Katalog

ONİKİ CUMHURİYET 25 NİSAN 1979 Somoza için sonun başlangıcı mı? ücük bır Orta Amenka ülkesi olan Nıkaragua'da. ulkeyı 41 yıldır yonetmekte olan Somoza aılesıne karşı baslatılan ayaklan ma geçtıgımız gunierde daha genış ve kanlı boyutlara ulaştı Gecen eylulde marksıst Sandınısta gerıllalarının boşlattıkları oyaklanma, Somoza yonetımıne baglı askerı bırlıklerce bastırılabılmış ve Anastasıo Somoza nın egemenlıgı korunmuştu. Ne var kı, aradan gecen sure bır yandan Somo za'lara karş, olan gjc erın bırleşmelerıne ote yandan da gerıllaların daha gelışmış sıiahlarla donanarak kendılerını topiamalanna neden oldu Nıtekım Anastasıo Somoza nın oncekı hafta başında «Iran Şahı nınkını andırır» bır ttatıl» ıcm uıkeden ayrıirrasiYia bıriıkte Sand nısta gerıllalan da ozeilıkle Kuzey Nıkaragua da hukumete baglı bırlıklere karşı saldırılaro gectıler Kuzey dekı Estelı kentı b r hafta sureyle gerıllaların denetımınde kaldı Buna karşılık Somoza nın 27 yaşındakı oglu Albo/ Arastasıo Somoza Portocarrero koırutasındakı bırlıkler de her turlu bas kıyı uygulamava ve avaklanmavı ezmeye çalışıyorlardı K Sovyet iıden Breıne* ve Romanya Devlet Başkanı Oavuşeşku ÇİN VE VİETNAM'A TAKINILACAK TUTUM, ROMANYA İLE SOVYETLER ARASINDA YENİ BİR SÜRTÜŞME KONUSU OLDU ln vo Vletnam'o karşı takınılacak tutumun Romanya ile Sovyetler Bırlığı orasında yent surtüşmelera yol açtığı aniaşılmaktadır. Romanya, son olarak Sovyetler Bırlığı'nın Cın'i kı naması içın baskı yaptığından yakınmış vo Moskova'nın tutumunu «ıcışlerıne mudahale» olarak nıtelemıştır. | ROMANYA, ÇÎNİ KINAMASI İÇİN SOVYETLER BERLÎĞt TARAFINDAN BASKI YAPILDIĞINDAN YAKINIYOR. | KAMBOCYA'DA HENG SAMRİN YÖNETIMINİ TANIMAYAN ROMANYA, MEŞRU BAŞBAKAN OLARAK HÂLÂ POL POT'U TANIYOR. Gözlemciler, Sandınısta gerıllalarının bu seferkı ayaklanmasının, başarıya ulaşmamış olsa bıle, gecmıştekılerden cok farklı olduğu görüşundeler Soyle kı, uc ayrı hızıbe bolünen gerıllalar tamaca erışebılmek ıçın» dokuz kışılık bır ortak iıderlıgın cevresınde bırleşmışler Bu lıderlık, Somoza nın dış dunyada da fazla desteklenmemesınden vorarlanarak, bır yandan genllalarm sayısını bırkac bının üzerınde artırırken, öte yan da en son teknıkle yapılmış sılahlardan sağlomayı başarıyor. Bu atılımların yanısıra, kır ve kent genllaları arasında eşgudum de sağlanınca. kuzeydekı kırsal bolgelerde Sandıntsta gerıllolarının Somoza nın askerlerını hem de sayısal ustünluklerıne aldırmadan bozguna uğrattıkları; kentlerdekılerınse hucre örgutlenmesıne gıttıklerl ve başanlı sonuçlar elde ettıklerı belırtılıyor Bunun yanısıra, Somoza'ya karşı tnurralefette de bazı tavır degısıklıklen olduğu kaydedılıyor. Tutucular ve ılımlılann, eyluldekı olaylardan sonra ABD'nın arabuluculuk onerısını destekledıkierınden, halk