Katalog

OÖRT CUMHURÎYFT 3 EYLÜL 1979 < AN KARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ * ASDULGAMZ VAIi BEV, MAAlfSEF 2AMAMlWil ... OHUMA töîîfciP TURHAIU SELÇUK ÂMDr^MAL U (»üiK h VELETÎ VALÎIÎİE? Yoklamalar... Konya'da, oruc ayında Faşolar, gündüz lokontosını kapotmayan bır vatandaşa gözdağı vermışler, arkcsından da İokantayı yakmışlardı Konya'da Zafer Aianında lokantanın yanmış kcpkara ıskeletını gordüm. Bu, lokanta yokma olayını gazetelerde de okumamıştımLokantocı Faşolaro şoyie demıştr Bakın ben de orucluyum Fakat. lokanta lşletmek benım ışım koskcca Kcnya'da, oruc tutmayanlcr. hele hele turıstler de vardır. Yolcular vordır. Sız ıstıyorsunuz dıye, ramazan boyunca günduzlerı lokantamı kapatamam. Sonra sızın yaptığınızın Muslumonlıkla ilgısı ne 7 Musluman. Müslumonın ekmeğine engel olur mu? Namusumla calışıyorum şuradaYaktılar Faşolar lokantoyı. Yangındcn sonra, camlde konuşan ınvam da. yapılan ışın Müslümanlıkla bcğdaşamıyacağını soyledi Yancn lokanta şımdı. Zafer Alanında kapkara bır leke gıbı duruyor.. Lokantanın onünden geçerken, arkadcsınv Bu sokakton. gecegünduz kımse gecemez Burası Fcşoların denetımındedır. dedı Taaa (Gazi Lıseslnın oradan, Beledıye'ye değın ırkcı, Foşoların denetımındedır.. Yıllarımı gecırdığım Erkek Lisesi, «Gazi Lisesı» 6tmuş. Onunde Mustafa Kemal ın anıtı. B*r e'ınde kılıc, bır elınde başak... FaşolardGn başkc kımserın gecemedığınf söyledıklerı, Zafer Alanında Ordu Komutanlığı da var Ordu Komutanı Paşa, acaba. yakılan İokantayı çörmüs mudur. dıye gecırıyorum uşumdcn... Bır ıl duşünun, en ıslek coddesınden, alanından kol an acık bır bayan, cebınde ilerlcı gazete olan bır vatandcş gecemıyor Vatandaş bır lokantado. oruc ayındc oğle yemeğınl yıyemıyor... «Ataturkcuyuz1» dıye bağırmak kolay. Onun gereklerlni yerıne getırmelı asıl Konya da, ılceien de cocukluk yıllarımda hıc böyle değ Idı Insanlara zorla oruc tutturutmazdı1 Konyc'n.n gobeğındekı «Zofer Alanını» tutmuş olon faşolar, zaman zaman bıldırıler ae yayınlıyorlar... «Muhterem tarla ve medrese mahalleşı sokınleri» başlıklı bıldırılerınde, bır yerınde şöyle dıyorlar «Son gunlerde ülkucü harekete başlatılan amansız savaşın şurdüğu ve ardı arkası kesrlmedığını görmektayız Cünku komünıstler (dınsızler) şunu cok 1yı bılmeKtedırler kı kendılerının önünde ülküculer bır set durumundadırlar Bu settı acabılmek ıcn ülküculerı kahpece şehıt etmektedırler. Her gun vatanı ıcın mıllet icm. dınımiz lc'n şehıt o!an gencler ömurlerınm boharında kara topraga gırerken hâlâ daha ne beKİıyoruz. Bugun bende yarın sıra sana geiecek ..» Bıldırı şoyle sona eriyor: «Ya susturacağız ya da kan kusturacağız... Olkücü gençlık Oıecek Islam guneşı sonmeyecek Oavamız hak. MAVI GÖZLÜ DEV'İN MİNNAC1K KADINI Kemal SÜLKER N âzım Hıkmefin flk eşı hakkında cok az b Ig mız vardı. Bu