Katalog

DÖRT CÜMHURİYET 16 EYLÜL 1979 POLİTİKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL ABDÜLCANBAZ TURHAIM SELÇUK Gelmeyen Sosyalizm Necati Cumalı'nın bir Yugoslav devrimcisini anlatan «Revızyorust> adlı öykusunü okudum tk.ncı Duma Savaşı sırasında, çocuk yasta, Nazı ışgalıne kaışı da£a çıkan bır devnır.cı, savaşm bıt'mme doğru dagdan muhalefet yerine ıktıdar c'arak kente ımyor, Ondan sonrs da kuşkusu başhycr. So&yalızmde de, kapıtahzmde oldugu gibl kuşku vardır. Bır ülke kapıtahstleşmede nasü gecıkırse. sosyahstleşmede de o oranda gecıkır Kapitalızmm kuşkusu gıbl sosyalızmın de kuşkusu doğaldır. lşte rev ızyonizm bu kuşku ıle baş&r Bız.aa kuşagın omru sosyalizrai beklemek'.e geçtı. Sos>alızm de gelmıyen bır sevgılı gıbı hep gecıku, Ikıncl Dunya Sa\aşı. Balkan ulkelennde oldu ğu gıbı sosyalizm ulkemıze getırebılir mı' Bıze sorarsa nız, gelecegmı sanmıştık Ortamı ve koşulları ne olursa olsun. savaş sonrası ulkemızın semtıne sosyalizm ugramadı Bızler de hep bekledik. Koşuılar ve ortam dedım Bazılan. gecıkrae koşuilan arasında, savaştan sonra Sovyetlenn bizden Bogazlarda üs. Do^u'da toprak ıstemlennı gecıkme nedenleri arasında gostenr. Ortama gehnce. zaten sosyalızmın gelmesı ıçın hazırlanmış bır ortam yoktu. O gunlerı anımsanm. Sovyet ordulan büyük bır yengınm taçlandırdıgı bir kıvançla Balkanlara mmış, Orta Avrupayı kıskacı aitıns alaraK Berhn kapılanoa dogru üerhyordu Bugun Bulgar sosyaJıst devnmclen derkı «Bız hazırdık, zaten yolu açıyorduk.» Romen sosyalist devnmcılen daha abartındır, • Bız sılahlanıp Nazılen onumüze katmasaydık Sovyetler Berhn e zor gırerlerdı • Bugün ortavaşlı savacagımız sosyalıstler. mıtrofu unutur gıbıdırler. Dı ÇİN 79 Hangcovv'dokı Wr cay komunönde «Dortlu Cete» yıne onu müze cıkcverüı Kuçuk de olsa koylunun bır toprak parçasını ozel mulkıyet.noe bıılundurmas na «Dortlü Ceteı karşı c.Kmış tı Bu topraktan elde ett'ğı urun lerı kenie goîurup solmo r o kal konlara «kapr.ahst yoiou» demış, omarı fKapıtalızme dogru yol alnak»la suclomıştı K,n ıyı calışırsa, ona «kapıtalıst volcut Oomgasını yapıstırm.şti Ne \or kı. cDortlu Cete» «ezıldiK»ten sonra durum değışmış V6 koylü «eskı coşkusu»nu yem den kazonm.ştı Saskan Hua Kuo Feng bu ışı başarrnıştı... Bunlorı b ze anlatan uret.m şef Fan Xıong Fu 53 ya?mda Hangcow dokı Batı Golu Komunune boglı Suan Feng cay üretım ekıb nın baskanlıgını yürut mekte 1366 . 