Katalog

ONİKİ 21 AGUSTOS 1D79 EKONOML. f EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMI... EKONOMI... EKONOML. EKONOMI... EKONOMİ... EKONOMI... Enflasyon şokunun getırdığı rant gelirlerlnl daha da yukseltme cabosındakı sırketlere karşı hukumet ucuncu kez savaş açmıştır Stokculuğa kor^ı surdurulen mücodelen n bu ke2 yosal vo ıdar> <, 9*kılerın artırılarak yurjtuiduğu özel kesımın b r kısım orgutlerlnden gelen tepkılerden gozlenr, ekted.r Stok mallannın elkonup satıldirttan sonra gelırınf stokçu yerıne Hazneye devredılmesl yapı'an mucadelenın daha etkılı olacağı kanısmı vermektedır. Geçtığlmiz hofta stok yaptığı sovı ıle bır büVük holdınct deposunda bınktırdığı mallara el > kcru!ma<=ı e başlayan sıcak mucadela polısıye cr'emıe' ı ysnıden va yenı yontemlerle denendı§>nı o r t c a koyuvor Nıyet Mektubu ıle K1T uruilerıne zamların beklet Imeden yapılacağı yolunda bır yükuTi,ulL.k aitına gırılmesı fıyat denetımlerın n tumuy e bır yana bırakılmosı ozel kesımı rorrral karlar dışında rant gelırlen sağlamak şeklnide bır cğı'ıme surüklemıştır. YENİ ONİEMLER1973 ve 1979 yıllarının mart oylannda daha ön ee ıkı kez denenen ve tam anlamıyla fı/asko ne SOPJC cnan. «StokçulıiK'a mucadeie»de bu kez ikı yenı yaptırımın varlığı gozlenmekted r 54£5 scyılı yasoda 22 hazıran 1979 gunu yapılan bır fleğışım ile para cezaları gunun koşullorına gore yen.den ayarlanabılmektedır Buna gore Mı.let Mec hsı'nirt kuruluşu öncesı kabui edıi p değış kl.ge uğramamış yasalarda yeralon para ceza'arındo 60 kat, 1939 yılına kador yurürlüıje gırm.şleroe 30 kat, 1945 yılına kadar yasalaşmış olanlcrda 20 kat. 1970 yılına kadar çıkmış yasalardo 5 kat ve o tanhten gunümüze dek uzanan donemde yosalaşmış para cezaları Için 3 kat, arttırım yetkısi tanınmıştır. Böylece eski uygulamada 50 lıro gıbı komık b r duzeyde belırlenmış beledıye cezaıanrın Ost sınırı 30 kat, arttırılarak tahsıl edılecekt r Eu yasal değışımın yenı sıra Ankara Beled.ye Bcç Kanı da 1953 yılında yayınlanmı$ b r yargıtav cthatl bulmuştur Bu ıctıhat'a para cezaı"ı f yat artişlarına göre bır bıcımde endekslensrek 1030 kat orttırılabılmoktedır. Iklncl karar ise blr yargıtay kararı olup sîokCuluğa ozenen buyuk ş rketler ıc«n demokles ın knı cı gıbıdır. Bu kararla Türk Ceza Yasasının C6 maddesi yenıden yorumlanmaktadır Bu yaso maddesıyle stokculuk yapt ğı kesınlık kazanan bır sırketın mallorına el konulduktan sonra, halka satılabılmekte ve gelırl hozıneye ırod olarak kavdedıîeb'lmektedir. Eski uygulamada ıse stok mal lar halka satılsa bıle gelırı stokcuya venhvordu Bunlarm dışında, mücadeleyl başlatan hüROmetın elınde halkın ofkesınden kaynaklanan psıkoloıık silah bulunmaktadır. Stokculuğa karşı savaşm ana merkezlere ve fcdak noktalarına yao'lması hanrae daha etk n so nuclonn sağlcnmcsı oiasınır Avr ca bu mucade'e buaune iek tırare» sermayesmı stokculuk ve karabo'socıl V vaptığı sovıylo surekl sucluvan 63navt sermcyps ıcm de bı r sınov n tehĞınded r T can kes iry'e gobPk bağını sureKİ' yalani'yon sinav. semnyes koyacaö.