Katalog

DORT CUMHURIYTT 0 XİSAN 1973 • « ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ ^OCUHyf1iedİAy $£WvJdi*lS? TURHAM SELÇUK Sınırlar... M acor Elcılığındeki koktsylde, Dışlşlerl Bakonı Günduz Okçun Sovyet Buyukelcisl Rodlonov'la konusuyordu Yanlarma gıttim Konuştuklan konu, Server Tanıllı nın Sovyetler'de Lenlngrad da, Moskova'da te davısı konusuydu Gunduz ökçun Gel, dedi Bak, Sayın Buyukelçl ne dıyor? Rod'onov, şunları soyledi Bay ekmekçi, Bay Tanıllı'yl konsültasyonlor yapmak ve ledavısl lcin herşeyi yerin« gelırmek uzere, 1979 yılının, istedlgı herhangı bır gununde ülkemlzde bekllyoruz . Server Tanilli'mn Lenlngrad'la, Moskova'da hastonelerde bakılması kararına varılmasına nasıl »evindım. Buyukeiçı konuşurken tercumanlığı arada Mustofayev yapmaktaydı Bır faşonun kurşunlarıyla, blr yıl once yaralanan Server Tonillı ntn iyileşip kursusunun başına donmesı ıcln Ecevit hukumetl, gercekten hıçbir özveriden kaçınmodı Bir bakımo kursun, demokraslye, ozgurluge, insanlığa sıkılmıştı cunku.. Saglık hizmetleri de, kültür glbl tum Insonlığın hizmetlnde olmalıdır. Sovyetlerin tutumu da. ayrıca ikl komşu ulke arasında dostluğun pekıştirılmesınin slmgesidır bır olçude Macartanrt ulusol günlerlnln yıldönümu kokteyllnln orkasmdcn, Ticaret Bakanı Teoman Koprululer, bır kokteyl verdt Marmara Otelı salonlarında Bu kokteylde, bakın Sovyetler yine vardı, cünku kokieyl bir bakıma, onlar'a da ilgiliydi Teoman Koprululer gecen yılın kasım ayında bir grup gazetectyle blrlıkte Sovyetler Bırliğıne gıtmiş, orada bır petrol anlaşması da imzalamıştı Sovyetler, dunyada petrol sıkıntısı bulunduğu bir sırada, sözJennl tutmuşlar, mart sonunda, Irak laki petrol alacaklarından yuz bın tonluk bır petrolu, petrol boru hattından Turkiyeye pompalamışlardı. Teoman Köprulüler'in Sovyetler Blrllğlne yaptığı gezlye kotılan gazetecıler orasındaydım Teoman Koprululer lle esl Guner Koprululer in, kokteyline de keyrfle glttım Oraya Sovyetler, o'dukca kalabahk gelmişlerdl Buyukelçl Rodlonov Mustafayev'den başka Konsolos Viclor Vlzgounov do cradaydı Bakanlardan Hlkmet Çetln Mehmet Yuceler, Kenan Bulutoğlu, daha bazıları vardı.. Sovyetler'e giden gozeteclferden fclrkocı dışında cogu oradoydı O gezl, heyecanlı olduğu kadar eğ> lencel; de olmuştu Gazeteler de yazdı havatcrda fllan kalmışttk Togliattl de program dışı gecelemlştık, Teoman Koprululer, arasıra soylerdı Ankara'da blr toplantı yopalım, o gün Togllattl'de olanlar, o geceyl blr daha yaşıyalım.. Teoman Koprululer lle eşl, belkl kokteyll Sovyetler'e vermislerdl, ama, kokteyide çokça, Sovyetler'dekl geziden soz edlldl . Sovyet ElçNiğlnden blrf blr ara söyle dedl Iran'la aranız nasıl? Iranlılardon da petrol almayı denemek Istemez mlsinlz? O kadannı herhaide. yönetlcller dusunuyoriardı Ağn Valisı Muzaffsr Yuce'nın, geçtığlmlz mart aytnda, Irantılordan mol karşılığı benzin, mazot alma gırlşimlerl, oldukça olumlu korşılanmıştı. Humeynl, ıs başına Michael'i, Ikl hafta sonra. 