Katalog

ANKARA NOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ AEDÜLCANBAZ KARIŞIK.. Suleyman Bey'ln, Allende, Kerenski, falan filan benzetmelerı ustune, Ozan Mustafa Eşref, ıkı dortluk kondurdu Bıri şoylecOnce Allende demış sorra KerensM Cemberlayn Kızocak bundo ne vor ınsana Cenzer nsan Yo tutup kendıne benzetse ıyı m ydı doha^ Y ne ınsoflı adammış yaşabin Bay Stluman ı Mustafa Eşref'ın obur taşiaması da şoyle. «Ne guzel benzetıyor bak Demırel Ben de benzetsem onu ommo neye? D ve gunlerce d dındım Ouroum Nafıle benzemıyor hıç bışeye » Gerçekte, cAnkara Notian*nda bugün Suleymon Bey'l anlatacak değıldım Konulanm bcşkaydı Sıkıyonetım e goturulup, şımdı salıverılen Cebecı Saglık Kolejının kız oğrencılerının boşlarından gecenleri anlatacaktım Sonra, Yunan Elçılıgindekı kokteylı Kokteylın Turkcesı karışık demek Oyle olunca, bu »Ankcro Notları»nda çeşiu. dallarda gezınebılirım, konştırabılırım de Ankaro'da Cebecl Saqlık Kolejınde önce altı kız ögrencı surulmek ıstendı Bu ogrencıler okul yonetlmlnin baskılarından yakınmakta devlelın verdıgı yıyeceklerin kendilenne dogru durust ulaşmasını istemekteydıler Kuşkusuz, b>r de okullarındo faşıznvn kırılmasını Ye MeCe donemınde degildık Ne oluyordu' Ogrenct velılerının anlattıklanna göre, okulda «Cumhurıyet» «Mıllıyetı okuyanlara ızın verılmemekteydı tHerguns ya do «Tercumon» okuyanlara Ise ses cıkarılmomaktaydı Yenısehlr Sağlık Koleıınden Srkıyonetıme göturulen kız ogrencılerın yakınmaları da, Cebecılı kızların benzerıydl Cebecl Sağlık Kolejınde bır gece okulda aroma yopon yoneticller, kızların dolaplarında bazı sol yayınlarla, bazılannda Yılmaz Guney'in fotografını buldular. Yonetlcılerden bıri şoyle dedi Ben sızın dolabınızdo aşk mektupları bulacağımı sanıyordum tek aşk mektubu yok Şaşlım kaldım Bunun satır aralanndakı anlamı şuydu Ne bıçım kızlarsınız? Bızım zamanımızdo öyle mıyd " Dolaplarda aşk mektupları bu'unurdu aşk1 » Aşk mektubu çıkmca do kızın yaşamı karartılırdı Yonetıcl, kızın dolabındo Yılmaz Guney'in fotografını bulunca ne demıştır? Bu adomın resmınin slzde ne işı var' Sızler gelışme cagında kızlarsınız Aşk mektubu verıne Yılmaz Gurey ın resmi Hertalde sızde b r anormallık var arama tarama surerken, bırkac ask mektubu do Cikmaz mı* Nasıl sevlndl Ne/se aranızda nomal ogrencıler de vormış Cebecl Saglık Koleıinden. Sıkıyonetıme göturulen, hem de gecenin bır yarısında tatlı uykularından uyondırılarak gecelıkleriyle yataklarında'i alınon kız ogrencılerln durumunu, Yunan Elcilıgındekı kokteyle gelen Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren e de anlattım. Blr «Ankara Notları»ndo da, Sıkıyonetıme o kız ogrencıler verine, onları yonetemeyen vone'ıc lerın n n'vrnl mesl gerektığınl yazmış mıydım? Okula Cumhurıyet, Mılliyet Gazetesı sokmayan yonetıcılerın .. Petrol Zamları Ya da Ekonomide Türkiye Ne Yapmalı Arslan Başer KAFAOĞLU. Olanlar olmuş