Katalog

ONIKİ CUMHURÎYET 7 MART 1979 CİA Başkanı Turner: "iran'a ilişkin yamlgımn kaynağı ABD'nin son yıllarda izlediği politikadadır,, • STANFİELD TURNER: «IRAN'DAKİ DEĞİŞİKLİKLERIN B0YUTLAR1 KONUSUNDA GEREKTİĞİNCE DUYARLIK GÖSTEREMEDİK.» Ulusal Guvenlik Konseylnde daha ayrıntılı talimol alınmasına bağlayabilıriz.» Newswe«k'ın diğer soruları ve Turner'ın yanıtları şoylo özetlenobılir: Nevvsvveek Iran'do ters gıclen neydı? Turner: Tors rjıden, ya da yanlış olan nslındo ABD'nın son dortbes yıldır, İran sorununa yaklaşımıdır Bu konuda CİA do. Dışışlerı Bakanlığı da, Amerıkan ba.sını da, oskerlennıiz de yanılqıyo duşnıüslerdlr. Iron'dokı değışiklıklerin boyut ları konusunda giroktıçjıncR duyarlık gosteremedık Egor goslerebılmiş olsoydık, sanırım kı Amerıkun polıtıkas;nın do daha farklı olmüsı gerekerektı. Newsweek: Iran'don olınacak dersler nedir? Turner: CİA, dunyanın ceşıtlı bolqe lerındeki davletlerın lıderlenmn rulısnl durumlorına, akonoınik ve polıt:k yoklaşımlorına daho dennlorrtBsme ogılrnelidır Bu da yenı riısıplınler ve coğrafı ilfj' alanları fJomoklır.,. Ayrıca. ozel ulusol soıunlarırıı anlayomadığımız, ancak cok yakın oostumuz olnn ulkelorın sontnlarıylo na sıl ılgilenılebıleoogı konıısu var Bu olav larla ılgılenmerne nedenımız, olup bıten Iftrı o:ıun bi/e söyleyecegi duşüncesinı taşımamızdır Mewt.weok: Bııgün; ingıliz. (•'•ranf.ız ve Israıl haberalma orgıitlerlyle bir yıl onceklnclen daha sıkı ılışkide olrlugunuz dogru mıı1' Turner: Bıtcu. aırıa sanınm kı cok fazla degı! Ûstelik. ABD Kongresının gizlı haberler ve bılgıler konusunda smntıya olanak tanıması, hıc de onların sontiığı olcüde degıldır. Sızınlılar eskı CİA aıanları olan Phılip Agoe, Frank Snepp ve Johrı Stovkwell'ın kitaplarnidan koynaklonmaktadır. Dığer ulkeler. bızım nası! olup da cok p,ızlı belgeleri kamııoyundan saklayaınadırjımı/o akıl erdireıne/ler Üs lolık, şımdiden onlom alnıazsak yenı yfinı olayların orıüne gecemeye.ceğımızi duşünmezler hile Oysa bu ülkenin yasnlnrı hic kimseyı yalnızcn gizti belnelerı ya yınladı <)iye yargılamaya izin vermez; tul.ın kı bıınlar bir yobancı gür;e ilettiği kanıtlanabilmedıkco (Dıj Haberler Servlsl) ÇİNVİETNAM SAVAŞI, UZAK DOĞU'NUN EN USTA 4 KOMUTANINI KARŞI KARŞIYA GETİRDİ | UZUN YÜRÜYÜŞTEN KORE SAVAŞINA DEK BİR DİZİ BAŞARI KAZANAN ÇİN KOMUTANLARI HSU SHIH • YU VE TEH CHİH'İN KARŞISINDA VİETNAM'DA FRANSIZ VE ABD EMPERYALİZMİNİ YENİLGIYE UGRATAN NGUYEN GİAP İLE VAN TİEN DUNG YER ALDI. taktik zekasını olarak satranç jfostarilir; tum u^talar :r,in. sntrançuı en önemli taş •ve/.ir»djı Ancak buyük ustalar ve cok under olurak. hiı oyun Niıresınce ikiııı: ci bir • vezir» çıknrtma olfinaKinn kavu abilııler ve bu ikinci ve/.iri akarianın oyıınu kaz«nmı.Miw ttü nıullnk «o/ııylo bakıhı . Oysa g(;rc,ek savaşlarda. buvuk koınutanlaıa sahip olmak, SLivnı? bir oyı/;ı olmaciıKindnn daha du onernliciir. Bu