arasındakı saygınlıklarım yıtırdığıni, polltık muhalefet de solun denetımıne geçtiğı, ve Sandınısta gerıllalannı destekleyen Halk Bırlığı hareketıyle, daha genış kapsamlı Ulusal Yurtse Nlkaragua Devlet Baş kanı Anastasıo Somoza ARALARINDAKÎ HİZÎPLERİ ORTADAN KALDIRAN, POLITIK DESTEK BULAN, KIR KENT EŞGÜDUMÜNÜ SAĞLAYAN VE EN YENI SİLAHLARLA DONANAN SANDINISTA GERILLALARININ, NIKARAGUA'DA SOMOZA AILESINİN 41 YILLIK EGEMENLIĞINE SON VEREBILECEK GÜCE ULAŞTIKLARI BELIRTILIYOR. verler Cephesı'nln etkinlıklerlnln giderek arttıfli beltrtıli)Or. Butün bunlara karşılık, ulkenın cıkmazda olan ekonomısını kurtarmak ıçın IMF aracılığıyla dış ekonomık yardım olmayı uman Somoza, de C ARAFAT: "SEDAT, BENİM ÇOK ESKt DOSTÜMDU, AMA KUDÜS'Ü BlR AVUÇ KUM TANESİNE SATTL merıka'nın gırişimiyle Imzalanan Mısırt Israıl barış anıaşmasının tepkılen gücunden kaybetmeden sürmektedır. Anlaşmadan olumsuz olorak en fazla etkılenen Fılıstın Kurtuluş Orgütu, Carter Begm Sedat uclusunun gırışımlenne en şırdetlı tepkı gosterenlenn de başında gelmektedır. FKO İıden Yaser Arafat'ın Mısır Israıl anlaşmasına ılışkın olarok bır batılı gazetecı ile yaptığı gorüşme The Events dergısınde yayınlanmıştır. Görüşmenin ilgl cekıcı bölumlen aşagıdadır: SORU. Batıda cok kışl anlaşmanın Imzalanmasına bokarak insanların bonştan soz etmeye başlamalarının mutlu bır olay oiduğunu düşunecekler. YANIT: Torıh okumalısınız. Chamberlein'ın Munıh zıyaretmi ve Hıtler'lo anlaşmasını hatırlayın. Londra'ya dondüğünda onu buyuk bır posterı İle karşılamışlardı. Burada da aynı şey oluyor Barış? Bu sahte barış? Barışlannı Fılıstınlılerın haklarını ayaklar altına alarak, Fılıstınlılere yeni bir kolelık onererek elde ettıler. SORU Araplararası catışmalar daha önce de olmuştu; oma bunlar daha sonra g'derıldı. llerıde Sedat ile uzlaşamaz mısınız? YANIT. BıHyorsunuz, Sedat benım dostumdu Dostum ıdı Onu, 1952'dekı Mısır devrımının daha oncesınden tanırdım Ama bız» ihanet ettı Kutsal Kudüs'u bır avuç kum tanesıne sattı. SORU Artık bir daha tekrar dostunuz olamaz mı? YANIT: Kesınlıkle hayır. Halkımıza İhanet ettı. Bızı aldattı da Kendı el yazısıyla bana yazdıgı mesaılar elımde. Şımdi, herşeyın maskesı duştu. Ama kaygılı değılım. Tarıha bakıyorum ve tanhle beraberım. Sız. batıda, bazı kazanclar elde edeceğınızi sandınız. Ama, ne zamana kadar? Bu bölgedekl çıkarlarınızı tahrıp edıyorsunuz. Ne ıcin? Gelecek seçımlerde b rkaç Yahudl oyu kazanmck ıcm. Ne yazık' SORU Anlaşmanın Imzalanmasından sonra Amenka ve Mısır. şımdı karşı çıksalar bıle, sonucta. Araplann anlaşmayı kabut edeceğınden cok umutlular. Mısır IIa ilışkısıni surdurecek bır Arap devletine karşı tutumunuz ne olacok? YANIT: Besbellı kı, böylelerinl arayacaklar, tıpkı Nazılerın yaptığı gıbı: Onlar