Katalog

D Ö R T CUMHURÎYET 7 MART 1979 ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKCİ ABDÜLCAIfBAZ NE$iNL£TtfTMAK AVOL... ZAVAuı EÜKEK r ü K A f t M l . PAj*A7l /ÇİN ÇEKÎ)O Hukuk Devleti... MC ve YeMeCe dönemlerlnda Danıştay kararlarını uygulamıyan Süleyman Bey'le zamonm Maliye Bakanı Clhot Bey, tazmlnat ödemeye mahkum oldular. Emekll Sandığı Vönetim Kurulu Uyelerinden Mustaia Calıkoğiu II* Orhan Okay, yasalara aykı.ı olarak görevlerindon olınınca, bunun arkasını bırakmamışlar, Danıştay'da vo Hukuk Mahkemolerlnde haklannı aramışlardı. Keyfl davranışta bulunanların burnundan fltll fltll getlrdilor yaptıklarını.. MC, YeMeCe dönemlarlnds sadece Danıştay kararları değll, öbür mahkeme kararları da uygulanmıyordu. Mahkeme kararları uygulanmazsa bu ne demektl? Devlet benim.. Oemek değil mlydi? Bu dönemlerde, blnlerce kamu görevlisl, kıyıma uğradılar. Kıyıtn haberlerlni gellrenler, soruyorlardh Ne yapalım? Oanıştay'a başvurun hakkınızı arayın.. Klml, «klm uğraşacak, bunlaria» dlye düşünüyordu. Güc onların elinde değll miydi? Bir yandan da gözdağı veriyorlardı, görevden aldıklarına: Danıştay'a gltmlyeceğine lllşkln Imza verlrsen, senl daha uzak blr yere sürmeylz... Bu; ölümlerden ölüm beğen;» demektl. Çok klmse, böyle belgeleri vermlştl. Evdo çoluk çocuk vardi; Eş durumuymuş, alleler dağılıyor, parçalanıyormuş. Bu, klmselerln umurunda değlldl.. YtMeCe glder gltmez, Işbaşına gelen Iktldar, kadro larını kurmada pek zorluk cekmedl. Hemen llan etti: Elinde Danıştay kararı olanlar gelsln, hemen yerlne otursun.. Ötekllere de cgüle güle, nerden geldlysen. oraya.» «todl. Gldenler, Danıştay kararlarını uvgulamamışlardı Işbaşında kaldıkları sürece. Oanıştay kararı da neci oluyordu? Oevlet, Hukuk Devleti olmaktan çıkmıştı MC, YeMeCe dönemlerlnde.. Yenl hükümet, Işbaşına gellnce, Süleyman Bey, Hacı Başbuğ, yandaşlarına buyrugu verdilor alttan alta: Görevlerlnlzl bırakmayın, blz ylne geleceğlz. Ecevit Hükümeti mart'ta 1978 martında; gldlyor, blloslnlz.. Kamu görevlllerini bir çeşit dlrenışe çağırıyoriardı bununla.. Eski dönemln Danıştay kararlarını uygulamıyanları, sorumsuzluk Içinde, her şeyl hazineye yanl devlete yıkmışlar, yan gellp yatmışlardı. Danıştay, haksız uygulamalar nedenlyle tazmlnat ödeme karorları veriyor, ancak bunları haksız uygulamalan yapanlar değll, devlet hazinesl ödüyordu. Hazlnenln, yani Maliye Bakanlığının gereğlnde «rücu» hakkı vardı. Süleyman Bey'in, Hacı Başbuğ'un. ya da fllan Müşteşarın haksız uygulamalarından doloyı, neden devlet bir da para ödeme zorunda kalsındı? Şlmdl, Maliye Bakanlığında konu düşünülmekteydi.. Ecevit Işbaşına gelince, görevlerlnden alınanlar ne mi yaptılar?.. Dnğruca, Danıştay'lara başvurdular. Hakiarını arıyacaklardı.. Usa geliyor.. l Kırmızı Mektuplar Ll'nin mektubunu ynnıtlamak da gerekllydı. Bu benim icin hem bir 7evk, hoın bir ihtiyactı. Gerek oııa, gerek Pavel Ha rasov'a şu benden binlerce kılomctrelerce uzaklorda yaşayan başka dlller konııçon, baş ka davalarla boğuşan ama iki si de, buyuk ufuklar icinde, bu yijk probletnlerin, düğümlerın cozülmeleriyle uğraşan insonla ra mektuplorımı yazarken kendi mi. düııya ölcüsünde bir ucsuz bucaksızlığında esen rüzgarların savrııntuları icinde gibi duyuyor, ferahlıyordum: «Azizım Li, Son mektubunu aldırn. Bu mektubunla da