ı tavır'a durumunu aciK! f a KO js'uacaktır Cunku yurdumuzda kurutu et buyı> 10 Ho'dıng ın bunyesınde yer a OT sır• cte.'ın »ar sının pazarlama şi'ket oiması hem l l j n c *e~ı dusundürücüdür. fyr vandan secfm üc aviorma glrılmes ftte y ı j n o?el kes.mde çok kritık toplu sozieşme o Li$rr/*le''inin boşlamosı He guz ayları hem E ^ y cu'uk eğ lımm' artırnn hpm de bununla pm gerea. m ortava cıkaron aylar olacaktır s'okculuğa karşı mücadelede ffyat artışlor iın * rt >oran yükseıışınde bır gerleme bekiemek c "Orı olmayacaktır. Merkez Bankası Guvernorü l 3 a Hakkı Aydınoğlu'nun, cButün hızıylo koson ot nasıl aynı anda normal yürüyuşe geçınlmezse hıziı bır enflasvon peşmden hemen normo! duruma ulaşmak da orta sure sorunu olur> şeklmdekl sozlerı bunu doğruiuyor. STOKCULUĞA KARŞI YENI BİR MÜCADELE DÖNEMI BAŞLATILDI Kenan MORTAN YABANCI ÜLKELER HAMMADDESİNİ VERMEYİP TÜRKİYE'Yİ MAMUL GÜBRE ALMAYA ZORLUYOR Uluc GLHKAN Tarım Üretimi ve Girdi Kuilanımı (Yıllık ortalama yiizde artışlar) Bıtkisel üretım Gübre kuilanımı Sulanan alanlar Makinalaşma Birinci Pîan 4.3 39,1 3,5 9,6 Ikinci Plan 3,9 Uçüncü Pîan 3,7 16,5 5.8 7,9 14,9 4.8 Gübre sorunu ü'keyl buyük ekonomık kayıplara ugratma<tadır Bu arada. kcmu ve ozel kesırre aıt gubre fabrıkalarının yurtıcı ısteml karşıla/cbılecek ureîım kapcsıtelerıre sahıp bulunTıala nro karşın vurt dışından gereKlı ham maddeler sağ'anamamaktadır. Turus ve Ürdün'den aîınan sınırlı fosfat dışında. yabancı ulkeıer gubre naıtı maddes dışolım.nda Turk ye ye guciuk çı<artnakta, yu'tıc'nde uretılT°/sn gub'enın marriul olarak satın alınması yonundekı zorunluluktan yararlcnmaktadırlaı. Gjbrede dısalım faturcsının 1978 ve 1979 yıllcrnda 1 m lyar dckra dogru tırrOTnasında yaboncı ulkeler.n Turk ye'ye karşı ızledığı bu poKt'kaıor e'K lı olmaktadr Bu arada, yurt dışındoi kılosu 12 5 lıradarı clınan güb'enın 245 kuruştan satı'nası butçeden 30 TI lyar I r a i n üzernde b r de"let subvansıyonu yapıimcsını da gerektirmektedır Gübre lc'n ic ve dış f'nansman yönlemden büyuk guclul<|er ustipm'rpps'ne kcrş n, ekonomıys yetarl1 katkı sağianamGmaktadır. KABUL KREDİLERİ 14,6 YORUMSeç'mler yaklaşırken her alands oldugu gıbı ^endu.a! alanda da yonı feelışmeıerın suzkonusu edıld %ı bır dcncınde. vurgul<r>irnası gereken sendiKtJ a'andakı bu deg'şımın seçımlerle sımrlı