Katalog

DÖRT CUMHUSİYET 8 AĞUSTOS 1979 ANKARA NOTLARİ MUSTAFA EKMEKÇİ TURHAN SELÇUK îpin Ucu ..• ectiğım z hafta sonunda cuma günu, Ankara SıKrySnetım Mahkemesınae, Savcı Yardımcısı Doğan öz'u ö'durmekten sanık 21 yoşındakl ibrahlm Crftci, ayakta mahkememn kararım dınlıyordu Kararı dinlerkenkl fotoğrafı gazetelerde cıktı Avucları yarım sıkıiıydi. Yokalanaıktan sonra, ıfadesinl olon savcıların do gözüne carpm ştı Ibrahtm In avuçlannı kastığı 6 ölum kararını dınledl. Blr şeyler dlyecekmls glW dudakları kıpırdadı. Derr.edl Yan gozle, kalemıyle oynayan avukatırta baktı. her şey bltmıştl Duruşmanm baş'armda gelen Hacı Başbuğ'un bazı avukatları, duruşmaların sonlarıno doğru gelmez oimuşlordı Bjsıra yansımasından dolayı mı oekmışlerdi bazı avukatlan9 ölum karan vsren yargıclar. kalemlerinl kırmamıçlordı Belkı de «kamu malına yaztk oimcsın'» dıye duşönmüşlerdl Sahi, böyl» blr ge enek var mıydı? Deniz Gezirş'lerin ölum kararmın okjnmasından sonra, 12 Martlarda o zaiianin mohkeme heyetı uyeleri, ceplennden cıkard'klan kolemler! kırmışlardı Alı Elverdı ka'eminl cebins koyrnuş orcdan a'dığı blr tukenmez kolemı kırıvermıştrl Ciftcı'nln ovukatı kolemryl» oynuyordu . Kararm okjnduğu gün, salon fazia ka'abalık değtldl. İDrahım Oıftcı'nın cnosı gelmıştl duaışrnaya Oğlunun ö'um kara'im o da dınlecii Ağlayıp ne etmedl Solorda, dln'eyıcıier arasmda bir de aibay vordı. Karonn okunması trıttıkten sonra albayın yüzu sarardu Zorlukla a/ağa kalktı sendelıyerek sürüklsnlr gibı yürüdu gıttı Kımdı bu albay? Beylık gıysılenyle gelıp oturmuş dınernıştl... Avukatlardan blri, arkodaşıntn kulogına fısıldadı: Bahçelıevler cınayeti &anıklarından blrlnin babası, olbay... Yoaoa... lbrohım Cıftcl. Bohçelıevler clncyetının d9 sanıkianndandı O davada da ıdamı ıstsnıyordu Polıstekl, Sav cılıktakı b'lgılere göre. ulkücu Cıftcl Bahçelıevler clnayetıni aydınlatıcı bılg'ler vermıştı Bahcel'evler'de bır evde, b'r geceyansı yedı TlP'lının oldürulmeleri olayında da rol almıştı T'P lılerın boyıltıimasmdo kullanılan eterl de o bulup getırm ştı Savcıların Bahçelıevler olayı ıle ılg !ı olarak yaptıkları uygu amaya Ibrah m Cftcı de göturülmüş Çıftcı orada olaym nosıl geçtığını scvcı ara bır bır sö/'emıştı Olay sırasında, kımlerm nerde durduklama değgın b Ig ler vermıştı Ankora da 9 ekım 1978 gecesı Bahçelıevıer'de kendilerıne ülkucu dıyen ıfade'enr.cie soğ görüşu benımsedıklennı soyleyen faşolar ısled klerı kaniı cınayetın hesabını verecekleıdı yargı oiurde T!P lllerden kımse sağ kurtulmam ş yaralı olarak bır sure vaşcyaO'ieT Serdcr Alten. olayla Ilg li önem'ı ıpuçıorı ve<mış, ancak kurtanlarramış o da olmuştu. . ANGOLA NOTLARİ «MARIMBA» ANGOLVNIN EN TIPIK ÇALGISI... SU KABAKLARINA EĞRILEREK BAĞLANm§ ÇITALARDAN OLUŞAN YEREL BIR TÜR VIBRAFON.. Anz ÇALIŞLAR Angola yerlisi ozgurlugun coşkusunu yine gelenekleri içinde yaşıyor Luando'dan 600 km Içerde blr taşra kentıne Malanıeye doğru ucuycuz Ucokta bızlere ve.