Katalog

İKİ CUMHURİYET 9 MAYIS 1970 entiesTte geiîşrrıış ve gellşmekt» oten öftelerln oerceğı olarak bu ulkelerde yönettmierı de bıcımlendırmektedır. Ûretimın topîumscllaştığı 20 yüzyılda insonların bır arado yoçamaları bır gerekirlık oîarak ortaya çtkmış ve toplumlar cok kısa bır süre icerlsınde bu gerekti'iğe ayok uvdurmuşîardır. Sıyasetln, ekonomık tlişkılertn ve sosyal yaşantının en yoğuntoştığı meıcunlar olorak kentto', yönetımlerm bıcımlendiğl. töm öğelenyle yanstdığı ortamlardır Bu ortamda, heTt demokratik yönetlmler lcm yenı cevrenler (ufukiar) hem de totalıter reıımler ıçın yenı olanoklar fılızlenmektedır. Yönetımlerın halkîa en yakın ılışkı kurabllecekleri ortomı kenllenn yoğunıuğu sağlcmaktadır. Beîırll polıtıkalar doğrultusunda yönlendırılen kent toplum'arı bu yonelımlenn getinlerınl v« fiötürülerıni en kısa surede ve en yalın bıçımde yartsıtmaktadırlar. Kentte yaşam doha hız'ı devmmektedır GelısTijş uJkelarde yerel yönet'mler oigusu, cagımızın kentleşme gerceğlne uygun bır bıcımde ele alınmaktad r Yerei yonetınler,. >almz kente rıızmet goturme ışıevı uzerıne KurulmaTiaktadırlar Kent kultumnun etkısı oitında oiuşan polıtıkalar yenı yere' yönetimlerin temallni oluşturmaktodır Toplumlcrın geieceğı büyük olçüde kentlerde belırlenmektedır Toplumlar ancak belırlı bır aşamadan gecıp. kent toplum.arıyla ozaeşleştiklerf surece yenı uretım ılışkisının getırdığı üretım bıçlrr.ne kavuşmaktadırlar. Ancak bu aşamadc, kentler venl üretım ılışkılerıne bağlı clarak yenı bıçımler kazanmaktadır Sosyol yasontınm bellrll bfr ptogram cercevesınde ele al.nmadığı kentlerde yaşam, ekonomık altyapı uzerıne kurulmakta. coğu zomon da bu yaşam ınsan etkertmı hıce sayacak b(r gehşme ıcensıne gırmektedır Insonın tnr yaşamın sorun oiarak kabui eaılmedıgl ulkelerdo kentleşme daha hızlı ve daha aağınık bır bıcımde ortaya cıkmakta, her gecen gun sorunun çözümu daha da zorlaşmaktaaır. Artık, kent polıtıkalorı belırlı değer er ve oncelıkler uzerıne kurulmak ve topluntsal yaşamın geiışme hızıyla özdeş uygUamalara ağırlık vermek durumundadırlar Kent toplumunun kent yaşamı lcensinde etkın olmasından kent yoşamını biçımlendırmesınden kastedılen ve beklenen: merkezı yönetlmın gücunün dışında almaşık (alternatıf) oluşturmalan ve boylece sıstemm aonuşumune kendl Istemlerl ve istenclerıyle katkıda bulunmalarıdır. Çağımızda kent yaşamıno yalnızca ko) yo da duşün emeâıyle katkıda bulunanların sadece mulksüzleşmayı değıl etklsrzleşmeyı de yaşadıklan bır gercektır Kurumsal açHian bu sorunlara yantt aravan cabalar üretlm ıcenslnde bir takım önerıler aeüştırere't sonuca varmayı umut etmektedırler Ancak topfumsa! yaşamın her kesınvnde ğecerlı olan bu nışkı bıcımf insanlan her konuda ve keslmde etk'n kılacak bır savaşımı da zorunlu kılrrtaktadır. Bu sorunım büıncınde olan bazı batı'ı gelışmış ulkeierde kent yönetım'eri, merkezı yönetımın tersıne, demokratlaşma doğruitusunda bır gelısme gostermektsd rlsr. K Kent Bilgi Araştırma Merkezleri Olusturulmalı AN DINÇER Ankoro Beledı.. e Boşkam H.zta sanayllesen ulkemızde kentlasme bir gerçek. gercektert t!e ote b.r sorun oiarok ortayo çıkmoktadır Toplunun n c bır kesiml ıc,n aecerli ve ofKin bır prograrr. urenlemeyen 6ikemızde kentlerimız de dağınık. ınsanlık dısı koşullorla gelışmektedtr. Ekonomik yaşantıyo ayak uydurarrtıyon toplumumuz kente gelı.'ice eekl kültü'ün© kent «külturunuı kotmakta •<e ortaya yeni, bir olçCde de sağlıksız rtent kulturü» cıkmaktadır. Ekonomık sosyal ve poIıtık ıhşkıler kendli.