olmadıg'dır Vuıgulanması gereken bır başka konu, senuık^lardakı bu degışıırüere karşu hukumetın nasıl bır ta\ır aldıgıdır. Veşıtlı özel toplantılirda ya da ış toplantılannda ortaya çıkdn bır gerçek vardır. Ecevıt DISK! sevmemekte. D1SK ile ıhşkılennde araya «mesafe» koymaktadır Buna karşı Turk Iş e olan tavnnda ügınç nıtelıLIer serg lemektedır Konunun bır yanı da sendıkalann hukumetın tavrını nasıl degerlendırdığıdır. Sendıka Konfederasyonları ıle tebanları arasındakı gorus farklan ve tabanın dunyavı artık bip başr<a bi(,ımde a'g'îamaya başlaması, yonet mlm yenı u gu> lamalara zorlar olmuştur lur'<ı>p s^ndıkacılık tanhınde çok önemiı b r doırnecın eşıgındedır IşçıJenn bıhnçlenrn^.Tinı buyulc ölçude engelle^'en «ucret s°nd.kauligında» son tekerler dönmeKt^dır artık Işçıler, yanı taban dedığımız o kıt!e artık demokrasıyı. sıyasal ıktıdara a?ır IIK koymanın yollarını, örgütîenmeyı, faşızm teronzm. tekelcı sermaye gıbı kavraırlan tartışmaktadır Asıl onemhsı bunlann sendı'cetıiık ıçındnkı r r n ı gu uJsm ge'ırmek ıstetnektedır Sait u c e t ar© tışlaıına baçlı bır sendıkacı'ıgın ber?beruide gptırdıgı Ojunlara taban kei'nl'kle karşı çıkar olmuştur Ne var kı taban dak1 bu yenı gel şme üst yonetınıe ve hükL.mete başka bpşka yansınikta onîan ıster ıstemez yenı polıtıkalara zorlama'stadır Ve bu zorîamalar sendıkacılıkta sagın b hncınt ya da sagin bu alanda d ıha bılinçh davrandıgmı ne yazık ki orUya koyar nıtelık'er taşımaktadır Ece\nt ın «tekelcı sermaje ıle farkmda clnıadan ısb rlÇı yapı>or^ dıjo sucla. dıgı DISK re con gunlerde behren gelışmeler sasrın bıhncını destekler vöndedır Dl^K ıçındekı çeşıtlı gruplar ardsmda ucret sendıkacıl'ğm gende bırakır gözu^fn en aışlı send \alanndan Maden Iş ve BanK Son'e karşı önemlı ta\ırlar vırdır DISK ıçındp b j Ikı sendık"1 i bırüaü yenı seçenpkıe; hazu lannıası kulaktan kulağa yayılmaktadır. DÎSK Yönerim: Maaen Iş e seçonek olarak aym ışkol'juıda M~l SLN adına yem bır senaıka kurmak gırışımmdedır Amaç Maden Iş'i j pratmakt.r Spçımlere dogru cesıtlı kesımler DiSK Yonetımı ıle huKurnet arasında uzlaşma yollarını ararken bazj sendıkalann yıpratılmaları bu alatıda atılabılecek adımların belkı de işareti o.abıimektsdır Ama bu alanda kes.n zarlar eylul ayında atılacaktır Ejlul bekleyışıne ragmen çe'ışkıler bırbınnı ızleyebilmektedır Ornegın DÎSK ust yonetımı sosval demokratlara yabancı ve karşı olan demokrpt'k kıtle orgutienvle Fskışehırde yapıl?n toplantıva katılmakta, •hakumete karşı» olmanın ta\nnı surdurmektedır Ama. bu tavır surerken SJyasal ıktıdann ıst°klen nıyetlen dogrulnun ellerindedi' Oysa, taban ücret senaıkacılıgını avmdya jönelık tartışruaların ivinceaır t u aşanıadd kendı yapısında sosyal demohrat sendıkaıan da taşıjc>n lurk Iş bır yandan tabar.