Katalog

D O R T CUMHURcYLT 20 NtSAN 1979 ANtCM^A NOTLAR1 MUSTAFA EKMEKÇİ TURHANSELÇUK &ÛYAIA& EHi KAVMÎLİKJ , PA ORTAPAN KÛVBÖLCM B Î Fırîiııadan Sonra... 87 vaşındaymış C jmhurıyet okuru Cumhurtyet'ın bosk sından yakınıyor Soyle dıyor mektubunda c . Gozumun b rı hıç gormuyor ve gormtyacek OiÖerı de normaı /azıfe yapamıyor Yoşım da 87 Durumum boyie oiaugu halde yazılarınızı alaka v« zevkle okuyorum B r vatandaşm bılmesı gereken bir çok foydalı bılgılerı okuyorum yazdıkiannızdon Yalnrz yozılarınızın bazı yerlen okunamıyor Bu anzanın gıdenlmesl caresını bulması ıc n boşmürettıp beye rıcada bulunsak olmaz mı? Scyg larımm kabulünu rıca odenm > Gozunun bırı hıc gomuyor. oburü de gorevıni tom yapamıyor Ama okurrak ıstedığı cgzeteyı. bütün aksaklıklanno korşın ckumak ıcın cırpmıyor Başka hıcbir istedığl yok Bu okura scygı duymaviD do kıme saygı duvacTks mz? Bır başka okur öa bazı yczıların secllemernesi yuzünden goztuk tuketırmnm artocağını sövlüvordu O haklıydı Gercekten blr sureden ben. baskıtann kötülüğü yüzunden haberler yozılar gereg'ince lyı cıkmivor. hele fotoğraf ar ly den lyıye karışıyordu Amo son sıralarda daha tyl blr gazete cıkarmak lcin okurun karşısmo butün cabaların göstenldiğmı lzlıyordum Bır suredır baskı dunımunun do düzelmekte olduğunu okj'la' do anlamışlardır Güngörmuş bir gaze'eci şöyie demiş: lyl bır gozete her mılımetrekoresıne tnsan efl değen şeydır Inscn elı demek alınter1 emek demek yanl~ Dtzgtsınden baskısıno habenntn yazısmın yazıtışından düzeltılışıne. haberlerırıın araştırılıp dog>ulorının bulunmasına gazete sayfalarırın duzenlenmesıne. dogıtımıno deg n Okura gıllıçışsız qercekcl hcber. vorum taşımak. Oyuna oyuncuyo duşmemek O yönden gazeteolık uÇraşı önem tasır önemlı olaylnrdo onern'ı günle'de gazeteclnln yorgunluçu duvmc^ı sozkcnusu olmaz Bakanlar Kurulu 17 5 soar rrı toolandı o da o kadar su'e tovşon uykusunda^T Bc^anlar Kurulu nun kap sındo bekllyon orkadoslar m ? vordır o boska Evır^e vatağındo olann do usu dusuTes' o top'aır da o kapıdadır . önemli oloylarda ornegın secım'erde de bovledır Toplantı fcoyunco Bokanlar uyumadılor mi? Iryumoz olurior mı? Bazıları sszdırmeden sıvışıp üst katto, hodf kestınp donu/orlardı Herhalde Bcsbakan Ecevlt de Heeey Mataract uyumaya gidıvorsun değil mi? Otur yertnde Dıyecek değıtdı Ecevıt'ın toplantıda yaotıgı konuşrro Hglnctl $öyle demıstı konLvmasınm bır yennde T jrkıye nın cok onem'i soruniaria karşı karşrya bblundugü donerrae ben hukumst başkanlığını tsrketmek nı,eî nde deg m Cunku ulkeye karşı ben.m sorurrlu LÇI m vard t tAıtıiarsm «uyan» mektuplarını kamuoyuna acıklomalannı tath sert tır deyışle kınıyordu... Toolontıda bırıbırienne bokan bakanlor sokallonnın uzodığını forkettıler Bırl şoyle dedı Gek ert n «ak"! daha cabuk uzar Uyurken uzo» dığındon dol»a çabuki SAÇLAÜiNı WvMYAN ÎUTÎUİU ALDO MORO'NUN SON GÜNLERt ıso surede Mcro ya belli sınırlar ıcınde dı'eaığnı