ılen bılgılere gor atıp, tBaksanızas dıyorum, yanımda pencereden oşağıda bırşevler gorrrsye cahçan Aziz Nssın e «Bu g'deceğımız bolgede esi gö'jlned k vahş ha/van'u' varmış, sıyah Pala.ıka lar, a/rıca, 400 metreden akan cağlayonlcr 600 m lyon yıllık kr s talleşme'em o r L ^ u ma^jaralar, vs » «Anlaşıldı» dıvor Azz Bay tBjnlar b'ze Atnka'yı gosterecokler en sonunda1» Aman dıkkot ed n> dıye yanıt lıvorum gulereK «S z gene yıkanmnya fılân kalk şırsınız blr ne^ı rde kend nızı tımsah!ara kcptırmayın» Istanbul'da bır isv crelı hanım gazeteci ıie tanışmıştım cunkü kocas'nı Angola da sennleTiek ıcm gırd'ği nehırde t'mschlar kaomış buiuiamamış odam sonra. MALANJE nd'ö nüzde Molan|e Eyalet Komıserl merdıvenaen merken karşılıyor bız lert Hovaalanında ıse buyuk bır karşılama törenl duzenlenmiş Hepsl endamlı genc ka dınlardcn oluşan bır askerı bırlık Az ötelennde, Angola bayrağının renklerınl taşıvan. son cotkılı turuncu fanılalı. koyu kahverengl eteklı Angola Kad ntar B rlığı onlann yanında da acık movı fan lah koyu mavı sortlu kızlı oölanlı •genc öncu»ler GerceMen de Angola'nın umutln bağlandığı, gencecık bır kuşak olusuyor U•usca venıden kurulma surecım yasayan Angolanın tyenı» ınsanı bu «genç oncuiler ışte. bayrakları ve müzık takımlarıylo olanda yerlerıni almışlar neşe ıcınde şarkılar söytüyoriar Angola lı ve öbür Afrika'1!. Asyalı yazarlorla bırllkte tem'ınale doğru yuruyoruz Termınal'n gınşinde verII bır muzık ve dans topluluğu. b'ze gostenlerını sunuyor Malan|e tunr kuruluşlarıyla orda sankl Termınal dekf o^ırlamadan sonra uzun b r ^onvov halırde otobuslerle kente doğru gıdıyoruz Herkes. tnıhayet Afr ka'yı goreceğız» onsezgısıyle heyecanla ızlıyor cevrsyı Kentlı halk yollann yanıbaşlarında sıra olmuş konvoyu beklıyor D^ıvorlannda «Yaşasın 1 Mayıs> yazılı fabrıkaıarın onunden gs cıyoruz Angolalı ışcıier bizle n selömiıyorla' töğrenebıldın ml blr Işcı ne alıyormuş kazoncı rıevrnış''» dıye soruyor Azız Bey. «4000 5.000 Kwon Molonla Hovoalanında kodın askevterden otuşon blr blrllk. O günlerie "oMI gozete haberterlnl anımsor cok klnvse Ankara da TıP lılerın toplant.sı vardı, yurdun dort bir yanından TıPlıler gelmışlerdı Cogdcş Sahne de yapılan toplantıdan sonra Ankora'da ev'erl olaniar, dışardan gelenlen evlenne konuk ettller Cağdos taki toplantı bıter bıfnez TV dekı «Vakıt» dızıs m ıziemek ıcm eve koşuşanlar. kendıler'nl ölumun bekledığını nerden bılocekle'dı 9 Ulkucü faşolar, icenye «Vakıf» filml oynarkân daldılar lcerı dalan dört k şimn elterinde otomatık sılahlar vardı TIP lılere yere yatmclarmı söyledner Böyle devrimclHk ml olur. sılah b'lo almamışlar dıye küfur de suvurdular lcerdekılerln kollarını arkadan bağlayıp eter koklottılar. Içlerınden bırıne, «reis» dlyortardı