ı bır yandan sosyal demokratları denetlemek ster kcı b r \c>rdin da >ı:.a«al ık' darK .ıyı geçmmek» ıstemektedır Sag Turk Iş yonetımınj ele geçırerek önemlı bır kaleyı almıs ri r ^,ımdı de hukümetın de k?t Kısıyla çal.'jn'a yaşammı etkılejecı'î ya salara yonetıme katılmaya, vergılere darrgasını basacak. daha da ote ozelhkle j^netıme katılma yolujla I.amu kebim'nde ıvıce etkınlıgıni arttırabılecektır. TurkIş hıçbir b.çımde dogrudan Fcevıte karşı ç'kmamakta Başbakana savgıda özen gostem«"*e ancak Ecevıt m balanlannı ıyıden ıyıye lıırpalaTaktadır. Ecevıt m dogrudan eleştınlmemesı ^ankı Erevıt TurkIş dıjaloguna >enı kazanımlar getırmıştn Ne %^r kı. bu kazanınlfir l«mu kesımındekı etkmlıgı arttınlacak Tuiklşı daha da guçlend'ncı snnuçlara g turcnekîed'r Ti'rk Iş'ı ele geçıron sağ s Tidı kamu kesımı yoluyla el crnmıyı a •'et'emeye dogro gıtmekted.r Yavaş yr.aş sabırla B J s?bır cylesıne noktalara gpİTiekted'r kı, ö??l kesımın temsılcılığını y rüten b'r konfed9rasvon Başbakanm eg7irdan ozel kes m eleştırısın1 sjskunluı<Id dmlemesını bılmektedır Bu bır biKncın sımgesıdır Başbakanm karşısında susanlar ve cr.u de^te.'ler gorunen'er ote yandan alttan alta «ı>aba! ıktıdp^ gpvler'c tphd't etınektedırler Bugun drmr>olları varın ç TPntocular. otekı gun fınncılar Hepfii sıredadır DISK tekı kavga ve hükümetm sendıkal polıtıkesı sfçıa her geçen gün gel şraeaina katkıda bjlunmaktadır. IMF ya verdışı mektubun ucıet artışlarını sınırJa ması gerçegı ıle DISK arasînda sıkışan hukümet çareyı Türk Işe sarılmakta bulmuş gıb'dır l stelık bu sıkışık1 gr «seçımler nedsnıyle de bır an once çözmek ıstemekt^dT Ama, ne yazık kı sasdaki ge1 şmelere goz vunma pahasına TürkIş ıse kendı ıçındekı sosyal def.okrat SP^dıka'ar g b ^d m ad"n gehşmelsn ızl°Tipkte \e amacı dogrultusunda üeriemeÂte±r. Türklye'de, gerekü olandan cck daho fazla güb'e tuketıl rken dıçalımlar «kabjl kredısıı yoluy lo aiab idığme koruk!enme'<!edır. kredısı» dışalım konusu mclm doviz beaehnın. d şalım gerçekieştıktsn be'lı bır sure sonra odenmss ne olanak vermektedır Ancak odemenn bellı bır sure ıc n gecıktırılebılmesı olanağından Tu'kıye'nın mevcut dov z darbogazı ortamındo surekll yararlanıiomanoktadır MC O'taklıkları. 