yapabume o'onagı tonındı Krtap tele^ızyon ve oıkap ve rıldı kendısıne Ancak te evız yonlo Dikapın ses dugmelen •a(cak>to sabıtiest r imıstı Pietro Di Donato K Znman gectıkce Z^cccr la Mo ro arosında garıp bır yakınlık peydarıia^dı Moro /a bcskı yop mayo gelmıyordu ama soylene nldlnlıyordu Zuccor b r ara soy le derniştır «Goddor Cosslao pollsleh glbl deâlliz biz Du ru?man sırosmda blzımle ışüir llğl vapocok ve hukunet'nlzn işledıgl suclorm cv'ınuıarını bi *e onlatoccksın O'ııma »no'i fcuro nfl'sen b'l» Turin de (utuklu bulunan arkadasiorımızio «eni deölstokus vapniaya ^a vnz Yasarronı ist voruz Kcn dln« vordımcı olmanı ve Tkadoslonnm da senl kurtarmTîi nı Istlyoruz « Moro nun durusmosı çekılcı ılkten uzck ama oğırbaşlı b r Oıcırrde yurululdü Roskolnı >tov'u ve onun savcısını »tüMO'O Zuccor ve lurısmin kmdff 9öyteyebılecek4er» yi onccfiei bı! yorcu O'uz V'l I k polıtıka yo$amında bas n ono nıce adlar tckmstı Levontenlerm Clausevvıtz ı La' n bır Kerensky Marksızmın Truva Atı überahzrrun Pygmalıon"u Kusku nun teorıs/enl I(alyan polıtıkasınm Ma^yavel ı Dıvolektiğın HaTiletı 'talyan Burfuvazısınln Son Otobusü . Oaho neler neler Moro nun alavcılığı vme su yuzune c kı vordu Suclamolorc gulumseyerek kcrşılık verıvordu «Gerld yasalon onaylavan kunjüara ba$kandk «ttinız Scelba Hod«na, Reqgıo Emilın Palermo, Catonlo ve daho nıce yerlerde öldürulan grevcl Iscllsrın kaniorına bula^tı el'.erm Rencto Curcio'nun eşi Moro'nun ve v Sğrencl Robcrto Francesc ıl '! le Glorgiano Mas 'n!n öldurülmelerlnden sorumlusun Petrol v« kohve atırrlarıyla llglll soyrsrz yolsuztuk ve skanda' n lclndesln Leckhaed olayları ve slloh tlcoretlne kanstın Kukümetln her kademeslnde gö rev aldın. Dolayısıyla, hukumetin her sucu senln de suçundur > Sonro sorguyo gecıldl Moro'nun cevaplan tutanaklara gecirildl Inkârlarına kulak asıl mıyordu ıLeone'nın zımmetıne büyük paralar gecırdığı doğru mu? ı cHayırı tYalan soyluyorsunj tKarısı Vıttorıa Cumhurboşkanmın yazlık evınds seks partılerl duzenlıyormuş .» «Havır» «Yotan söylüyorsun .» Kendısine venlen kıtaplar ga nolllkle radıkal yayınlardı. Countorinformatıon dergısl ve BR'yı Kızıl Tugaylan konu olon dört kıtap vardı bunlar arasında Sınıf Mucadelesınde Bıreysel Terdt Kızıl Tugaylar Hakkında Belge ve Yayınlar. Kızıl Alarm, Sılahsız Artık Aslal Kendısı hakkında değışık zamanlarda yazılanları da oku du tSıradan bır Senato yu uyutmo taktıkleri»nın eleştınldıjjmi gördü cSıyasal yorungeye oturulan dıl cambazlıkları»ckoşutların kesışmesı»: tkesışen tutumlar», «karaleştırılmış dolrelerln kesışmesı» ckarşıt mantıkların bırleşmesı»; tdeğış tk cephelenn karşıliKlı uzlaşma Ian» vb. Sonra o cok sevdı fil VÖ kullandığı tcoğulculuk» deyımine de nasıl yer verıldığıni gordu tYetkı coğulculuğı.»; tpratlk ve polemıkte coğulculuk, Uk kez kendısının kullondı ğı bazı deyımlen gordukçe hatırladı: tsınıflorarasıcJ.k», tmerkezcılık», «atılımcı