Katalog

DORT CÜMHÜRIYET 6 NISAN 1979 ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ ABDÜLCANBAZ Butto'yu Neden Astılar ? uney ıllerınden bınnde, Meslek Llseslnde okuyan kız ogrencı şunları yazmış. «Mustafa agabey, Yaşama otıldığ mız zaman bıze h c gereğı oıma yon derslenn yanında kendımı yetıştırmem ıçır> gunluk bos nı ızlerım Ozellıkle Cumhurıyet gazetesıne bır ekmek sıcaklıgıylo sarılırım O«udukca cevrem daha bır aydırlanıyor Dunyam doha bır başka boyut kazanıyor Yczararın k tap sanat konusundaki duşuncetenm ıç me smd re sındıre okuruTi Kışı bılınclendıkce etrafında geI şe~ı olay'crı daha 1yı gorebılıyor Ornegın ben bu okulda bılınçsız bır öğrencıyken okLi yonetıc lenmn bır ronanı ya da bır şnrı «yasak» d \e arkadaşlar nızdan a ışlarına bır onlam veremezdtm Ana şınnd verıvorum Gecenierde polıs tum ogrencılen arıyordu Bır crkadaşımızda Bertolt B'echt ın tHalk n Ekmeğı» oolı ş ır k tabını buldu Bunu b r daho okula getırme dedı Okul yone! c sı de ondan gen kolmadı Bu yasak b<r k tap Nasıl oluyor okulo sokuyorsun? dedı ve arkcdaşımızı azariadı Bız korkmuş'uk Neden mı? Cunku okul yone! cılol ıle yardımcıları MC artıklandır Hele yardımc lorı, faşoluklarıyla tonın r Obur akradaşlarırmz aranırken «Ha'kın Ekmeğı»nı \ere atmışlardı Ecevıt ın Başbakan Necdet Uğur un Mıllı Egıtm Bakanı olduğu bır doneTide Mustafa agabey ben gıttırn o kttabı oldım Act m tc nde b r ştır cOldukten sonra sıze / lyi bır ınsandı dyeceklerıne / Arkasında lyı bır dunya bıraktı des nler» dıyordu Mustafa agabey mektubumo yer venmz verı nız kı «Halkın Ekmegı» gerıcılerın el enyle tozlu ru tubetlı depolara atılnasın » Kitap • dergi toplamaları uzerlnde durmak istıyordum ne zamandır bazı okur mektupları, bu konulan one almaya zorluyordu Bır okur da şoyle dıyor mektubunda c Bır vatandaş bır deviet memuru aynı zamoida oğrencıyım Zaman elverdığınce sağdan ve soldan her turlu Kıtabı okurum Sımdı sıze evlmızde gecen bır durumu yan s tnak latijorum Sıkıyonet m ılan edıldıgmden bu yana bobam her akşam «Oğlum aman evae zcrarlı k tap dergı varsa hemen yck yok et» dedı Ben ono t/ok» dı yoruTi Te'evızyonda Sıkıvonetım bıldıriıerını dınlıyorum Sık yonetım ılan edılmeden once bazı troksıyonların derg ve gazetelerı vardı «Kıtap yakıirroz kıtap yakar lar cınayet ışl yor» derlerse de ben bunlan yaktım Şm dı yulnız «Yuruyuş» alıyorum Ama babom solun her turlusunu vasak bellıvor Sankı Sık yoretım e*/ nad her turlu vasak yayın bulunduraiı alıp gcturuvor gıb b r kanısı var Hele Tuzlucayır muhtar rm siKiyonetmce go t j ' u up o'ada oltıesı bu ve'imım vıce artırdı Kuşkuu va urKek BKtırarcasına her gun avnı şey soyljyor Sıkıyoneîırne gcturur, bılmem s ze neler yopar lar dıyor G Ölüm kararı da yıldırmadı Julius ve