ğmuen, belırlı btr B'iıncten yoksun olorak geiıştıgınaen ortayo cıkan toplunsal yaşantıyı etkılemek ve bıcimlend.rmek her gecen gün zorlaşmaktadır Butun bu sorunlara korşın kertlerlmlz ytne de toptumumuzun ılerısındeki bır sosyci yoşontının tohumiarını taşımaktadır. Sorun bu tohumlartn yesermesınde ınsanlartn ne ölcüd» etkin olab.leceklert sorunudur. nak duştıncesînden koymjklanmaktadır Betedtyeler, kentseı olçekte, topıumsal Durokratik orflütlenrr.elerdır. Bugüne kadar Turkı/ede daha eok, kentln altyapı hızmetlennm gotörulTte8i ve denetıenmesı hızmetinl ustlenmişlerdlr. Orsa yukarda da acıkladığımız gibi çağımızda pekcok ulke, yerel yönetimlerin ^u işievlannı aşmak durumunda olduğunun blllnclne varmıçlardır Ülkemızde de 1973 ten bu yana yerel yonetlmler daha cok, toplurnun demokratıklşmesı. cağdaş bır kent yaşamtnın oluşmosındo onrulük edılmesı, sctt hızmet üreten değil, <nasıl, kımın içın, kımınle berober» hızmet ve bilgi uretllmesi konularında da eğılmeye baslamışlardır Yerel yönetimlerin daha yavgın ve etkln hizmet üretebilmelerı kent toplumunun her konuda katılmını artırabilmelerl ve coğdos birikinv iere illşkılere oçılabılmeleri lcln, gerek ulusol gerekse uluslararası deneyımlerin ortaya cıkarılmosı bu bügilerden yararfanılmasf ve blzden sonrakl yönetımlere de devredllmesi gereğıne ınanıyoruz. Bu omacta, KENT ARAŞTIRMA VE BlLGf MERKEZI kuruluşlarının calışmalanna basiamak Içın tüm yerel yonetimlere ve üntversltelere çağrıda bulunduk Bu kunım. dığer üikelerln benzer bilgi ve araştırma merkezierı Ile sureklı ıllşkl Içlnde bulunarak, dunya'dakl. deneyimlerden sıstematık yarorlanmayı sagiamanın yamnda, ulkemlz uzmanlannın çalışmaıannı dunya'ya tanıtrrak gtbl bir Işleve de sahlp otacaktrr. KENT ARAŞTIRMA VE BİLGİ MERKEZİ'nln boşlongıçta uc ana alcnda çalışması dOşönulrnelıdır. Yönetiminde bulunduğumuz toptumsal örgü'ıün daho yaygın ve etkln htzmet üretabılmosı icın gerek ulusai gerekse de uiuslararası deneyımlerin ortaya çıkarıimosı, bu bı'gıierden yararlanılması ve bizden sonrakı yöftetimle'e de devredirmesı gereğıne ınanıyoruz. Bu merkez len ıle sureklı ilışki icinde bulunarak dünyadoki deneyımlerden slstematık yararlanmayı saglamanın yanında ulkemız uzmanlarının calışmalannı dünyaya tanıtmak gıbl bir Isleve de so htp ötaeakbr Bu emaçta Istevlerlnl başfıeo ftç guTjptq toplayabıleceğımız bir KENT ARAŞT'RMA VE BILÖI MERKEZI onermekteyız Merkezm birınci amacı yerel yonetım sıs temleıi Ile ilgıli gereklı verılerı toplamak /e bu verilen bllgiye donüştürmek olacaktır Gunümuze değın b'r bütünlük gozetılmeden yapilan çal şmalar eldekı kaynakların ırrasyonel kullanılması sonucunu doğurmuştur. Slstemle flgılı kararlar. saglam vs guveniıir verılerden yoksun olarak verıld gınden bırcoK gırışim başansız kalmıştır. Böylece merkezm topladığı veriler gelecekte verılecek kararlcrın ve yapılacak calışmaların bcşarısınn tenelnl oluşturo caktır Toplumsal faydaya yönelık bu çalışma lann daha yaygın kullanırm ıcln msrkez tüm kurumlara açık olacaktır İKincı beklentı uluslorarasi deneyım'er'n toplanrrıosı ve kullanma sunulmasıdır. Bu omaç la yoğun bır cevıri colışması başlatıiacak ve Süreklılığı sağlanacaktır Boylece her doğrunun yenlden keşfedilmesı ve her yanılgının bir kez daha yaşanmasının önü olınacaktır Uluslorarası öreütlerle