O. «rels», Cıftcl'" nln duruşmasını Izleyen albayın oğlu muydu? Ellerl bağlı. eter koklatılmış, silahsız TlP'lller, o gece canavaıca öldüruldjıer TIP'II Osman Nurı Uzunlor mutfakto Efraım Ezgm ve latif Can odada somya üzerınde Huroan Gürses yerde yüzükoyun durumHa tabancayla vurularak öldurüımüş'erdi Serdar Alten o/nı otioüa sırtustu yatar uurumdo vurulmuştu O boğtanmamış, cınayeti şleyenler onu o)du sanarak arabaya bınıp uzaklaşmış ardı Sal h Gevenci ıle Faruk Erşan Eskışehlr yoluna goturuıcrek oradc ö'dürülmüşterdl. Askeri Savcı, olayla l'gıll olarak hazıtiadığı v» rrahkemeye verdığl ıddıanamesinin blr yerınde özati» şo/le dıycrdu « .. Üikücu görüşü payloşon v* Anayasa llkeleriyt» yasalar yok sayon sanıklann, göruşler nl paylaşmoyan, tanımadiK an ancak sıyascl düşiıncelerınl bıldıklen Türkıye !şcı Pa'tısı uyes olan kışıieri bı îepkl olarak yay gınloşan ve arzulcdıklan şıddet e/lemlerıne cekmeK ve bu harekeî erın n başmda kQmuoyu^da ve sol görüşt» olan arda doğjracağı tepkıvle ülkeT.ızi olduğundan daha ya/g n bır onarşı lcınde gösterrpe/e yönelık olurrsuz davranış an bu amacltjrının g*zlı o'güt ve terör odakları kurorak devletın duzenıne ve varltğıno korşı halkı sılah'ardıra'ak bırbırlerinl kırımı bu anracla bır partınn uyesı ve sempatızanı o'maktan öte htçbır kusur se e/lermer bulunrrcyan 7 kışınin acımosızca öldüruh molerı Kend goruşurü paylaşTiayan kışılen düsman sayacak kadar kın ve rııncla rıareketlerl, omaçlaTioın yosal düzem ve hak.crını kullonılomaz kolluk kuvvetlennl guven 'emez ınanc ve görusunü yerleşt.rıp bunun yarattığı karamsar ve o umsjz anarşık ortam ıcınde guc ve otcıte yokluğjndan yarcrlanarak ana/asal düzenl ortadan kcldırmaya yonelık amaclorı uğruna hlc tanımcdıklan bu k s lere vorelık e/iem, gerçekte demokratık hukuk devıetıne karşı işlenen cebır ve şıddete doyalı saldın n *elığınded r ..» Ibrchım C'**ci fıem Doğan öz'ü öldürmekten. hem da yedı TIP iınn o durulmesı oloyına kotılmaktan sanık. Hckkındaki oiüm karannı dınlerken avukctına yan gozle bakmakio ve dudcklarını kıpırdatmakla yetınen Ç ftc'. salondon çıkartlıp cezaevıne götürülmek üzero arabflya bındırıieceğl sırado cevresıne şöyle dedı Ya susturacağız... Ya kan kusturacağız' Mohkemonın kararı genış yankılar yaptı hakıannda «suc duyurusu» koran verılen Hacı Başbuğ'un y^ndaşlanndan bazılan ateş püskürdüler Blr gün önce yh ne bır Olkücü Nes9t Durdağ. btr devrırrıclyl oWürm«kten öles'ye hOD'S cezasına corptırılmıştı O zaman hlç ses çıkmadı Bu kez, Işln ucu yahut ıpın ucu kendılerıne ml dokunmuştu' «Ülkrıcu» dıye clnayetlere salınonlar bunu ne zaman anloYacaklardı'' Yersl blr müzık topluluğu... ARTIK BARIŞ İSTİYORUZ.AMA TESLİMİYETÇİLİK ANLAMINDA DEĞİLBU.HER TÜRLÜ BASKIYA KARSI MÜCADELE EDİLEREK KAZANILACAK BİR BARIŞ» okunan yakanlardan sonra yıllık tören dans ve şarkılarla bıtıyormuş