Ethel'i • erllen Idcm karon,!a hükü met Rosenberg lerın suc J ıgu kab I ftrne Pr nı ^nr lamak yolunda harcadıgı cabanın Ik od m n atnnş buıunuyo du On dort gun suren durusmo ve lurının b r gunluk «tartısma sı» sonunda karar verı m çt Bu dava/ a ı'gı ı o arok su nok toya dıkkat cekmek gerek r Hu kunietın sogladıgı tanıklar sa nıkların <gızlı ıttıfak» turdıyj nu one surme^e e^erışlı o n°o s ydı casusluk suçlanasıvla dava acı saydı kanıtlar gecerlı sarilrnayacaktı G zlı ıttıfaka ka t Id klan ons surj en Da d G eeng cs la ka f sı Puth te< o rerrlı tan k ord (Istınaf Mah kemesı »Greeralass orın o ıfa desı d kka e al nmasaydı h j kı.m gecersız kolırdı» dedı ) Soiuc o orak Rcsenbe'ı le r B ı ı k " n n T'sus'.r!» &nrok ı ar edı dı elbet ınfaz tarıh en b e soptcındı 2 ı mayıs 1951 g j nu o'eceklerı acık andı Ancak savaşım belkı de ş ndı başla n st v Prsen H ero le ııı oime sıre rozı olmayacak yureklı kısı er ge ce<len ac kıO'HG lıer careye baçvu ma yolunda sa vaşmaya ha^r Amerıkalı or V ETH6L: ; «Rosenberg'Ierin özgürj luk savasına katılma yuI reklıiığine sahıp olanlar, | ılerde kendılerının de ozİ gurluğunu sağlayacak oj lanlardır » JULİUS: «Senin yakınında olmak ve her olasılıkta senınle gorusebilmek ıcm Su < Sıng'e gonderılmem ko nusunda yerlerı yerınden oynatacağım » j ! ; ! ; ^or^! Dc o J O ^ ^ S I dana IKI yıl kaparamayacaktı rjukunetın de «ıtıraf» ve «ış bırlığı» sagloma umutlan son muş degı dı bu ara Olum ceza sı karşısında bıle y Irramıştı Du ıkı ınsan Ornek bır dayanışma ve guven Içinde savaşı surdJrmeye hazırdılar Yenı bır baskı aracı bulmak gereg nı duyan yetk lıler en guclu dayanak'ar rtdan bırı ısevgı ve beraberiık» o an bu ıkı ınsanı bırbırnden ayırmaya kalktılor 11 nısan 1951 gunu Ethel Rosenberg Ossınıng de bulunan Sıng S ng hapıshanesme gotüruldu. Hapıshanedf» huure e kao~t lan tek kadı n tutukluydu Ethel Bjradan kocas ra yazdıgı k mektup 17 nısan 1951 tar hını taşıyor Benım cok sevgıü kocacığım, Sana mektup yazabılmek ıçın kendımı toparlamada boylesıne gucluk cektıgımı anımsamıyorum Beynım buraya getırıldıkten ben her gecen dakıka vs her gecen saat uzenme abanmakta olan onbınlerce ızlenımın ogırlıgı altında ezılmekte ve bu ızienımler dısında her şeyı eok \avas oloı'Trrakta snnkı Bır taraftan zihnımı ve yureglmı ezen agır yuKu bırısı\le paylaşmak, o yuku ortadan kaldırmak ve ayrı duşmenın acı fızıksel gerceklıgını gecersız kılmak Icm dayanılmaz bır ıslek duyuyor, bır yandan da çabucak akıp gıden zamanın asla cozulmeyecek bır bılmece olarak karşıma cıktıgı bılıncını, o sancıiı ve amansız bılgıyı ka<amdon sılemıyorum Anlata cagım olaylar aklıma dusen dusunceler ya da algıiadıgım duygular, sana yozdıgım anda olusmamıs olsa bıle gelecek mektuplarımoan