genış b(r cevrede kurti'ocak ılışkinrn sürdurulmesl de bu başlık altındo eie altna caktır. Yeref yonetımlenn değışık soruniarı IIo ılgiil araştırmalann yapılmass merkezin ücüncü amacıdır Saptanacak konularia ılgıll çclışmalar ve arastırrnolar ge'eklı kadrolarm ilgıli kurumlardcn soğlanmasıyla gerçskieştırtlecektr Tragedya... urkiye Batı'nın ekonomlk kuşatmas; altındadır Bu kusatmanm yarattığı yoğun bır bunalımı yaşıyoruz. Kökü dışarda iktıdarlar uzun yıllardan berı Turkıye"yı Osmanlı Devletının son donemındekı gıbı borcıand>rdikjr. Şımdı Batı öde, dıyor. Nasıl ödeyeceğız? Borc neyle odenır'' Dövız yok Cürıkü dışsatım yetaıil değıı Dışalım cok Kokü dışarda iktıdarlar, hammadde bokımmdan dışa bağımlı ve Anadolu pazarına donuk avanta kapıtalızminın duzenınl kumuşlar bır kez. . Endustrl mallarını dışarıya satamıyoruz İc pazarda bır arabanın ftyatt yarım mılyon lıraya tırmonırken, dışarıya satılır mı? Ayrıca bu araboyı >apmok ıcın gerekli demırcelıgı ve önemli parçaları yabancı ülkeie'den getırmek ıcın de dövize gsrek vor Tarım urunlerinden gelen dov z ne uzolıyor, hs kısaiıyor. Dış acığımız eskı ve yapısas bır hastalık Ama Botı kapltalizml dınler mı Borcunu ode. dıyor Batının parababaları doktor bız «ha6ta odam». Ne var kı blz bu doktorun reçetelerını uyguladıkca daha 6a hastoıanıyoruz. Ustüne bir de doktorun ucreîın! odomek roaındavız. Doktor, hastaıığımızo aldırmıyor, Î Yapısı Uc başlık oitında toplaaığımız bu colışmalann başansı ve flerek bıreysel gerekse da kurumsol genış kctılımın sağlanması ıcln merkezın vakıf turö oiarok orgutlenmesı olanaklıdır. Kurum gerekli bılgının en etkin kullanımı amacıyla bır bllgl ışlem merkezı kurabıllr. Caiışacak kodrolar belırlenen konu başlıklarına gore ilglII kurumlardan sağlanacaktır. Merkezın sürekliliğınin garantısi olarak kendı gelırml kendlslnln yaratması, bu amaca yönelık olarak da döner sermayeli bır kurum kurulması duşunülmelldır Kent Bilgi ve Araştırmo Merkezi Turklye" dekl tüm yerel yonetimlere hızmet sunan, ölkemizdekl yerel yönetımlerle dunyadakl yerel yönetimler ve yerol ydnefım sorunları Ile uğrasan kurumlar arasında köpru olabılecek etkınllk ve saygınhga sahıp bır kurum olmalıdır. Bu nedenle de ülkenın konıonktürel durumundan en az etkılenecek tüm sıyasal partıiere ve beledlyelere korşı blllmsel özerkllğınf koruyacak yapfda oiması onenlmektedır. Kurum yönetıml Yerel yönetımler ve kuruma katkıda butunocok ünıversitelerın temsılcllerlnden oluşabllır. Bu düşunce kuşkusuz yenl değıidlr. Dünyoda yerel yönetlmler bugün toplumlora yenl almaşıklar sunabılıyorlarsa, toplumionn demokrat bir yapı icinde dönuşümlerlne katkıda bulunabMıyorlarsa, bundan boyle kurumlaro cok uzun süredlr sahıp olmalarımn da rolü vardır, Demokrasi bir kurumlar ve kurumlararaSi ozgur ıletışım sıstemıdtr de Önerdığımız kurumun yaratıiabllmesı Türkıyede demokrosmın güclenmesl ve sağlıklı Işleyışıne Vatkıda bulunacaktır Inancındaym. 