunu kendı başına çozebılınz kı? Cocukların. açıklamaya calıştığımtz bu sorunlarının cözümünü kımden bek'eyeceğız*7 Herha'de KendHer nden değıl Bugün bu scrunların cözumön de gorevı ailelerınden. o'<uldan. toplumun cesltll keslmlenndekl yetkHllerden bekliyoruz. B». bek o.'umlennm onlenmeslm. cocukların doğru ve yeterlı bes lenmes nı, cocuklar ıcın kreşler, ana okulları açılmosmı, cocuklar ıcm doğru yayıniar yapılmasını, cocuk smemasını, co cuk tıyatrosunu Devletın ele al nasını Devletın yapmasını bek I yoruz Cocuk emetymn sdmürulmesının önlenmesıni. kırns»slz cocukların korunmasını. suc lu toplumun cocuklannın kurtarılmasını Oevletten bekliyoruz. Aslmda. butun bunların devletın görevı cldugunu. devletin ödevı olduğunu belırteo Anayasa maddeieri. vasa mcddelert de vardır. Amo gercokler bu yasa tnaddelerının uygulcnmadığını flösterıyor. Cocukların sağlıklı koşulları bozuksa Anayasa'nın 49 maddesı, cocukiar iyı beslenemıyorsa Anayasa'nın 52. maddesı ışlemıyor demektır. Genel Saçlığı Koruma Yascsı (Umumi Hıfzıssıhha Konunu), iş Yasası ıncelenırse cocukiarın calışma yaşamında. kımsesızlığinde korunmaları gerektıgl gorülür Korunmava Muhtac Co cuklar Yasasında oynntjlı hükümler yer olmıstır Bunların da uygulanmadığını, örneklenn de BÖruyoruz. Ancak, devlet soyut bır kavram değıldir. Sosyal sınıfların bulunduğu toplum yapısındo devlet. toptuma egemen sın.flann siyasal ıktidarını ciusturur. Böyle bir sınıflı toplumda, devletl oluşturcn. slyosal gucler, ya salt bır egemen sınıfın tktidartdır, ya da egemen 3 nıflar arasındaki bır denge tkttda ndır. Ama, temelde devletı yoretenler, toplumda eçemen otan sosyoekonomık sifitemin teterlerı doğrultusundo hareket Bunun yerîne, «Suclu toplumun cocukları» dıyelım Bunu yeğleyeceğim 1976 hazıron so nunda 545'ı ıslahevıerınde 207' sı cezaevlerınde 752 hükumlü cocuk vardır En cok ışlenen suc turleri adam clriurme, cmsel suclar. fıırsızlık Adam oldurme suciorı cogun lukla kan davalorınm urunudur cmsel suclardo yonltş eğıtımsızlık ve aşırı basknarın. hırsızlıklarda cocugun lcınde bulunduĞu cevrenın ve yeter sız ekonomik ortamın neden oldugu 8aptanmıştır.. (4) Bu olaylardo suclu cocuk değıl toplumdur Bu cocukları cezalandırmok yenne topluma kazandırmamız gereklidir Ov sa ortoda ne Cocuk Mahke melerı var, ne pedagojı psıko İO|] Nedenlennı ortadon kaldıromıyoruz sonuciorını ortadan kaldıramıyoruz, pekl bız top lum olarak ne yaptvoruz? Hıc degıise sucu onlarm üzerıne atmayalım da üzenmıze alalım (Suclu toplumun cocukıa rı» dıyerek 17 NEDEN BOYLE? Neden boylesıne cok, bövlesi ne voğun sorunkjr ıcmdeyız? Blr sorunun ucundan tutarken yenl sorunlar neden çıkıyor? Bu soruların vanıtı cocuk sorununun top umun sorunlarından ayrı, soyut sorunlar olmadığıdır Cocuk sorunu. dogru ÎLAN ÎLLER BANKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜNE BtNA KÎRALANACAKTIR Genel Müdürlüğümüz Merkez Teşkilatı sosya] amaçlan icin yaklaşık 500 600 M2 alanlı. 1520 odalı, Ankara ili dahilinde resmi kuruluş gereksinmelerine uygun terihan Kızılay. Kavakhdere. Kücükpsat. Bahcelievler veya Avrancı semtîerinde müstakıJ bır bina veya daire kiralanacak veya satın alınacaktır. Ilgüilerin 18 Ekim 1979 perşem^» cünü saat 17 00've kadar bina proiesi ve şartlarını detavh olarak belirtir tekliflerini tller Bankası Yapj Dairesi Başkanlığma bir di !ekçe ile vermeîıdırier. ÇAâDAŞ YATINLAKl ÇIKTI= İSMET ZEK! EYÜB0İ5LÜ HEDEF, DEV BİR DENIZ GÜCÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINÎZ YARDIMLARLA BTJ HEDEFE ULASABILİRIZ. Tnsanın Boyutları VARAIAN lf.SA'.ir> BOYUT1./RM KAVRAMAOAN