bugünlere gelınmıştır Ecevıt Hukumetı, evet ekonomide etkılı davra nışlara gırmemıştır ama, bu gun ozgurlukçu, halka dönuk uygulamalarda, en azından kı sa surede t©k şonsı oluşturmaktadır Bu hukumetın boşa rı kazanmasına hatolı yollardan donmesıne calışmatıyız En azından bır solcu Turk o/ dını olarak ben bunu ulkemo bır borç sayıyorum. fYapılan lar yanlıştır» demek icın tŞun lar doğrudur» demek gerekır Neler doğrudur' Herhalde bugun Turkıye'nın en onernlı sorunu unıversıtelerde burokrasıde ya da sıya sette yer alanların bızı batıran batılı ekonoml cevrelerın duşunce sıstemi ıçlndo kalıp, gercek sorunlara bır turlu varomayışlandır Bu yonlış anlomayı bır ornekle bellrtelım Bır Kontenıan Senatöru, Sa yn Kemal Canturk yazdtğı b r yazıda şoyle dıyor «Blzim lclnde bulunduğumuz ekonomık hastalığın ne oldugu billndıgıne gore sankl lcınden çıkılmoz probk«mler varmış da çare bulmokta muşkllata ugruyormuşuz tanında blr havonın yurt Mthında esmesınl anlamak haklkoten mumkun degıldlrı (1) Oysa başta kendı Osmanlıca dayımlenyle Zatı Devletlert ol mak uzere burokratlar ve oko nomıstler Türkıye'nin dartler nı teşhıs edememişlerdir ve edemıyorlar Turk ekonomısın n asıl derdı creproductıonı şemasının ışlemeyışidır ışlemesının guvence altına alınamamasıdır Bu şemo/ı tekrar ışletmenın ve genışleterek ışletmen n, yanı tuketılemn yerıne koymanın ve tuketılenden fazla uretmenın yolu enflasyondan ve d ş sermaıte /o da borç gırışının artmasından geçıyor Bu da yenıden ve daha çok creproductıon» ın zorlaşmasına yol açıyor Demırel Talu ve Muezz noğlu gı bı polıtıkacılann ve daha once DP yonetımınde yer alan sıyasılerın onlarla bırtıkte eko rıOTiının yonetımınde epeyce br sute sozu dınlenır bır burokrat olan Zatı Devletleri g bı kışılerın yorattıkları sureklı enflasyon ve surekli dış borc artısı ekonomınln yopı s nı bozmuştur Bu bozukluk neden yle konuya klasık ekonomı d plomasısı ve hele Keynescı yaklaşımlorla care bulma olanagı kalmamıştır Ke/nescı kurallar bugun treproductıon» şemasının ış'erlığınl koruduğu ulkelerde soz konu sudur Hatta son petrol bunalımlorı boyle ulkelerın sayısını azaltmış b j ulkeler aşagıda belırtecegimız gıbl «yapı yen lerre restructurıng> ışlemlerıne gırm şlerdir IMF'NIN INANDIRILMASI TurKiyede ne enflasyona ne de dış odeme derdıne global yaklaşımlarla gırme olanağı >oktur Sayın Kemal Canturk bu yazıdo ıstemı (talebı) kısıt'ayan kendı deyımıyle «aşırı mal talebıni kısıtlayıcı» onlemlere başvurularok IMFnn ve borc para verecek lerın ınandırılmasını istıyor O/sa IMF 1974'ten 1977 ye kadar petrol talebı bıle yüzde 60 artarken hemen her yerde yerınde sayarken Turkıye'yı kredıye loyık bulup 9 mılyar dolar kredı gelmesıne razı olmuştur da şımdl ml razı olrruyor'' DÇM uygulamalarının mucitlerınden bırldır Sayın Canturk Acaba dovız gslıp karşılığı para basılmasın dan çok tolebı kışkırtan ne olabılır'' O zannan kendılerı ve IMF