16 Ağustos 1951 gunu. baba Ju'ıus oğuılarına yc7dıgı mektup şoyle «Çok Sevgılı Oğlum Michael, Beni gormeye gelenlerın soy ledıglne ve aldığım mektuplardan anladıgıma gore bızımie goruşmekten cok hoşlanmışsınız ve gene en kısa zamanda buraya gelmek ıstiyormuşsunuz. Bu benı cok sevındırdı og lum Annenle kımiz bu konuyu tartıştık, gelecek ay bir ke z daha gelmenız Içın gereklı ışlemlerı yapmayo calışacagız. Değll mı ki blr başlongıç yapıldı, bundan sonra goruşmemiz daha kolay olacak Bu kez akîın dakı her şeyi enıne boyuna tartışabılecegız Bizım dovamızla, sızın gelecegımzle ilgılı sorula rınızı da goruşecegız Bır seyler başarmanın hatto scrunlar uzerıncte konuşmanın blle zamanla vanlan noktalar oldugunu artık anlamışsınızdır kuş kusuz Bana sorarsanız, sızınie goruşmek harıkulâdeydı Sizl kollanmo almak ve opmek benl cok mutlu ettı Buyumuşsun sevgılı yavrum zaman zamon zorluklar ıcınde yaşamış olmona karsın, gelıştıgını, cok lyl şeyler oğrendigını de goruyorum Sızın mutlu olmonız icln buyuk co'oa harcıyor ve size yardım etmek lyı bakılmanızı sağlamak icln butun olonaklorın seferber edılmesine butun gucumuzle. calışıyoruz. Sana bir kez daha soylemek Isterlm k| yavrum, sonunda ozgürtuguID0Z8 kavuşacağOL Conım yavrum Robert, tren gezislnden ve bizimle görusmekten hoşlandığına cok sevindim Senı kucaklamak ve ho vaya fıriatmak, sırtıma alıp at cılık oynamok. baska oyunlar oynamok cok no$tu Bır daha kl görüşmemizde gene oynarız. Reslmleri sevdınse bana bildir, gene öyle tren, otobüs, otomobll ve geml. kayık resımleri hazırtayayım.» Hapishane zlyoretleri Robert lcin oıle yaşantısının bırer parcosıydı Annesıyle babasının tutuklanmasından oncekı yaşan tısına değın hemen hemen hıc bır şey anımsamıyor Robert tOnları anımsayacak kadar bıle bıiıkte yaşamadan benım eiimden alan hukümet yetkllilerlnl bağışlayamam,» dıyor bugun. cYerine konulmosı olanaksız bir kayıp bır daha yaşanması olanaksız bır dönem elımden cekillp almmış ve . Yok Işte'» Ne yozık ki babalan da, omrünun sonuna dek tutuklanma oncesının onılorıylo yetınmek zorunda kalacoktı llerkı gunler ciö avukatı Manny Bloch a gonderdığı mektuplar aslında bırıyle konuşmo gereksımes ne de cevap venyordu belkı 31 Ocak 1953 Sevgili Manny, Yılkjr öncesinln cu martesl günleri aklıma geldi bfrden Oy le uzakta kalmışlar kl sankı, nerdeyse unutmuşum Cumarte sılerı Ethel, alış verışle ugraşır. klşısel işlerını gorurken ben Michael ve Robert la totil yapoıdım Gtneılıklc .lutıiıo, oto Rosenberg'lerin oğlu olduğunu öğrenen bir arkadaşının annesı evinden kovdu, hem de "Bir daha oğlumun peşine takıldığını görmeyeyım,, diyerek... BJ;czJyar8t sonrOsı gazetecılerden kaçış...