ONİ TUftKOCAGl CAO. M 4« CAfiALOCUI ICTANMİL OLAMAC VOKTUR 6U CAPir BU b C O N U COZUMLUVOH. •derter Topluma anomolcı blr duzen egemen olduğu zaman, ıster ıstemez bu duzenın kural ları doqrultusunda işlerlik sağlanır. Toplumdakl yosalar bu yasaların uygulanTiası varolan sosvo ekonomik vapının Işlerllg< dogrultusunda surdörulür. Eqe' bu duzenln kurallcnna uy aua olmavan yasalar cıkarso, bun'ar do uygulamada Isierllk kazonamcz Topıumc egemen oian sosyoekonomik duzen, toplumun ekonomik ka/PaKlarınn nasıl kullanılacağını da belırler Onun lcındır kı, her cocuğun yeterınce sut ıçmesi ye'ennce et, beyaz peynır yemesı oncellk taşımaz cocuk beslenması besın madaelerı ticaretının kurallan gereğınce oluşur Onjn Icın dir ki. cocukların buyüyeceğı, yetişeceği, oynavacağı cocuk bahce'en yeçıl alanlar ^entîsr de orso speku'asyonuno konut ticaretlne îerkedılır Cocuktarın yararlonacağt denlz kıyıları. kıyı yoğmacılığmın ellennde yitırüır Coctık vayınları cocuk kültürürtun yeşerecsğı sinema tıyatro gıb' alanıar ya ozel işletmelerin ellerinde kalır. ya da etklnlik kazanomaz Doğru cocuk yayınlanm desteklemek gıbı bır görevde edınmez Devlet. Hıcblr alanda, cocukla llglli hıc bır konuda devletin Çe)]rlı, surekn. etkın bır poııtıkası VOKtur Cocuk caiısmosı cenetîmbiz, korunmava muhtac cocuklar sokaklarda suc'u toalumurt cocukları büyük suclularla yan yanadır HıcDir konuda devlet gorevıne sahıp cıkmamaktadır Burtun temel nedenı da oevıetın Sınıfsal yapısıdır. Devletın çocuk soriınlarına bakış acısı, gucunu aldığı sosyal sınıfların bakış acısıdır Onun ıcındır kı, bu baKiş acısı somui aeğ ', soyuttur, gercekcı değıldir Devleıın cocuklara uzanan elı, sosyo ekonomik yopının ızın verdıği oranda etkındır Onun ıcındır kı, bu yopının bozuklukları altın da en cok cocuklar ezılırler. Bır bebeğın beslenmesl, ollesınm ekonomik koşuliarına baglı olurken hangı ogutler da metı, o bebeğı nayvonsal proteını, vıtamınlerı, mınerollerı, kalorısı uygun besınlerle besleyebılır? O bebegı buyuten ka dına, buyuten aıleye egıtım verememışsek. nasıl bılgıyle buyutulur o bebek9 Çocugun bes lenmesını tıcaret amaçlı mamalara, ulusiararası mama ure t ctlerme bırckmak tçm elden galen beyın yiKama yontemlen uygulanırsa, sorumluyu bu bozuk sosyo ekonom'K yapıoan başKa rerede bulab l'rız? Cocuga oktardıgımız deger yorgıları bu bozuK sosyo • ekonomıK yapıdan oluşan değer yargıları degıı mı' Bu bozuk duzenı surdurmek uğruna, cocuğun ozgurce düşuncesi engellenmı>or mu? Cocuk. bu bozuk yapının surdurulmeaı 1cın şartıanaınlTiıyor mu' Bozuk kentıeşmenın tx3hcelerd&n yoksun bıraktığı. bozjk sanayıleşmenın erregınt aınlenme, eglenme özierrienni somurduğu cocuğu nelere kuman ettığınuzm farkında mıyız'' Kımsesız cocuklar, suclu topiumun cocukları neyın, neierın sokaKlora attığı cocuklard r? Gercek yüzjmuze bır tokat gıbı carpsa da gozumuzö kırp madan bılmelıyız Dunu Türkıye de cocuk sorunu gsrı bırafc tırılmış ulkemızde sınıf)ar yaratan kapıtalıst sıstsmın sorunudur Cocuk sorunu, bır sınıfl! toplum sorunudur Sorunlar bu bozuk ycpıdan kaynaklaniiakta, bu bozuk yapı nedenıyie surmektedır Temel cozüm de bu yapının soruniorryla bırl kte buıunccaktır. Bu sorunları toplumun demokrat k savasımı. toplumun bılincli uğraşı, toplumdakı örgütlenme cozecektır Soruna herkesın sarııp cıkması cozecektır, ülkem.zdekı cocuk sorununu da . B I T T İ M) « mılyon ışcının 400 0001 15 yaşından kucuk (2) TC Calışma Bakanlığ» 50 yıfdo cafısma hayatımız. Sayfa 116 (2 3) DPT SPD Sosyal Refab Devletı Hedefi vs Sos. Güv Slstemi S 9799 14) Aynı eser S 107 Ederi. 40 Lîra