Katalog

İKİ umhurfyet Sazeteslnln Fklncl katmda, Soml Karaören'ln odastnın duvarmda. blr boydan bır bo/a, panoramık dentlen boyutta bır re»Im gorurum nıcedır. 30 ağustos 1924 torıhlı Gazı Mustafa Kemal Paşa, yanmdo Lâtıfe Hanım ve Kurtuluş Savaşına bütun varlıklarıyla. kanlan canlarıyla, ozverılerı, kahramanlıklarıyla buyüğun buyüğü katkılardo bulunmuş başto isme! İnönü, Fevzı Paşa, Kâzım Korabekir Paşa olma* üzere. daha nıce nlce önde gelen ınsanla bırlıkte duruyor karşımızda, feslı. sarfklı, poturlu, kalpaklı, saygılı, suskun bır kalabalık arasında CUMHURÎYET rm başlıngıciYdı, Türkîye, o mis«*.ı mim smırlan lcmde. bxjğımsızlığına kavuşmuş, dış duşmanlan yenmlş olmanın onuru ıle yuklüydu 30 Ağustos'to Turklye dış düşmanlara karşı sesıni, gücünu. yetkıslnı etkısmi kabul ettırmıştı. Genve, en onemlısı, padışahı, halıfes, takım taklovatı ıle lc düşmanlcr. ışbırlıkcden kalmıştı Ataturk adını alınca Gazı Mjstcfa Kemal Paşa ıc duşmanlordan do arındırrrosını bıimıştı yurdu izm r suıkostı, Kubıiay olayi, Şeyh Saıt ayaklanması vb ardından. Türkıye bır sure. onur lu bır devlet olmanın, parası. pulu. saygınlığı mertlığl. antlaşmclara saygısı ve yenı kurulan ünıversıtesı ıle Avrupa karşısında sczü geçen, sozü edıien. agırlğı olan bır devlet olmanın, olabıfmemn rahatlığında voşadı B j saygınlık ne kadar sjrdu'' Atatürk un öıumunden az onceierıne kadar Cevdet Kudret, «Bi' Bakımo» adlı yapıtında, Nâzım Hıkmet'ın oyunlarıpın oynondığı donem'erı anarken o gün lenn Türkıye'sı Atatürk Turkıye'sı İdı dıyor Ona göre. Atatürk bır eylem adamı olduğu kodor bır duşunce adan.ydı Kafa ©zmekls duşüncenın ezılemıyeceğıni bılır, duşünceye düşünceyle karşı cıkılmasından sportmence bir tad alırdı Ama, şöylo sürduruyor Covdet Kudret savını ve diyor ki: «Nozım'ın hapiste olduğu yıllordo Türkıye artık Ataturk Türkiye'sı deflıldl» Evet, Atatürk Turkıyesl inönu'nün Cumhur başkanı olmasıyla blrlıktc bır başka Türkiye olmaya yöneldl, demokrası, biclmsel cemokrası denevimlerıyle yoziaşarak Helo İk.nci Dünyo Savaşındon sonra. İlhan Selouk'un dedığı gibı, Türkıye Atatürk'cülüğe sırtını cevirdı ve Tanzimatcılıga döndu Bıcimsel demokrosl ıla Mrfikte, Menderes dönemlnde v© onu ızleyen, onun ızfnde yurüyen AP ve MC ıktıdarlan dönemınds, Anodolu halkını sömüren. sömC'rten bır kapıtalıst komprador azın'ık yaktı yıktı Türkıye'yı. bağımsızhk savaşını sürdurmüş bu uğurda halkco. ulusca kanını conını vermış blr Türkıye'yl Bugun layikliğe sırt cevırmış, laylklığın kuyusunu kazan. Amerika'ya bel baglamış sapık bır mıllıyetcıdkte dırenen: para pul duşkünu, seviyesız, görgüsüz, gecmışınl cobanhğo oağlayan ve bu voldan ia '<oyunu kazann"aya ca'ışan ınsanlann ctaK caöasıyia Türkıye. yetm ş sen'e (nuhtac b'r duruına mdııgermış buiun mak'adır Bu aşoğıîık duruma jnco< ve ancak 30 Ağustos ruhuyla, vam emperyaiiZTie ka'a t > tan tutmosı gereket bır ruhla, bır ınanc ve dırencie karşı cıkılob lır ancak 30 Ağ'jstos ruhunu yoşatmak ve onu dıri tutmak Türk irisanmın txrmcı odevl olmolıdır dır suca engel olmak ıcm suc suz klşüerin hayatlannı