Por'ekız kurşu%larının on'arı olduremeyecegınl soyley p yerll kabıle savaşcılannı Portekız asker'ennın onune suren dınsel lıderler geldi. aklıma öylesıne bır acmaz kl, cruhlara yakarmak» ya da cıplak goğus e kurşunların üs'une yurumek' Işte şımdl bu şenlıklerde özgürluğun coşkusunu ycşıvor Angola yerlısı ama yıne o gelenekleri ıcmde Yol boyunca gectığımlz köylerde halk yollaro cıkıp bıza sevg gosterısmde bulunuyor, evlerın duvarla'ina Ise Afrıka Asya Yazarlan 6 Kurultoyı afışlen ası mış Kerp cten yapnma üstü kurumuş otlarla ortülmuş. basit köy evlerı Kırac bır cevrede yer yer yuk selen sazlıklar kaktus'er göze carpıyor Ancak uzaktan akan ırmakların cevresınde oluşmuş sık paimtye ağaclan bırer vaha gıbı duruyor tPek ama neyle beslen'yor bu kov luler"'» dıye soruyorum kendı kendıme cünku, ne bir tarla ekıli toprok var ne de bır meyvelık ya da fldanlık Bırkac kecıyle Duyukbaş hayvon. sacaklann golgesınde doıanıvor, hepsi o Hızla gecen otobusumuzun ardından da bu 1520 evlık. koyier, yına eskj sesBizliklerln« gömüluyortar trinr bırer .. Dışardakl kızgın guneş otobusun camlarına vurduğundo, «Ba$ladı Afrıka sıcoğı» dıye ya kınıyoruz Luanda koyunun ar dında, kumsolda ılk kez denıze gırmışt k gecen gun daha doğ rusu Okyanus'ta yüzmüştuk. bıraz da ürkerek kıyıda «kübık» martılar ıle le/iekier balıkcıllar dolamyordu sıyah balık Ci agıarınm yan ndo Luanda nın belkı de en saf doğal görünumu oydu Şaşırmıştım oysa, bızaen başka kımse gırmıyordu denıze belkı de kıştı on danl CAĞLAYANLAR Bır saat kadar yolculuktan sonra uzaktan cağlayanlar gö rundü Derken büyuk blr kalabalık Sei gıbı ır;>an bızleri bek lıyor Ce^redekı butun kov'erden gelmış belkı de bınlerce ınsan kon/oyumuzu karşılıyor. Otobüslerden Inıp çağlayanlara doğru yuruyoruz Karşımızda gercekten gorkemH ve herhalde ancak Afrıka ya özgu bır gorunum var Ufku enlemesıne kesen bır c zgıden yüzbın erce metre yükseklıkten dokulen su lar. aşağıdo buharlaşarak vuka rıya vük^el yor Dokülen su'arta buharlasan su arasındaki kesıttense bır gokkuşağı kıvrılii za arosı» dıyorum «Ev kırası da 400 800 kvvanza arası değış yormuş Market ten de karne le haftada bır y yecek. vs aiıyorlarmış Karne usulü, ışsız kımseienn karaborso yap masını onlemek ıcınmış» Dışarda nerdeyse butun Malanie halkı bırıkm ş Kentte bir tur atıyoruz Otobüsumuz Angoia edebıyatmın aynlmaz bır parçası halıne gelmış olon musekkeıerden gecıyor Musekkeler gecekondu semtleri olup. ıkızıltoprak) anlamına gel'yor Her yer kırmızı toprak olduğundan. gecekondudakilere de «toprak jstunde yaşıyaniar» odı venlmış olmalı KALANDULA Kentten uzaklaşıp Kalandula /a doğru yoı aı yorı.z Kalandula Malanıe ye 60 km uzakhkta bır coğlayan Dolgesl «Saf ruhun suyun ve öereketın yatağıı demekmış Kalandııla ve bu yorede. güz ayiar ında «uiu rurılan adına dmsel torenler duzenlenıyormuş. Halkı