1976 doneTiındekı Kültür Devnmı sırasırıda dar be yemış «Kapitalıst yolcu» ola rak ağır bır bıcımde eleş! nlmış Dörtlu Cete'nin tasfı/esıy le bırl kte vsmden eskı saygınlı ğını ve yerın kazanmış. . Kırsa! kesımde uc aşamolı b r mulkıyet ve uratım 802 konusu: Halk komünlerı, üretım tuga/ları ve uretım ekıplerı Uretım ekıplen kırsal bolge'erde en temel bırimı oluşturuyor Hangçowda bızim zıyaret ettığımlz bır uretım ek'bıydı Botf" Golü Komunune bağlı çay üretım ekıbı Cevrede tek egemen renk zumrut yeşıll idı Tepelerın en yuksek noktalarına dek çay bahcelert set set tırmanıyor du Tepelerde belırlı arahkla sarı hasır şapkalar bir yeşıllık denızı ıcınde kalkıp ınıyordu Kövlu kadınlorı cay topluyorlardı... Otomobıltmız beyaz badanalı bahce ıcınde tek katiı bır bına nın önünde durdu Uretım şefi Fan Xıang Fu ıle yardımcısı Bo yan Shan Mei b'zı karşıladılor. S'ıan Me< henuz 23 yaşında olmasma karşın üretim şef! yardımcılıflma vükselmış. Çok şırın bır kız... Bnaya glrtyomz Tertemız be yoz örtulu uzun bır mosa Dlbınde, nısan ayı ürünü bir tutam yemyeşıl cay bulunan kapaklı flncanlar sırolanmış. Daha oturur oturmaz uretim şe fı yardımcısı Shan Mei. termos lardan sıcak suyu fırıcanlorımıza boşaltıyor Kapaklarmı kapa tırken tBır sure bekleyın daha güzel cay iceceks nız» dıyor. Uretım ekıbmın şefı Bay Fan herner» sorulorımızı yonıtlomoya başlıyor« Uretim ekıbımızde 204 aıle vor. Nütus 820'dır. 300 hek tar topragımız var. Bu orada" 8 hektar da celtık yetlştlrilıyor. 40 hektarlık bölüm caya aıt. Gensı ormanlık Dokuma atolyemizde gereksınmelerımızl karşılıyoruz Değırmencılık yopıyoruz Hayvancılık da var. Un fab nkarnız kendı ıhtiyacımızı karşılıyor. Ancak başlıca ürun, coy » c Cayda kaç ürün olıyorsu nuz'» t Her yıl 7 ay. nısar ve e klm avları arosında sürekll cay toplanır. Cavın özeilıkleri rengı, tadı. blçımı ve kokusudur. On kalıte var. En kaliteli cayi nı8an oyındo toplanz. Sadece fitizler toplanır.» Hasan CEMAL Bızde sosvaüzm hep geç kaldı. daha da gecıkeceğe beruer Çag.ınızın deneyİ8n gostermıştır kı. sosyalizm de kapttahzm << 1 gökten zenbılle ınmıcb yor Ikıncı D^nya Sa\aşı be.ırlemışur kı, kapıtaîızm bu'un ugıaşısna karşm Hındıstan ı Iran ı ve Turkıye yı nasıl kapıtalıstleşurememışse sosyalıstler de butün ugraşılarına karşın bazı ul've'erı sosyaiıstleştıremeîijş'erdır. Tarıh ıçınde gecıken, uzun bır sure geç Kalıyor. Kuşkusuz. çağımızın önündeki yengi sosyalizmindır Ama peruereyı açıp «Bu>url » deyınce gelmıyor kı yöntemlen değ ? .ktır Castro kendı sosvahzmını Sıera Maestra dagıanndan ovava ındırmıştir. Sandınısta sçenllalan da oyle Iran a sosyalizm. Humeym k.hsjında ve ıslam oiarak gprnek ıstıyor Afganıstan deneyi bır laboraîuvarda geçmektedır. Uzas Doşu deneyien deh1» dea; şıktır Amenkan emperyahzmıne karşı venlen her savaşm adı sosyalizm oluyor. Bız gene Cumalı'nın Yugoslav kahramanma gelehm. Dagdan kentıne ındıgmde sorumluluk alnuş bır beledıye başkanıdır Iktıdar olarak ınmıştır ama, bakyor k; ıktıdar değüdır Elınde duşmana karşı kullandıgı