tedbirlllik», tsarsıntısız amelıyat». cesnek durum uyuşması», tdeğışık bokış açılorında uyum» Sıyas«t combazlıHarını oğrdnmeye ılk başladıf' s ralardan bu vana, belkı de ı k kez kendı denetıml dışındakı bır ortam da, Aldo Moro vu tanıyordu Bildığ'nden farklı bır A'do Mo ro'ydu bu. Ya^qn n Babası oia Kızıl Tugaylar sürekli asılsız ihbarlarda bulımuyor, is küişeleri bile basıyordu Aıdo Moro eşı Eıeonoro ıle motor gezıntısında. be>io Oulntanlüo'yı izlemış ve Hamburg'dakl Bolıvıa Konsolosluğundo yakalarnıştı Qulntonl!lo"yı oldüren tabonco Fe't rmelli nın Coit Cono =>vdi Amsnka nın Hınaıcm *e Guney Amerıka dokı asker variığını goren Feltrınellı ClA mn utak bır muoalıelesıyle Italyanın ıkıncı bır Ş lı olabı ecegını cok lyı goruyordu Ha ya do yer altına ınmeye karar »erdı ve takma adlarlo bır cok radıkal gruba para yordımmoo eulundu «Orak Cekıc» sGAP», tltalyon Marksıst • Lenınıst Partısı» «22 Ekım» bunlar arasındaydı 1S69 y.hnda Torıno Unıversıtesı kampusunde Feltrinelli, Zuccor. Curcıo ve Curcio'nun karısı Maro nın ortak cabaSonylo Kızıl Tugaylor dogdu Kızıl Tugcylonn nıhu v« özu şu anda tutuklu bulunon kişilerdt Kendıler.ne destek oian ısımsız aydınlorla meslek sahıplerıyte ve ışcılerte bılınm*yen bır blcımde amo surekll olarak haberleşmeKte ve hucre'er şskhnds orgutlenen bu terorızm orgutune yoi gostermektedırler Zuccor cagdaş gız lı 8avaşm gelışken tekn klsrıyle orgutlenen ve ıHşkıye giren bır sempotızanlar ordusundan soz etmekıeydı Kızıl Tugaylar cok kısa surede. basıt teror olaylarından bu>uk capta terör olaylarmo geçmıştır. Zuccor o gofe, g.ı ştı<tsrı terör eylemlennın acımasız nıtelığl Itaiya'dak* sıyasal cınoyet gelerıeğıne ds uygunaur. Jlzvıtler b la «Tonnnın ve halkm radesıne karşı cıkon» yonetıcller n ö durulmes nden yo na olmuşlardı Sıdcet kendı mantıgını oluştu oyordu Moro Katollk ve doıor dâmokrcs sı h /erarşıs nın osynyaı Katol k Faş SÎ Parrsı nın Ban'de^i sozcusu o'orok si>cse*e atılan A. 'ic Moro <Zamapo uymov ve hasTiını wıtreyı bıl» derdı K I Î I I Tugoy'orın ıd^ıos 10 pore Moro KutS3İ Rora !rt parcorıuâu'nun ve yozlaşriıs P'jpaı k donemının tı.Ti »•ontgr'i e m coÇdaş lîa'ysn ecamsn «ın t onno ogreîm ştı So'aktiK odaînn a!cv^ lutJnu Hg nc' r «KutSOl ROTIO İTiDantor'ugu os'a oi Zıya MCezzınoğiu Deıız Baykal Teomon Köprülüler, BaşbdKanlıktcn cıkıp doguca. Tecman Bey'm bakonlığıno gıttıler En yakın bakanlık oydu Bakanın ozel odasına ce ılıp kisa bır sure kestırdı'er Traş olocaklardı arna bakonlıkıo elektrıklı traş makınesı var mıydı bakalım' Bır ara ıcerı sekreter gırdl. Efendım Sakıp Sabancı Bey geîdıler Sfzlnto randevuian vaıOı Kalktıiar k.msede uyku fılan kolmadı... Şeraîettm Eıcı eve g dıp soat 16 00'ya dejin uyudu Bunıarı n ye cnlatıyorum sankl BakGniar Kurulu toplarmsı, taoo bır zamaniaf MSP i !er e yap ıan toplantılar gıbı, «kırıp • sorma toplantısı» rrtıyGi7 Cok kımse. bu fırtıno ya da kasırgonın. bırcok