6de, dlyor. Nosıl ödeyeceğız? •*• Bilgi Ve Araştırma Merkezi Demokratık yönetlm sistamımizln bır yonsıması oiarok ortayo cıkan yöneıım değlşlklik!en, beMrll bir progromdan yoksun yerel ve genel colışmalann sureklilığ.ni engelleyebılmektedir. Sorunun demokroslnln yetersızlığinden kaynakîanmcdıâı düşuncesınde olduğumuz surece. program, bılgı ve proıe calışmolannın d«ğışıkhklerden etkilenmeyecek bir yap.da bınktınlmesı gerekir Demokrasi ve potitlkacılık antayışmın çarp.'tılmasmın bir sonucu olarak ortaya çıkon vonetıcıler ve uygulayıcılar arasındakl llişkıler sorunu; her yonetım değlşlklığınde uyguloyıcı kadrolarm da değışimlnl getırmektedır. Böylece bir öncekl yönetlmce boşlatılan calışmalar sürdürülmek istenso bıle bır bilgi btrklml boşluğu doâmaktodır. Insanların ve toplırmlorn varoianlon venlden keşfetmek ıcın kaybsdecek ramanı olmadığı günümüzde, hızlo sonoyıleşen uikemızn bu gerçeğı kavranrmsı ve o yönde kurunasalıaşmosı gereğl acıktır. KENT ARAŞTIRMA VE BİLGİ MERKEZİ bu so'uniara yanıt getırecek sağlıklı bır yapıyı kur Ne Demek 6i Baş Kesme,,? OKTAY AKBAC Evet Hayır «B oç kesmeto . . Siyosal pcrt! kongrelerınde bugüne cfek böyie bir çöz so>!enmemıştl O do oldu sonunüa 'CHP'n/n Istanbul lıderı" Alı Topuz acık acık dlyor kı tŞımdı Genel Yonetım Kuruîu uyelerıne sâylüyorum Başımı kesmek Istıyorsanız boyle cellat değıl kendlniı gellp kes.nır. Gücünüz yetıyorsa kesın » Alı Topuz bu sözleri b'r süre önce Genel Başkan'a da söylemış. Genel Başkon, Başbokan'dtr, CHP"nln Istanbul 'lıder'l Topuz ise Koy Işleri Bakanı Nıye kesmek Istesınler Topuz un başını? CHP yönetlcllerl bcşta Ecevıt olmak uzere çok yumuşok ınsanlardır. De^ıl ba$ kesmek. kafo koparmak, bır takım suçların, sorumlulukların hesabını bile sormazlar Bunlar, sıyasal clanda karşılarındokı kışıler de olsa'. CHP yoneticı/en yerıne göre ağır sâzler savurur, oma Iş eyleme gelaı ml sonunu getırenezler. yarıda bırakırlar Böyle olrrasa, bır bucuk yıl önce Iktıdaro gef r geimez MC nın bfr takım ktşılerınden. başta Demlrel ve Türkeş olrrak uzere bır takım poiitıkacılardan sorulması gereıten bır hesobı aramazlor mıydı? Demırel'e. Turkeçe bıfe hoşgo'ulü da/rcpan Ecevıt ve CHP vönetım kadrosu, bu partının onde gelen bır kışının, hem dft, kendı ds/'mıyle 'sacını başır bu partıde agaMmış' All Topuz'un hıc başını kesmek ısferler rrı, hıc boyle bır şeye kalkışırlar mı? Anıoşılan şjdur CHP Kurul'ayı cok ılgmc bır toplontı olacak . Zoten her CHP Kuruita/ı ılgmctir. can'ıdır, cekışmelıdır. bol tartışmalıdır O kadar ki yenı yeni part ler hep bu Kurultay'ların cod.klorı olorax ortayo cıkar, DP'lıler, CGPIı'er, CP'l'ler gıbi .. Bu kez yenı br bölünmenın öncesınde olduğumuzu hıc sanmam, tam terJ S'ne CHP rer zomankınden daha cok 'bır ve berat)er olmak zorunda olduğunu bılmektedır Türk halkının şımdilık tek umudu, te'' guvencesı olap bır partı. Sağında vs soİLrıda daho lyı ve daha oiumlu başka bir s yasal port>nin bjiunmarras^dan ycrarlcTiaktadır. ChP... Ne var ki bu 'S3çenek'sızi k'sn de çok vararlonmaya bakmalı, haikı bıktırmamafı. 'ne yapalın, ne o'acoksa olsun' aedırtnsmeli. Kuruıtay'n en onerrlı vonı buaur, bu olmalıdır Duşmcnları sevmdırmemeK, Turk hokınm buyük coğunluğunun güvenıne yokısmak kış>ıs€» cekışmeler, anlamsız tartışrralar. hele he'e kavgclarla halkın son umutlarını do tuz buz Bu bas kesme sözu bu yüzden cammı sıktı. Sarnrım CHP'lılerın. CHPiı o'r,a/ıp do herşeye ka.şın bu cortıve unut bagla,cnların da conın' sıknıştır Sryasal partılerde bır yarış b.r gore/ ya,sı yaoı.ir Hsr yerde bovleaır bu Ama ozs1 yardaş îakımları kuraraK kıran kırana savaçımlara kaikışmak lıderdğa va da itder yokınlığına aday oima reveslenvıe, oziemienyie yokın arkadaşlıkları, aynı cephede veralan k.rrseerı kınp parcalamak, bi' bakıma bmdıgı dal kesme!