at,ıdan bakıldıgında. d^ha simdiden 797.9'ı/n o/oyı» olniH nclayı durumuudaki Ç,n Viotnam tam onlarnıyİH bir •usinlor savaşı* bıiriınmcktRtlir Gprçekten dc serek Çio. «erekse Viotnam ordularımn baiinda bulunan ikişer komutan U/.ak Dogu'nun c ^ n usia askeılen olaıak tanınnıaktadır Dörtlünün de ortak yaıılan vardır: Kıışkucu. sabırlı ve hatta t.aktüj yönünden tutucu kişilor bunlar. Ama yonteınlari hcp ba^arılı olagelmiştir. <7in oıdusunun ba^ındaki komutanlıır Cin'in Buyuk Yurüyüiü'nü. önce Japonların. ardından drı Milliyetçi Çin yandaşla.nnın ypnjlmRsini gcrçekleştirirken, ViuUiiimlı koni'.ılıınl.ir d» UIHP Fransı/. «rdındıın da Amcıikan cnıpcryalı/.mjni yon• Jj n.sanoglunuıı savaş ve I en iyi jzeliştiren oyun General Dtıny 1957'de Saygon u aldı ir zanionlar dünyada olup bıtemer bir yana. «olup bitecekleri» bılt en yakın ilgilllerden de önee öğrenms sıyle tonınar* Amerikon Merkezı Hoberalrna Örgütü (CİA)'nın güvenllirliği son zamanlarda tehlikeye girmektB. Özellikle son Atganıslan ve doha do önemlisl iran olaylannda tanı anlomıyla «flyosko»yo uğrayan CIA'nın Başkanı Stanfiekl Tur ner Newsweek derrjısinin sorularını ya nıtlnrkeıı şoyle demiştlr: «CİA gecen yıl düzelma yoluna glrdi. Bu olguyu, yeni yönetim uygulamalon ilo B GENERAl GİAP 'iDlen Bien Phu katıramanı» Cinli Geneıal Vang (1958de) taktik ustası Ne tuhaf yazgıdır ki. I97f)'un başlarırıda Çin Viotnam sava*ınd8 karşı kai"Siya gel< mekten kurt.ulamamı ?lardır... Yakın ça^lur, Çin larilıinin kuskusu/ en buyuk olayı I934 35 yılları arasındıı yapılan Buyük Yüıüyüş'tür. O günlerde. Çin Komünist Partisi Polilbüro'su uyelerinden nlnn bir *renç osker gö/e butmakıadır: Hsu bhihYu. Iran'da layik aydınların bazı dinsel uygulamalara tepki gösterdikleri bildiriliyor Kirni aydınlar. dinci baskmın giderek yoğuıılaştığım belirterek, «Bu yoida devam edilirse ülke yeni bir tiir faşizmın kucağına düşer» diyorlar. Nazilerin her gun bınlorce kışlyl olııme gondcrdigi Auschvvltz loploma kampının Z Dünya Savo^ı sırofındo ABD ve İngiliz keşif ucakları tarafından son derece belirgin fotoğraflnrının ccklldlği acıklandı. Kiır.i kaynaklara göre, kamp buyük bir dikkatsizllk yo da korkunç bir Ihmal sonucu bombalatı.nadı. ran'âa, vapılan devrlmin ve r»|im olarok b«nlmsonen islam Cumhuriyetl'nin jlkeye neler gstiraceği konusunda tartışmolar «urerk»n ülkedeki layık aydınların tııtucu mollaların (aalıyetleirınden gider&k sıkmtı duyduklan bıldırılnıaktodir. Franso'da yayınlanan Le Monde ga/elecinrle, «Oevrlmln İran'dakl Uzantılorı» başlığı altında yer olan bir yazıya göro, ulk&dekı kimı ılencı unsurlar «Blı monarşlyi, mollarşl gelsın diye devirmedlk» blcimlndeki sözlen, dlnı lider Ayeuıllah Humeyni'nin cavresindekl tııtucu mollalardan yakındıklorını ortaya koymaktadır. Tutucu mollaların bazı cevrelerı rar>atsız ©dan ilk girişimlerinden birı ickı yosağını getırmek istemelerl olurken, yenı