sev< ai\D gotureceâml umdu Artık bu k«z Ur mamdıl Öncekı gun uvkusuziugo korşın ortalık epeyc« dur* gurdu B rı şoyle dedı Bu tırîmadan bonrakı sessıziik ml? N'sonın 25 yo da 26 sında TBMM"d« sıkıyönetim göruşulecektı Ondan once de 23 nısanda eşgüdum toolantısı 24 nısonja Mıllı Guvsnlık Kurulu topiantısi doha sonra da Bokanlar Kurulu Sıkıyoretnm bazı ıllere daho yoygınlaştırılmosı teten yordu Sulevmon Bey Ne yapsaicr yıne de gıdecekier dsyofdu. Bazı'anna ıse ıc rde bu undugumuz donem, sorumluluga en cok gersksmım duyu'an dönem gıbt geldı Konusu u\ordu kulıslerr^e Aitnordan ya da duyoriı bazı çevrelarden golecek onerııerle çuney dogu da sıkıyonettm uygulanan IIlenn gemsletı'i * J I demek bazı bagımsız mılletvekıllerıı nın tutun^larmı aeg st rmes demektır O zaman iktıdar 228 degıMır artık 2281=227 dır Belki d e bazı bağımsı; orın Şerafettın Elc nın kellesını ısterken, blr hesapıarı do vardır Bulenı bey onumuzdekı gunlerde kendıslnl bekllyen seylen sezmıyor değıldı a"ra bun'ara gırmekten özellıkle kac nıyordu Duşunüp re karar verdlğınm bılınm«8ini pek stem vor grbıydı F kır fıkır kaynı,ordu Türk toplumu Bo/ e dDPeTile'de boy'e gunlerde demokroslden yana o on quc'ere kurL.luşlaro buyük gorevler düşcr Bozı gendık grupiarı da goşızmden faşızmin ekmoğin* yaö surecek g r sımierden keslntıkle kacınmalıdırlar. cDevr n» nr e dıye »faşızmn getırme cabalan artık sıkı bır e'etirıys tutulmol dır 17 nısan koy enstıtutennın kuruluş yıldönümuydu, tAnkara Nollor»nı ono ayırmayı losorlamıştım. Güncal olaylar eıvermedı Koy enstitülu Talıp Apcydtn'la, Mah»nut Mal'oi ı tcutlodım telefonda Bayramlaştım O^cekı okşam Hacetıepe Oniversttesi'nin Beytopo bölumfinde bır salona «Bedrettın Cömert salonu» adı verildı Oradakı torene gıttım Sergıyı gezdlm Bedrettln Comert ın pek cok arkadaşı oradaydı Bedre'fin Câmert'ın katıllerıyse, aranryorlardı daha. yakalanamomışlardı... ^Moro, televızyonda Fanfani ve Zaccagnını'yı küçük bır ordu büyüklüğündeki koruyucuları eşliğınde evine rak tanıyordu kerdısinl Butun sozcuklerının ustunde slnekler dolaşıyordu sankı. Gece vatağa g rıp da uykuda sığınok bulunca bu kere, vlllasında oturan karısı Eleonaro ve cocuklarını düşledı Ama, o nsf Karısı somurtuyor, cocuklarsa burun kıvırıyordu Kurun tuiarı gıderek artıyordu Zaccog nını ve Cossıga ıle Palozzo Chıggı Montecılorlo'da buluşuyordu hayallerınde Adalet Bokanlığında, Hrıstlyan Demokraı Partı nın Genel K'erkezıne go türüyordu onu dCşlerf Butün duş'erınde aro vermeksizın ent rıkalor cevırlyordu Napolı'de ve Güney Italya'do kendisıne boşu boşuna <kara dılli» de memlşlerdi Fanfani, Andreottl, Cossigo ve kendısı, demokrası adına Mussolını'ninkllere bıle taç çıkartacak kadar adaletsiz az mı yasa cıkarmışlardı? Moro uzun sjredır ozellıkle genclığin kendisınden nefret ettığlrı bıliyordu ama son yıllardo herkes kend Sıne karşı nefrette btrleş m stı sankı. Sorgusu sırasındo Zuccor ve jöri