cllk Eşıı, Nâzım HiKmet'ın 'ki şnrıyle tanıyor duk .. Bır de Nâzım'ın aılesıne gonderdığı mektuplardan bu konuyla ılgılı oıanlar.nı okumuştuk Ve de Nâzım ın Moskova'da beraber okuduğu yakın arkadcşı Vâlâ Nureddın'ın yazdıkları . Völâ nın verdığ' bılgılerden b.r bolumu şunlardı: Mavi gözlü dev, minnacık kadın ve hammelleri O mavi gözlü bir devdi. Minnacık bir kadın sevdi Kadının hayali minnacık bir erd! bahçesinde ebruliil hanımeli açan blr ev. Bir dev gıbl seviyordu dev Ve elleri oyle buyuk ışler ıçın hazırlanmışü kl devİH yapamazdı yapısını çalamazdı kapısını bahçesinde ebruliil hanımeli açan evin O mavi gözlu bir devdi Minnacık bir kadın sevdl Miniminnacıktı kadın Rahata açıktı kadın yoruldu devin büyük yolunda. Ve elveda dej'ip mavi gözlü dev» girdi zengin bir cücenin kolunda bahçesinde ebruliîl hanımeli açan eve Şimdi anlıyor ki mavi göz'.ü der Dev gıbi sevgılere mezar bile olamaz ebruliîl hanımeli açan CT I I • I ' I J . I ' j j I ' I J I I > | I I { . | I zaferımız mutloktır» Savcı Yardımcısı Doğan öz'u öldurmekten ölüme hüküm gıyen ulkucu Ibrahım Cıftçi de, karardan sonro «Ya tam susturacağız, yo da kan kusturacağız1» dememış mıydı? Dolaştığım yerlerde bıraz da nabız yokladım: faşızm oralarda coreklendığınce cöreklenmek tstıyor. AP lıler sankı, »aşoların yaptıklanna gözleri parlayoyarak bakıyorlar .. Türkıye nm bır yarısı karanlıklarda kaldıysa, bunda Süleyman Bey kafasınn buyuK payı var. . Gezıp dolaştığım yerlerle ılgılı ızlenımlenml aktaracağırrı zaman zaman... •*• Ankorc da neler ml oluyor?... Olanlortn eoğu glzlikapak'ı besbellı, gazetelerde satırını oKumadım. Satır oralarında do pek bır şey yoktu Sulevman Bey. ramazanboyram dememış kolları sıvamıştı Sec mlere gıtmeden hukumetı duşurebilır mıy dı occba'* . lıkın adomlorını bagımsız bokanlaro saldı. Işbolumu yapılaı Bazılarını kendısı ustlendı Orhan Alp' ın üstüne cullondılar Istıfa edıp AP'ye dönmek ıçın ne ısterdı? Orhan Alp «hayır» dedı Ahmet Karaaslan, Mustcfa Kılıc hatta Hılmi Işguzar, AP'ye döndurutmek ıcın adam adcım ustüne göndenlıp, cullanılanlar arasındayc*'iar Sariettın Bey kocaman reıs epeyce terledı, Mustofa Kılıc ı cevırmek ıcm gırışımlere gecıldığınde. Necmeddın Cevherı karşı cıktı Başkanlık Dıvanı Uyesl Cevfıen ıst 'ava bıle kalktı Sera'ettın Elcı Vle Salıh Yıldız'a belki blr de Faruk Sukan a basvuramadılar Suleyman Bey yakınöan bıldıOı Serctettın E'cı've onerıde bulunmaktan cekındı S°ratet'ın Eicı Suleyman Bey hakkında cok şey rrı b mel'tevr'i'? . Mec'ıs*e bır qun Şerafettın Elçi, AP sıraiarımn ftnüncîe c" 'an Suıeyman Bey ın ırı gozlenne bakarak Ren konuşursam ortaıığa cıkamazsın de*neye C^'ecek S'>7'er sovievmce. Su'eymon Bey'ın tepesı kıpkırmiiı kızarrrus mıyd ? Su'evnan Bev ın 8 eylülde toplanacak AP Temsılcı'e' Mec< sı^den once Bağırrsız Bakanlar