Katalog

DÖRT CUMHURÎYET 21 HAZÎRAN 1979 POÜTJKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL Sahte Dostlar, Sahte Düşmanlar Her Insan gibı N&zım Hikmet'ın de sahte dostlan, sahte duijmanlan vardı. Gun olur, her buyuk insarun yanına sahte dostlan duşmanca, sahte duşmanlan dostça yanaşır Bunu çok ıyi bılen Nâzım Hıkmet sırası duştugunde«Ben duşmanlaruaın her zaman hakkmdan geUrim, sız benı sahta dostlanmdan koruyun'» dermış. Nazım Hıkmet, şöyle böyle bır sanatçı değıldır. Kader. ona Turk edebıyai tarihinde de, Türk ışçı sınıfı savaşım tarüunde de çok önemlı bır yer vermıştır. Içlerınde bır düşmanlık yılanı kiinılkımıl kımıldamıyorsa, çogu insan Nazım Hıkmet adını ulu orta ağzına alamaz. Ona tanh jçındekı değeruu vermek zorundadır. Son günlerde Nâzıra Hıkmet hakkında Iki kitap yayımlandı. Bırıni, «Nâzım Hikmet'ın Sahte DosrUn ad.yla Kemal Solker yazdı Ötekinı ıse, Nazım Hıkmefaı kızkardeş,i Samiye Yaltınm anlattı. A>dın Aydemir kaleme aldı. Her ıkl kıtapta da Nâzım Hıkmefin bılınen, bılınmeyen bır çok yanlan yansımaktadır. Kemal Sulker'in yazdiğı kitaptan. sunduğu belgelerden. uzuntuyle anlıyoruz kı, Nazım Hikmet'ın sahte dostlan arasma hıç girmemesı gereken Zekeriya Sertel gırmektedır. Zekeriya Sertel Nazun Hikmet'ın son yıllannı ve bılınmeyen yönlerini anlatayım derken Nazım Hikmet'i küçük düşurmeye çalışmaktadır. Nâzım Hıkmet, Sertel'ın övgü dolu bır kıtabı ile büyür, yergı dolu bir kitabı ıle küçulur mü? Orasını tarıhe bırakacagım. Ancak, baz» kışıler Nâzım Hikmet'i överken de. yererken de yalana başvurabılirter Zekenya Sertel'ln kitabı hadt yalan demlyelim. yanlışlarla doludur Bu yanlışlan TYS'den oluşan bır kurul düzeltırken Sertel • Incir çekırdeğim doldurmaz yanlışlar buldular» dıyor Bu ıncir ne görkemli bir lndr lmiç lo. lçine bunca yanlıs ve yanılgıyı sıgdırabüly or' TYS den oluşan yanlışları duzeltme kurulu »öyle bır ornek verıyor ki dogrusu bayüdım. Buraya aktarmadan edemıyecegım «Adamın blıisi çıksa da şunlan yazsa: Mustafa Kemal Pasa, 23 Mayısta Samsun'dan trenle yola çıkıp Konya'ya gıttı Mevlanzade Rıfatın Turk mkılabını anlatan kitabını okuyunca slnırlendı Konya hmanı yanmdakı istasyona iner ınmez: «Nerde Rifat, devnmı berbat ettı» diyo kendinı karşılayanlara çıkıştı. Şimdı tanhsel gıbı gorunen bu örnegın neresini duzeltmeü? Mustafa Kemal Paşa'nın i3 Mayısta degıl, 19 Mayısta Samsun a çıktıgını bılenler, Konya'ya gıtmedıgını bilenler, Konya da lıman olmadıgmı bılenier, 19 Mayıs 1919'da daha devrımın yapılmadığını bılenler. yapılmamış bır devrım hakkında yanlış yayın yapılamayacagını bılenier. ustelık Mustafa Kemal Paşa'nın Konya'da karşılanmadıgını da bılenier, bu delt saçmasına benzıyen yazıyı duzelt meye kalkarlarsa, Incir ç«kırdeğını doldurmayan şey» nu yapmış olurlar?» Çunku Sertel de Nazun Hıkmet ı Bakreş'ten tre ne bmdmyor Moskovaya gondenyor Trende Nazun Hıkmet e Zo>a §nnnın yanlış