ie*>h keye atmak gozden cıkarmok ba=kadır Sorun burada toplannakto, ınsanı ıster ıstemez nor Tial hukuk duzenı ıcers nde hü kumet tasarruflarının smırlarının bu ölcüde genış tutulmasımn hukuksal dayanaklannı ora maga Itmektedır» (1) Su va da bu vaşadığımız gunlenn buhranlcn toplumsal olduğu kadar hukuksal sorun ları da ortaya koymuş ve bu sorunlann yuzeysel b r tutumlo hemen yanıtlanması mumkün sorunları c'mad'^ı dennlerre sıne b r arostırmayı gerektırdı gı onlaşılmıstır Sorunun bır si vaset. bir idare sorunu olmakton çok Jleriye d5nukb}r 4wfcok sorurtı ol'iuâu mühakkaktır Bu bakımdan Türk hukümetının «Mısır Büvükelcılığı olayondoki tutumu: ıinsancıt», *morol> olarak kalmomakîa ay ni zamonda hukuksal bır anlam kazanmaktcdır (1) İzmir Baro Yönetim Kurulu 977 yılı Çolışma Roporu. S. 14 15 30 AĞÜSTOS 1979 C görtişler 30 Ağustos Rulıu Vedat GÜNYOL lerinde ilıklerfnde cığerlerlnde taşıdıklan özgurce vaşama ıstsklerını korumak ıçın 30 Ağustos 1924'te Gazı Mustafa Kenal Paşa şoyıe dıyordu «Bu adamlar duşunmedıler kı, br merrleketı baskı altıra alıp e'da tLimck o menleketın sahıp er.ne egemen omok ıcın ystmıyor Bır ulusun ri.hu baskı altına olınmadıkca, blr ulusun gücu ve ıradesi kınlmaaıkco, o ulusa egemen oimak olanaksızdır» TCrk ulusunun ruhu d'paın vcşıyordu, naın padışah. ışbırlıkcı haın'ere somurgecı, ıstı a cı Bcttyo ve onun zavaliı pıyorlarına karşm Gozi Mustafo Kemal Pcşo Scmsun a ovck bastığı zaman. u usun bılincı bolümü kurtuluş coşkusuna kaptırmıst' cckton kendn Mı^stafa Kemal bu coşkuyu icının dennlennden gelen bu coskuyu ateşlemes nı b idı BaşıbozLK savcscılordan duzenlı blr ordu kurrravı başardı Halıde Edıp, adı çjecen vapıtmaa bu o guvu şöyie oniatıyor «Ertesı sabch as<erı mızıka ne uyand m Pencereden baktıöım zaman. bır olay gecıycrdu Onlerınde bayrak tutan kudretlı bır asker vcrdı As^erlerın kıyafetlerı partal olmakla beraber gavet vakur gorunuyorlardı Ne garıptı aceta bır perde eskı başıbozukla' n üstünaen kalkmış avnı sahneden b'rdenbıre muntazam Turk ordjsu meydana cıkm.şt' J fs 133) Yalnız o kcdar mı 9 TDrk ınsanı da. Anadolu'nun bcğrındo düzenlı bır ruh bır'ığne gucune dayanışmas na varmışt' Y re Ha'ıde Edıp ten d'niıyelim bu mucızeyı «Ertesı sabch Dumtupınar dan horeket edecektıV Bmbaşı Tohsm es rlp'm voi rdo klr)ı Yolda oS'^vln bır ağacın oltında oturarck ekmeğımı vedım Orümuzden bınlerce ınscn toz toprak ıc nae, yuvarlanıp aecıyor'Li UnuîTiıyocağ m şey bunların toz moskf;lerın n gunes ısığı\io bircok renk olmasıydı Insanlar'n naK'ıyatın h^/vcnicnn ve topculortn h^osı bi* arcda b'r »ek ruh ve ins"n a bl Tu^ıve'vi kurJarmoya gtd yoıordı...» (S 274) Kımdon kurtanvor^ardı Turkrye'vi, aslında. kafaları Buyuk vunamstan duşlenyle yıkanmış. cna baba evladı, şu kısar k dunya konukluğunda sevgılıs yavuklusu, kar sı. coluğu cocuguylo mutlu bır yaşam sürmek ıstıyen asker kılığmdakı Yunan gençlsryie mı yoksa, koîtukla'vnda. ba.ka cuzconların n ustürdç, paro hesoplarının. somürü planlannın kurnaz! klarınaa ha.nce keyıf cotoi Bati'mn sörröru gucleriylö mı? Her ıkı