Ouıslıng ve Petaın'i bulmuşlardı. Fakat. sonra ne oldu? Hıçbırşey. Er ya da geç zaferımizJ kazanacağız. Bundan eminiz. Bu kortuda, Romanya'nın dış polıtika organı Lumea dergısınde Sovyetler Bırlığı'ne eleştıri yöneltılerek, tUluslararası komünıst hareketın hicbır merkezi bulunmadığı» görüşüne yer verılmışHr Dergıdo yayınlanan uzun makalede, her partının kendı sıyasal çızgısıni bağımsız olarak tayin etmesl gerektığı görüşü vurgulanmıştır Romen dış polıtıkasında Sovyetler Bırlığı ile yeni bır sürtüşmeyi sımgeledığı sıyasal gızlemcılerce Ifade olunan makale. ıKomünıst Enternasyonal ve Dönemln Gercekleriı başlığını taşımaktadır. 1919'da Lenin tarafından kurulan ve 1943'e kadar uluslararası sıyasal yaşamda önemll rol oynayan Komünıst Enternasyonal'ın 60. yıldönumu nedenıyie Varşova Paktı üyesl ülkelerın tümünde Komünlst Enternasyonal'l oven yazılar yayınlanmaktadır. Varçova Paktı üyesi ülkelftr arasmda sadece Romanya, Komünıst Enternasyonal deneyınl övmekten kacmmış. daha da oteye. yermıştir Komıntern kıso cdıyla do bılınen Komünıst Enternasyonal, dünyanın tüm komünıst partılerinln Sovyetler Bırlığı'nl merkez kabul ettıkleri bır sıyasal, Ideoloıık ve örgütsel Ittıîak nıtelığındeydi. Gözlemciler. Sovyetler Blrllğl lle Romanya orasıntioki son polemığın ardında Sovyetler Bırlığı'nın, Vıetnam müdahalesl nedenıyle Romanya'dan Çın'l kmamasını ıstemesının yattığ.nı öne sürmektedır Cın'ın Vıetnam müdahalesını Varşova Paktı uyeleri lcmde sadece Romanyo kınamamıştır. Ustelık Kambocya'da Heng Samrın yönetımıni de tanımayan Romanya, meşru Basbakan olarak Pol Pot'u tanımaya devam etmektedır. Romanya İle Sovyetler Bırlığl arasında llışkller gecen yılın kasım ayında yopılan Varşova Paktı doruk toplantısırda bir kez daha bozulmuştu Romanya Devlet Başkanı ve Komünıst Partısl Genel Sekreteri Cavuşesku. Sovyet lıderieri İle üc temel nokta üzerınde catışmıştı Buna göre Cavuşesku, yakında gozlenen bır savaş tehlıkesının bulunmadığını ve ülke ekonomısınl olumsuz yönde etkıledığıni öne sürerek Varşova Paktı'nın sılohlanma gıderlerıni ve askerı gucünü artırma planına katılmayacağını açıklamıştı. Bundan başka, Pakt uyesı ülkelerın sılahlı kuvvetlerlnin Sovyetler Bırlığı'nın yonetımmde bırleşık bır askerı gucte toplanması onerısıne de karşı cıkmış ve tHıçbır Romen bırlıği ve askerının dışandon emir clrrosına izın veremeyız» demıştı. Cavuşesku, Cın'e karşı Vıetnam'a yardımı artırma önerısinl ds reddetmiştl. Son günlerdekl, Romen Sovyet surtuşme8l, kasım ayında Moskova'da ycpılan Varşova Paktı doruk toplantısında açığa vurulan görüş oyrılıklarmtn devamı olarak yorumlanmaktodır. (Dış Haberler Servlsi) A «BATILILAR, BÖLGEDEKİ ÇIKARLARINI GELECEK SEÇİMLERDE BİR KAÇ YAHUDİ CYU KAZANMAK UĞRUNA TAHRİP EDİYORLAR.» «BRZEZİNSK!, GEÇEN