okundugunu soyletıyor, onu hıddetlendınyor. bazı kışılere çattınyor Oysa herkes bılıyor kı. Nâzım Hıkmet, kactıktan sonra Bukreş ten Moskova'ya trenle degıl, uçakla gıtmıştır Bu gıdışin fotograflan ve fılnu vardır. Nazım Hıkmet, kuşkusuz, en buyuk, en ulu ozanlanmızdan bındir Onun büyukluğü ve ululugu bır başkasmın o duzeye erışmesme engel tfeğüdır Nâzım Hıkmet«Şıınmm koku yurdumun topraklarındadır» derken yurduna ne kadar bağb oldugunu t&nıtla mak ıster. Nazım Hıkmet, Turk şii*inin siyasal iküdarlan korkutan ve kızdıran gelenegmı surdurmuştur. Nefı den. Yunus'tan, Pır Sultan Abdal'dan. Nânuk Kemal ve Tevfık Fıkret'e degm uzanan şıır çızgısının ızleyıcısHır Bundan öturu Nftzım Hıkmet'ten hep korkulmuştur Korkuldugu ıçln de başı belaya gırmışhr Harp Okulu olayma nasıl kanştınldığını A Ka dır'ın kıtabmdan okuyabılırsıniz. Torpido duruşmaM ıse daha acıkh. daha acıraasızdır. Nâzım'la bırlıkte yatan gedıklı çavuş'ardan bin yıllar sonra şöyle den •Bızım faciamız 1933 yüının mayıs ayında başlar.. Küçukpazarda saatçıhk yapan Kerün'ln dukkftm polısçe aranır, bir çok kıtaplar bulunur. Bır de fotoğraf vardır. Fotoğrafta olanlar tutuklanır. «Aramıza asker elbısesı gıydınlmış ıki sıvil pollsj de kattılar Bunlar bırıncı sorgunun aonunda gemıden aynldılar, Daha başkalan da vardı. Başgedıkiı Adü Kurt, mahkemede gızh gorevıaı açıkladı. Onbeş yü gıydl • Duruşroa başladı. «Listede yazüı olan kıtaplar zararlı olmayıp her Turk vatandaşının okuması içın yazılmı? ve satışına ızın venlmıştır» Savcıya ne dlyeceğı soruldu, Savcı Şanf Budak; Bız bu davada delıl arayacak kadar saf defıüz. Bunlar bugun bir şey yapmamışlarsa yann muhakkak yaparlar» Yıllar sonra, ben, bu savcı Şerıf Budak'ı Ankara'da, Bahçelıevlerdekı e\ınde gordum. Askerlikten emeklı olmuş bır yanına ınme ınmışti Nazım Hıkmet ten hıç soz etmıyerek o gunlen sordum. «Vallahı olup bıtenîen bız de anla.mamış.tık. Görev verdıler. yaptık ışte » dedı. Nâzım Hıkmet. her ıkl suçtan otuz yıh aşkın hapse mahkum edıldı Bunun 12 yılını deüksız yattı Ancak 1950 affı ıledır kı gucün güç hapısten çıkabıîdı Meclıstekj aî göruşmelerinı ve tartışmalannı hatırlanm Tevfık Ilen. bir sokak satıcısı gıbı, sesinı bır alçaltarak. bır yükselterek var gucuyle karşı çıkardı. «Dünya, Nâzım Hlkmefln bağışlanması lçin bayrak açmıştır. Bız 6af ve temız kalbımızle bu adamı dışarıya çıkarttığımız gün, bütun sol dünya, Nâzım Hıkmet ı eiiennden aldık. dıye öğünecektır • Nâzım Hikmet, aftan yararlandı ama, çıktığuıdan bıraz sonra da yakasma askerhk yapıştı. «Gcl bakakm askere! > dediler. Ortada Sabahattın Alj örneğı vardı. Ya bir çah dıbınde ölmek. ya da kaçarken vurulmak... O gunleri ancak yaşayanlar bilırler. Nâzım Hıkmet, kendl ıçın duzenlenen yenı baskılardan, yenı zulümlerden, yem oyunlardan kaçmak zorunda bırakıldı. •KaJbım Çamlıca'da bir harap gece doktor / Sonra şu on yıldan fakır mılîetıme ıkram edebıidıgım