bınnde bır ınsan olorok ynpob eceç,ım her şeyı sana opİatmcMa avunfa ya cal sacagım B I rsn <ct h s rnsı >e a ntı ı ' c i j s ı r d a tıt zlıge varan b r tutı<um vard r ) Sevgılım delı gıbı mı konjşuyorum 7 Aslında bu konuda gayet cıCdı/ım ve kanımca, kılıt a tndak ccnırrc'an r j ı uTun d nı sokup cıkarcb In ek ıcm nelere da\anoıg TII anlayas n dıye ne deriı bu.iaıdıgımı ne buyuk b r s'kıntı ıcınde boguldugumu scna anlatmalıyım ( ) Gordugun gıbı tanhsel \ol culugumuzun bır aşan^asını cfa ha yaprrış bulunuyorum canımın ıcı Daha sımdıden bıraz daha olgunlastı^ım.T bGiırt erını goru^orum Genıs rohat hucremın demır parmcklıkları arasında bırkac kıtap guzc1 renk h kutlama kartlorı (Bara voıla d gm eşs z riogum gunu kartı da bunla'in aras nda) var New York Hapishanesmde bınkîırdı gım bu kari'ar gozumu se\,ındırmek ve ruhumu a\dınlotmak uzere yazı masamın uzantısı olan rafta sıralanmış duruyor u Ben m b r k taplığım var Coğunluğu sol yayın Bunun yanı sıra Varlık, T Dil Kurumu, Cagdoş vb Yayınevlerı ıle bıraz sağcı yazarlann kıtopları var Kıtapl ğn rafları genış oldugundan kıtapları orkaya ve one oİTak uzere ıkı sıra halınde dızıyorum Şımdı ben tMarks zm n Lenınızm ın lıkelem «Sosyolızmın Alfabesı» gıbı temel k taolcla Vorlık T D I Kurumu VTV ilar nı on sıraya dı zıyorum Sonra do babama soyluyorum Zararlı yayın yok sol yaym yok dıyorum Hep yalan soyluyorum Bu korkakl k bu yalan soyleTe zo'umo do gıdıvor Kendı kendıme Behe/ baba bende sol kıtaplar var Ama sık'yönet m bunları ycsak etmemış Sen ne d ye bu kadar korkuyorsun? Tedırgm oiuyorsun dıyeceğım Yıne de şımdıye değın demedım Buna karşın Hcpınızı sıkıyonetımo goturur 40 gün sorgusuz suals z cerde tutarlar Ne gereğı var ıkı kıtap ıcm bu kadar kotuluk gormen n? d ye kendl kend ne soy enır, her cksam sıgarasını tellendırrken blzım duyacağımız bıçımde Ben d lım donduğunce Bugunku stk yonetım 12 Mart takı gıbı olm yacok onun ıcm o kadar korkmaya gerek yoktur dıyorum, onu knoya cal sıvorum O zaman kızıp kopuruyor S kıyonetım sorgu sual dınlemez dıyor B 2e ge'en tanıdıklardon kımı şoyle der Bugunku sıkıvonetım de 12 Mart'ın devamıd r Eme*cı ere karsıd r S kıyonetım gre^lerl yasak lyor Sol uzerındekı baskıyı surdurüyor Onun ıçın devrımcıler sıkıyoie'iTiden b r ya'ar beKl yemezler Özde s kıyonetım devrımcılsre karşıdır Kımılerı de Evfer arandığındo polıs veya landarma bu vayın ya^oklanmıs bu yayın yasoklanmamış dınlemezler AnlamaHar Omcr sol ycyın gorduler rm hepslnı toplar ayr ca «ızı de Sıkıyoret me goturür Işkence yaparlar Davak atar ar «acırtı keserler dıyorlar Saçımın kesılme'" n e razıvm' Bahırn ık nulere Cok doö'usunuz ben de aynı fık rdey m de > ••• Ogrencı sordu öğretmenıne öncekı gün Oörelmenım Butto'yu neden