yanda bırbınnı kırıyordu insanlar. O do Sotırıyu'nun Benden Selöm Olsun Anadolu'\a ad 1 yapıtı, bu kınma insonco bır yakloşm geti'.rken. blr gerceğı vurguluyor: Yunon ordusu bozgt.no uara1 nca bu orduyu yurekleidıren kısk rtan Batı devlet'en yon cızmeye başlamıslcrdı Bu roman>n kahramanı Drossakls şöyle dıyor «Bu iğrenc mermılen jşıtıyor musun Aksıvotıs'' Fransız orospulan bunlar Bır de $unlan dınle Buniar da Ing'llz Ps Musuı petrolu karsılığında Londra'nm hedıvesi* Patlayıcı madde doldurdular Kemal n depolarını, o da savunuyor ışte bpyle um'unda değıi Hepsı silah vermek ıcm yarıs edıyor... Artık lofını eslrgemlyo>dj askerler düpedCz bağırıyorlardı: Bıktık harpten' Kırrtısı kacmavı d'ıs'Jnüyardu. klmlsl de kendı keidmı yara'amavt B.r alayda ayoklanmo olmustü Her şeyden rpohrum kalmıstık butün kış boyjnca Doğru dürust bır yotacak yerden. öniformadan. gıdadon. Ocret'en Sodece soypun culuğu dusunur otmustuk Turk ^öylemı talan etrreye ko/ulmuş'u askerler Ve Kemal hoklı olarak «Duşrr.anm v3Dt klarından ben utonc duyuvo'jrr» geklınde demec verıyoıdu t İste buydu boyleydl, yurdumuzo soVuI'Tıuç yüreklendırl'mıs sonra ıs'n sarpo sardığını görunce ıkı ulusu kaderler ne bırakp talanlar. yağmolar yokıp y/kmolor tas ustunde \aş bıroktırmodcn oslındo gunahs z Yunonc.klon gOnohsı? Turkiere saldırtmıslardı Batı n.n aşaöıiık rezılln rezılı serrraye bcon'orı v« oılann uvdusu, uşağı, canak yalayıcısı polıtıkccıları 30 Ağustos 1922, bır utkuydu. gefecek utkulo 30 Ağustos'ım Anlamı Ceneral Clausewıtz'ın umu tanımı, tjjm dunyado benımsenmış bulunuyor ıSavaş polıtıkanm başka araclarla (sılahla) surtfurulmes dir » Polıtıkayio savcş bır olunca konuya yaklaşım yöntemı ae ortaya cıkar Dertıek kı savaş, polıtıka gıbı sınıfsaldır Tarıhın ceşıtlı donemlerınde bu oz. carpıcı bıçımde ortaya cıksr Sozgelımı 1759 dan 1871e değın (Fransız devrımıyls Parıs komunu arasındakı donem) Avrupa'dakı savns'ar feodal kurumların yıkılnasını hızlandırmıştır Kralların devrılrresını, currhunyetlerm kurulmasını sağlayan harplerın ınsanlık adına bır aşamayı vurgulodıgmı görüyoruz. Hollanda'nın Fransa'nın veya Ingıltere'nın Afrıka'da veya Asya da somurgeler kurmak ıcın yürüttükleri scvaşlar da mazium rıalklan koleJeştırmek yolundakı polıtıkanm zorla gercekleştırılmesıdır Hk ccğlardan berı bıtıp tukenmez bıçımde süregelen savaşlann hepsını sını'sal aç'dan değerlendırmek olas'dır. Savaş şıddete dayanan bır polıtika ıse, anlamını nıtelemek kolaylaşacaKtır Somuruve karşı savaş haklı ve meşrudur, somurmek amacıyla yurutülen sa/aş, haksız ve gayrımeşrudur Yurdun kcrunması ıcın yapılan savaşa »savunma savasr» denır bır başka ulusun yurdunu eie gec!rmek ıcın başvurulan savaşa «saldın savaşı» adı veril.r Yaşadığımız cağda Vietnam'ın Amerika'ya ve yerll işbırhkc lerıne Angolc'nın Portekız'e, Cezayır'ın Fronsa"ya karşı verdıklerı savaşlar, ılerıcı, hakiı, meşru harplerd.r. Bılımsel acıdan savaşa yaklaşım. bır askerın yaptığı ışi arılaması ve değerlendımesı ıcın gereklıdır. Cağımız insanı robot değıldır Eğer polıt ka yapıyorsa ınsan, kımın