1977 yı'ında kcbul kredıll dışa'ım yoluru actıklarında 1 mı yar doları aşkın bır molm do/ız bedel nı odemeksız n Turk ye ye get rılmesm sağlamışlardır Aicak kredl surelerl COIJPCO bu krpı da koponr'ış ve yenı kabjl kred lerı onre! < krpd n n gen odenmesı koşuluylo ışletıleb '~ı şt r Bo/lece MC ortnklıkları e'ıyie b r c r p do 1 mıl/ar dolorhk kredı drşal m yaoiıdıkd kton sonra bu yıl dovız ocîemc'en vapnarak vurj'uiebiı * bır duruTia dusmus'ur 8 r başka fey şle kobul kredıler>, qunumuz kosul a'.rda MC or'aMıkları aonemınde çarcur edı en 1 mılyar 3o ar'ık dı$a<ım malın n hatırma 'ı ot t vı.kse<ı c ns kcrsın ödemenın p c ş n y o j W gı bpr 3ıSteTr Jonuşrus'ur Ö(e yandan, ozell kle gübrede kabul k^s J sl olancMo'i Zraı Ccnaiım Kurumu ya da 7 ract Bankası'ndan çok ozel kışılsre yoneit Ime fcaır. Yabancı satıcı ya da bcnka'a n kredi I m t erl, kamu kuruluş'arı aleyhıne daraıtılırkcn. ozei kış ler lehıne gsmşlemekted'r. GUBRE TÜKETİMİ Sendikacilık ve Sağm Biiinci tusunda kendı ıçındekı sendı'iaları y pratraaya yonelmekt^dır Ya da çeşıtlı beledıj Pİerd°\ı gre\ler nedenıvle kımı O ! P m ıet\e:;ıı an kendı ıktıdarlanna kd'^ı DTSK'ı desreıdemekte. DISK ıle bırlıkte lıakumeîe cephe almaktadırlar DISK te ılke \e eylem bırlıgı bulunnıayışı ve hüLumete karşı tavır, oiuşturdugu kördOgucnden ancak eylul ıl* bırlıkte annma surecıre gjecektır. Soldakı bu ka\gaya sosyal demokrat ıkt dar çozum yerıne çomak sokmakta. ve.gı vasalanndan tutun da çalışma yasarnıni Ug'lendıren çeşıtlı yasalarda TurkIş ın destesını aramaktadır !şte sıvasal ıktıdarın bu gırış'mı sagda'o orgutlpnmeve ve bi'kıme ka'k'da bu'unmaktadır Turk Is ın son genel kuruıdin «onra ortava çıkan yonetım gerıcı b r koalısjo Türk tarımında, 1962 yılırda 295 b n ton r l b r e kullanlırken, 1979 yılı kjllan.mın n 7 mılyon tonu asacağı tahmm edılmekted r. Plânh doneTide gub rs ku'lanımı 24 katlık bır atış gosterrrı^tır, Ancak, ou artış tonmsol uretırnde oereKl. boyütta bır gel şme yaratrnamıştır. llışıktekl tablodan Izıenebıleceğı gıb1. b rınci plân donem nce gjbre kaılanımı yılda ortalcma yu^de 39 1 oranınaa artarken, bıtkisel üret aide saglanan ge'şme yüzde 4 3 olmuştur Bıtkisel uretımde yıiİM o'talama art ş h zı ıkıncı plan dDnemınde yüzde 3 9 oronında, ucüncu p'ân donem nde ıse yüzde 3 7 oranırda hesap anırken, gLbre kullanımında sırasıyla yuzde 16,5'lık ve yüzde 14 9'luk coğalmaiarla karşı karşıya kalınmışttr. Üc olân donemında. Turkıye'de «unuıon tonm alanları da ! 3 ^ ıyor> hektardan 2,6 mılyon hektara yükseltı'm a. »arımın makıneleşmesl ıse 4 5 kat yoğunioşmıştır Gübre, üstün nıtelıklı tohum sulama, makineşme gıbı venm arttırıcı gırdıların kuilanımındakı ge lışmenm, bıtkısel üretıme ovnıyla yansımayacağı kuşkusuzdur. Belli bır tarım alanındo kullanı'an 1 verm orttırıcı gırd lerde her yen bırım, b tklsel urstıml coâaltmakto Gıderek czafbn oranda etki'ı olacaktır Bununla blrlıkte, Türkiye'de b tkısel üretımdek artış n hız nda. venm arttırıcı gi'd lerın kullanımının gerekt rd ğı olcude bır gsl şme olmodığı da yadsınamaz Bunda, verlm