^ den kovuldum. *61r daha oğlumun peşine takıldığını görmeyey m dı/e azarladı beni arkadaşımın annesl» Bir baska gun de, Bubl'yle blrtikte bır yerden donuyorlarm's sokak'a oynayon çocuklar dan biıi topunu Bubl'nin bosıno Oıirış 6 o^rnem aoz uklerını havada yakaladı, blz kaC şarak gırd'k > dlyor Michael. Rosenborg'ler cocuklannm başına gelenlen bılıyortardı, ama gene de onlann candan bl rlmn yanında olmosına sevinlyorlar anılarla avunuyorlardı cTath anom, . Mlchael'la Robertin yuzterinin gene esklsl gibl güldügunj gtrmek senln yanında gu ^ P n(i ve rahot olduklarını bllmek bizım moralımızl yükselttl ve başımızı dık tutmada en buyuk yardımcımız oldu Cok yu reklendırlcl bellrtller vor onocıgırn Ulkemlzdeki durum blr haylı gelıştl, duzeldl Pek cok durust Insan bizl savunuyor, yardımcı olnc/3 ca! şıyor v« davamızla llglll gercekl»rl kamuoyuna duyurmaya cabalıyor. Boylece herkes davamızın gercek yuzunu gorecek blzim bırer siyasal tuzagın kurbanlan oldu ğumuzu, sucsuzhığumuzu anloyacak > Ros&nberg'ier dovasınm gerçek yuzunu en 1yı sergıleyen ge ne kendı ogulları olacokn Onlar cocuklarını her turlu ozvorıye değer bulu\orlor oniora onurlu bır yaşam bırakmok ıcın glmeyı yeğ tutuyorlardı Jullus'* un 15 subat 1952 tarıhınl ta'şıyon bu mektubu, cocuklarıylo llk kez blr arada göruş'uklennı belırtiyor: «. . Ahh, canım kanm gergln, tolaslı blr hava lclnde de olsa, kısa blr süre lcin de olsa, oilece blr orada bulunmak ne horikuladeydil Gercek bir olle sevglsl ve gercek Insanlık onuru, her turlü özverlye değer Cocuk lar lyl blr gellsme lclnde Michael cok daha lyl, bence beb«ğimizin yardıma Ihtiyacı var iklsl de durgun gorunuyoriar, bana kolırsa buyuk bir zihinsel yukun attındalar. Bu davadan dolayı İnanılmaz kotulukler gorduk, ama böylesl bır hileyle karşılaşacağımızı düşumuzde gorsek İnanmazdık. Bu sohtekârlıgı yopanların blrtr canavar olduğunu butun dünya bıliyor, inanıyorum ki, odaletln nasıl ayaklar altına alındığını da öğreneceklerdir. llkelertml ze baglı kaldığımız, odun verdlğımızi gosterecek hıç bir zayıflıkta bulunmadıgımız, klmseye yaltaklanmadığımtz İcln gurur duymalıyız Kork'j dalkavukluk, gozdağı umurumda degil, ama olcak cılgınlann kumaz hllelenne karşı cok dıkkatli oimalıyız » VE KARAR 25 "jubat 1952 gunu Istınaf Mohkemesınin ıdam kororım ya r nde bulması davaya yenıden bak İTasıno gerek gormemesı uzerıne Ethel Rosenberg şu mektubu yazıyor «26 şubat 1952 Sabah 7 30 Sevgilım. Dun akşam soat onda korkunc haberl aldım Şu anda ayrıntılan bilmedlğım icm goruşumu soyleyemem ancak yok edilme msz konusunda hukumetın gosterdiği utanmasız acelecılık kar şısında duydugum dehseti dıte getirebllirim Goruluyor ki davamızın siyasol nıtelıgi konusunda daha once duşunduklenrrız şoşılacak olçude doqruymuş Çocuklan dusunüvorum yüreğlm yamvor ne yazık ki haben duyup anlayacak yostalar Duyacaklan üehsetı gozümun önune getlrdıkce beynım zonkCesaret sevql!