ve neyın sıyascsını yuruttüğunu bılmelıdır Acaba holkın Cikarlarını savunan polıtıkanm adı nedır' hangı ıdeolojiye dayanır' Acaba emeğın hakkını korumak ıcm mı oy kullanıyorsun1' Acaba parababalarının cıkarlorını ,savunmok ıcm mı sıyaset meydanıno atıldın? Sınıfsal acıdan hangı partıyı tutmak gerekır' Türkıye emekcl sınıflarının haklannı koruyan sıycsal part.ye mı yazılmalı? Ycksa koku dışarda egemen sınıfların orgutüne mı des•e'< olmclı1' Savaş ıcın aynı sorular sozkonusu değıl mi? B r asker hcbe gıderken kendı kendısıne sorar. Acaba n cın clmeye gıdıyorum'' Eğer yurdu savunmak ıcınse olum hoş geldı sefa qeid Yurutu'en savasın temelmde bağımsızlığı korumak gerekçesı yatıyorsa, o savaş haklı, meşru bır savunmadır: askerlık gorevinden cok kacmılmaz bır ınsanlık gorevldır Turk Kurtuluş Savaşı, bfr saldırı değll tsavunma savaşı»ydı Bu konudakı evrensel kuralı da Ulusal Kurtuluş Başkomutam Gazı Mustafa Kemal Ataturk şöylo koymuştur« Hattı mudafaa yoktur, sathı mudafaa vardır > Bühjn yurdj bır savunma alanı gıbı goren bu anlayışın ulkerrız savaş strateiıS nın temel ılkesı sayılması Ataturkculuğun gereğıdır Emperyalızmp karşı tum ulusun kavgası sözkonusudur Ulusal savunmanın kaynağını halkta değıl, NATO ve benzerı paktlarda aramak. ya da ABD gıbı yabancı ~b:r devletın «hımayesı» altında gu/ence bulaooöını sanrrak heti aidatıcı bır düştur, hem Ataturkcüluğe kokunden ters duşen bır anlayıştır. Atatürk savaş ıcın der kı « Öldureceğız dıyenlere korşı, ölmıyeceğiz dıye sovoşo glrebılıriz Lökln ulus havotı tehlıkeye duşmeyınce, savoş bır cınayettın 30 ogustos ışte böyle duşünen b.r kumandanın emperyalızmın vuaıcu gücunu yenılgıye ugrattığı gündur. Atatürk, Ilerıcı ve meşru savunrra savaşının kumandanıdır; bu ılerlcı sovasın polıtıkası. bundan yarım yuzyıl once emperyolızme karşı mazium Ucuncü Dünya'mn zafer bayrağını yukseltmıştır O bayrağı selamlamadan 30 Agustos u kuîtcmaya kalkışmak. 30 Ağustos u anlamından soyut'anıcvu cabalamak demektır. Dumlupınar başarısından ıkı yıi sonra. Gazı Mustafa Kemal Paşa, komutcnlan, Menmetçıklen. yanı Anodolu halkımn oievısı sünmsi dıye bır ayrım yapmadan butün genclerı, elı sılah tutanlorı, kodını erkeğı, yaşltsi gencıyle, dışını tırnoğma ta«ıp geçırıp evını bar«mı, kıznı kızanını, ramusunu onurunu savunmaya Daşını koymuş halkıyla kazandığı utkuyu kJtJamaya geİTiış bu kutsal yere Aradan geçen tom 57 yıl sonrc. bu guzel resım karşısında, gencl'ğimın. doha dogrusu cocukluğumun, od na Kurtuluş Savaşı dedığımiz o kutsal savaşın bınnclı bıiıncslz, ama coşkuyla dolu, anımsaci'kca yüreğıml hoplatan onılarmı ıcımde. ıcımın derınlıklerındo duyo duyo kendımden gecıyorum, dıllmın ucunda Izmtr Mar şının ıce ışleyen ezgısıyle Ne olmuştu. bu tarıbten ıkı yıl önce, vanl 30 ağustos 1922'd6? Ceyhun Atuf Kansu'nun deyımıyle «ez'lmış bfr halk fyanı Türk halkı), ezenlen yenmıştı Somürgecilığin ılk yenıtdığ' ovalardon birıydı Dumluptnar Ovası» iste bu ovada tersine dondu Turk'ön «mâ kus tolıhı». Saat sobohın ücu. Saldırı bosladı başlıyacak. Ceyhun Atuf Kansu'nun dızelerını