yafionın henuz böy^ le bir yasaklama getirrnemesine karşın, 10 gun once Humeyni'nin komıtelennden birine ijyo milıtonlar. cogunlukıa /abancı gazetecllerın gıttıg'ı Park Otollne bir baskın düzenleyerDk denetım gorcvinl yerıne getıreoeklerını söylernışlerdir «İçki yasaklaması» şeklinde kendinı gosteren bu denetim icln mılitanlar islarn yasalarını uyguladıklarını söylerrıişlerdır. Ancak 4 5 kasım ayaklanmalorıyla blrlikte başlayan. ıcki satışı ve kullanımının kısıtlanmasının SAVAK ajanları taralındon yopıldığını sâyleyen mollaiar. ajanların halka di ni hareketin kbtü bir ımaıını yaratmak ıstddıklerini öne sürmüşlerdır. İ Auschwitz'de Insanların yok edildigi fırınlar a/i Almanyası'nın ikinci Dünyn Savaşı bovunca her gun binlcrre kişiyi ve ozeilik le de Yahudllerl ortadan kaldırmak ict.ı kullandığı ve «ölüm kampı» olarak adlandır:lan AusclW't7'in ^on derfic.e bPİırqın fotorjraflarının 1944 nisanıylo 1945 ocağı arosında Amenkan ve İngıliz keşif ucakları toradndarı cekilmiş olması, bu kampın ya da hıc vokso kurbanları getirmek icin yararlanılan demiryolunun neden bombalanmamış olduğu sorununa yeni blr günceilik kazandırmakta. Gerçokten fotoöraflar. kampı tum aynntılorıyla belfjelemekte vo insanların yakıldıfiı 'ınnları. gaz hücrelerinl vo dizi dizi sonlannı bokleyen insanları göstormektedir. ilnılı cevrelor, yıllardan beri CİA orşivlsrinde ıınululııp giden bu fotofjrafların nasıl olup da bugüne de ortayrı cıkmariığınm dn ayrıca araftırılması gerektıçji görüsündelor Savaç sırasınrla Aııschwıtz'den kacabilrriRyı basaran enrier kişiler arasında yeralan Müttetik uçaklarmın Auschwitz Kampı'nı neden yok etmediği sorunu günceilik kazandı ya da korkunç bir ıhmal zıncıri sontındn bom balanmadıgını vuıgulamaktadırlaı lon 30 yıl CİA orşivlerındek! kutulonnda kalan resımier. bir TV dizisi olan «Holocu ust»un cekiınl sırasında ortaya cıkınca, Ame '.'.{an yetkililerı savunınayı «Kompı bombalasaydık icind"kilfîr de ölürHü» riPmekte bulmuf' Inr ancak nOnlar zalen Nazller tarafından ö(durulmeyecek miydi?. Ustelik, demlryolunu bombalosanız Almanların kutbanlannı getlrmelerini aksatmış olurdunuz» görüşlenne de yanıt bulamamışlardır. 1940 yılı başlarında Sovyet tutscıklonn kapatılması icin yapılan ve Varşova'mn biraz dünevinrte voralan Aurchwitz, sonralorı Hıt ler'le Nazi liderlerinin istekleri doğrultusuntla Yaln.ıdıien soykınnuna ugratmak ıçın kul lanılan bir ölunı meıkezine dönuştürülerek. savaş boyunca 2,5 milyon insanın yaşoınla rını yıtırınesıne neden olmuşlu. (Dış Haberler Servlsl) Hsu. aradan get.cn yıilar içmde yalnı/, sskoıı alanda degil, politikada da yetkinllgını kanıtlamii bir grnera'dir. Nitekim. Vietnam a Uars' girisilen salriırmın hem a,skeri t.