< ksndi"1 de partiyl de yem'gı ucurumlonro ıtnek Oıaca'<tır Topuz un şu sozlerıne öen de k jtılınm Bu sozlerı tam bır ıcten'ik'e soyledıgıne de 'nanrrak ıstertm «Ben bu part'de ne Alı Topuz cu ne BayKa1 cı, ne de Ecevıt'cı kabul edıvorum kışı ere bcğiı polıtiko artık bıtmış»>r>. Hep n zın oziemidir DU Kısılere bağlı polıtlkan'n bltmesl... r Kışılerın değıl duşunler n, bel.rıı ooruşler n, ılkele m lıtier olması gerek;yor ortık... Türkıye o osamoya gelmelidır Türkıve'nm gercek kurtuluşu da burdadır. Ne kışller, ne belırli polıtıka hızıpleri ... Topuz'un bu sözlennl önumuzdekı Kurultay ıcm b r guvence saymolıyız, bir de şu 'boş kesmek' sözönu etmese\rdı ne ryl oıacaktı. eşıtli ulkelerde kamuoyunun nukleer enerjıye karşı olumsuz tspkısının gıderek voğunlaştığı, karşı duruşur» güclendlğl gözlemîsnmeJrtedir. Gunumüzde, fosıl yakıtlorm buyük bır hızla ozoldıflı dönyomızda nukloer enerjlyi yoşumsal sayanlarla, bu enerfi türünün kullanımının buyuk teh Ifkefer doâurocağtnı fcobul •denler arasmdaki göruş avniıfc lan kritık bir aşamaya u'osmıstır insanlığm karşı karşjya buluncuğu sorun. nukleer slıoh ycpımıntn yayılmasına olanak sağlamadan, dunya ener|i gereVslnlmlnln karşılanmasında nukleer gucten nasıl yararicnılacağıdır. Son blrkac yıldır dürtya komuoyu. nukleer oücun cevresel eîkilerl ve güvenHlrlığl konularında büyuk bir duyoriık 8ostermıştır. Ayrıca. nukleer er.erımin nuMeer sllah yaprmında kullonılabıima olasılığı, komuoyunun nukleer enerjıye karşı durmasınm cok önemli bır başka nedenmı oluşturur. C Nükleer Enerji ve Kamuoyu # tNSANUĞIN KARŞI KARŞITA BU LUNDÜĞÜ SORUN, NÜKLEER StLÂH YAPIMININ YAYIL3VIASINA OLANAK VERtLMEDEN, DUNYA ENERJİ GEREKSİNİMİNİN KARŞILANMASINDA NÜKLEER GÜÇTEN NASIL YARARLANILACAĞIDIR. •Hüner TUNCER de calışmakto olan 200, kurulmakto olan İse 307 nükleer sontrol vardır. Bu bılanconun elektnk uretlml acısından anlamı 400 bın megavat eîektrık enenısıdır. OE&Dnın Nükleer Enerjı Komısyonu, nükleer enerımin yakıt sunumunun çok önemlı bır kısmını oluşturduğu 10 ülkeyı şoyle sıralamaktadır ABO, Kanada, Japonya. inglltere, Fronsa, Batı Almanya. Isvec, isvtcre, Belçıka ve F rlandıya Son 12 oy icinde ABD'ntn elektrık üretimının yüzde 14'ünu nükleer enerp sağıomıştır Be'çıka, Isvec ve isvıçre elektrıklennın yuzde 30'unu nükleer santrallerden sağlomoKtodır. MJKLEER ENERJIYE MUHALEFET Nükleer enerjiye muhalefetın kaynakları savaşta, yıkım6a, oldatmada ve gızllhkte yatmaktadır. Hıroşıma'dan berl atom, ınsanlann vıcdanına yıkıcı bir öge olarak girmıştlr BJ zamandan başlayaraK. Irv sanoğlu nukleer ener|inın banşçı amaçlarla kullanılmasına dahi kuşku ve kaygıyia bakar olmuştur Nukieer güce karşı cı<an\ar. e eKtrık enenısmln kaynağı olan a*om reaktöru Ile atom bombası arasınao btr bağ kurmaya çalışırlar. Nükieer sılah yapımının büyük bir hızla sürdCğu gunümürde. kamuoyu nezdınde, nukleer enerımın yıkıCi yönunü uretıcı yönunden ayırmak oldukço guc olmaktadır. Nukleer ener|ıye karşı olantar, görüşlerlnl başlıca Cıc temei sorun uzerınde bırleştirmektedln Nükleer enerıınln sağlığa ve cevreye olumsuz etkllert. radyoaktıf nükleer artıklar sorunu ve nukleer silohlarm yayılma tehlıkesl. Nukleer güc reaktârlerlnln yopımındo ve işletifmesinde öncellkle goz önüne alınması gereken öge güvenlık olmalıdır. Başka b'r deyişle, nuklser teslsler, sıkı güvenlık önlemlsrl ve sürekll denetlm altında tşletmeye acılmalıdır Yapılan analızlere gore, nükleer reaktör» ierîn normal colışması sırasında, atmosfere salınan rodyoaktlvltenin