neredeydi? Kaldı kı, Turkıye de sorun fıyat duze/l degıl fıyat oranlarıdır Aşırı mal talebı değil oransız talep dağılımıdır Ve sandıkları gıbı Turkıye'nin dert len oyle pek tbelli» dsğildir Turkıye nın dertlerı denen sorunlar, ono telkın edllen polıtıkann geregıdır Bızım Sayın Canturk ile alıp veremedıgımız yoktur Burae) Kıtle taşımacılığına kovmohdır Bız gene yazalım Kltle taşımacılığında doyum noktosına varmadan ozel arabolora ve taksılere kısıntı yapılmasına karşıyız, okoryakıt fıyatına zom yapılması da doğru olma mıştır 2 Gübre ve Gubre Hammad deslnde B ze kalırso burada buyuk olçude tasarruf olanağı vardır Ozellıkle lınyıt uretımi artıp koylere de Itnyft verıld kce ve doğal gubre kullanımı artırıldıkça bu alanda döviz tasarrufu olanağı büyuktur Gubre polıtıkası ve genel olarak tarımımız üzerınde o nemle durmak gerekir. 3 Türkıye'de ozellıkle Inşoai demlrlnde buyuk ısraf vardır Bız o kanıdayız ki bır ke2 100 mıiyon dolarlık bır yatırım la ve ınşaatlardo kalfanın ye rıne muhendıs konarak çımer to ve demırde senede en aı 100 mıiyon dolarlık tasarrui olanağı vardır Açıkça soyle yelım kı bız demır ve celık {saç profıl boru vb) zamm na karşıyız Aslında Demlr C< lık ve Cımentoda gıder vergıs kaldırılarak uretıcı ve ınşaat çıya demır ucuz verılmelıdır (Gerek okaryakıt ve gereksf demır ffyot zonrmına tarafta olmayışımız fıyatlar hokkındc kı onerılerımızde anlatılmış tır) Yatırım pro|elerl vb glb temel dovız harcama kalemlı rinde de bazı tasarruflar sağ lanabıiır Boylece Butçenır (dovız bütçesının) A grubu ma ları 3 milyar doları bulacol dış satımla karşılanabılır B grubu ıthalato d ğer mal lar gırer Bu malların dış alım ıse şımdıki Mal Mukabıl ıthalot gıbı resmi döviz ku runun yjkarısında biçılen kur larlo sağlanır Bu maksat!( zam^nla mal mukabılı ve ak sspta^s kredılı thalat kaldırı lır ışçı dovızleri ve turıst do vızlerıne orneğın (1 dolar 3! TL g bı) yenı bır fıvot bıçilır Boylece de bız 2 mılyar do lar dovız geleceğıne Inanryo ruz Bunun 1 5 mılyar dolar B gruou dış alıma yonm ml var doları borc ödemeye ayr labılır "Yapılanlar yanlıştır,, demek için "Şunlar doğrudur,, demek gerekir lerl yi Izlemeden kuramlorı Rıkardıen, Marksçı yo da Keynescl olsun kolay yanından a'an ve boylece yargılara voran tJtumları gozonune sermek ıstıyoruz Turkıye nın derdl talep dağılışının yonlışlıgı ve bu nedenle hayatı uretım kesımlerının orneğın komur ve lınyıt uretımının b r yana bırakılıp dıger sanayi kollarında «enflasyonsuz yaşayamıyacak» uretım bırımleri kurulmuş olmasıdır Bunu bılmeden bunun bılıncme varma dan tu<et mı azaltacag m dıye keskın bır zam po ıtıkası u v gulanması b r tedavıdır oma ancak «doğtama yontemıne» benzeyen Ikel bır tedovıdır ve bılımsel oldugu kadar ınsancıl vanı da yoktur Bu neden'e tu ketiTiı ust tuketım gruplcrında kısıtlamaya yonelık fızı*sel sınırlamalara evet ama halkın tuket mmi kısıtlayan esaslı şekılde