hostalıktan kuraklıktan, cocuklan erken ölümden koruması ve boliuk ya'atması ıcın yapılan bu torenlerde hay vamar kucban edılıp kanı otlorın üstune sacılıyormuş Çağ layanlurın guru'tjsunden duyulmaaı ıçın de yüksek seslo yor. Coğlayanlarm gOruldeysrek cktıgı vadınln Ikı yanı, uzun vo genış yapraklı. tropıkal bıtkiierle dola Çevreiiızde bir anda ağaclar altnda ysrlennl alan muzıkcıler vurTialı calgılanyla kesıotıs z bır rıtm tutuyoriar, ve yuzlerce kışı rıtme ayak uydurmuş dansedıyor Gö zum, bır anda safarı gıysılerl ıcmde bır eiınde karabınası. ka şının bırı havada, dudagı yan gulümseyen, ötekı eiınl. kendisıne hatıfçe korku ve şaşkınlıkla sokulan Mcureen O hara' nın belıne dolamış Vıktor Matüre'yl anyorl Çağlaycniarın yanıbaşındakı koca alanın her ya nından vadıye doğru yayılan marımba ve ngomo sesleri... Manmba, Angola nın en tipıK calgısı Boy boy. sırayla dızılı. ustu kesık, lcı boş su kabaklarıno ıkı yandan, yukarı doğru eğrılerek bağlanmış cıtalar ustünde tahta tuşıordan oluşan, yerel bır vıbrafon Vıbrafon ıkı ycna doğru dıkce bır eğrt yaptığından ıkl kışi tarafından calınıyor, ucu lastıkll tki sopavia Ngoma ıse ağactan yapılma, sıiindırık bıçımde. vurmaiı yonı hayvan poste kısıyle kaplı bır el davulu. Dansedenler, ayak bıleklerlnın ustune bır ceşıt cıngıraklar, ses çıkartıcı kutucuklar bağlamışlar, ağızlannda düdukler, sürekll öttürüyorlar ritme uyarak Bırkaç gün önce. Luanda' dakı «kultur gecelerıunae Dıze gosterılen danslara pek benzemıyordu bunlar, inların darıa öykulü ve dramatık daha «folk lorık» olmasına karşılık bunlar cok daha kendılığınden do ğactan ve kend nden gecerce sıne yapılan danslardı Zaten o gece blze burda calınon muzık oletlerını tek tek tanıtmışlar, rıtuellere dayonan dans lardan örneklor sunmuşlardı. Bunlar arasmda kotü ruhlarla. kutlamc torenlerıyle, av hayvanı avlamakla, şeker kamışı kesme ve kahve doğme gıbl üretim Işlemleriyle ilgill danslar da vardı, ama, sanatsal ve estetıksel bır anlatımlo verıllyordu Bunlar Ise Ikellığın coşkusunu taşıyan danslardı Izle ylcı olarak gelenler ıse büyuk bır önem vermışıerdı bu güne. Saf saf Izcl gıbı dızılmış üstlenne cok bol gelen ceketlerlnl, fötr şapkalarını gıymış yüz leri buyük bır cıddıyetle ama ayakları kıpır kıpır oyna/arak, gosterılen ızlıyen bu ya^lı adomlar k mbıllr kaç Por'el"z kı yımına, kac kuraknğa ve Iç savaşın getirdıği kac ölüme tanık olmuş'ardı. ŞÖLEN Daha sonra, otobuslerle çafl layanların öbür Kiyısıno, Eyalet Komısermın bızier tçın duzenledığı yemek şolenıne katıl mak üzere yola cıkıyoruz yenl den Karsı kıyıdakı konokevıne geldıgımızde bızı yıns b nlerce haİK cevreleyıp korşılıyor Yıne bırcoK köyden gelrre kobıle calgıcıları ve müzıkclerı. buyuk btr coşkuylo gostenlerını surdüruyor. ma rımba ve ngomo'tarın eşllğınde kendıle'ine ozgu. kökü cok eskı torenlere, gelaneKlere