çevreye ve Insan sağlığına zararlı olmadıflı *aptanmıştır. Kamuoyunu osıl kaygıîondıran husus reaktör kazaiarının olma olasıîığıdır. Nuj\leer termino!o|ide «cöklrdek enmesi» (core meıtdown) nukleer yakıt elemanlannı kapsayan cekırdegı soğutma surecının anzalanması olarak adlandırılan kczanm sonucu, cevreye yuksek dozda radyoaktıf maddeler salınır ve bunun da ınsan sağlığı üzennde öldurücu etkılen olur. Nukleer artıklar sorunu, nük leer enerııye karşı çıkonlann üzennde onemle durdukları bır konudur Nükleer guç reaktorlen, elektr.k enenısı üreîırken, bır yanaan da radyoaktıf artıklar oluştururlar. Bu artıkların tohiıkesi. bunlann cok uzun bir süre cevreye radyoaktif madde ler salmalarından ilerl gelmektedir. Bilım adamları. njkleer artıklan zararsız hale sokmak Icln başlıca yol olarak, bunları yeraltına ya da Okyanus dıbıne yeıieşîlrmeyı goster möktedır. Nukleer enerjıye en şıddetll eleştırı, bunun nCkleer sıiahSann yoyılmasını ozendırebıleceği gorüşunden kaynak'anmaktadır. Nukleer enerıl uretimi ıcm Ktil'anılan aynt rraddeler. yam uranyum 235 ve 233 ve plutonyum, aynı zamanda. nukleer sılahlann yapımında da kullanılabilir Nükleer enerıiye karşı çıkanlar. nukleer reaktöru sadece mosum bir güc santralı olarak değıl, fakat süart yopımında kullanılabılecek bir kaynak olaraK görurler. Bunlara göre. bir ülkede nukleer gücun varlığı, o ulkenin slîah yapımında buiunma kararını almasmı büyuk ölcude koiayîaştıracaktır. Ancak, etkın bir uluslorarası denetım sayeslnde, boyle bır tehlfken/n önune geçılmış oiunabilir. Başka bfr deyışle, tüm nukleer santrallenn uluslararası denetfme açıfrncs;yla, nükleer gucun sllah yapımında kullanılma olasrlığı büyuk ölcüde azoltılır (2). Burada, nukleer reoktörlerln yayılması tle nukleer sılahlann yoyılmoaı arasında doğrudan bir Illşkl bulunmodığını HEDEF, DEV BIR DENtZ GUCÜ! TÜRK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA Bü HEDEFE ULAŞABUİRİZ. NÛKLEER ENERJİYE DUYULAN GEREKSINME NOkleer güce, dönycmırm for iasıyla bağımiı bulundügu petro( ve doğal gazın yerini alabllmesl bakımından gereksnme vardır. 1973 ertenı buna .mı ve bunun sonucunda, petrol fh yatlannda görülen buyük ortış. dCnva enerıl gereksınmesınm karşılanmasında nukleer ener;inin başlıca çözüm yolu oiduğu ınancını güclendırmışti'. Aynco, dunya petrol kaynaklannın sınırlı olduğu ve yc<ın bır gelecekte tukeneceğı vorsayımı (1) otekı enerji kaynaklar.na başvurmayı zorunlu kılmaktadır Bugünkü durumda kullanmasmı bıldığımiz başlıca fki enerji kcynağı vardır Kömür ve uranyum. Ancak, kömur yeryüzunde beiırli mıktar.araa buUnmakta ve yakıldiKca bu miktar azalmaktadır. Kâmür stoklarını bugünkü oranda kulianmayı sürdurursek. bunlarm bırkao kuşak sonra îukeneceğin rahotlıkla söyleyebılıriz Ikıncı olarak, komürün cevre ve Insan sağlığı üzennde olumsuz etkıSeri vardır, V9 nıhayet. bir kisım kömur, petrol, gaz ve petroklrrfyasal mcddelera dönüştürülmek uzere saklanrralıdır, Güneş enerjısı de önemli bir enerıı kaynağı olarak değerlendırılmektedır. Ancak. güneş enerıısl nukleer enenıye kryasla, beş kat doha pahalıdır. Güneş enenısl, genış col aîaniorına, ofdukça mütevazl enerjl gereksmmesıne ve herrtangı bır guneş enenısl kuru'uşuru işletmek ıcln gerekli bol mıktorda ucuz ışgücüne sahıp üikeier yonunden pratik bir cozüm yolu olabılır. Bunlann dışında, ruzgör, dal ga ve fuzyon (cekırdeksel kay nasma) ener|isı henüz yeterınce