artt.'icı gırdılerın plânsız ve bılıncs.z bır b'C mde kulianılması etkend'r. PLANSIZ KULLANIM Yalçm DOĞAN. KAMU KURULUŞLARININ, SERMAYE VE FİNANSMANINA KATILDIKLARI ŞÎRKETLERDEKÎ ETKÎNLİĞİ ARTIRILACAK Füsun ÖZBİLGEN Ceşltll Vamu kuruluşlann/ı özel şirketlerd» yuzde 50'den az o'an ıştırak hisselerlnın tosfıye edılmesl veya bu şırkstlerdekl komu payının yuz de 50'nln üzenne cıkonlarak yönetımin kamu ku ruluşlarının elıne gecmesl pîcnlonmıştır. Bu amacla yapılan blr çalışma komu kuruluşlarının pek çok ozel ve yoborcı sermayelı şirketo ortak olduğunu ve bu kuruluşları flnanse ettığinl orto ya koymuştur. Kamu kuruluşlarının sermayesıne yürdo 50" den oz paylarla katıldıkları şırketierde yonetım özel sektorün elınde bulunmakta, kcmu kuruluş lan yönetımde oy hakkı sohibı oimakla blrlıkte ohnan kararları ycnıendlrecek oâ'riıkta vonetıme etkin olamamaktadırlor Bu durumda ceşıtll kamu kuruluşları ve KİT'lcın Iştırak paylan olan özel starulü şırketler ozel sektörun Istedlğf blçımde yonlendırılmekte, kamu kuruluşiarr Ise DU şırketierln sermo/elerıne katılmokla bu şırketleri f/nanse etmış oimaktadırlar özel şırket/ere katılan kamu kuruluşlamın sermcye poylarının ve oronlarının mcelenmesl ilgınc ortakiıklar serg'lemektedır Bu ortaklıklardan bazıları şoyledır Northern Elektrık Telekomünıkasyon AŞ. Nomınoi sçrmayea 100 mılyon TU Ortakları Sermoye Payı % PTT 489 Yabonc» 609 Özel 005 Mannesmann Çumerbcnk Boru Endustrısl TAŞ Nomınal sermayesı 49 m ^ o n 550 bln Orlaklon Sümerbank SEKA Sermaye Poyı % 355 3J5 Demır Cellk [şletnneleri 35 Yabancı sermaye 57.1 AEG Etı E'ektrik Endös'risl A Ş Nomınal sermaye 60 mılyon TL Ortakları Sermoye Payı % TEK 47,7 AEG Telefunken 390 AEG Deutsche 12 0 Kepez A Ş 0,8 Özel kışıler 0,4 Akdenız Haber Alonsı Nomınal sermoye 18 mılyon TL. Ortakları Semtaye Payı % Anadolu Bankası 10,0 özel 90.0 Arçelık AŞ Nomınal sermoyest 300 m lyon TL Ortokları Sermaye pavt % Devlet Moizem» Ofisl 150 özel 85 0 BASF Sümerbank Türk Kımya Sanc> AŞ Nomınol sermayesı 60 mılyon TL Ortoklan Sermoy» payı % Sümerbank 40,0 BASF Topluluğu 60,0 Çonakkale Seramlk Fab AŞ Nomınal sermayesı 9 mılyon T L Ortaklan Sermaye payı % Turkıye Eiaktrik Kurumu J3,3 özel 66.8 Cukurovo Elektrtk AŞ Nomınal sermayesı 400 m lyon TL Ortakları TEK Zıroat Bankası Dığer bankalar Bsledıyeler Rssmi daıreler Özel kuruluşlar Kışıler Intel sat Nomınal s«rmayesı 600 mılyon TL Ortaklan Sermaye poyforı % PTT 0 69 Yabancı 99 J Tofaş Oto Tîcaret Nomınal sermayssı 90 milyon TL Ortaklan Katılmo oaylan % MKEK 39 0 Iş Bankası 10,0 Özel kuru'uşlar 51.0 Tofaş Türk Otomobil Fabrıkaları AŞ Nom nol serma/esı 450 mılyon TL Ortaklan Katılma paylan % MKb Kurumu 