var elimde, doktor / Bir kırmın konaktadır / Her bu yana / Benım / Bır tek elmam elma: / Kalbim» Bir Müşavirin Ekonomik Anıları Hemen her yıl Ihrocat re|lmmın acıklanması sırasmda Turkıye nın komşuları ile tıcari ll'Sİ'ilsrını S khştırccoğı acıklanır Son v l " a r da konunun demoç cerçeve erını oş'ığı cıddı sıcak ılışkllere yönel'ş olduğu da gözlenmekle. Örtieğm. Turkıye'nln yervden Iran'a et sotmı konusu Şch vonetımındeki soğuk ılisk'leri ytrtma v°lunda önerplı b'r adım saytlıyor Bu orado ü s^Mertn gıderek sıcaklaştığı bır başka ü!ke de Irak Son yapılan anloşmalaria petroide buyuk odeme ko'av'ıklan ge'ıren komsu Irak l!e 19S5 yılındo vopılan gorüşmele'i Sayın indere şöyle aniatıvor «19&5 yılındo Türkiye !!e Irak orasında Tıraret Ödeme ve Seyrı Sefaın And'aşmaları yapmak üzere Irak'a do<jz kışılık bır heyet n yollanması BaKan'ar Kurulu tarafından ka rorlaşttrılmıştı Dokuz klş I k heyette öcü T caret Bakanlığından otmak üzere, Dışışle'i. Molıye Bokanlıklon ile Merkez Bankosı Türkiye CHolar B rlığı ve E; ve Bo'ık Kurumu temsılcıls'i bulunuyordu Tıcaret Bakanlığı lcınde Bakon bıze ozel görev verdı Hgılı servısten Turkıye IrcK arasında son 10 yıllık ıthalat ve ıhracaı ıstatıstıklermı get.rttım Bu arada gecmış temasicır dan irak'ın hurma ıhracı konusunda fevkalade hassas oldugunu b l'yordum Bu ne denls muzakereler sırasındo guc durumdo kclmamaK ıçın Irak'tan hurma ıthal konusuida he/ete yet''! tanıyan c y ı bır Kara'name hazırlanmasmı İStedın Kararname gecıîetıriımeden hazırlandı Aynı gun. Irak'ın Ankoro Büyukelcılığ nden tetefonlo 'andevu ıstedın Elçı hemen geisbıleceğımı soyleyınce bır uraboya atlay p Cankoya'dakı irak Buyukelclığıne gıttım Büyukelci ıle yaptığımız soh bette Turkıye le Irak aras.ndaki ekonomik ılışkıler konusunda göruşunü nca ettım. Buvukelçı Türkıye ile Irak arasındakı s'kı dostluga ragmen, 17 yıldan ben bır Ekonomik va Tıcaret Anlaşrrası ırrzalanmadıgından yakındı Hatta Buyııkelçının totlı de/ışıye her yıl münavebe ıle tarafiardon bırı, ötekı uikeye heyet gonderıyor ama konu orada takılı kolıyordu Anlaşmaya varılamad.ğı tçın muzakereler yarıda kesılmiş oluyor bu nedenle bır sonrakı muzakerelerde sıl baştan konular tumüyle yenıden ele alınıyordu Ben Büyükelçıya cevapto. verdığım Anlatan: Abdülhalik İNDERE Derleycn: Kenan MORTAN 1965 yılında Irak'a gönderilen Tıcaret Heyeti kapsamlı bir anlaşmayı gerçekleştirdi IRAK'TAN HURMA VE PETROL ALDIK meslektaşlarıntn zoriuk cıkor dıklarını söyledi Irak De!egasyonu bcşkanı yüzunde be'ıren olumsuz bır mımık'e bona baktı Ona cevcp vermeden bıze karşılayan arkodcşa, «Lutfen alt komıs\ondcki arkadaşlaro söyley n ıçende bO tün anlaşmalar üzerınde mu tabakata varılmıştır Komısyonun çalışmasına gerek kol mamıştır. dedım Masadakl yerimıze oturunca bızım arka daşlar fısıltı halmde bana guc luklerden söz ederken. bunlann önemsız detaylar o'duğunu asıl anlaşmalarda