konuşturalım: Tepelerın ardındo Mustafo Kemal Paşa / Mozaık duşlerınde askertıg'ın / Kaldırıyordu bır orduyu yermden / Mavlnın korşısma kırmızıyı koyorak / En guze! oyununu oynuyordu / Savaşlor tanhlnin. Bir olümkalım sovaşıydı bu. Ataturk'un tYa bağımsızlık. ya ofum» sözünde ornocını, anlomını, ıcerlğı, ruhunu bulan Somuroeci Batı «harımımıze» sokmuştu. şımartıp pohpohlayıo. sııahlondırıp yureklendırerek Yunon ordulannı, aklınca Turk'u koleleştırlp yaşam hakkım elınden aldırtmak cmacıylo Halıde Edıp Adıvar'ın. Turk'un Ateşle İmtlhanı'mn 3 bolurnünun baçına koyduğu A H Lybeyer'm su sozlerınce özetını bulmaktaydı Kurtu'us Savaşı'mız «Onlcr (Yunanlılar) Zafer ve Megaloıdea ıcın döçuş tuıor, amo Türkler ocoklonnı ve vurtlarını korumck lcin savaştılar» Yalnız onun ıcm mı'> Hayır. onurları, oldumbıttlm conlarındo yurek İnsan Soyu da Yitebilir! Satı ERİSEN ndustrı duzenmın cocuğun ruhsol ael sımınde büyük ve olumsuz bır etkısı olduğu. artık su yuzune cıkmak uzeredır 3u tendustri düzenı»nın ıcınde, kod'nm (onnenın) calışma yaşamma katıtması, buyük aılelenn cekırdek oıleye dönuşmesi, boşonmalorın ortmosı. kentleşme gıbı değışımler de ver alır Butun bunlor. cocukla dolayısıy'a */nsan»ın ge!eceğiyl« doğrudan dogruya Hgılıdlr N E ıSır Bu/ÜKelcuıgı Oic/ı ı;a sorun tt(crar sundeme ge! m.ştır Benzer oıayıaraa oıdugu g bı bu oıayda da tsd hışcıier aTiaciariıia vcrobnmen ıc.n reiıneler olrr>şlar. istekle.ınm karşıt koşuiu olarak 9İler nce tuttukları kışılerın yaşamlarını ılerıys SJrmuşle'dır Olayiarın gel şmesını hep b ıi yoruz, huk.umetm karcrlı tutumu ve barışcı yontemı ıle gerce<ten sadece «ınsancıl» degi avnı zamcnao hukukı b.r sonuc gercekievlınlmıştır Bundcn son.csı TUTK Yaıg.sına aıt t.r ve adaiet'n en dogru en hjKukı b cmde gercekleşecegınden kımsenın şuphesı olmamaiıdır Yaşama Hakkı TEDHİŞÇİLER, SUÇSUZ t\SAXLAKI REHİN TUTARAK YAŞAMLARINI TEHLÎKEYE SOKUYOR. BU KONUDA HÜKÜMETLERİN TUTU]VÎU HUKUKSAL BİR DEĞER IvAZANl\IAKTADIR. İSTEKLERİ YERİNE GETİRMEYÎP REHTNI.ERJÇ „ «ÖL» DtYSBİLMEK DÜŞÜNÜL&' CEK BiR SORUN. Kodının canşma yaşamına katılmasma, doğrudan üretıcı durumo gecmesıne, eîbette cağırrnzda karşı çıkılamaz Nedır kı ortada bır de cocuk gerceğı vardır. Aınenln ttglsl. sevgl v« koruması cocukto «temel güvens duygusunu gelıstırır Annesının ılgı gcsterdığı b r cocukto bır dcöarli otmo duygusu. toplumo kabul edılmo. toplumca sevllıp sayılma duygusu golışlr Anneslnden ılgı, sevgı sevecenlık gormeyen cocuktaysa zoman o cevreye kcrşı bır flgfsızlık, ie« donukluk. ıc« kopalılık, bencıüık ve gfoerek «toplum dOsmanlığı» du/guları oluşur Gündüzlu kreçlerde. yuvaiarda bokılon cocuklorla akşam an onnelerının yeterlnce ılgılenebıleceğı ılerı sürülebılır Nedır kı, gene endustrı duzenı gereğı. ışyerınden kılometreierce uzakto oturan bır onnenın, sabah akşam taşıtfarda en ozından sekız saat işbaşında yerıne gore cekışme'er, cotışmalarla conı cıkmış. tukenmış olorak yorgun orgın. bezgın eve oelıp. bır de ev Işinden baş alıp cocuğuyla dtngin. neşelı bır ortam lcmde yetennce ve gereğinoe