orasında yap Vğı v ^ i c m a sonucsuz kaldı remsılc ler Meclısının, eskı ern gen dc mesı ıc n cıkcracağı ebağışicma» bıidır •=. dernsk ho^oda kalacak. bır şeyler umanlar avuçları nı ya ayacaklordı Bulent Bey ın el'en de armut toplamryor.. dedi, b<r po'tı}"cı c aa Dır şeyler duşunuyor APden bırıkı kışı cekeNlırse oyunior ryıden lyıye bozulur!... Onsec m ,oklarr>aları dun yapıldı ama göze görünmeyen başka vokıamaıar daha hevecan verıcydı doğru «Nâzım, Ankarc'ya gelınce, hayalındekı eskı sevgılılen bır tarafa bırakıp Istanbul'da bılmem nerede tanıdığı (Nt) hanım a ııgıienmeye Doşıooı (Nı) bır Ittıhatcı aılenın kızıydı Zeka ve h s ıncelıklerı o an, ked yavrusu gıbı ufak tefek ve Naz.m ın haşınl g yie taban tabana zıt karakterde uysal bır kızcağ zdı Kolunuza g rmesl bıle bır tuy hıssını venrdı Sesı uzaktan gelır f>iıydı. Bır ressofn onun po >»3inı mutlaka pas'eile yapmok ısterdı Kara kalem, yağlıboya ıle fııân degıl Klâsık anlamda guzel sayı mazdı Fakat mutlaka kendıs nı aratan bır haıosı va.dı. Arkadaşlığı da nâzık nazenındı Gonul hatır kırmayan, KOnncayı ıncıtrreyen bır insan ıntıbaını uyandırırdı llende de Nâzım'ın peşınde öyle buyük bır maceraya jjırışecegıne kat'ıyen ıhtımal verılemezdı» (Bu Dunyadan Na zım Gectı, 1 basım, Sf 104) Bız de Nâzım'ın ılk aşkı ve ılk evlılığı hakkında o yıl'arı yaşıyanîardan Nâzım'a yakınlıgı olanlardan bıigıler clmıştık Vâlâ nın (Nt) dıye adını vsrmed.ğı hanımın adı Nuzhet' tı Bıze anlatıldığına gore Na zım Nuzhet ılışkısı şoyle olmuştuNâzım «Daha kanı kaynama ğa başıar başlamaz, bıraz caktığı aşka gon'unde yer vermeye baslar Tanın cı Muhıttın diye tanınan Muhıttın Bırg&n ın baldızı Nuzhet Hanım'la akşam ustu buluşmalan, kol kola Kur bagalıaere den ayrılıp Baharıye ye doğru g tmelerı, Şıfa'da dolaşmaları boşlar Muhıttın Bırgen de ışı çakar B'rgen, An karo ya kactıktan son^a Nâzım fann Anadolu'ya gelmesı eğtlım lemı desteklemesını bıraz da bu aşk macerasına verenıer o!ur » ıNâzım Hıkmet'ın Gercek Yaşamı, C. 1. Sf 216 ve devamı) • Nâzım la Nuzhet Hamm'ın 1923 yılmda Moskova da çektırdıklen fotograf .. Nâznn Hikmet ı 1 NUZHET BERKIN'E SORDUM: «GERÇEKTEN NÂZIM, SIZINLE ILK VE SON AŞKINI MI YAŞADI?..» «HAYATIN ILK VE SON AŞKINI YAŞAMAK VEYA YAŞAT3VIAK AZMİ, İNSANLARIN İLK ANLARDA VEYA BIR SÜRE. SAMİMIYETLE İNANDIKLARI BIR DUYGUDUR. FAKAT NE ZAMAN BILDTMEYEN HADISE VE KUVVETLER BİZLERI ALER GÖTURÜR VE İSTEDİĞİ YERDE BIRAKIVER1R KALAN, SADECE GÜZEL BIR HATIRADIR» DEDİ. 1 M ŞEVKET SÜREYYA, NUZHET HANIMA GÖNDERDIĞİ BİR MEKTUPTA ŞUNLARI YAZMIŞ: «...VE BUGÜN ÖYLE SANIYORUM KI, ONUN BÜTÜN HAYATI, BİR SONU GELMEZ SUAL VE BİR SONU GELMEZ ARAYIŞTI. VE BU HAYAT ZİNCÎRİ ICINDE. YALNIZ BIR DEFA, BIR SAF KIZA \TE ONUN ASKINA BAĞLANMIŞTI. ÖYLE SANIYORUM Kİ, BU İLK VE SON AŞKINI, HİÇBIR ZAMAN UNUTMADI. AMA «UNUTTUM» SANIYORDU...