YIL FKÖ'YE «GÜLE GÜLE» DEMİŞTİ, ARADAN BİR YIL GEÇMEDEN IRAN'DAKİ AMERİKAN ÇIKARLARINA «GÜLE GÜLE» DEDİLER.» SORU Yardımcılarınızdan Abu lyad, mevcut umutsuzluktan ötüru Kara Eylul'un canlandınlabıleceğmı ima etmıştt. Yeni sabotaılar ve ucak kaçırmalar bekleyebılır tniyız? YANIT: Eğer bir kedıyl köşeye sıkıştınrsanız, kendısıni savunur. Oysa şımdi, bir kedıyl değıl, bır kaplanı köşeye sıkıştırıyorsunuz. Bır yıl önce Brzezınskı FKO'ye tgüle güle» demıştl. Hatırlarsınız, kım FKO'ye «güle gule» dıyorsa, bu bölgede kendi cıkarlanna tgüle güle» dıyordur demıştım. Bir yıl geçmeden, yanıt, müttefıklerımız iran devrımcılerlnden geldl. İran'dakl Amerıkon Cikarlanna cgüle güle» dedıler. SORU: Sovyet Dışlşlerl Bakam Gromi ğerı 30 yıldır değışmeyen Nıkaragua fkordobasını» devalue etmek zorunda kalmış, ama umduğu yardımı gene de a'amam stı Anastasıo Sorroza ya karşı ozellıkle ABD' nın tepkısı zaten uzun suredır açıktı Gercekten de Somoza, ABD'nm «Niuarogua da hoi^ın kendısıni destekleyıp desteKlemeyeceg nı saptayacak bır oylama ycpması» onerısını reddeder etmez, VVashıngton Nıkaragua ya yaptığı tum ekonomık yardımları kesıvermıstı Ustelık, askerı yardımı daha da once durdurdugundan Somoza sayılarını 7 500'den 12 500 e cıkarttığı Ulusal Muhafızlarının gereksındığı stlahlan Isrcıl ya da Brezılya' dan almak zorunda kalmıştı Pır yandan gerıllalann bır yandan da polıtık muhalefetın etkısıyle cok zor gunler geçıren Somoza nın ftatılını» yarıda kesercesıne ulkesıne donmesınden sonra, ayck annoTin buyük olcude bas»ırıldıgı ıierı surülmekte Estelı kentını gerı alan Somoza bırhklerının vuzlerce kısıvı oldurduklerı kentın ye'le bır edıldıgı ve Eylul'den bu yono yeni yeni toporlanmaya bas!a/an Estell sanayıcı ve tuccarının yiKildıgı gozlemcılerın bır leştık erı noktalar Somoza şımdılık ıktıdarını kurtarmış gıbi görunmekteyse de, Latın Amenka konusundakı uzman gözlemciler «Bu sonun başlongıcıdır Bırleşen, guclenen ve polıtık alanda da kendılerıne destekler bulan Sandnıstalorın duracaklarına ınanmak soflık olur» gorusundeler Bu arada, Sandınıstaları destekleyen bıtım adamları. papaz ior, ışadamları gıbı etkı cevrelerını temsıl eden 12 kışılık bir heyetın şu sıralarda Washıngton'da Başkan Carter ı tçok gec kalınmadan kendılerını desteklemeye» ıkna etme caoasında olduğu bıldırılıyor. (Dış Habeler Servısl) Deprem bölgelerindeki nükleer santrallerin daha da tehlikeli oldukları beîirtiliyor Nükleer santrale sohıp ülkeler arasm'ia bulunan Romanya'da 1977 yılında deprem olması, o zamanlar, boyle durumlarda radyasyon sızıntısınm doğurabıleceğı tehlıkelere dıkkatlerl cekmış tı. S'mdı ABD'nın Pennsylvanıa eyaletındekı nükleer santralden radyasyon sızıntısı tehlıkesı de dıkkatı depremelere cekmış bulunmaktadır