kısıtlanmasını amac tuton önemh oranları bulan zamlora hayır DOĞRU UYGULAMALAR Bıze gore uret mı artıracak ve boylece uretım ve tuketım oranlarmı Turkıye nın bırey ba şına geltriy'e uyunlu hale getırecek onlemlere hız vertlme lıdır Bu bakımdan yanlış ba şarısız gıbi gorunen bazı u/gulamalar doğrudur Soyle kı Bugün «mal karşılığı dış alım» alıp yürüdüğu ıcn dola ve mark ın Karoborso kurları roket gıbı yukseldığınden yakınılıyor 0>sa bu uygulama tam doğru olmasa da doğruyo yakmdır Cunku devlet akaryakıtı ve komu kuruluşlann n resmi kuruluşların dış al m.nı 25 lıralık do'arla yüruîmektedır Bunlar ekonomıye en yararlı na lar ve bu malların uretımınde kullanılacak homrraddelerdir Örneğın Petkım ana maddeleri gübre ve gubre uretımı kalemlerıne bır de demır çel k urunlerl eklense, Turkıye ıcın dıs alımda Izlenmesı gereken tkatlı kur duzenıne» otomatık olarak glrılmış olur Boylece de oronsal bozukluklann tedavtslne boşlanmıs bulunulur Turkıye endüstrt kesıml 6nemlılık derecesıne göre bır st rrıiTova sokulursa ve her sırada farklı bır dovlz kuru (ölcüsu1 uygu'anırsa bundan zarar degı! yarar gelır aslında Böyl« btr uygulamanın dığer yanında bazı dovızlerın resmi kurdan yuksek fıyatlarta satın alınmasına gıdılmesı, sisteml tomanlayocaktır Bu yolda ekonom.k tedbir paketınde alınacak onlemler (yanl Işçl ve turıst dovızıne prımll flyat uygu aması) IMF'nln hosuna gltmese de bızi kurtoracak önem lı onlemlerden bırıdır Soz gelmışken Turkıye'nln dov z yanl dış alışverış araçları dengesının bızce uygun bir şemasını vermek ısterız Turkl ye nın dış alım kalemlermln bır sıralamaya tabı tuiulması ve bunların en ıvedi olanlarn n normal dıs satımla karşılanması gerekir En ivedf ve gerekli olanlar da bıze göre 1 Akaryakıtlar 2 Gubre ve GObre Hammaddelen 3 DemirCelık ve Demlr Ce'ı< Tesislerımızın Hammoddes (hurda demır, demlr cev Türkiye endüstri kesimi önem lilik derecesine göre bir sıralamaya sokulursa ve her sırada bir döviz kuru (ölçüsü] uygulanırsa bundan zarar değil yarar gelir aslında. Böyle bir uygulamanın diğer yanın da bazı dövizlerin resmi kurdan yüksek fiyatlarla satın alınmasına gidilmesi, sistemi tamamlayacaktır. Bedelsiz ithalâtla birlikte 4.6 milyar dolarlık ithalâtın Türkiye'yi yüzde 6 veya 7 kalkınma hızıyla hedefe götüreceğine inanıyoruz. Ancak buna gitmek için bazı sağlamlaştırma ve yeni yapıya sokma çalışmaları yapmak gerekir. Kenan Evren konu ile llgıleneceğını söyledl Ne kadar kalabalıktı Yunan Elcilıgındekı kokteyl. Oışışleri Bakanı Gunduz Okçun Turlzm Bakonı Alev Coşkun da orodaydılar Genelkurmoy Başkanı Orgeneral Evren Kara Kuvvetlen Komutanı Orgeneral Nurettın Ersın. Hovo Kuvvetlen Komutanı Orgeneral Tahsın Şahınkaya, Yunan Elçıiıglnde Yunanlıların ulusaı guilerı dolayısıyle venlen kokteylde Yunanlıları bır barış cemberıne almış gıbıydller Barıs, dostluk cemberı 152 yıl once, Yunaniıtarın Osmanlılardan, yanı