ıklik ve lıenı de politik propaganda bölümlennı saptaiTiıstır. Bu^ün 73 yaşındadır Hsu Siıih Yu. Büyük Yüfüyüş'ün. Hsu kadaı laııınmış bir kişisı do bugun ao yaşında olan General Yang Tclı Chih'tir. Yang, Çm Dovrimi nin lıomoıi ardında,n. patlak veren Kore Savaşı'nda Çin ordularının komutasında etkın görevlcr üstlenmiş VP ösellikle taktik yonundtn büyük basan gostererek: •Piyacle saldınsımn alabildiğlne yoğunlaştırılmasıntlan sonra. düfmanm arasınclan <nzıp onu çevırmek yönteminı gelıştımıi'itir. Giriştigi lıiç bir •muharebeyi* yitirmami% olması. otıun Çin haJkı arasında «Yenilınez Generah olaruk adlandınimasına neden olmuştur. Hsu Kibi o da kı.,a bir sure önco Vietnam sınırı yakınlanndaki bölgelerin komutanlıgına getırilmiştir. Kvet. Çin konıutunlnn yeleneklidirler; ama ya Vietnam ordu^unu yonetenlor?... Fransı/ omperyali/.minin Vietnam'da uğradiRi kestn ycnilginin miınan 67 yaşındaki • Dıen Bien • Phu liahramanı» General Nguyen Giap. ülkerün Savunına Bakanı olarak nsken stratejinin sapıanmasır.da hâlâ kilit rolü oynamaktadır Ne var ki eskisi kadar »cartlı ve fual> olamamaktadır. Geçırdigi agır hastalıklar. onun savas alanlarındaki esxl erkinllgini kırmakla birllkte. polltiiî kararlann alırıma.sı konusundci hala 'tartışılmaz* olmasını engelleyememektedır. Giup'ın yetini hic yokna aikeri alandaalan kişiy^e. 197Tı başlarında Kuzey Vietnam ordularını Saygon'a yürüten ve kentin düşüp savaşın da zaJerle sonuçlamnasını sağlayan General Van Tieıı Dung'dur. Şinıdi Bl'inde olan bu general ashnda bir taktikOdon vok yönotici olarak ün ya.ptıgından. buna yldanan Batılılan çoğu ke2 şaijirtmışMr. Çünkü en onrmlı ozelligi, 'Taktıgini savaşın gelişıncaine göre saptanuuudır... Çin • Vietnam savaşını yakından tzleyen ıı/man gozlenu.iior: *Ayıu satranç tahtasmtla dörl vezirı hirden görmek çok zordur. Ama aynı göruşlerdoı yola çıkınıç iki üllıenın mvaşı söz konusu oltiugunda bu. acı verrn bir olguya dönüşüynr demektodirler. (Dış Haberler Servısı) I Ni fçld yasağı Ne var ki, Ayetulloh HumeYnl gectiğımı/ hafta sonunda sanki cövrosindekl ıncli" nn valaniarcasına, Icki ithalatının ve tüketllmesinin yosaklanrtıgını açıklaaıışlır. Bunun yaııınacı yıne «nalkın Isteğine» gore ve dini ilkeleı odına yapıidıyı l>f lirtilen ceşltli baskı türleri görülmektedir. Örneğın blr tıp enstltüsünde konferons verecek kı^i orgonizatörlerin bir imam komltesinden izin almalarım beklerken, sokaklarda «komünist» olarak nıtelendlrilen özgür basını yeren al'iş ve pankartlar gözo çarpmaktadır. Bu aroda iran halkı orasında, Humeynı'ye baglı komiteler ve mollaların gizlı. ic« dbnuk bir politiko izledıklerı ;onusundo da kuşkular uyanmaktadır. Nitekım parlamento görevıni yuklonen Devrim Konseyi'nın oluşumu hakkında halka hıc bir bilgi verllmemiştir. iki Vahudi; Rudolph Vrba ve Alfred Wetzler. Isvlcre'deki Yahudi llderlerlne clurum konusunda bilgl vermişler ve karrıpm tam fınlamı ıle hlr «ölüm kampı» olduğunu soyleyerek pu. 1 ds 12.000 Yahudı'nln alume yollandığını ılerı surmüşlerdi. Oysa o sıralorda Amenkan ve ingıliz