bana. neler dü şündürmedın ki? Yazılarında di le gelen. yalnız iki dost arasıtıcloki bir yazışmanın sınırlan na sığıııaz. Aramızda. yarım yüzyılı aşan oyrılık yıllarına ve senin yaşadığın lopraklarla, bs nim vatanım arasındakl binlerce kllometrelik uzaklığa karşın, her ikimizin de konııştuğumuz dıide. ortakloşa blrşeyler var. Sanıyorum ki seni, lyi anlıyorum. ÖrıCe hemen şırflu beHrte yınir Çlnin tarlhi demek olan yerleşiklik. bu ülkenin, aynı zamando en büyük ternsil gücudür. Urııkları, boyları. ulusları; kısacosı, bin yıllar boyıınca bu topraklara gelen ve bu toprak lardan gıdenlerl, kendl potasın do oritip kaynaştıron bu güc, oslında, Cinin de tarihl demek tır. Bir bakışta hiçbir Çinlinin yüzünde okunmayan. ama onun bakışlarında dalrna sezilen o dingin, ama kendinden emln kışılık ruhu, bir tarihsel oluşıımun, bu milloti millet yapan ve onu bütün acılara, sıkıntılara rağmen yaşatan bir tarihin ör güsüdür sanıyorum. Uygarlıklar, devletlar, dlnler, sınıflar, zümreler, hep bu örgu içinde gellştiler. Bu oluşum, bu düzen, bu milletin, yüz lerce binlerce yıl hep dayana{)\ oldu. Batı'dan Ooğu'dan Gü noy'den Kuzey'den gelen hicblr dalga, onu temsll edemedi ama, o. bu dalgaların hepsinl hem kendi kanında erlttl. hem de Mançurya gibi Moğolistan gibi hatta asıl son zamanlarda bir sel gibi aktığı topraklar hakiarını kendl potasında ken disine benzetti. Bu seller, bu dözen İcinde Cm köylülüğü ise, daıma «Köy lü» kaldı. Toplumun temelini, hep o oluşturdu. Tutsak (esir) aç ve belki de duygusuzdu, amo, üstunde yaşadığı ve ölduğü toprağa. daima bağlandı. Ona bütün koşullar içinde «benim toprağım» demesınl bıldi. Cin toplumunu oluşturan o bin lerce yılın bütün değerlerl ve kuruluşları da. bir bakışta dalgasız bir derya glbl uyuyan bu Cin köylülüğünün varlıgı ve sü rekllllğl üstünde gellşti. Şevket Süreyya AYDEMÎR mını 20 konferansta tamamladı. Cin ve Türklye bu dizi konleranslar arasında yer alan uikelerdendi. Konferanscı, kuşkusuz, Cin'i tanıyordu. Onun nnlattıklarını dershone va Cinlilerle bir arada dinlemiştlk. İLK ÇEKİRDEKLER Ama bu konleranslar verillrken Cin, gerçi hareketler, savaşımlar icinde kaynaşıyoıdu. Bu hareketİRr, öyls görünüyorclu ki. cok şoylere gebeydi. Ama nelere? işto bu sorunun yanıtı bıraz dumanlıydı. Cünku biz derslerl dinlerkon Cin'clo honüz bir Komünist Partisi bile belirtmiş değildi. Blr avuç sempatlzan ya da militan, Cin'in şurasına burasına fakat daho çok Cin'dekl üniversite CRvrelerine dağılmış gibiydi. Partl ise, bıraz da bu derslerl dinleycnler arasından aynı yıl <1922> Cin'e dönmeleri ile ve o yılın karışıklıkları İcinde ilk cekirdeklerinı atacaktı. Cin ka rışıklıgında önderllk rolü ise henüz kücük bur|uva ve asker ögelerle Milliyetçl Kuomıntang'ın elindoydi. Konferanslardnn gercl yararlanmıştık, ama, dlnledlklerimiz, da|W'«Qk*, Çin'k*^lgill dış lllşkiler'"ve oiaylar üierlndöydi. Cin'in tarlhi ve topiumsal yapısı eskl diplomat konferans cı icin de sanıyorum ki bilinmiyordu. Zamanımızda İse o günlerden beri köprülerin altından nice sular, nice kan selleri cağlamıştı. Bu nedenlerle bugünün sorunlarına. bu orada Cin vo Cin'deki KöyKöylü durumuna eğllirken, cok şeyleri kapsayan materyol gerekiyordu. Bunun icin rle önce cok ama coğu do blrbirleriyle cellşkili nice materyeli (malzemeyi) didiklemek