kullanılabilir duruma geJmemıştir ve bunlann enerjl sorununjn cozumüne katknan oncak en az duzeyde olabillr. Tüm bu nedenlerdert ötüru, nukleer erter|l elektnk enerjlsl ünetlmlne önemli ölcüde katkıda butunacak bir güc otorak görulmektedır. Bugün yeryüzun savunan bir göruşe de değınmek Istlyorum Bu göruşe göre, bır nükleer guc santra'l kurmadan, bomba yapımında bulunmak cok daha ucuz ve kolaydır. Ayrıca, nukleer klübun bugunkü üyeieri olan Ame rlka Birleşık Devletlerl, 6ovVetler Blriiğl. Blrleşik Krallık. Fronsa ve Çln atom bomboiarı "nı bir nukleer guc programından bağımsız olarak gellştirmıştlr SONUC Yukarda bellrtllen gönjşlerin ışığı altında, nükleer enerjlnin bugünkü uluslararası yaşamın bir parcosı olduğunu ve İcinde yaşadığımız yüzyılın sonunda, dunya eiektrlğinln önemll bir bölümünu sağiayocağını söyleyebiliriz. Uzun dönemde nukleer güc, dünyanın giderek artan ener(l gerekrlnmesinin karşılanmasında bir cözüm yolu olarak ortaya cıkacoktır. Ancak, nükleer enen> nln değerlendlrmesi yapılırken, Bu enerji kaynağının doğasında bulunan tehlıkeleri de gozden uzak tutmomak ve bun!ara kar şı önlemler olmok gerekecektlr Kamuoyu nukleer enen.1 konusunda tam bır göruş aynlığı ve korşı koyuş lclndedfr. Eğer nukleer enerjınln kullanımı surdurülmek ıstenıyorsa, her şeyden önce kamuyonun bu ensrji kaynağını kabul etmesını sağlamak gere kecektır. Dünya kamuoyunun nukleer gücün tehlıkeleri ve de ğerlen. nukleer ener|,nın borış çı amaçlarla kullanılması ve atom bombası yapımında kullcnılması konularında aynntılı bilgi sanlbi kılınması gerekir. Yararlı olan nükleer güce kar şı aşın muhalefet, dıkkatleri gercek tehlıkenın bulunduğu nükleer Silâhlanmanın yayılması konusundan başka bır yöne cekmış olur. Ancak, insanoğlunun gelecekîekı sağlığı ve refa hı acısından, uluslararası sılöh sızJanma nukleer güc üretimının beraberınde getırdığı tehilkeler sorununa kıyasla, cözülmesı ve düzenlenmesi cok daha ivedı olan bir sorundur. Başka bır deyışle, gercek tehllke, belırI iıklerıne korşın nükleer gücün vayılmcsında değıl, fakat daha cok nukleer sılâhianmamn yayıl masındadır (1) Bugun altı milyar ton cıvarında olan dunya petroi tüketımının, 2000 yılında bu mıktarın ik; ya da uc mıslı olocağı tahmln edılmektedlr. Aynca, dünya petrol kaynaklannın 2050 yılında tükenebileceğl var sayılmaktadır (2) Nükleer Sılâhlarm Yayılmasının Önlenmesl Antlaşması (NSYÖ) ve Uluslararası Atom Enerıisi Ajonsı (UAEA) güvenlık denetimi sısieml, nuk leer ener|inın barışçı amaclarla kuüanıiması yolunda otılmış önemli fakat yeterlı olmoyan adımlardır cünkO nukleer sllahlara sahlp devletlerin nükleer alandakl etkinliklerl bu de netım slstemlnın dışında «olmaktadır Genelllkle. uiuslararası guvenlik denetimi uygulamasının, uluslann slyasal lyl nryetlne bağlı olduğunu söyieye bllirlz. Yeryuzünde, ödemenln «turluceşıtll» yuntemleîi bu\unur. Bız de flörunuşe bakı'ırsa ekonomık borcun fcturoSını sıvasal bıcımde ödeyeceğiz Çünkü Ortodoğu'da sıyoscllaşrra ekonomiyı oştı EJoğlu boğazîmızı sıkmış. bızı köşeye sıkıştırm ş, sılkellyor. Öde... Nosri odeyeyfm? Öde. udeyemem. dövizlm yok. dış acığırr cok. ttriamı surecek mazot bulomıyorum. öde... Nasıl? Kıbns'ta öde, Ege'de öde Karodenlz'ae öde Mazot kuyruğundaki traktorün tepesıne tünemlş kâylüden bır cizg' cekın SALT2 anlaşmasının doruğuno kadar... Türkıye'de herkes, herşey bu cızgiim ustunde Ip cambazıdır Kapıtalıst dünya