ım daha yo pılacak cok $ey var Ethel > YARIN (Cumhurivet 30371 COCUKLARDAN GİZLEMEK luyor Çocukları, okulda ve sokakta kimse rahat bırakmıyordu ve yorgun argm gelir sokak gly silerlmızden hemen kurtulur, yerlere yayıiarok tohta oyuncaklarla oynar bir yandap da cocukların plaktarını dinlerdik Sonra Anneyle bırlıkte akşam yemeğl, kayıklara, yuzen cıslm ler ve su tabancalanyia bonyolar Oyundu şakaydı derken Et he| de ben de sınlsıklam ıslanırdık • Ethel çocuklan alır, onlara kitap okur, sarkı löyler, ya da tek onlarla bırlıkte olmanın zev klnl yoşarken ben banyodaki dağtnıgı toplardım Sonra bıraz daha, onlar uyuyuncaya dek çocuklarımızla başbaşa kalırdiK oyle guzeıdi kl Dunıar anemıztn muıluiu&unu lat kct artırırdı Işte Doyleydi ve gene öyle olnak zorunda Cesaret ve uumutkj. Yaşam ve sevgi ıcın Julie » Cocukların cBubi» diye çoğırdığı Sophie Babaanne, altmış ıkı yaşındaydı Belkı de komıtenın yardımıyla, cocuklaro bakacak bır kadın alınmıŞ'ı eve, ancak bütun çobalara kir şın M chael la Robert tcandan blri»nm yonında bıle uzun sC re barınamayacaktı Oraon oro ya gocmeye alışmışlardı gercı onlan gercekten seven Bub''vle mutluydular otna sokakta o kuldo kımse onları rahat bırak mıyordu. Mıchoel, o junierle ılgıli blr anısını şöyl» onlatıyor: «Blr arkadasım ben| evlerine çağırmıştı Gıttıglmde TV Izliyorlardı Annesı adımı sordu söyledım. 'Yanl Jullus Rosenberg ın ' dlye söze başladı oma ben hemen atıldım, boburlenerek, Evet dedim Natıonal Guardıan ı okuyacak olursanız goreceksınız kı ' Bu kez kadın benim sözumu kestl, so nuc olarak bes dakika lclnde ev gelinee, Iran'da Humevnl'nln devrlmcnerl, Vk h otarak ş «SAVAK» bınalarrna el koymuşlardı Votllik ve kaymakomlık binalarına dokunulmamış, daho saygılı davronılmıştı Iron sınırlan Içlne kadar grrtp, SAVAK blnolarında caltşan Humeynl'cılerle konuşanlar, odalarda Yılmaz Guney'ln fotograflarım da gördııler Sınır bölgelerinde yasıyanlar sınırın beıi yakasında oturan Türklere »evgiyle bakıyor'crdı doğrusu Ağrı Valisi Muzaffer Yüce, biraz da bu yakın liglden yarariandı dogrusu. Konuştuğu valllere, koymakamlara şoyle dedi Bız tanmla uğraştvoruz. Slzd« neft (petrol) var. Dlmmıze gore, tanmla ı.çratmak ibodettlr. Tanmla uğraşona yardım da ibadet sayılır Slz blze neft verln, bız de size b'rıncı slgarasıyla, kibrtt, elma, portokal verelım Gırisım basarılıydı Durum, Ankara'ya yansıdı. «Sınır tıcaretı karamamesl» hazıriandı.. Ticaret Bakcnı Koprululer'e gore, boyle blr yöntem, kocakçılığı da denetım altına alacak, etkısınl ortadan kaldıracaktı... Sınırdcki alış verlş belkl glderek, aradakl vlzelenn daha daha engellerin kalkmasına da yarar Sınırlann otesnde brcok ınsan, ayni acıian cekmiyor mu? Sırasının gozünde Bertolt Brecht'ln «Halkın Ekmejhv adlı sıır kıtabı çıkan genc kızı, okulun yönetlcllerf da polısler de azarlıyabıliyoriar Bu durumu Milli Eğıtlm Bakanı Necdet Ugur'o onlattım. Bunu yapan yönetlclleri, yaptık'orına bın pışman edecek mi bekliyeceglm.. Ama ögrendım kl bunun ömekleri de pek cokmuş. Kovserı nın bır ılcesınde müdur olan bır kişi, sağcılcrm ıhban uzerıne karokola cekillp kıyasıya dövülmuş. Evlnı arıyan