23,1 İş Bankası 10.5 Fıat (yaboncı sermaye) 41.5 özel kuruluşıa' 22,5 Ozel şahıslar 2.4 Goruldüğü g bı çeşitll kamu kuruluşfcrı, pek cok özel şırket'e kurdukları or'aki^iarda bu şırketlann kuruiuş sermayele'in. ve dolayısı/îe fı1 nansrrcnlarını karşıiam şiar onco ' vonetlmını ozel kesıme b 'akmış'ardır 1973 sonu t barıyle yapılon araştırma kamu kuru'uşıannın 126 ozei şırk3îte yıjz^e 50'dep az se'n3,e ıls «atılma pa/ı o'duğunu ortaya koymai'ts'" r Bo^le He yuz mılyon ar,a fG3s ed l a i lamu t'iıı.Juşiar n,n sermayelerı oze' vs coğıı ^a^on da yaöancı ssrmaye etıyle yön'sndi' >n ş o'TioHadır. Sermaye paylan % 25 4 0.01 14 9 0.4 0.3 19.6 392 Gübre kullanırnındakl yanlışiıkların. özell kle cay ve aycıceğl üretımı ile ÇuKurova bolgesınln gene) verımli ığı uzerında o'umsuz etkılerı bulunduğu belırtnmeKted r Eu redenie. ne tür ve ne tutardakı gubrenın hangı üretım doren nde kuhanılması gerektığı konusundo yaygm eğıtım on'em lerf alınması toruniudur Gübre tukettTindek' savurganhğa verılen örneklerırî başında cay tarımı gelmektedır. Turkiye' r f nın mevcut cay C e T» ıçın yılda 4050 bin ton gübre kullan lnna~ı gsrekt ğın n hesaplanmasma karşın, fıılbn 100 bın tonun üzennde gübre tüketıimektedır. Faz a gubre kullanımı. çay u'etımıni olumsuz r yönde eK le'ken u e*ım yapnan toorak da n.te ğ nı v t crneKteoır Ekım aian anndakı darclTa, r b j r ' a u n j " Vcıfı scyılmo^ti^ Ay;ıceğı tarımında da Ic Anadoluda yenl ekım clantannaan yarariamimasıvıa toplam üretım tutarı a'îTiıştır Ancak. geleneksel ekım bo'g^sl Trakvo 3a v=" ~ı düşmuştjr 'Jz~ıanlara go r e, ayCıCeaı ure'.mınde yanhs gube csş'dı ve gertjincen cok g ^ b r c n zamansız kuııcn mı Trak/jca verırr t duşrı es n n nedsniennı oustuîmuştur. Ö'e von^an potas bakımmdan zengın topraklara sahıo ÇukU'ova i a potaslı gub'e kullanmı ergcllerarpemetter'ır Bun'jrt sonucu toprağın yavaş yi 'aş var rr,naen v< ra Ğ ve b r SLre ~on/t ra e t n vap IOTOZ dur.jTıo geıdg bnd ;ilmek'6r oır Bu arada foz'a po'as use ,',a tariTisai urun vonnaKtad r. Yet'<! Isr gübre kul T'imının savurganlığ na, eğ "ım eks kı q nın yanıs'ra duşuk fıyatların da et<en oldugunu vurgu a'V'oktadıriar. GCbrenın ıthai fıyotı ıla tukenc^e satış fıya'ı orasmda, kıloda 1 l'ra fiolovınia b r fark bulunmaktadır C .<ıiO3u 245 kuruş'~n aiıran gubre, 'arımdaki dığer r g'dı'cre gore ucuzluauiu ko'j'ken fazla ç j ö e tuket mı neien J& m e ^ i n o ge'en madd ("uk aü; şünü memer 'ed r Yabancı şırketler Olkemız cıkolata p yasasının yuzde 45'ınl el ndo bulunduran yabancı sermavelı bır kuruluşun. kâr transfenni Malıye Bokanlığı'nın blokoıından kLrtarmak amacıv.a sürdurdüğü gırışımıerı tcmamlamo aşnmasına u'aştırdığı