llgHenebıleceğlnı. sevişip oynaşabıleceğırı ummak boşunadır O, tam blr gerllım ıcındedır Bu gerılım, cocuğc da gecer, onu huysuz ve tedırgln eder. Eskı soraylardo. konaklarda «cocuk yorgun sutu emme8ln». cuzgun sutu emmesını diye sutnınelerın her turlü üzüntu va kaygıdon uzak. el üstünde tutulmalannın nedenı. burada ortaya cıkmaktadır. Kaldı kı, cocuğun sık sık günde bırkac kez bokıcı değıştırmesı, cocuğu buyuk genlimler ıcine düşurur. Cocuk, onneelnı yitırme korkusu icınde hele sobohlorı ağiama bunalımlarına gırer: umarsız. küskün. iskllll olur. Anosıno doymayon cocuğun aynca yıyest de oJmoz. doyonma göcö de Volnızlık. bırokılmışlık duygusunun, cocukta zihlnsel geîışım gerilığınden. cınsel orgonıyla oynoma duşkünluğune varınooyo dek. binbır olumsuz etkısl vardır Bu etkiler, kışısel olmakla kalmaz; zamanla toplum bozukluklarna, tODİumsal bunolımlara dönüşLr. ılen endustrı düzenıne gelmış ulkelerde (sözgelimi isvec te bu yalnız ve mutsuz insanlar ülkesinde) tlnsan bakıcı elınde büyür. bakıcı elınde ölür» denmektedır Bokıcı elınde nıce tyı bakılırlarsa. bakı'sınlar, nıce ıvl temızlen'p beS'enırlerse beslenslnler onnenın o bıreyse1, sureklı ve gonülden ılgı ve sevglslnden yoksun olarak büyüyen cocuklor. mutsuz toplumlar oluştururlar Nitekım gene Is^ecte ıckıcılık (alkollzm) oranının yuksek oluşu, hele ycşama ortalamasmm, 7580 olmosına karşın «canına kıyma (ıntıhor) evlerhiın yasol olarak kurulma gırışımı, bu toplumun nasıi blr yaşama ıstek ve sevınc nden yoksun olduğunu gostermeve yeterlıdır. Bızdeyse bir endustrıleşmeye gıdışı gormemek. olanaksızdır Bizde de özellikle buyuk kentlerde buyük cıieler parcalanm'ştır. Bosanmalor artmıştır. Nedır kı, henüz ana bcbo ıle onsekızınden kücuk cocuklordon kurulu cekırdek aıle tom anlamıyla oluşmamıştır Gelenekseı aıie crneğınde yaslı kodmiarın cocuklora bakması doğald.r Gelgelelim bugun türlü nedenlerle torun bakmak buvükonnelere ağır gelmelctedir. İlerı endüstri ölkelennde, cocuk yetıştfrme sevglslzlığı ve gucluğu, hele dogum denetımının kolaylığı icınde son 15 • 20 yıida nufusun ortmodığma da dıkkat etmelıyız Demek ki, glderek Insanoğlu. hem sayıca azalacak, hem de «toplumdış[»!aşocok, «topluma karşı» olocaktır. Bugun nâsıl, endustrıîeşme sonucu, bır cevre kırlenmesı, bır doğanın oıumö sorunu söz konusuysa, gelecekte, hem de yokın btr gelecekte dogrudon aoğruya Insan soyunun yltımtnden de söz edüebılecektîr insanoğlu, gun gelecek, tıpkı sularo gomülmekte olan blr kentln. dolon blr Hallc'm, soyu tükenen blr kuş türünün kurîar.lması gıbı doğrudan doğruya kendl türüro de her yonjyle kurtarma durumundo kolabılecektır Bunun icin de, cocuk ono illşkilerı doğal yatağına yerleştinlmel'dır En azından vopılacak sey. cocuğun IM yıl ana kucağında kalmasını sağlamaktır İki yıl ana, ücretll, ucretsız, yorı ücretlı her neyse ızınll sayılmalıdır. Bu. insanlığın geleceğı bakımındon, bır ılk ve baslıca önlem olarak vazgecılmez gorünüyor. Koiumuz bu oeğıldlr Konumuz buna benzer olayiafdo h«' kumetlerın benımsedıklerı tuîum bıcm noe 'opiDnmo<tadır. Gecen yıl