bızden kuriuluslarının yıldonumu Babalarımız dedelenmız çarpışmışlar, bızler, o gunlerı dostluk gunlerı olarak kutluyoruz Kurtuluş Savasında do Yunanlılar, emperyal.stlerın o/uncagı olarak Turkıye ya saldırdıklarmda, bız onları kovmuşuz Boy ramlarımızo da onlar gelıyorlar Kenan Evren'e tanıtıyorum kendıml Ben sızı tanıyorurı dıyor Tanımaz olur muyum1? Nerden tanışıyoruz Pasam9 Toaa 1964 lerdeydı Ben Okullar Komutanıydım B rgolİL. t?r og'enc e ılg I b r yaz va7m «! nız ordon Unutmuş gıtmıslm Sozu Sıkıvonetim uygulamalorına Cebecı Kız Soğl'k Kolejı ogrencılerının başlarındon gecenlere getirryorum Yarın ılgıleneceg m dıyor Kenan Evren ılgılenırken Saglık Bakanı Mete Tan da ilgılenmelı Bu okuldakı aksaklıklar gıderılmelı Tum Ikt'satcılor Blrlıgı eskı Başkanlarından Tanju Akad da gozaltma almnvs Kenan Evren'ın bu konu ustunde de durmnsnı isterdım Kokteylde ayakustu ne konusukır? Kolabalığı seyrederken, tPoao*» dıye bır ses Bos bır kadeh yere duşup kırı'dı. bir de şangırtı Herkes bızım tarafo boktı Acaba ben mı kırdım0 Yunanlı Albay guzel Turkçe bılıyor Nurettın Ersin 1e Yunanhlorın rutbe sımgelerını konuşuyoruz Dışışlerı Bakanı Gunduz Okcun Sovyet Buyukelçısl Rodıonov la konuşuyor Bayan Okcun'un sesı: Yazı bıttı mı, Mustafa Bey"? Ne yazısı1» Yazınızı bıtırmıs olmaiısmız Hay Allah demek, kafcmda tasarladıklarım yüzümden bellı oluyor Gerçekte, doha *Ankara Notlarısnın çatısını catmış degıldım Sıkıyonetım uygulamalarına değmlrken, bu yonetımî 12 Mart uygulamalarına benzetmek ısteyenlerı vurgulamak ıstıyordum Ama kımse de geclrmekte olduğumuz, bu donemlsrden kışısel ya do orgutsel cıkarları ıç'n yararlaimok ıstememelıydı Kâmran Inon do eşiyle bırlıkte oradaydı Elçlerden geçılmıyordu Yunan Elçilıgine bu gallba uçuncu gelışimdl Bırkaç yıl once yine bır bayramlarıno, sonra da Yunanlı gazetecilerın onuruna venlen kokteyle gelmlştım Yunanlı gazeteciler, Turklye'dsn ayrıldık'an sonra Tu'kıye ye veryansın etmışler Kosullanmış yıgınları uyaracak yerde koruklemlşler yağılıklorı yanı dusmanlıkları Yunanlı po'ıtlkacılar bile. Yunan bosımndan yakınırmıs Kraldan çok, kralcı yanı Bızde de /ok mu oylelerı? 4 Yatırım proielerinln proıe ve proğrom kredılerıyle karşılanamayan kısımları 5 l!âç, kâğıt, ham olumın yum gıbı temel ve ıvedı gereksınımler ONERİLER Bu gereksın mlerın dıs satış dovızlerımızle karşılanması gerekir Dış satış dovızlerınin ham petro! alımlarıyla başa baş gittiğl kocaman bır yalandır 1978'ds dış satım gelirlerımız ham petrol döviz harcamasından 1 milyar dolar faz ladır Dış satım gelirlerınızle ulke olarak bız bu 5 maddede sayılan malları karşılarız Bunun İçin osağıdokı önlemlerl onerlriz: A Dış Satımı Artırmak için: 1 Banka koynaklarımızın en az 1/5'ı bloke edılerek bu kredıler dış satım fınansmanındo kullanılmalıdır 2 Sonayıciye muvakkat ve kredıyle hommadde alıp bunun degeri kadar dış satım ya pılması yoîunu sağla/acak