Soyle kı, başlı başına zaten felaket kaynağı olan depremler, nükleer santrallerin bulunduğu ülkelerde boyutları aklın alamayacağı başka tur tehlıkeler doğurabılecsklerdi' Deprerrde yıkılan bır yapı, o yapının altında kalan an ölume suruklerken, o yapının nükleer santal olması halınd» ölum tehlıkesı ok'ın a'amayacağı sınırlara ulaşabılecektır. Bu da nükleer santral yapımı aleyhın» sıralanan gerekcelere cok onemlı bırını daha eklemektedır. Depremlere, duşebılecek ucaklara ve patlamalara ılışkın güvenlık onlemlerı nukleer santral yapımında tıtızlıkle goze alınan noktalor olmakla bıriıkte bılgınler arasında bu konuda kesın güvenlık onlemlerı oluşturan bır duzsye ulaşılamadığı düşuncesı agır basıyor Nıtekım Pennsylvanıa'dakı son olay bu alandakı onlemlerın güvencesızlık oranını ortaya koymuştur. YER SEÇ MI Depremın yoğunluk derecesı, nükleer santral yapımında kullanılacak malzeme acısından onem tasır. Bunun ıcm, nükleer santralın kuıulacagı yerın |eolO|ik özellıkierı ıncelendıkten boska, yuzyıllar öncesıne giderek, bu bolgede depremler olup olmadığı da saptanma'ıdır Tarıhın uzak günlerıne ılışkın kesın deprem bolgelerı olmayışı nükleer santral yapımında yer seçımmı zorlaştırmoktodır. Nıtekım nükleer santral yapımına önem verılen Federal Almanyada tarıh boyunca yer alan depremler ayrıntılı olarak ka/dedılmemış olduğundan depremlerın sıddet derecesı tarıhçılerın «Felâket anılarısndan tahm n edılmeye Calışılmaktadır Bu ıse sayılardan cok soze dayanan bılgılerdır Almanya da ş ddetlı deprem sayısı fazla olmadıgından Alman bılgmlerı nükleer santral bınası yapımı ıcm Calıfornıa'nın durumunu örnek almaktodırlar. Federal Almanya nın Ren VVestphaha, yukan Ren bolgelerı deprem acısından tehlikeli yerler kuzey bolgeler ıse tehlıkeaen uzak yerler olarak saptanmıştır Depremın sıddet derecesı önemll olmakla bıriıkte toprak katmanlarının vapısı sısmık dalgalann ıletışımmde rol o>nar Bu nedenle bır bolge de tarıh boyunca goru'en deprerrierın sayısı ıncelenırken o bolge toprağmın |eolo|ik yapısı da ıncelenır. Nükleer santraller, depreTide, radyasyon sız masına meydan verrreyecek bıc mde yapılmalıdır. Bunun ıcm beton duvar kaiınlıkları 2 metreyl bulabıleceğı gıbı temellerde bınanın sınır kuSaklorında kullanılan beton kalınlığı da ozellıkler taşır. Federal Almanya'da yopılan depremsel Incelemeler, en şıddetlı depremlerın toprağ'n saniyede 12 metre h'zla bır tıtreşım gecırdığıni ortaya koymuştur Bu, capı 50 km yı aşmayan şıddetII depremlerde gorülen bır hızdır Capı 200 km yl aşan daha az şıddetll depremlerde toprağın tıtreşım hızı daha azdır ve hasarın yoğunluğu da ona gore degışır. FKÖ llderl Yaser Arafat ko ile cok yakında görüştünüz. Sovyetler* den ıstedığınız tum desteğı elde edebıleceğınız konusunda tatmın