hatırlanacağı üzere, Itcıya nın unlu poııt kacısı Aldo Moro, Kızıl Tugaylar tedhış orgutu taralından kacrılm ştı Italyan hukumetı, Aldo Moro nun ncalanna karşın, tedhışcılerın koşulıannı kabul etmemış. sonunda Moro beklenen ocı sondan kutulamomış tı Bu olaydan once de benzer bır durum Batı Almanya'da B9ider . Menhof cetesı tarafından gercekleslırılmıştı Alman sanayıcılennden Şıyler bu örgut tarafından kacırılmış. Batı Alman hukumetı tedhışcılerin ısteklerını yerıne getırmemış oldugu gıbı aılesının ıstenılen «fıdye»y odemesme de Izın vermemıştı Aılesının başvurusu uzerıne Karlsruhe Anayasa Mahkemesı bu «>zın vermeme» yı ılk verdıgı kararda (bızdekl yurutmenın durdurulması ıstegı benzerı» onayıamış, ısteğı reddetmış. Şıyler de dramatık sondan kurtulamamıştı. Eş nıtelıkte olmasa da Mogadışu Havaalanı baskını da bır ornek tır, Batı Alman hükümetınin gorevlendırdığı komandolar. sınema seruvenlerını andırır cok başarılı blr operasyonla tedhışcılerı oldürmüş, rehlne yolcuları kurtarmıştır. Ne var kt bu gıbı operasyonlar her zaman başarı ıle sonuclanmamaktadır. rwte*ım daha önce Munıh Ollmpıyatlannda rehln tutulan Israıl sporcularını kurtarmak Icın yine Batı Alman hükumetı tarafından başlatılan operasyonda rehıne sporculardan hlcbınsi kurtulamomıştı. Butün bu olaylarda ortak nokto; hukumetlerın toplum düzenı, güveni ve esenliğl omacıylo devlet adına kişılerln en doğal hokian olan yoşama haklannı tehlıkeye atmalan, bir anlamdo kışılerden bu hok lanndan vazgscmelertnl Isteme lerldir. Bu mumkun müdur. hükümetler, toplumun guvenlığl, esenlığı amacıyla da olsa klşılerın «yaşama haklannı» tehlikeye atabılırler ya do bır «Moro»nun, bir «Şlyler»in öldurulmesıne göz yumabilirler mı? öyle ise, bunu insan haklart kavramı, kışınin vazgecilmez temel hak ve hurrlyetlerlyle no sıl bcgdaştırabılıriz? Bır tarafto toplum duzenini sarsmak, düşledığı toplum duzenlnı gercekleştırme< amacıvla kışıleri «rehın» tutan isteklerının yerıne gelmemesı halinde bunları öldurmekten kacınmayan tedhış orgütlerı öbür tarafto toplum auzenını. güvenlığını korumak amacıyla aynı rehlnelerın oldurü'mesine göz yumon ya da kurtarmak lcln kurtarmak ıstedıği kimselerın hayatlanrtı tehl.keye atan. Mjnıh olayırda olduğu gıbi, ölümlenne neden o'an hukumetler. Kışıler daha doğrusu re Av. Cengiz İLHAFSI hıneler temel alındığındo hükumetlerın bu bcmde* utumları ıle tedhış orgutlerının tutumları, mahıyeti aynı değıl mıdır'' Elbette tedh ş örgutlerınln acımasız cıno>et'erl karşısmdo büyük uzuntuler duymamak bu olayları nefret'e kınamomak mümkün deŞıldır Toplum kışıler, sırasında topluco ışlenen bu cınayet'erin etkısınden. moral baskısından br turlu kurtulamamaktadır Sorunun bu yonüyle öremını belırtmek ıcın re sovlense azdır bütün ülkelerın lyı nıyetlı. kücuk sryosol cekışmelerden arınmış tum insarlan kuşku Icındedır, bır an önce cözüme varılmasını. tedh.