gerektl. Bu eayfalarda bunlara elbfltte kl hirtakım özetlemeler olarak değinilecektlr. Toprak Çln'de cocukluktan başloyan blr tutkudur... Danıştay kararlarını, Işbaşında olduklannt».. uygulamıyanlar, kendl başlarına blr Iş gelince Danıştay'a başvurabillrler mlydi? Danıştay'a başvuranlarm sayısı arttıkça arttı. Hanl: Biz Danıştay dlye blr kurum tammadık, kararlarını uygulamadık ama, bu kez blz kıyıma uğradık, Danışıay'a geldlk.. Damekt. hlcbir sakınca görmedller. Bu, demokrasiyl yıkmak Içln, demokraslden yararlanmak glbi blr şey değll miydl? Danıştay'a başvuranlar arasında, «Ankara Notlarmnda «faşo eğlllmlllor» dlye vurgulananlar da vardı. Bunlardan Danıştay'da «yürütmeyi durdurnıa» kararı alanlar da oldu. Pazartesl günü Cumhurlyet'te yayınlandı. Mllli Eğltim Bakanlığında, 1978'de görevlerlnden alınanlardan 134O'ı Danıştay'da dava açmıslardı. Danıştay* bunlardan 89O'ı hakkında «yürütmeyi durdurma» kararı verme geregl görmemlş, 140 dava hakkındaysa «yürütmeyi durdurma» kararı vermlştl, Danıştay'dan «yürütmeyi durdurma» kararı alanlar, soluğu bakanlıklarda aldılar.. Hadl, uygulaytn Danıştay korarını; Buyurun, oturun koltuklarınıza.. Dendl kendllerlne. oturdular; Hukuk Devleti anlayışı duydu, bunun örneğinin de verilmesi gcrekti. Devlet Sanayl Yatırım Bankası Yönetlm Kurulu üyeSlyken, yine 1978'de görevlnden alınan Hikınet Turat, Danıştay'dan «yürütmeyi durdurma» kararı alanlardandı. Hikmet Turat'ın yerine, Cevad Önder getirilmiştl. Hikme! Turat, kararı getirlnce, iktidarı destokliyen, Iktldarın artağı bir partinin demokratlk partinin lleri gelenl Cevad Önder'den özür dilendl. Hikmet Turat, yerine otur tuldu. Hikmet Turat, Süleyman Bey'in yükselmesinde payı olmuş klşllerden miydi? Bir dernekte birlikte çalışmışlar mıydı? Yine, Cumhuriyet'te cıkan haberlere göre Danıştay, yüksek derecell MC, YeMeCe döneml bürokratlarının coğunun başvurularını reddetmlş, «yürütmeyi durdurma» Ittemlerini gerl cevlrmlştl. Coğu kez, bakanlığın, örneğin •avunmasına başvuruyordu. Başbakanlık, Danıştay'a yap lığı •avunmalardan birinde şöyle dedi: «Şlmdl, Danıştay'a başvuran bu klşl, görevde bulunduğu sürece Danıştay kararlarını uygulamamıştır...» Danıştay, «yürütmeyi durdurma» kararı vermedl sonunda. Danıştay, »avunmalarda gönderllen belgelere göre karar vermekteydi. Cok kez, müfettlş raporları, belge olarak ekleniyordu. Ama, müfettlşler değiştirllememlşlerse, geçmiş dönemin bütün kalıntıları isbaşındaysa, nasıl hükümet edllebillr, Iktidar olunabllir? Blr gazeteci olarak, olayların Izleylclsiydim. Bazılarının sıkıntıları savcı mı, savcıyı öldürüyorlardı. Yargıc mı kendllerlnden değil. kapısına kurukafa resml çlzlyorlardı. Anayasa Mahkemesl ml canlannı sıktı, patlayıcı madde atıyorlardı. İnsanları conlarından bezdlrlp, yıldırarak, vurarak, kırarak Iktidar olmok, Iktldarlarını süıdürınek Istiyorlardı. Olmadı. iktldar ellerinden glttl. Yahya da Isvlcre'y» gitti; Şimdi, modası gecmlş, boş lafla, kuru gürültuyle muhalefet vapmoyo ug'aşıvorlar. Herkesln de gltglde göcü acılmışkon. Muhalefetlerl de Inandırıcı değll Işte... HİÇ BÎR ULUS ÇÎNLİLER KADAR YAŞADIKLARI TOPRAKLARIN ETKİSİNDE KALMAMIŞTIR... nızda bugünkü Cin'ln, hem de yüzyıllar boyunca değil, şu yalnız sizin kuşagınızın ömrü için de oluşturulan bir devrimin kar şısındayız. Bu olay, bence