uyelen genış halk kıtlelerinın Moro'nun duru munu hıc umursamadığını ba şına kokıyorlardı Sevılen bır adam değıldl Kaçınlmaeı, iş. sız parasız ve umutsuz blr yaşama renk katan bır eğlence gıbıydj cok kiçının gözünds Aralonnda o şirret kadın gazetecl Orıana Fallaci'nln de bulunduğu bırcok gozlemcinm gozden kacırdıkları önemli bır no*ta gerek Zuccor un, gerek se f/oro'nun Katolık oluşlarıy dı Moro. polıtıkocılonn, dın adarnlannın vo dost bi diklerı nın umu'samazlığını gordukçe tutsoklığına daho cabuk olış maya hotta onu benimseme ,e oaşiadı Zuccor'la konuşup Kızıl Tjgaylorı daho yakından gomeye başlayınca. Katol'klı ğ n ozunde, amo uzun yılların hmalıyle bıl nc altında yaton garıp bır romantizma bürunme ye başıadı Zjccor o gore, Moro, cvzasındcn rtoylonmaya tit ıe başlamı^tı. Kızıl Tugaylann dirsktiftyl», Moro, halk mahkemeslnln clddı ve kararlı olduguna, gerilla tonn gftrce^ten d« hükümet* karşı savaş actıklanna v* bu savaşta uluslarorosı savoş ku rollarınm harfıyen uygulondiöı na arkadaşlarını inondırrrKik ıçın mektuplar yazmaya bo? ladı Butün sovoşlorda okluğu gıbı burado do tutsak dedlşımin» gldlleöflrrdi. Seksen kadar mektup yozdı tut safclığı suresince Hem de kendl isteğlyle Oyso, dışandokiler ya Moro'yo Içkenc* yopıldıflını, ya do uyuştumcu rrtadde uygulandıgını canıyorkırdı. Moro ve gordryonion TV hoberlerinden durumu her an ttlıyorfardı Kızıl Tugaytor hucrelsriyse bu sırodo potlse &ürekll asılsız İhbarlarda bulunu yor, «onra da kosusmalon v« beyhud« boskınlorı gulerek Izlıyorlardı. Polisln kılıselerdeki oylnleti blle basıp orama yoptığı duyuluyordu. Butün bu ge lişmeler tom bır TV komedısjydı; Moro'ysa gelışmelerl blr TV dramı gıbl Izllyordu. Kandı duruşmasındart cıkan Moro, gsceleri TV'de, Curcio'nun duruşmasına tanık oluyordu Kızıl Tugoyların üc IW«r1 Rsnoto Curclo, Roberto Ognıb«ne ve Alberto Franceschinl Torıno'* dakl mahkemey» prangalar ) • Clnde getlrillyor duruşmaları yıne prangalı durumda ve kafes glW blr hucrenm Içlnden izlıyorlardı Avukatlan Gufsa ve DI Glovannl |ürl öy« odoylannı sorguya cekıyorlardı As lında, |ürt Oyelerlnln coktan sap tanmış otması gereklrdl Amo, klmse, Kızıl Tugoylorın yargılanacakları blr mahkemede gö rev olmak Isternlyordu. Eskı düsturdur «Inson ölmenln zo manını da susmanm »iTKjnrnı do bilrrıell» Moro televizyondan cftmezt CoMlga'yı r^rüyordu. Cc«" gırerken gördü. Karısı Eieonora'ya Kızıl Tugaylar ile pazarhğa otuımamasını tembıhlıyorlardı. sıga, o sırado, hukümetın Kızıl Tugoylorla pazarlık etmemek konusundaki uzlaşmaz tu tumunu savunmaktaydı Cos 1 sıga, milyonlarca kşlnln izlecî ğl bir programdo Thomas Mo rs un şu sozlerını tekrarıarnış\n «Haklı davamızt hatkın bı16 flözunden kaçabılecek bır karorlılıkio Izlemek zorundayız » Moro'nun karısı da oroday dı. Taş kesllmış blr yDzle. evrenln yorotıcısıylo yokınlık ve yanıknazlık Iddıasındo bulunan gartp glysıll. kovruk bir klsıyle