ş örgütlennın ortadan kaldınlmasını umutla beklemektedır ler, öyle kı, bu yolda olınan her karan, getirılen her önlemı, gınşllen her eyleml onaylar durumo getirllmiş bulunmaktadırlar. Buna bır Moro'nun, bır Şiyler'ın öldürülmesıne goz yummak, bır anlamdo izm vermek, bir Ahmet Kemal Ulema'nın, Bır ÜFker Kaynar. Füsun Turogay'ı kurtarmak ıcln yasamlarının tehlıkeye otılmosmı onaylamak dahıldır. Yo inson haklan? Bu sorunun genellikle gözden kacan bir başka ve kanımızca en 6nemli yönudur. Aldo Moro'nun yurekler acısı mektuplarını nasıl unutabilir. bu mektuplan nasıl sadece yaşam mucadelesl nln duygusal yakanşları olarak nltelendirebiliriz! İtalyan hükumetınln Kızıl Tugaylor örgütu' nun Isteklerini red karan Ile blrllVte Moro'nun vaşama hak kında somutlasan kişl • devlet nişkısl gibl temel blr hukuk sorunu yenlden tartışma alanma sürulmemlş midir' Hükümetler dün «Şlylenden. Moro dan vorın blr başka kışıden ya da kışı'erden devlet adına, kamu güvenlığı ve esenlıği gibı redenlerle hayatlarım ıstemekte, onlara bır anlamda *ÖI» ya da «Öiebılırsınız» demektedırler. Bu ıöl» dıyebiimeyı ınsan hcklan ile nasıl bağdoştırabılır, devletlere, hukümetlere nasıl böyie bır hok tanıyabllır, yetki verebıîıriz Sodece topium dü zenının korunması, tedhışcılerın rruhatap kabul edılmemesl gıbi daha cok ıdarı ya da sıyosı nedenler böyle bir tutumu hukukl kılmağa yeterlı midır'' Her sanı ğa yargılanma hakkı tanımakla ovünen, ölüm cezasını ınson haklan M bağdaştıramayıp kal e dıran yırmıncl yuzyılda masum bır yurttaşın, bir kışınin herhangl blr «kacınlmo» «rehm tutulmaı oloyında hlcbır hakkı kalmomakta. butün yaşamı, bu arada pek tabiı kutsal İnsan hoklon, sonundo bır sryasol kuruluşun takdırıne, günun sıyo sal kosullannın insafina bırakıt maktadır. tUzerlnde önemıe durulması gereken durum şudur: kurulu hukuk duzenine karşı glrişllen ınsonı oroc yo do hedef holine getirmekten kacınmayan hu kuk dışı eylemlere karşı hukukl korumoyı sağlamokla görevII ve yükümtö devlet hukukun dışına cıkarak karşı koyabjlır mi, bir başka deylsle, hukuk, kişllerln temel hak ve özgurluklerl, hukukun dışına cıkılarak, bu temel hak ve özgürtükler tehlikeye sokutorak korunablllr mı?> Kamu duzentnln. hukuk düzenlnln korunması lcin alınan idar1 önlemlerde kişinln ya şamının nice sayılmosı, buyük ölcüde tehlıkeye atılmosı hangl ölcüde mümkOn ve hukukU dlr? Suca engel olmak başka Türkiye îş Bankası 1979 YARIŞMALARI Türkiye Iş Bankası 1979 yılında üç ödüllü yarışma açmıştır. I AMATÖR KORO YARIŞMASI Son başvuru 15 Eylül 1979 2 EL SANATLARI YARIŞMASI Son basvuru 31 Ekim 1979 Bu iki Yanşmaya ilişkin aynntüı bilgiler tüm şubelerimizde. 3 TtYATRO OYUNU YARIŞMASI Son basvuru: 15 Ekim 1979 Aynntılı bilgiler Genel Müdürlük Küliür Ve Sanöl Müsavirliğinden isienebilir. ' Gecikmeleri önlemek, ilgili kuruluş, öğrenci ve Yazarlara yeniden anımsaünak için saygıyla duyunılur. TEŞEKKÜR 18 Ağustos 1979 gunü an) bir kolp krlzl sonucu yltırdiğlmlz İ.T.O. Iftatm* FokültMl o9rencll«rlnd«n CÜNEYT EFE'nin kaybının acısını bızlerle blrlıkte payiaşon tum dostlara teşekkür eoerız. A f LE S i (Cumhurryet. 6562') HEDEF. DEV BİR DENİZ TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDDÎLARLA BU HEDEFE ÜLAŞABİLtRİZ ulusal küllürrkalkı..