belırtıimekteoır Vılda 55 mılyon lıra net kâr sağlayan b^nun kucuk bır bolumünu de Danıştay kararı ı'e transfe' edebılen söz konusu kuru'uşun kerdı dırundakı ötekl /abancı serma/elı ışletmelerın yonteniım uyga'adığı bıldı 'Imektedır. Türkıye Cumhurlyetı ya=a'anna ve kararnameleri"e gore cnıevcuı olmavan», ancak üretim ve parorlamasına surdören unıü kuruluş, 1S4Û lı yıüarda Osmanlı dönemınden kalma bır yasadan da yaranancrak ışletrro lennı Tu'k Parası Kıymetını Ko'umo Yasasına dayalı o arck cıkanlan 17 savılı Karar kapsamına aldırmıstır Ancak bu kez ışletmenın Glkeda yatınm vapmadığı qerceğı ortoya cıkmış kuruiuş bır dızı so'uila karşı karsıya kaîmıştır Özellıkle 27 f/ays devnmınden sonra t'ansfer guc'ukien ı'e kors'iaşan kuruluşu, 1965 yıllarında cıkaruan bır karor kâr blokajından nasıl kurtuluyor Eefik BALCI name az da otsa rahaîlatmıştır Turk'ye'de 1 dövız karşiıigı yatır ^ yüornamıs Oır^asından otüru sık sk yasala'ı zoriama dı.'Lmu.da kalan ışietme yetk.lılen, 1970 yılırda Dcnıştay dan a.dıkları b'r karar ıle kâr'arınm S u >cük bo'Lmünu transfer etrr» oloncj r.ı bulmuşlaıaır Hsr vıl ymelepen Dcnıştav ka'arı ılo de günumuze dek trars'crleı surc^Clrruş r ancak ka ın bjyuk bomTıu M i ' 1 ( 6 Ba\cn!i;,ının blokaıında kalmıştır 17 soyılı Karara gore, üîkemızds işıetme kurna yetkısı bu'unmayaı pazarlama yopması durjTiunda öa Kâ'i Ma , a Eckanlığınca bloke ed irresı gereken sozkonusu kuruluş yetk'lı!srı, Itai/on uyuî'j muES>" kj'.enr lı M 'yı devre/e sor Tiuşla dır «KUŞKUIU transferler» kcTus'jrda uzman Oıan M Tü'k Tıcaret Ycsasma gcro, vuzde 80 payı yobancı uvruklu kışılsre aıt b]r pazarlarra şırKetı ku> muştur 3oz konusu şırket. Cnlu cıko.ata k j ru'uşunun örünlerlnl fdüşuk flyatla» almok üzere olusturulmuştur. Malıvetının altında cıko'ata satan kârları bls'o şırkeî bu yolla r/alıye Bakanlığı enge''nı aşmış kör etmed.ğı ıcln «bloKe olayı» ortadan kafkmıştır. Buna karşılık A Ş olarak kurulan M 'nın şırketı cduşük fıyaf'a» cidığı cıkolatayı diger ürunlen «Pıyasa flyatıylo pazarlama oıarıagına kâriar da tronsfer avarıtaıına kavuşnjştur Pıvasa llglllleri. söz konusu kuruluşun ulkerr zde tsk cnek olmadığını belirtmektedırlsr Buno gore yobancı serrroyeii bır kLruiuş olan G A Baker daha son>a bu malları yuksek fıyctla Oesaş'tan satın alrra|'ta ve pazarlcımaktadır Sonucta kârları oioke olmaycn Desaş ortaklarına vuksek karlar aagıimakto, 17 sayılı Karara gore kârı b'o'<e o'an GA Baker ıse pahalı a'dığı malı normal fjyaîla sottığı ıcm sjeklı zarar etmektedır. Pı.csa ı gwle r . bu ve bt,nzen gırışımierde n bu'ı ıia /cbancı sermayelı kjrultıs'ann Malıve 5^kQ^I ğı tarafmdan değışık yonetım lereı ızıeıiT.es nı ıstem ş'erd'r.