konuşuvordu Anlasılan. Eleenora. Papa'dan kocosmın kurtarılması Için dua etmesını retiyordu O da onu takdts edlyordu Sftzöm ona yüreğine su serpiyordu Moro ilk koz o zoman doğru konuştu «Popa'nın aıl guclüflü var. Bosıt cümleler kuramıyor Oysa tBerv, 700 mılyon kışinin ruhanı lıd« rl Moro'yu kurtarobılınm ve kurtorocoğım dlyebilır» Sonro Fonfanl ve Zaccagnlnı'yi kücuk bir ordu büyuklügundekl koruyuculorının eşlığinde evln« ffırerken gftrdö Korısmo Kı zıl Tugaylar Ile pazarhgo otur momosını temblhliyorlardı Ar kadaşlarının moske ordındakl gercek yüzlerinl o zaman gördâ Oyso, ayrtı maskeyl vıllor yılı kendısl de tosımıstı Zuccor tansryonu yuksek blr bekleme süreslnden sonra Turi no'do tutuklu Kızıl Tugaylar H derlerıyle Moro'nun değıştıriler ceğinl soyledi Ama Mo o nun kişısel durumunu değsrlendirlrken de sözlerinl sakınmadı fŞu ar«5o ger»k deviet gerekse Kllıse Içın blr utanc koynağısın Senl »eda etmek dahc cok •SİBrıne gelebılır » Anmello Cop pola'nm yazdığı Moro blyogro fısinde durum daho do kesMn Cizgıterivle ortovo cıVıvordu Kacırılmadon once yazıian ve ryi satılon bu kltooto Moro'nun otuz yılo yokın suredir Italva yı bır şeytan kurnaziığıylo no sıl vöneîtığı sergılenm st Moro ve huküme'iari Vas ^g'on do tezgohtonan Vletnam, Çilı ve Güney Amerıko aiktatorlükien hakkında hep suskun kalmıştı Beterın beterı, her gun itoiya'yı daha da batağa sokmuşlardı Pazardan pazara gunah cıkart tıktanna daır ısaret de voktu Blr ora Moro, Zuccor'a 16 Mart'to kacınlmasının ozel bır onlamı olup olmodıâifiı sordu Zuccor şu yanıtı verdl ıGAP'lı Ihtılolcl Gtanglacomo Feltrlnelll senln hükumetın ve CfA tarafmdan o tarıhte kotledıldı » Soylu ve zengın bır aıieden gelen Zuccor'la Feltrınellı cok eskı dosttular Zuccor ve Feltrı nelll bır aro bırlıkte hovardalık ve lckl arkadaşlığı da yapmışlardı Zuccor babasınm köşku ne gehp glden Groce gıbi ünlu duşünurlerı gormuş tannnış on Ikl vaşıno geldlğlnde de babosının kıtaplığındakı 2000'8 yakın yapıtı okumuştu Zuccor" un onnesi de takma adk) aşk romanlan yazardı Zuccor'un gözOnde annest evranın odok noktasıydı. Zuccor do sırf anne sl Isa'yı, sevlyor dlye, ayın kaçırmozdı Kodın dokson be şınde ölmüştu Moro'nun (ut sck kt'dığı yerde Zuccor a ayrı Ian bölmede onneslnden kolon haclar ve tesb hler varriı Feltrinelli ıse babosıno aıt yayınevıni kısa sürede buyütmuş, Işçı sınıd horekctmm tarıhını belgeleyen blr de araştır n a merkezı kurmuştu Daha sonro Komünıstlerm saflarma katılmış ama «uziosmosıı thtılal» llkesınden de vozgecmemiştl 1957 yılındo «işclenn kofosma pısledıkıen» g«>rekce sıyle Toglıottı'den ve ito'ynn Komunıst Portlsmden Kcpmu$tu Sıerro Moestra do Kostro'vio Bollvıo dofllorındo da Che Guevcra ve Reg s Dcbrov le b rl He oimuştu (bu «oıuncusundon bıro? çrnsı b raz dn =;tatı «u> 'e vc' "îını kuttrrdıl Sonra Che nın katılier nden Ro mez Sav^şı K z'i T'jga.ar kazor sa Votr OT cr,u dc takdıs MEKTUPLAR SURüYOa