keşıf ucaklarının havadan cektiği fotoğraflar Muttefiklerin elindeydı... Nasıl olmustu da etkınliklcrıni süreklı arttınp savaşın yazgısıııı kendilerinden yana cevirmeyi başaran Mutlelıkler bu kampı ortadan kaldırmamışlardı? Aslında, fotogradar. kamp yakınında bulunan ve 1945 başlarında bombalanan bir yakıt deposunun resımleri cekılirken, bıraz da «rastlantıyla» elrie edı.'ebılınışti. Üstelık, fologradarı banyo edenlor ellerinın altındaki belgelerın Auschwilz'i sfirgıledıginl de fork ^demrnıi 1 ; nl:nalı\'dılar Bu sovı ılnri suren kaynaklar, kampın ya büyük bir dikkotslzllk SIKINTI İLE KANSER URLARININ OLUŞMASI ARASINDAKİ İLİŞKİ ARAŞTIRIÜYOR U/.manlar sıkıntının vürudun bagışıkllk ve savunma sistoınlorini zayıflatması açısından kanserlerin oluşmasında dolaylı bır etVrn olma.sı üzerindc durmaktadır. Araştırmarılar ppk çok hasta üzerinde yaptıklan deneylcrdo ha.stalnrda ortak öz.Gİlikler bulnıuşlardır. Bu araştırınacıların vardıklan soııuçlaıa göre pek çok knıısrr lürü, ba/ı yaikinların ölümü, ayrılık gibi olsylardan hemon sonra gorülmekledir. Oto yandan ppidomiolojistlar de gögus kanserinı yakalaııanların ba/.ı oıtak yanlarının bulunf:ugunu ilt>ı i sürnıekte ve lıayatlarında fazla erkekle ilişklsi olmayan. genellıkle koc&larından boşanmayan. dul kalınca tekrar evlenmeyen ve kocalannı aldatmayan kadınl&rdn gögüs kansorinin daha fa/.la gönildüğü görüsünü savunmakladır. Tepki yaratıyor Tüm bunların yanında dlni lider Ayetulloh Humeyni. 1M75 yılında kabul edilıp. kadmiara da boşanma hakkı varen ve poligaminın kaldırılmasını iceren yasanın askıya olınmasını istemıştır. Hükumetın sozcusü Entezarn da Adolet Bakanlığının «Kuran'a daha uygun» bir dızl oniem hazırlamakta olduçjunu soylemışlir. Ancak bu gırişirnler özellikle son nylarda kurulan kadın kuruluşları tarafındaıı lopki ile karşılanmaktodır. Iran'do aydınlan lec* rgin sderı diğer bir faaliyetin de basın üzermdekı acık ve sinsı baskılar olduğj bildırllırken, bu oaskının rjenellıkle Gazetaciler Sendıkası Sekretorının. Televizyon Müdürü ve Hiımeynl'nln komitelerı,.o bofllı vüzlerce uyft tarafından eleştinlmesıyle gercekleştirildiği kayd»dılmektedır. Ancak bu baskı ve kaygı vericl davranışlara karşın henüz aydın keaımden sert bir tepki gelmemekle beraber, hazı üniversite profesörlerl «Bu yola devam ediürse, ülke yeni bir tür faşizmln kucağına düşecektlr» savını c t a y n atmaktadırlar. Zaman İron'ın nelere gebe olduğunu gosterecektir. (Dış Haberler Servi*!) Alp Dağları'nda kurulan kayak merkezleri doğayı bozuyor Ip Dağlannda kurulnn kayak merke/ierinin dugayı önemli olçude bo/dURU bildirilmektedir. L'E.vpress dergısinde yer alan habere göre. bir kış mftvsiminde Alp Dağlarındaki kayak merliezleri yaklaşık olarak 15 milyon turist çekmekledir. Fransa, Isviçre, ttalya, Almanyn vo Avusturya'nin hııdutları içınden ge;nn Alp Dağlannda buşlıca iki dcgişik türde kayak