> r NUZHET HANIM Bir çelişki ıldıklerımiz, Nuzhet Hanım'ın. kısa bır evlıI ktön sonra Moskova' dan ayrılıp Istanbuı'a gedığl, evlılığı surduremeyeceğıne kanaat getırdığı ve Nâzım'dan ayrıldığıdır Anoak y.ne bılıyoruz kı bu evlılık, Nâzım ın ıkı onemlı şıır yazmasına neden olmuşur Bunlar: 1 Govdemdekl Kurt 2 Mavı Gczlu Dev. Mınnacık Kodın ve Hanımelıerı. Ne var kı, Valâ Nuredd n'ın yazdıklarında. dıkkatı ceken bır celışKi vardı. Ankara'da Nâzım' ın ılgı enmeye başladığı Nuzhet Hanım ın ılerıde Nâzım'ın peşmden gıdeceğıne, böyle buyük b r maceraya gırışeceğıne katıyen ıhtımal verı'medığı ıdı. Ancak Vâlâ, Muhıttın Bırgen le baidız1 (Nt) nın, kendılerı Bolu ya oğretmen olarak atandiKtan sonra Sovyetler B rlığıne geçt'ğını de yazıyordu (a g e Sf 218) Demek kı (Nt) nın enıştesı Muh ttın Bırgen le SOJye'ler B r'ığıne gecısı T f l s e yerleşrrelen daha Nâzım ve Vâlâ. Anadolu'dayken gercek leşmışt' O haıde Nuzhet H2 n.mın, Nâzım'ın peşınde «oyle büyuk bır maceraya gırşeceğ » soz konusu olmamak gera kırdı Nuzhet Hanım, Nâzım ın yczcJığı gıbı sırf bahcesınde ebrulı hanımelı acon bır e/e kavuşmak ıcm zengın bır cuce nln koluna mı gırmıştı'' Nuzhet Hanım rahat bır yaşam ıcın mı Moskova'da mavı gozlü Dev'ı bırokıp Istanbul'a donmuştu? B T.C. ZİRAAT BANKASI GEMEL MÜDÜRLÜCÜNDEN rMsizeme ve Satınalma Müdürlüğünden) SİREN (CANAVAR DÜDÜĞÜ) VE YANGİN ÇAN? SATINALINACAKTIR 1 Bankünnız gereksınımı Içın. kapalı zarf usulü tek',f alınrrck suretıy e 80 odet sıren (canavar düduğü) ve 5C aciei yangın conı satınalınacaktır 2 Bu koiudakı s a m a n e Anka'a da Ma'zeme ve Satınulma Mudurlugumuzdsn, Istanbul (Karakoy) ve Iztıır Şube'eriTiızden sağlanrb.lır. 3 Inale Genel MüdurİLğumüzde yopılocaktır.. 4 Işın geçıcı temınatı, teklıf tutarının %6'sı oranında oiacaktır 5 Teklır mektupları lle numun» siren (canavar düduğu) ve nuaıune vangın canını en geç 26 9 1979 gunu saot 15 3Ga kadar Ankara'da Malzeme ve Sotınalma Mudürluğumüze makbuz karşılığında teslım edılmesi gerekmektedır 6 Bankamız 2490 Sayılı Yasaya bağlı değildlr. KlSA BIR EVLILIKTEN SONRA MOSKOVA'DAN ISTANBUL'A DÖNDÜ VE NAZIM'DAN AYRILDI. BU EVLİLIKTEN 1KI ONEMLI ŞIIR KALDI Ve 1979 yıhnda Kuzhst Ilamm Kemal Salkere kın anılarını anlatıyor» vell gözlüğü vardı GozlDğü canlı ve zekı bakışlarını gormeme engeı değıldı Genış aln< yuzunun goruijmüne doha etkın bır canlılık ver.yordu Banı ıcerı bu/ur ettı Heren orta genıslıkteki solonjn raiaî kolr tııkiarma otu duk Şiir defterleri unnuşaK ve vavas ses» e b raz da heyecanh konuçmayo basıcdı Sız nle 'an sTia/ı cok • Stıvordum Nârım Hıkr"c> haKk nda nesreîtıq "17 ese^le 1 aldım Nazım tn hakık bif dos'u ve VOK nı olduq'jnuzc kanaat get rö.a m ı cn szı aradırn Bazı yavınevie''ine me<tuo gonr <: "Inrerplf te* ır' kurmck arzusunu aosterdım lâk'n i<ar$ılaş. mOTı; rn mKun OlTT<n'j| Bu defa Okiay Akbo Sevefeidı'nın ner rj n ıez7ef= ve 'St fad« ıle '«u'iu'iüm ;azılnnitiap'! b ns rriP sız mni't'öını onlcdım ve ono rre<rıD yazto sıze gorjşme ısteğ mı duyurmcsın' rıca ettım Hosgeldın z benı ıhyo ettnız » Y Bir mektupla gelen fırsat N uzhet Hanım ev enm ş tı cocuklcrı /e •oun ları vardı Ama sıma ye dek hıc kımsey s Nazım la ılgılı ola'ak konuşma rr.