polısler, landarmalar, Samed Behrengi'nın «blı şeftalı bın şeftclı» kitabını bulmuşlar Bır cocuk kitabı. Vay, sen yasak yayın bulunduruyorsun, dlye ikl gun gozolt.nda tutmuşlar, genç okul mudurunu . Kayserl Vallsl ne mi yapmıs? Mllll Eğitlm Müdürüne de sormadan okul rnudurunun yerini değlştlrmiş. G«rcekte bu vallnın verinın değıştırılmesl gerekmez mıyd.' Ad çekme yoluyla goreve g:den öğretmenlerden blrl de Hakkarı ve gitmlş Oğretmen faşo eğıllmllymış. Hakkan de de sosyal demokrotlaria, onlann solundakiler egemenmış cokluk Faşo eğtllmll öğretmeni dovmaşler bır ara O da karakola gttmiş Karakoldakilerin çogunıugu da Hakkari'ye surulup doldurulmuş POL BİR' liler degıl ml' Ogretmenden ifade alıp «benl şu şu oğretmenier dövdu» diye imza da olmışlar mı? Bu kez çekmişler karakola ilertcl solcu öğretmenler; Kıyasıya dovmuşler.. Iskenceler karşısında, bazıları «evet ben dovdum1» demek zorunda kolmışlar. Faşizm ovlesine dalbudok salmtş kl, demokraslyı kurtormpk gsrcekten zoriaşıyor Süleyman Bey de, Hacı Basbuğ da kıskırtabıldıklerınce kışkırtryorlar. Kendllennln yuce dıvonhk olduklarını unutturmak mı Istlyorlor?.. Bır sure once vurulan TSİP yönetıcısinden sonra, encekı gun de TEP Genel Başkonı Mihri Belll vuruldu. Kimler. bu vuranların odakları? "Bu davadan inanılmaz gördük. boylesi hileyle dolayı Ama bir kötülükler karşılaşacağımızı düşümüzde görsek inanmazdık.. Sophie boboonneyl çocuklar >Bobl> diye çağırıyordu. bus, tren ve mümkünse vapura da bınmeyı gerektıren btr yere gitmeyi seçerdık Sabahieyin yemek sepetımlzl, beyzboı topumuzla sopamızı alır yola çıkar dtk. Arado cocukların arkodaşlarını da yanımıza katar, blrın den bır totograt makınası ödunç alır bır parka, hayvanat bahcesine, Güney Pla|ına ya da başka bir ılginç yere gıderdık. Altı ya da sekız kışı cılgmca eğlendirdık, oysa ikl cocuk bıle benım posnmı cıkarmaya yetıyor du, ahh, ama oyle güzel bir yor gunluktukı o Hep trenlerın en ön vagonuna bınerdık ve ayakta dururduk Gıdecegımlz yere birkac yoldan vanlıyorsa en uzuti yolu secerdım Birkac tren değıştlrmemızl gereKtiren yolu, ve mumkunse cok makas değıştlren hatlan arar bulurdum Yağmuı yağsa bile trenlerde ge zerdık Cocukların en sevdıgı gezl 3 Cadde Tramvayına blnip Guney Vapur ıskelesıne gıt mek oradan vopurla Stoten Ado sına, oradan da trenle Guney Pla|ına gecmektl Cocuklarla ben bırlıkte öyle mutluyduk ki E SUNAR f Aşk uğruna insuinelere katlanıyor! Seveceğiniz ilginç bir film! AŞKHİRSIZI* Yönetmert: Cerard Pires RENKLİ FRANSIZCA • JeanLouıs Trıntignant K • Lea Massari fc MıreılleDarc r BernâdeHe Laforit fc I 'ORDINATTPR DFS POMPFS PUK BU HAPTA »GAZİ «DÜNYA (Yayın A|ans 79/6) • 3021 SATILIK MÎNİBÜS 1975 mode] Ford marko mınıbus kapalı zarf usulu lle satılacaktır. l'gilenenlerln teklif mektuplarını engec 10 4 1979 sa\ı guru soaî 16 30a kadar Cumhun\,et gazatesı ıdare mudJrlüğune vermelen gerekmektedır Arac Cumhurıyet Gazetesı nde gorulebılır