merkezleri kurulmaktadır. Fransa, İtalya ve tsvlçre'nin bazı bölümleıin de eskj yerlo^im merkozlmi de&il, çok daha yüksck yerlpr tercih edilrnoktedir. Almanya. Avu.sturya ve Isviçre'nin diğpr bölümündeyse eski yerleşim merkezleri nla.n köylerin gonişlot.ilmesiyle yetinilmektedir. Fransa'dan Avusturya'ya uzana.n 1200 km'lik Alp Duğlanndaki turistik t«sisler giderek daha l'azla Insanı tekme  ı ye başlamıştır. Kış sporlan yapmak için daga çıkan Kransızların üayısı 20 yılda yedi kat artmıştır. 1958 yılında daga çıkan Fransı/ların sayı.sı »:'.o bın iken. 1968 yılında bu sayı 1 milyon 2.50 bine yükseimiştir. Bugün kış spoıiarı yapan Almanların sayısı 6 milyonkon. birka<; yıl içinde bu sayının iki katına çıkacagı tahmin edilmck todir. Ugrilüer Jnponlaıın da kış >porhınna ilgi duymayn başlndığı ve bu amaçla Çartcr uçuşlannı sıklaştırdıklannı açıklajniîjtır. Bu turist akımını karşılayabilmek ve dövizleri kaybetmemek icin her ıılkn \arolan tesisloro yenileıini eklemeye ba^lamıştır. Fransızlar daglık bölgelerdeki dogayı bozarken. Almanlar Alpier'den kendilprıne düşon çok kuçük bölünıü kutsal b:r bölge gibı korumaya çahşmaktadır. Avusturya ve lsviçre'nfn yarısını ;sp kayak yapmaya uygun dağlılt bölgeler oluşturmaktadır. Dağlık böİKt'lerin turistik duruma gelmesi 1866 yılında Saint Moritz'do bir otelin Ingili/liîri noellerlni çetimıek için Isviere'ye davet etmesiylo ba.şlamıştır. Oysa o tarihlnre kndar kurulnıuş olnn tosislcr sadece yazın açık olmaktaydı. Bu pirişinıdRn sonra diğer otellor de kış aylarında da açılmaya başlamıştır. Son birkaç yıl içinde Alp Da^lanndakl tosislerin toplam yatak kapasitesi fi:i5 bino ulnşmıştır. Kış sporlan ıçln bu tesislerı doldunriRya gelenlerin % 69unu yabancılar oluşturmaktadır. Fransa'daki yabancı turist, sayısı yerli turiste oranla çok düşük kalırken. Italyada bu miktar başabaştır. Avusfurya v« Isviçre'deys© yabancı turistler buyük çou olufjturmaktadır. AET İLE ASEAN ARASINDA İSBIRLİGİNİN GELİŞTİRİLME5İ İÇİN ÇALIŞMALAR YAPILIYOR CAKAHTA, (ANI\A> • • • • Avrupa Ekonomtk Toplulugu ilo Gunoydoaru Asya Ulkelori Bırligi'nin (ASEANI dü/enledikleri koni'eransta Avrupa VR Asya şirknlloı inin ortak sanayl yatınmlan konu.'u Koru.'jülmüştür. Konferansa 300 kadiır Avrupalı işa()amı ve bankacı ile Asya. ı'ılkeleriaılen 600 snnnj'ici ve maliye uz:manıııın kHtıldıgı bildirilmektedir. Çarşamba Kiinüne kadsır sürecek konferansın ilk günündn bir konuşma yapan Endone/.ya Dovlct Başkanı Suhaıto. AET ıle ASEAN arasındaki ekonomik işbirliginin geliştirilmesinı istcmiştir. Sulıarto. ASEAN'a Üye beş Asya ülkosinin Malez.ya. Endonezya. Filipinler. Singapur ve layland dünyanın en büyük pa/arını oluşturduklarını söylemiş. bu ülkelerin toplam nüf'usunun AET. ye uye 9 ülkenin nül'usları k«dar olduğunu belirterek. AET ve ASEAN arnsındaki ışbirli^inin her iki t.araf ıçin de yaraıiı olacagını kaydet.mistir. I