cağımızın en büyük Işi, en buyük cabasıdır. Dünyanın en eski en cesur atılımı İle, yenl bir toplumun yaratılışı sanıyorum kl çağımızın en büyük hamlesidlr. Gencllğlnlzde slzln hic ds heyecana kacmayan ama atalardan gelme bir ruh dingin liği (sükunetl) icinde benimsediğinlz ve anlatmaga calıştığı nız özlemlerlnlzin, blr gün bu kadar büyük ölcüde. hem de bu kadar derinlığlne denemeler ve gerçekler olanına cıkarı lacağını hiçbir zaman düşünememiştik. Dlkkat edersen. hayallerinlz demlyorum. özlemleriniz diyorum. Cünkü siz hayol kurmazsınız. Belkl ftzlem bile değildi slzlnkı. Haydi buno «Içlnlzde uyuyan düşünceler» diyellm. Gercl her blrinlz. Üniversitenlzln şu bilinen boş. baslt. eskl sinema salonunda sah neye cıkıp da «Arkadaşlar, 500 mllyon nüfuslu Çin Ulusu ve yarının büyük Cin devriml adına...» Diys söze başlardınız 8izi sever, slzl alkışlardık. Ama bu 500 milyon insanın blr gün ve ceşitl! cephelerde olsa blle harekete gelip şu «Büyük Cin Devriml» dcnilen şeyln olabileceğine blr türlü Inanmazdık. Evet blr gün ve blr hamleda Ren nehrlne varmak. Prenolere ulaşmak Alpleri, Karpatları, Balkanları oşmak bize kolay görünürdü ama. Yang Çe kıyı larında Mançuryada. Tibette. Sinkyang'la bir devrim? Bu bizim için bile hayal dışı glbiydi. Fakat bugün işte tarihin bolkl en büyük denemesinin. atılımı n ı n başındasınız. Karıştırdığınız potada köylü ve köylülük Cin'in elbette kl en homojen, en katıksız varlığıdır. Elbette kı. asıl onu yuğuracaksınız. Hatta buna onun yoğurulniıası değll, Cin Köylülüğünün yenl Çin bugünkü topraklarında önce yaşayanlarla sonradan istilâcı ya da göçmen olarak gelenler! kendince yoğurup kaynastırdı... ETKİN TOPRAKLAR Sanıyorum ki tnrlhte hiç blr ıılııs, Clnliler kadar üzerinde ya şadıkları. üzerinde Uluslaştıklan toprakların. bu kadar sürekli etkisl oltında kalmamıştır. Cünkü Cin ulusunu oluştu ran, Cin uygarlığına biçim veren öz yapı, (karekter) tayin eden etken, herşeyden önce coğ rafya'dır. Coğrafya ve Morfolo ji! yeni Cin toprağının yaratılış şekll arızaları... Cinl böylece Cin yapan edenlerin tümüne ise Geopolitik (Jeopolitik) de dl yebiliriz. Jeopolitik; coğrafya sal koşullarla bu koşulların üzerlnde blcimleşen, tarihsel, sl yasal ve hatta etkenler ve kuruluşlann tümü demektlr. Cln'de coğrafya'nın ve morfolojinln üstün, güclu vazgı tayln eden etkenliği İse, ylne Çinln karakterlstlğl olan yerleşik llğinln (Otokton)luğunun blr so nucudur demekte, hata olmasa geroktlr. Cünkü, gorek Cinin komşuları gerekso dünyonın herhangi bir yerinde blr toplum uluslaşma süreclnl ulus olmanın oluşumlarını yaşarken hic bir zaman yalnız yaşadığı cev renin sınıriarı ve doğal koşullan icinde kalmadı. Caşitli eğl llm ya da etkenler onu yayılmalara göclere ve kendi uygar lıgını başka topraklar üstünde başka halklarla kaynaşarak blcimlendirmeğe yöneltti. Oysa Cin, bugünkü toproklarında önce yaşayanlarla kendinden son ra bu ülkeye, ya Istilacı. ya da göcmen olarak gelenleri, hep o topraklar üstünde ve kendince yoğurup kaynoştırdı. Gerci bugün bile. aynı Cin'in güney bölgelerl İle, kuzey bölgeleri arasındaki Cinliler arasında. blr birlerinin dillerinl anlamayanlar vardır. Ama ne var kl bunlar kendilerini daima Cinll say dılar. Aynı ya?gıyı paylaştılar. Aynı tarlhi yaşadılar. Aynı uygarlığın insanlorı olarok kaldılar. SÜREKLİLİK