astılar* Oğr=trren karsılık werd> Yırmlnci yuzyıl sono ererken cagtmızo blr yuzkarosını daha surmek ıc'n asmıs olmalılor Hoberı duyonların sesleri tıtriyordu konusurken Aülomak'tvdılor Ust duzeyde. Anadolu cocugu bır burokrat sovl° dedı Ben sevln fotoğrafma bokar bokmaz «Bj Butto' NU r«or Cjnku Cmaene've benzıyor'» «Benın bılınc ı C nreneye <=avgım var» ded m Aüende mn olumöne mı benzfyordı, ölumu' Turkıye de b r «senot riuzeni bir fosist duzen orleml ICI'^P o'anlar sevındııer Butto'nun asılmasına gızlıden oızlıye , . , ^ . . t o A > M . . ft.f| . UZUN BIR AYRILIKTAN SONRA.„ Soylu Insanlann, özgürlüğün türküsünü söy/uyoruııı» lar Çocukların reflmlen, kartondan yapılma bır ccerce/sye> konulmuş, ıstedıglm an tatlı totlı guluyorlar bona vs lcımde, şoyle ya da boyl«, ?urda ya da burda, ucsuz bucaksız bır dehşet, haykırmadığım acılı cıglıklar, yokumtomak zorunda kaldıgım coşkun ve çılgın ozlemlerle dolu gunduz vs gecelerı yaşayabılmek Icm cok gereklı olan «cesaret, guven ve ıleryı gorebılme gucu»nu bulabılecegım ınancı geJışmeye baş lıyor Canım Julıe m, bu yolculugun sono ermesını ve zamanımızın ıgrenc canavarlannın bızı cekıp koparmaya cabaladıgı o degerlı yaşantıya utkuyla donmeyl ne buyuk bır ıstekle beklıyofum bılsen1 .. Sevgılım, senl sevıyorum Ethel Ethe! Rossnberg avukatı Bloch aracılıg /la veaıgı d lekcedo durumunu şoyle onlc tıyor f Slng Stng ölüm hücrelenne goturulmem ve orada tu tulmam, uzenme yuklenen suCu asla ışlemecl gım halde kabullenm«k zorunda bırakmak icın hukumetln gosterdlğl çabalar karşısında gosterdiglm dayanma gucumu kırmak ve moralımi bozmak amacıyla yapılmış bır harekettır » Burada blr aydan fazla tek başıno koldı Ethel Bu sure ona cok daha uzun gelmlştır belkı cok kötu saatier yaşamıştır. ama bunlardan kırnseye yakınmadı Julius Rosenberg e yazdığı 7 mayıs 1951 gunlu mektup ta bır yandan 21 ma>ıs ınfaz aununur yak ast ğını duşunen avukatının cabolarından da umudunu kesmeyen Ethel. ŞJ du/gularını dıle getirlyor f Ah, sevgılım, yaşama ve yaşamaya karşı duyduğum ac lık oyle büyuk ki Ansızın, gorulecek ne varsa gormek, duyulacak ne varsa duymak, bılınecek ne varsa hepslnl öğren mek, olunobılecek ne varsa hepsinden olmak ıstegıyle kav ruiuyorum! lcımde carpan pırıl pırıl güzelliklerın bılıncine hic şu andakl kadar varmomış, bu guzellıklerl paylaşmak içln boylesine sancıiı b4r ıstefc duy momış, bir blrey olarak nlce bu yuk guçler barındırdığımı hıc blr zaman boylesıne dennden anlomamıştım S*sim, yureğlmın ta derınlıklerinde bir yerlere gomulmekte ve yuregım, turkümun yukuyle catlamakta! Hanaı turkuyu mu soyluyorum? Soylu insanlarm türkii sunu, ozgurlugun turkusunu el bet* > Öts yanda Julıus sevg lı kc r sının yanına gıtrrek ıç n çırpınıyordu 18 nısan