tam mu tabakato vardığımızı. ayrıntıyı kolaylıkla cözümleyebıleceğıml zi söyledlm. Ortak çolışmalar S10 gün surdu Zarran zamon tarlışmalar yaşanmcsına korşılık göruş mf'er'n bır yonı cok belırgındı: Ikı taraf ı'k kez bırbırıne karşı sıcak, güven ı davranıyor, iki C'ke ortak davranış gösterrrek iç n çaba horcıyordu Bu nun da meyvesı çabuk alınu', 10 gün sonunda Istenen Anlaş ma ımzalanmıst! Petro'den sonra hurma, Irak' ın başlıca ıhracat ürünüdjr. Bağdat'ta bul'inup hurmadan sözetrnenrek rrCmkjn mü'' Öğrend ğıme gore, hurmanın 600 kadcr ceşıdı vardır. Bunların 45 ceşıdı dunyt: pıvasasında t'Caret konusu olurken, d ğerlen yerel tÜKetımde kulla nılırmış. Anlcsma müzakerelen sırasında Irak Delegas/onu hurma konusundaki duyarlılığm buvuk ölcüde ortcya kovdu Her goruşme başlangıcmoa hurma > o < 1 nusunda Turkıye nın tonıdığ konterıanın sınırlı o'duöunu soyluyoriardı. Eır gün dayaiamayıp, tiht.yac'cr hudut torımaz, blzlm burada 'şu kadir hurma alacoğız' öerremız scz de kalır. Sız 'su kadar h j r n a r a'ınız' dıye bıze zc !cmada bulunurken. bu rakamın ıki katı kadar Irak hurrrcsı her yıl Aniaşma dıç>nda huclutlar'mızdan Türkıye'ye glrmektedır. Ramazan ve dıger kutsal gunlece dükkan'arda tonlclo surüm ya pılmoktadır» dedın. Bjnun uzerıne Irak'ın hurma konusundakı eleştır lerı sona er dı, yerıne bır guljmseme oldı ve konu do tatlıyc bağlandı .. YAR1N 5 Y1L BEKLEYEN İHRACAT KARARNAMESİ «Iraklılar sürekli olarak hurma ithali için ayırdığımız kontenjanın sımrlılığından yakınıyorlardı. Sonunda «Siz burada bize zorlamada bulunurken her yıl kontenjanın iki katı hurma ansözu edılen anlaşmalar 17 yıldan ben neden ımzalanmıyor» şeklınde geldı. Ben de tLutfân ıkl gun bekleyın* dedım Ama bunu derken Iraklı he/et ılg lılerınm nu umsedıklerını ror dum Anloşılan Irak Buyükelçlsı go'uşmemızi Bağdat'a ıletmıştı Yanılmıyorsam sıcak bir yaz gunu 28/29 temmuz günu Bağdat eskl Parlamento bınosında görüşnrıelena başladık Gö ruşmelerın acılış oturumu son rası ıkı heyet başkcnının gızII bir otumm yaparak ılkelerde mutab k kalmaları te<ıif edıldı Bu arada Turkıye 'rak Devlet Ana YoHarını bırbırıne bağlamak üzere Irak hudutla rı ıcmde 125 kılometre ve Türkıya torcfından Turkıye hudutları ıclnde 90 k lometre yanı yol yapılması ve ıkı ülkevl bırbırlnden ayıran nehır uzerınde de müştereken bır kop laşma dışında Türkiye'ye girmektedir. Ramazan ve diğer kutsal günlerde tonlarla satış yapılmaktadır» dedim. Böylece bu konudaki eleştiriler sona erdi, konu tatlıya bağlandı.» ru yapımı konusunda ıkl taraftan ücer kışılık bır alt komısyon seçtık ve calışmaya başladılar ikı heyet başkanlan kapalı bir odada anlaşmalara esos olacak ılkeleri goruştük Bu gizlı oturum ıki buçuk saat sürdu Heyetlerın bulunduğu sa lona gırmek üzere ayağa kalk tığımızdo Iraklı meslektasım tam bır Arap tavrı ıcmde bır kaç saat tanışıklığımızo karşın slzı kardeş ve ağabey olarak kabul edlyorum, bütun soyledıklerınıze ınandım, konuştuklarımızı hükümetıme aktaracağım onların da ınanacağından emınım dedı. Goruşme salonunun kapısına geldığımiz sırado bızı Irak Delegosyonundan bır üye karşı'adı Ancak bızım yanımızda kendı başkanına dö nerek, alt komisyonda bır anlaşmaya varamadıklarını. Türk SİMEL SU İNŞAAT M AKÎN A ELEKTRİK LİMİTED ŞİRKETİ Leman Tosuner (DİNCER) Ile Necatl Tosuner Evlendıier. 