ış. hıc bır ocıklama yapmamış ve kend sı/la goruşmek ıs tsyen gazetec leı nezaketle redoa'mış! Nuzhet Hanım'la konuşma, Nazm'la Deraber gecen aylarımn ayrıntılarını ogrenme bılemedığımlz şıırlennın bulunup bulunmadığını sorma yolu bır bakıma kaDanmıstı. Ne var kı. bır gün Oktay Akbal arkadaşımız teie'OT.o benı aradı ve «Saia bır mek'up OKuyaca ğım yı dnle» dedı 8 r hayl meraklandın Wektup neye daırdı, kımden gef9 mıştı Nıçın bana okuyacaktı? Oktay Akbal la arkadaşlıgımız vardı. onemlı konularda rahatlıkla fıkır alışvenşc yapabıl rdık Ben htc bır şsy söyleye meden Akbol'ın telefondakı sesne ku'ck kesıidım «Sulker dedı Nâz.m Hıkmet ın ılk eşı Nuzhet Berkın Hanım bano bır mektup gonderdı Bundan hıc kımseye soz açmamamı, yolnız sana adresı ni ve telefon numarasını ve r mem ıst yor Senın son çıkan Nazım Hıkrıet m Sahte Oostiarı a^tr kıtabın nakk.nda iazp d ğım » kra\ı okumuş, zatsn Cumhurı/eî alır ve bem de 'z lermış Bu nedenle senı rriLt ıar<a tanıdığ mı bıld ğı ve senı yı'lardır aradığı halde buiama dığı ıcın ben m aracılığımla se nınle tanışmak ıstemış Röpartaı fılan v^pcrsar Cumhurıyet e yazarsm elbet » Doğrusu sevınc ve heyecan lcmdeyd m Demek Nuzhet Hanıni'ı gorecek ve Nâzım la ilgılı bazı gercekleri oğrenebıle cektım» Hemen telefona sarıl tl, aydınlık bır yuzü, Iri cerce nuşmak Içın gün istemeye karar verdım. Teletondakt ses tıtrek, acık, ıcten ve son derece ıltıfatkârdı Kendısmı zıyaret ıcm ertesi günu karariaştırdık Goztepe dekı evmın bahcesınde aynı kokten cıkan dallarda değışık renkte güzel guller ve başka cıcekler vardı Kücük bır bahce lcındeki tek katlı yazlık evde Nuzhet Honım yalnız bırkac av kalıyordu Bahcey9 g rdığımı goren Nuzhet Hanım, merdıven basamağ nda b^nı guler yüzla karşıladı Cok nazıktı ve gercekten ufak tefeK dım ve Nuzhet Hanım'dan ko Cok düzgün cümlelerle konuşuyordu En kücuk bır yapmacığa kapılmadan duvgularını. arzularını, göruşlerını acık'ıyordu İlgısıne teşekkürler borclu olduğumu söyledım «Sıze Nâzım H kmet'ın şiır defterterıni gostereceğım, dedı, belkı ıclennde b'ltıedıklerınız de vardır Ben bütun ş ır« leını. takıp ederredığım ıcın oralarındo bılmed klennızm hang !erı olduğunu ya da bulunmadığını kestırerreyeceğım » Sehpanın ustünden aldığı def terlenn kapları kalın. renklı desenler buiunan kâğıtforın yapıştınldığı sayfalarının ucları yaldızlı ıdı. Defterleri uzatırken «Eski yazıyı bılır mlsiniz?» dıye sordu. sonra: (Arkası 11, soyfada)