oldunuz mu? YANIT Evet, cok tatmın olmuş durumdayım Ook başanlı gorüşmeier yaptım v» umut ederız kı, bunun bircok sonucunu yakında goreceğız. SORU Cmlıler geçenlerde Sedat'ı P»kln'e davet ettıler ve Amenkalılarla cok yakın dost oldular Çın'ın tutumundakı bu bellrgın değışıklık hakkında bır şey söyleyebılır mısınız' YANIT Cmlılerle bızım de lyi lllşkıletimlz bulunmaktadır; bızım Icm önemll oian budur. (Dış Haberler ServisO i 60 yaşını aşkmlara Avrupa demiryollarında yüzde 50 indirim uygulanıyor Italya'da Turizm Bakanlığı 60'ını aşmış kadınlarla 65'ınl aşmış erkeklenn «turıst» oîabılm»lerıni sağlamak amacıyla harekete geçmıştır. Yaşlıların canlarmın sıkılması olasılığının daha büyük olmosı, kendılerını toplumdan uzak hıssetmelerı, Işe yaramadıkları, topluma gereksiz Insanlar oldukları duygusuna kapılmaları nedenıyle gezmeye her zamandan fazla gereksınme duydukları kabul edı'erek Italya da bır «Yaşhlık Turızmı» gelıştırılmek ıstenmektedır. 8akanlık böyle bır davranışın «sağlıkl » olacağmı ve hareketsız yıllan olan yaşlıtara hareket getırme acısından «sosyal sağlık» kaynağt oluşturacağını belırtmlştır. Italya'da Turizm Bakanlığını harekete geclren, dığer Avrupa ulkeıennde yaşlılara sunulan olanaklar olmuş ve bunun ışığı altında ülkenın her bolgesınde demıryollan ve karayolları araclarıyia yapılacak gezılerde 60 ve 65 yaşın üzerındeki kadınlarla erkeklere %50'lık bır Indırım kabul edılmıştır Hareket noktası bu olmakla blrlıkte 30 gun Icm kest'en biletlerln sağladıkları Indınmın ancak fazla gezl sayesmde kârlı olduğu, yaşlıların Ise 30 gun iclnde fazla gezlyl öngâren değıl, bır yıl ıcinde az gezlyl kapsayan bıle;lerl terclh ettıkleri görulmüştür. Bu durum karşısında Italyan Turizm Bakanlığı, yeşılllk turizmınm epey suredır gel şmekte olduğu dığer Avrupa ülkelerınden esınlenmeyı korarlaştırmıştır. DIĞER OLKELERDEKİ UYGULAMALAR Avusturyo'da 60 yaşını aşmış kadıntar *• 65 yaşını aşmış erkekler tüm demiryollarında ve karayolu araclarnda %50 ındırımden yararlanmaktalar. Yaşını saptayan bır belge gösterılmek koşuluyla bu ındırımden Avusturyalılar olduğu gıbı yabancılar da yararlanmaktadırlar. Fransa'da 35 frank karşılığında alınan «Carte Vermeıl» sayesınde hem Fransızlar. hem yabancılar %30 ındırımden yararlanmaktadırlar. Bır Fransız demıryolu gışesınden alınmak koşuluylo bu ındırımlı kart Federol Almaıiya, Ispanya, Portekız demiryollarında da gecerlıdır Federal Almanya'da da 60 yaşını oşmış kadınlarla 65 ını aşmış erkeklenn aldıkları «Senıoren Pass» kartı ile %50 ındınmle bırıncl vs ıkıncl mevkl trenlerde yolculuk etmelerl olanağı tonınmıştır «Senıoren • Pass» kartından da hem Almanlar. hem yabancılar yararlanabılmektedirler. (Dış Haberler ServtoO Avrupa'da yaşlılar yeni yeni haklara kavuşuyor.