sırkmde eşıne az raslamr numaralardon bırısıni Izlıyoruz Gırt agıno dek borcıu bir deviet, yeryuzünün en onemh strateıık bolgelennden blrlndeyken iran Devrimiyle yenlden kızgınlaşmış herşey... Ve VVashington irl kemıkll ellerlyle yapışmış gırtlağımızo: öde... Son dört ayda 400 mMyon dolor ödedim... öde... Mazot kuyruğundakl traktörun tepeslne ttinemlş köytünün karsısına Işte tam bu sırada şışman bir adatn c/k(vor. EHne olıyor mıkrofcnu. gobeğıyle tef, dıiıyle zff calarok konuşuyor Bu hükümet gıder. dert blter Bu hukumet yokluk demektlr, kuyruk demektir. kame demektır.. Mazot kuyruğuiun ucundakl koyluyle. benzin kuyruğunun ucunoakı kentlı, şlşman adama ınanıyor m"u' Betll değfl. Ama şışman durmadan bağırıyor Bu hukumet karne demektlr... Va ajonslar, gazeteler, radyolar, televizyonlar duyuruyorlar Akaryakıt sıkıntısı nedeniyle Amerlka'nın Kaltformya eyaletınde benzin karneye boğlanmıştır Şışman duymuyor hlçbir şeyı, ne aıans haberlerlnl, ne Kıbns'ı na Ege'yı, ne Karadenız ı, kendınden gecmlş hoykırıyor: Bu hukumet kame demektır. Alansiar ylnelıyorlar. Kallforniya Eyaletinde benzin komeye boğion. rrnstır. x ' V4*ltollfomtya'fld benzîni karney*'Jbağlayan aaam. İrl kemıklı ellerfyle Istonbul'âo benzlnı kameye boğlayomayon adamın boğazını sıkıyor öde... Kıbns'ta öde, Ege'de öde, Karaderıız'de öde. Doğu Anadolu'da öde, benlığinde öde, onurunla öde. Tarıhte ulusionn zor dönemlerl vardır. Bır zor dönem yaşıyoruz. Bu zor dönemı zorlaştıron. yuksek pazarlıklonn kapalı kapılar ardında yapılmasıdır IMF'den kurul gelîr, kapalı kapılar ardında konuşulur ABD den Carter'ın odamı gelir, kapalı kapılar ardında konuşulur. Ne konusulur? Gazetecilerin kulağı kirıştedır, ertesl gün yurtU3% satırlor arosında gerceği arar da arar. Gerceğl kamuya duyurmadıkca, Türkiye'nln hang) pozorlıklara konu edıldlğl bılınmedıkce tehlıke yoğunlaşmoktadır. Ve slşmon adom bu ortamda palazlandıkca yağ baglamaktodır. TEŞEKKÜR Bızteri orıulmaz acılar lcmde bırokorak ebediyete Irrt*kal eden sevgıil eşım, babamız. kardeşımız, cncamız, dayımız, tzmir Orduevi Müdürü Deniz İkmal Kıdemli Albay Mümtaz Arıer'in cenaze tdrenine katılan, ceienk, telgraf ve mektuD oöndermek suretıyle acımızı paylaşan Dz K K Sayın Oramlral Bulent Ulusu, NATO K. Sayın Orgeneral Vecıhı Akın, Ege Or. K. Sayın Orgeneral A. Saıt Özcıvrıl, Emeklı Dortanma K. Sayın Koramıral Turgut Kunter, Güney Dz. Soha K. Sayın Koramırol Fahrettın lcmez, Hv. Korgeneral Sayın Vecdi Özgul. Ege Or. Kur Başk Sayın Tümgeneral A. Mlthat Calık ve Güney Dz Saho Ku<* Başk. Dz. Kur. Alb. Sayın Yılmaz Kaner ve sayın eşlerıne, Donıştay Başkanun Sözcusü Soyın Ali Rıza Alpaslan, Danıştay Kanun Sözcülerı ve Danıştoy mensuplarıno. merhumun eınıf arkadaşlarına ve sayın eşlerıne, İzrmr vs Canokkale'dekl Turk Sılohlı Kuvvetlerı Bırlıklerıne, Izmir Orduevlnın vefakâr personelıne, Ege Or Protokol Md Sayın Öğr Yb Ergun Aksalman'o, Izmır Orduevınde Utş Bnb Ismaı! Erton ve Lv Bnb Metın Mutlu'ya, Ürgup Ortahlsar'lı sayın hemşehrılenmize, Akgun Okkon. Unal Dıker ve Dr Mumtaz Akçora"ya. akrobo ve dostlarımıza ve anımsayamadığımız ıcln bağışlanmamızı diiedığlmız yakınlarımıza teşekkur ve çükronlarımızı sunanz, Aner Aüesl adına ağab*fi Muzaffer ARIER Bir yıl önce gecfrdig'i amelıyat sonucu yltlrdığımız okumuz ilerici horeketımn yılmaz savaşctsr GÜNAY KEÇOĞLU'nu jrutmadık. Amsını her zaman vaşatacofln. VATAN MÖH. İLERİCl ÖĞRENCİLERİ