sJahı vardır ama, bu kez duşman gıtrruş. karşısuıda kendı halkı kalmıştır. Halka sılah çekılemez, haJk sılahla vola sokulamaz kı!. Önce kentm :şık!annı yakmak ıstıyor. yaktıramıyor. Kentin ışıklarını yaktıracalc, sığmdıgı dağlardan kente bır bakacak. olmuyor. B«lkl belleğınde kalmıştır. Lemn'e göre, sosyalizm elektrık demekt:r Genç devnmcı elektngınl yaktıramadıgı kenta sosyalızmı nasıl getırır, şaşalıyor. kalıramanın Delkı sadece bu yanını goren, ona re'.izvon'st dıyor Ne demektır revızyonızm? Ortada belırlı ve saptanan bır ılke olacak, devnmci geldığmde ondan sapacak, onu saptıracak'.. Hıç bır şey voktur daha ortada ve her şey Tıto'ya bağlıdır. Genelde bır revazyonızm varsa, bu genç devnmci değıl belkı de Tıto'dur. Bağnaz sol uzun sure. Tito'ya hep revızyonıst dıye baktı, Oysa Tıto. kendı sosyalızminı kuruyordu. Model, ılk uygulanana hıç benzemıyordu. ŞaSirtıcı olan da buydu. Şundı Dogu Avrupa sosyalızmıne iyıce bakalım. httngısi ilk modele benzıyor? Dahası var, ilk modelın kendısl kendı ne benzıyor rau"? Lenın gıtmış. Stalm gıtmış, ülkede artık başkalarına devnm ıhraç etmıyen. Vallah. bıüah ıhraç etmıyeceğız» dıyen. «Banş ıçlnde bırl'kte yaşamayı» ögutleyen kadrolar var Kimı eskı solcu ıse buna biraz şaşacaktır. kımi yenı solcu ıse yenı deneyler edinecektır Sosyalızmın de tanhten ve deneylerden gelen bır sicıü, bır bıyografısi vardır Uygulamada o muzlardakı rütbelere göre kıdem tanınmıyor. başan. tek ölçek oluyor. Oretim araçlan ve toprak mulkiyeti ilişkileıi çözümunü bulmuştıtr. Bakkal. kasap. manav. benzen hızmet sektörunde çozumü nasıl bulmuşlar dıye bakardım Kapıtalızmde bütun karaborsanm can damarı. ıktıdarlara kan kusturan olarak bu sektor göstenlır Ecevıt iktıdan ınatlaştı, ulkeyı yaga bogduğu halde hâiâ kuyruk var. Sosyalist ülkelerde gördüm ki. her Şey devletın o'.duğu halde bu hızmet sektörü tıkır tıkır ışiıyor, «Ya. karaborsa'» dıyeceksınızi. Olsa ne yazar? Çaldıg.. cırptiğı ıle arsa alıp spekülasyon yapamıyacağına. kat alıp kıracı somüremıyeceğıne gore. caldıpını, çırptıgını neresıne sokacak? Gene tuketıme yatıracak. yatırıma dönuşecek Onun ıçın Demırel boşuna kışkırtjcılık edıyor. «Devlet bakkalhk. manav. lık. çelepçilik edıyor» dıye korku salarken yanüıyor. İ$ ona kaldı mı. devlet dikalasını yapıyor işteL Ülkede. son zamanlarda han^i olguya el atarsanız atın. bankacının. fabrikacmın dış alım va satımcısının döküldüğunu göruyorsunuz. Acımasız bu halka, bu devlete ve kendilenne kîymışlardır Onun içmdır ki ıçlen götünneye gotürmeye Ecevıt soluna razıdırlar. O da olmazsa. bır başka şey geliyor. Bana kendılerinl ortadan sayaniann çogu soruyorlar Kardeşlm. kapitalızm bir şey değılmış. ama solcularda da ış yokmuş' • Sosyalızm