VE SABIR Yins o blnlerce yılın glzlerl (sırları) ve ayrıcalıkları (Imtiyazları) demek olan 50 bin 60 bin harfll Çin Alfabesi de, bu sürekllllğin ve yerleşlkliğin esori olsa gerektlr. İnsanoğullarının lce dönük, ama en eskl düşüncesl demek olan Cin Fel sefesinl, yasalarını, kuruluşlarını inancolarını ve bütün katogorilerl ile Cin devlet bllimlerıni de oluşturan, yirte bu Cin süreklillği ve sabrı olduğunu sanıyorum. O binblr Işlemeli ipek giysilerini omuzlarına atarak Cin devletini ellerınde tutan Mandarenler, earı cübbeli rahıpler, şatafotlı ordu beylerı. toprak ağaları ve nihayet bütün bu degişmez mekanizmanm üzerinde saray ve cevresi binlerce yıl. hep bu hıyerarşının icinde yer aldılar. Bütün yükü taşıyan ama yazgı sını degiştiremeyen bir Cin köylülüğü ve onun üstündo, bütün bir toplum?. Nihayet blr dönem geldl. Ve bütün bu potansiyel. slzin elimze aecti. Şlmdi. sızin pota den yaratılması da denllebilir. Hem de şimdl 500 milyon da degil 25 yıl sonra 1 milyara varacak bir Insan deryası sah nededir. Onun uyanışı, kenriitr buluşu kendi billncine varışı vo Çınin yenlden inşası cağın şu Cürüyüşleri, bozuluşları karşısındo belki dünyamıza da yeni blr şeyler kazandıracaktır. Evet. herşey Cin kırlarında haro kete geldi. Kentler, tarihde ilk kez köylerln peşinden glttiler ve onun sloganlarını tenefüs ÎLAN Petrol Ofisi Genel Müdürlüğünden Istanbul III. Catalca llcosl Kumbargaz yöresinde topunun 9 pafta 117 parselinl teşkil eden ve Oflslmizce kamp teslslerl olarak kullanılmakta olan 5050 M2'llk deniz kıyısındaki arsa üzerinde birlncl sınıf lüks maızeme ile donatılmış İki blok 66 oda ile Kaleterya ve gazınodan ibaret taşınmaz mal 50.000000. TL. (elll mllyon) muhammen bedel üzerinden acık artırma usulı İle satılacaktıı. ihale 21 mort 1979 tarlh ve saat 15,00'de Petrol Oflsi Geneı Müdürlüğü Satınalmo Komlsyon Baçkanlığında yapılacoktır. Bu Işe alt gecicl temlnat 1.500.000. TL. olup, şartnomeler Petrol Ofisl İstanbul Bölge Müdürlüğünden ve Petrol Oflsi Genel Müdürlüğü Emlâk Şube Müdürluâunden temln edllebillr. Genel Müdürlüğümüz 2490 sayılı kanuna tabl değlldlr. PETROL OFİSİ OENEL MÜDÜRLÜĞÜ (Basın: 11962) 2055 ettiler. Köy ve köylü bu oluşuma damgasını vurunca da botı dakl eleııdilerin bu olup bitenlere «Köy Devriml ve Köy Komünizmi» damgasını vurmalarındaıı tedırgin olmamak ger cekten yorinde olso gerek. Yaptığınız ve yapacoğınız işler hakkında söz vo karar hak kı elbette kl sizin. Ama dünyamız da o kadar kuçüldü ki! Yang Ce'de Volga'da yn da A mazon'da, bu sabah kopan fırtı naların esintilerlni. daha gün sona ernıeden, hepımiz kondi topraklarımızda da teneffüs ediyoruz. Bu konulara cok dofjineceğiz dostum, çımdılık snlâmlarla...» DOSTUM AYDEMİR Ll YaU'nun o mektubu, beni Cln'de toprak ve Insan ilişkilerinl, daha dikkatli inceleme ye yöneltmişti. Öyle ya. eger köy ve köylülük, Cin tarihlnde ve devriminde temel bir etken ya da hareket noktasıysa, onun bu ağırlığını değerlendirmeden bu tarihi ve bu devriml nasıl anlayabilirdlk? Gorcl üniversitede, çağımızın yenl hareketlerine sahne ve yeni sorunlarına gobe olan bazı ülkeler üzerinde yetkill bazı şahslyetlerinden, biraz da ders nltellğlnde bazı dizi konferanslar dlnlemiştik. Cin hakkındo konuşan, Carlık döneminln eskl bir Dışişlerl uzmam progra YARIN. DOĞAYLA SAVAŞ