gıoen, ozel'ıkle de ınsontorarosi uremeyı ternsıl eden danslar yapıyor'ar Ayrıca müz k aletı o'arak da eheııne ne gscer se onu cahyorıar oraba (ant larmdan zıiler, teneks Kutoıar dan trampetler vb Ne gecerse takıo takıştırrrış uvdurup g ydırmış'er kar'ondan tac ar, t°neke oyuncakıordon saokolar, eîekler ne »eüe cember ge cırı mış gıys'ıer vs B zierdsn do bırcok kışınin, hfittâ kaöın asterlpın de dayanarpavıp <a tı'dığı bu do^^iarlc olay tam bır «halk şent'ği» tam bır «kar naval» havası iclnde su'üvor. Cağlayanlann dokülöşjnden Cikon buharlar ISB troplkol blr rutubetle yapışrycr üstümuze, ve qüne? tam tspemlzdo ortalt fiı yakıyor. «Işte, AfnkaVı 5Ör dük nihoye»» d'ye takılıyorum Azlz Bsy'e. «Evet çösterdi'or ama, bende de hal kalmadı» dly» karşılık veriyor «Bu sıcak bayılttı benl» Malanie Eyalet Komlssfi'nln yaptığı karşılamo konuşmasın dan sonra, yerreğe geciliyor Uzun masaiar. bakınca hemen tanıyamadığımız v yeceklerle donatılmış Gözum, ufak domuzlara carpıyor. Kaldığımız «HoteJ TroplcOHİa da deniz urünleri ylyorduk hep hem sevdığimlz. hem de bol o(duğu içın Hıc yadırgcmadığımız tam blr Akdenlz. daho do<5 rusu, PorteKız mutfaöı servt»< vcrdı. denız ürünleri bol olon bır servıs Zaten Angola bu bakımdan oldukca zengın blr ulke hemen hemen her ceşlt denız ürünü var, kandes, kalamar, ahtapot sardalyo, trança ve çeçıtl'. ırl fıletoluk balıklcr tAy rıca. pek meyveye d« rastlayomadık burda» dıyorum «Bıroz portakal var 3uyu cekılm's, o kador Oysa ben ananas Hlnd<s tan cevlzı gıW sev < r bsklıyor= dum doğrusu » «Bok> dly« büfeyl Iscret edıyo Azız Bey «icemedık gjyordun ste c1'1 dolu» Gercekten de arado bır Vera nın çantasındon c ^a'dığı votkadan başka b r şev cememistık «Hote! Troplco»da İcW cok ooholı olduğu ıcm B r şişe şorcp 12 doiardı btro Içtyorduk o yüzden Zater *rtgola da yalnız bıra vor oerıs dıs~rrlnn opl'yor Vempklerle bfrlıkte balkona cktığtmızda yanım znan morimbo sesier gelıyo du hâlâ crdar avrılcna kadar do gosterOer bitmedı . Otobusie nava sianırvo akşam uzerı donerken hçrkes yor gunluktan oturduâu vere v 6'1'P kalmıstı En cok da b zteri ağır'amak 'Ç\n gıın erdı* sorjchı akşamlı kosusturon Angololı yazanar Vuzunde 12 yllık hapıshane yaşamının ızlerınî taşı yan Cardoso dışarıyc uzun uzun baktıktan soora «Göruyofsun Işte» dedl «Artık bans Istıyoruz Ama tesllm vetçıllk anlaTiında değıi bu Her tüHO bas kıya karşı mucadele edıterek kazanılacck bır banş Ama W zım mücadelemlzl ertgellemef ıstıyorlar Bütun sorun burda! » Neto Icın bestelenmls bır sambayı o ando duyar gıb! oluyorum yenıden Butun Ancola halkı elinde silahlc. bu rttme uymuş dansederek llerlryon Angolalı ozanlar 5nc© yavaş, SOP ra gıttiKce yükselen sesterİY'* ş'irterınl halko okuyarak yuruyoıior ve en başta Agostınhr Neto, sağ yumruöu havoda. sesienı/or tMücadeıe sürüyor... Zafer keslndir!» BİTTl