belki gecikıyor. Ama kendilertni ortadan sayanlann solcu d«diklen kımdır? Solcu dedikleri ellerinde çakar almaz tabancalarla polısıye olaylar çıkaranlar mu yoksa bır ülkenm karşıt düşünce sorunHulugunu butün acılanna katlanarak yıllardır omuzlannda tasıyaalar mı? Tanhsel sorumluluk alanlar yurtseverhklfnnı coktan )sr>atladıtar. Geriye tarihsel fırsat kalıyor, onu degerlendırmesini bilen kazanacakbr. Han.gocovvdakı b'r cay kcmununde «cıplak ayoklı» doktor Wong Guflan bıze bır akupunktur gosters 1 yaptı Kahkaiiaiar atorak enm ze ığneyı soktu, kısc su^euyuşturdu... Sjan Feng çay u r etım ek.bında ccy toptaynnlar geneilıMo kcdınior Sa't hosır şapkaları başlarındc nısan ve ek m a/lcrı arasında süreklı topıayorfar. En kalıtelı ürun nısando alımyor... Dörtlü Çete, köylünün bir toprak parçasmı özel mülkiyette bulundurmasına karşı çıkmıştı. Bu topraktan elde ettiği ürünîeri ^ r ^ t e , götürüp satmaya kalkanlara /yKapitalîst Yolcu,, demişti Yirmiüç yaşında ama... Ailelere kişi başına 40 metrekare özel toprak veriîiyor ğü dönemds bu uygulama yasaktı. Dörtly Çete'dan sonra de ğıştı. O zamanlar bu yola boşvuranlara (kapıtalıst yolcu) derierdı Başkan Huo değıştırdı Hayvan yet ştırmeK ve kente goturup satmak mümkun Dortlu Cete ezılaıkten son ra koylunun coskusu harekete gecınldı Uretım arttı » « Toprak ağaları şımdl ne yapıyorlar? » « Eskı aöoıar şlmdl komunde çalışıyorlar. Tam ylrmi yıldır» « Tanışıp onlarla konuşabılır mlyız?» « Ş.mdı doğlarda canşıyor lor. uzak yerdeier...» « Başka ne gıbl olanaklan var komunün'» ı Makınalar fabnkclar ko rnü'e aıt Ayr ca bır sağlık ısîasyonj var. Sınemcn z yo< Kışılere alt ondan cok televiz yon var ekıbınmzde Ben üe kend me gecenlerde 400 yuana bır televızyon aldım. Uret m ekıb m zde sadece 1 telefon var, o üa postanede. Çıplak avaklı uc de doktorumuz var...» gözlerinın Içıne kadar guıen genc bır kadın cıktı. A>oMarına baktık Ister .stemoz. Çıp ak falan değ idı. Bız bakınca, o da anladı ve başladı «ahKohatcrla gulmeye. Adı. Wang Guılan'dı. Otuz ıkı yaşında idı. On yıldır «çıplak ayakiı» doktorluk yapıyordj Kısa Dır eğıtımden geçfrış. sonra da kırsal aianda çolışmaya başlamışt.. Amelıyat ve önemlı tıbbı mudchc'efer dışında koylulerln tüm sağlık sorunıarıyıa ılgıienebı'yordu A» Cın kertlennder tıpık bır gcru u. Pekın cacdesmi temızie/en motonzo bır cooçu kadın Kert erde yol arı tem.zifvenleı motor ı& O!su° olmasın. d'kkct ettık co ısi'lorker ogır ve burun'3'ıiv bevaz mrsks'er vardı. nı zananda üretlme de katıld g> c n kencisı g b' doktoriara Çın'de «cıp QK ycKİı doXtor» adı taknmıştı. Ellmizi uyuşturdu UfaK capta OKupjn<tür iîe teüavı de yopabıiıyordu « Eiırrızı uyuşturun da kan tıaym» aedık. Tatlı bır kchkaha ataraK: « Korkmazsanız bu/run» ded . Elıne uzuica bır !