23 61979 •STANBUL Turkıye ıle Irak yözyıllarca bırlıkte yanyano yaşamış, oynı dın orf ve ananelerı paylaşmış ıkı kardeş devlettır dedım Bo,lesıne yakın ve bırleştirıcı bağlarla Dağlı olmadıgırnız yabancı devlet erle anlaştnatar yapıldığı halde, Irak'la boylesme bır aniasmanın ımzalonması yoluna g dılmedığı yolundakı djşuncelerımı belırttım Bu/ükelcı ıle vaptığımız görüşmeden çıkarken kendısıne Bağdat o !utfen bıldırın tıcaret müzakerelen ıcın inatçı bır klm se geımıyor. bu anlaşmaları imza etmeden Irak hudutlarını terketmeveceğız. Irak Bavukelcsl cevabıma memnun oldu ama yüzundekı gülumsemcden buna pek ınanmodıg nı hıssettm Ettesı gun otşamo doğru Ankaradan Bagdcta rcrekct ettık Gece 2 30 sulaıında BCQ dat hava lımanma ındıgımızde Irak Dışışlen, Tıcaret Mali/e Bakanlıkları tem=!ilcılerı ıle gazeteciler radyo ve TV mensuplan blzi karşıladılar Unutamayacağım bır soru da, cBu çok Tarafından Aşağıda Belirtilen Elektrik Tesisi Yaptınlacaktır TESISIN ADI K. Maraş Kücük Sanayi Sıtesı 16 165 628 40 KEŞIF BEDELI (TL) GECİCI TEMİNAT1 ( T L , 485 000. DOSYA SATIŞ BEDEtl (TL) 500. 1 Yukando adı yazılı elektrik tesısmın yapım işı kapalı zarf usulü ve birım fıyat esası ıle eksiltmeye konulmuştur 2 Teklıf vereceklerın EKSİLTMEYE GİRME BELGESİ almak Icın 3 7 1979 günü saat 17 00 ye kadar Sımel e dılekçe vermelerı ve dılekcelerıne yüklenıcı karnelerını (yukarıda gösterılen keşıf bedelı kcdar), orneklerıne uygun en son sermaye ve kredı olanaklarını acıklayan yükle nıcınin kendısı tarafından doldurulacak malı durum bıldırısı ve Bankalardan alınacak malı du rumu belırten Banka mektubu Teknık Personelbıldırısı dılekcenın venld ğı tarıhte yuklenıcının etmde bulunan ıçlerı acıklayan taahhut bıldırı nı ekme'erı lâzımdır. 3 Kopal teklıf mektupları 117 1979 günü saat 14 30'a kadar Şırket Merkezi Ankara 21ya Gökalp faddesı Yıldız Han No 19 kat 3'lek Yazışma ve Yayın Müdurluğune ver.lnrş ola caktır. 4 Tekllf mektupları 11,7 1979 günu saat 15'de Şırket Merkezınoe ıha'e komısyonu tarafından ccılccakür. 5 Sımel 24S0 sayılı ycscya boğlı olmadğndan ihcleye glrlş bclgesl verıp vermemekte ve ıhaleyı yapıp y^priomakta veyo ısı ıhale/e gıren srden dıledığıne vern okte serbe^tti' 6 Ihrleve kaMocakların yukorıdakı keşıt bedel ne yakın veyo dahc tazla mıktardakl AG OG şebeı<esı ışlerını yapmış ve bıtırmış olduKİarını kanıtlamaları gerekır. Murat Tuncay BıR YIL ÖNCE EVİNDE KATLEDILDI ANISıfil YASATACAĞIZ.. BANK SENLI ARKAOAŞLARI (Basın: 17058 5056)