gunlu mek tubunda t Senln yakınında olmak ve her otasılıkta senınle gorusebilmek ıcın Sıng Sıng e gonderılmem konusunda yerlerı yerınden oynatacağım > d /or 16 ma/ıs 1951 gunu buyjk z e uklaria Sıng Sıng Hapısı anesırde erkekler < STIHda bır lıucre,e kopatılmaı'i ba şar yor Ju IUS Korısıy 0 aynı f" a ' n odır ş "ndı Dc^o son ro avukotın cabalarıyla hoftada bır kez kansını gormesıne ız n ve r lecek rucrsler DO urrunde •ek koaın tutuklu olon Ethe! R~>s3bQrq n bucres nın ka sı s ra konar bır kafesın cmden onunıO konuşabılecektır AnIK go jsmelerı avukatlcrı Bloc) un gelısınden yarorlano tck ynotıkla ı ka'ess z bır gorusmedır 1 9 mayıs 1951 gunlu rreKtubunoo Ethel bu gorjşrrey şoyle anıyor « Takvıme gore yalnızca uc gun oldu senınle goruselı, bana sorarsan aradan bırcok evren cagı geçtl ve ben senınle sanki hıç konuşmaaım da ko nuştuğumu duşumde gordum ( ) Bloch'lardon bırı gelse de bızı bır araya getırse dıye sabırsızlıkla bekledıgımızı bıliyorum ı Kafesl qoruşme]er baslodıktni sonrckı duyqulaıını do şo/ le dıle getıryor Etlıel (27 mayıs I9oi gunlu mektuptan) < . Kalın bır cam ve demlr parmoktıklardan otuşon perd*lerımızın ardında parlayan yüzune bakarken ne dusunceler gecirdım aklımdan, bilsen Canımın ıcl, senl öyle cok l«tedim kl, ve ancak elımle opucuk ler gonderebıldım1 ( ) Bır zamanlar bır bllge varmış, (adını unuttum) bu odom, f nsan karakterınin yokedılmeyecegınu soylemış Ant olsun ki, onun yanılmadıgını gös tereceğız dunyaya Belkı o zaman otekı ınsanlar da yokedılmeyeceklerıne Inanırlar, bizl ve kendlıerını savunmak Icm buyuk kı'leler halınde işe koyulurlar Cunku Rosenberg'lerln ozguriuk savasına katılmo yureklılıgıne ve goruşune sahıp olanlar Ilerde, kendılerinln da ozguıiuğunu sağloyocok olanlordır • Su arada a\ukatları Manny B och butjn yasal olanaklan zcrlu/or davanın yen dei göru mes ıc n orodan o'aya koşuyordj Öîs yanda bosının da boş dunıcdıg nı, oluşturduğu karTLO» unu canlı tutmoya cobaiadıgını gene Ethel ın 29 ma yıs 1951 gunlu mektubundan an lıyoruz « Şimdl bana aktardığın gazete makaleleri geldl aklıma Ailemlzln bızı zlyaret etmesinl istemıyormuşuz, ve hem de bırtcrimizl gorme Isteğınde blle bulunmuyormuşuz Bu harlkulade guzel dunyamıza tırmonan bu ıgrenc bıtler nasıl da kendılerıne tukurmek icln bıle egılmevecpk olon insanlorın uzerlne pıslıklerinl atıyorlar' Bu tur m kroplaa karşı en buyuk nefret duygularından, tıkslntiden başka bir şey yok lcımde, Hey gıdl kıyomet gunu geldiğınoe toza donuşecek bunlar tcza1» YARIN COCUKLAR NEREDE' TEŞEKKÜR Bostancı Gazeteler Bayıl RIFAT DOĞAN'I 2 4 1979 gunu <G)betm s bı h nı oruz Cerozesıne k?t I M ve başsaglı^nda bulunan tum dostlara teşekkuru borc bı ırız AILESI ICjnhunyet 2S34) MICHAEU MUTLU GÜNLERINDE ..