ğne oidı ve DIZI yan'ndakı tabureye oturttu. Iğneyi e ımıze doğ'u ya naştınrken, goz ucuyia da gu\ere< yuzume oakıycrdü. Dcgrusunu ıStersenız. ığne ei.nuze dcğru yaktaşırken azıcık da olsa ted^gmlıkle «anşık ko"<u Dulutu ıç.mızden geçmedl deiğney' hafif hof'f e'ımızde oyna'maya başladı ve Igne gırdı Sızı talan yoktu Iğneyl bir süre ovr.atmayo devam ettl ve elımızın g'derek uAJŞtuğunu farkaîtık Ve mihmandarımız aracılığıyıa «Acaba yetmez ml?» dlye sorduk Başladı gulmeya.. Yabancı turıstler icm Cm'de en büyük gösren mtallğıne glderek bürünmekte o'an akupunktür 'le ılk tonışmamız Hangcow'dck! bır cay üretim ekrbınde «cplak ayakh» bayan doktor aracılıgıyîa gercekieşmıs oldu... Y A R I N : URUMCIDE BAYRAM NAMAZI «Siz de mi kapitalist yolcu...» «Çıplak ayakh» bayan doktor Su An Feng Çoy Oretim »kıb nın «cıplak ayaklı» doktorunu gorme/8 gıttık. Karşım za Puanlama sistemi f Bağlı oiduğunuz komün ne zomon kuruldu?ı f I958'de> c Gelır doğıtımı nosıl yapılır'» « Emeğme gore Calışanla ra puan vsrıür Calışmaya katılonlar en cok 10 puan alırlar. Bczı aıleier gecen yı! 2000 yuan kozandılar En düsük gelır ıse 500 yuan oldu Bir aılede uc dort kışı calışır > Özel mülkivet « Dortlu Çete donemınde s z de (kapıtalıst yolcu) muydunuz?» « Evet öyle damgalandım (Kapıtalıst yolcu) olarak eleştınldlm Dortlu Çete, kım Iyl calışırsa ona (kapıtalıst yol cu) derdı» « Evh mısınız?» « Uc cocuğum var Gecen yıl ben 600 yuan eşım 400 yuan kazandık Topicm 200 met rekare topraği'nız var Sebze ve me/ve yetlştırıyoruz Ayrıca 2 domuz. 2 kuzu, ondan cok tavuk var Ben şehre göturüp satTiıvorum Ancak $ehre bunları gotürenler ortaıık yerde satabılır » TEŞEKKÜR 8 9 9 9 4 EylO! 1979 Salı günü ebedıvete mtıkal eden kardeşlmlz Fikret ERSANLI'nm cenaze törenıne katılan, mektup telgraf. telefonla ve blzzat evlmlze kadar zahmet buyurarak acımıza 'ştırak eden. Eğıtım Vakfına teberruda bulunon muhterem akraba ve dostlarımıza en derın duygularımızla şukranlarımızı sunanz. HEDEF, DEV BİR DENİZ GÜCÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDHVÎLARLA BU HEDEFE ULAŞABÎLÎRÎZ. t Klsısel toprok var 011'» t Özel toprağa sah'biz AMe ye oittır. Sebze %e meyve yetış tlrılır. Cocuklar dahıl bır ailede fert başına 10 metrekare özel toprak verilır Yetıştırd qi sebze meyveyl kente goturup satabılır 1958'den berl böyle Dörtlü Çete'nın hüküm sürdu Toprak ağalan çalısıvor «Eskıden bu toproklar klme oıttı'» « Toprak ağnlarına Toprak reformu 1952 de yapıldı ve cğc'ardnn alınıp koylüye dağıtıldı 1954rde ko lekrıf cıftlık ku ruidu 1958'de ısa komün. Toprck komüne aıt.» Kardeşleri: BESÂLET ERSANTJ ORHAN ERSANLI İLHAN ERSANLI (Henş. 524) 7004