ve bugun bır olçude var olan mevzuat ve uygulomalar gelıştlrılmeildır Gelen hammadde ithal vergılerınden gecıçi olarak bağışık tutulmalı. dış satım tamamlanınca burada kullanılon dışındakl hammaddelenn vergisı kesin olarak hesaplanıp kesın vergı tahakkuku yopılmalıdır Bu yoldan taahhütte bulunduğu halde taohhüdunü yerine get rmeyenlera uygulanacak yaptrımlar fazlasıyla vardır devletın elınde 3 Sadece buzdolabı, otomo herl ve kok) bıl gıbi komplıke endustrl mallannın değıl sabun, boya (alkıd reçıne) g bı bosıt ımalat malların n, ç mento ve yapı malzemesının de dış satışı nı ozendlrmelıdır 4 thracot formalıtelerı azaltılmalıdır 5 Ihracat yapan sanayıcilere 2 madde yoluyla ham rradde getırmem şse % 25 dö vız tansısı uygulcması gelıştlrılmelıdır 6 Enflasyonıst fıyat artışla rı onlenmelıd r B Dış Alım Tasarrufu Dış alım tasarrufunda blz kat yyen fıyat artışları taraftarı aeğııız Çunku ılerde goreceğım z gıbı fıyat zamları ıç ve dış f yatlar arasındokı den geyı daha da bozar Tasarruf onlsmlerı şunlardır 1 Akaryokıtta a) Akoryakıtta en onemlı tasarruf bızc» ışlenm ş ürun motor n • gazyagı vb ıthal ne katıyyen baş/urmamaktır Bır tek bu yol bıze \ılda 200 mıiyon dolar kazandırır Cunku 1 ton ham petrol bugun en cok 13C dolarken bır ton notorın 300 dolardır Ham petrol ıthalı en yuksek petrol urunj tuketımı ne (ornegın motormel gore ya pılmaıi eger dığer uruiler ar tarsa onlar dışarıya satılmolıdır Örneg n TPAO Ihsan Topaloglu donemınde b j poltıkavı ızlerdı b> Akaryokıtla ış leyen tes sler kornu'e cevrılme lı çevr leme,enler cn en az \ckı' harcanan prosesler aron malıdır c) ElekT k enen sı yeterlı olan yerlerde (enerator kul!anılmar"alı d) Bınalor 16 dereceden fazla ısıtılmamalı Bedelslz Ithalatla b.rlıkt 4 6 mılyar dolarlık Ithaiatıi Turkl^e'yı yuzde 6 veya 7 kc kınrra hızıyla hedefe götüre ceğıne inanıyoruz Ancak bu na g tmek ıçın bazı sağlamla tırma (Assaınıssement) ve ye nı yap yo sokmo crestructu rıng» calışmoları yaomak g« rekır. Çağdaş Yayınlan İSMET ZEKİ EYÜBOĞLU yayınlan r İnsanın Boyutları Ederi: 30 Lira 28 Mart 1979 Çarşamba ATATÜRK KÜTÖPHANESÎ Yakında Çıkıyor isteme adresı Türkocağı Cad 39 41 Cağaloğlu İSTANBUL Işıl Özgentürk «•itaplarını ımzalıyacaktır. M. ııııyıLU Sağlomlaştırma bır kesır ornegın otomotıv kesımıicinda bunye soğlamlaştırı ması anlammda kullanıldı bL rada B ze göre Turkıye de e onemlö ele a ınacak konu s nayı kollarında orneğın tel« vızyonda yo da kamyon üret mınde bır kac markayo gı mektır Örneğın televızyond 4 marka kamyonda 2 mark sec Imelı ve butun fırmalc bu ıki marka çevresınde ka^ nak ve olanaklarmı bırleştırm lıdırler Sektor araştırmalarn la < kıncı adımda), her sekt< run aşırı dovız kullanılara yapılan standardın ustündel ımalat (orneğın ampul endü1 rısınds avıze ampulu) elenm lı ışlemden kaldırılmalıdı Hottâ bazı sanoyı koUorım (orneğın cıklet ya da benz< rı) tasfıyesı yoluna bıle g dı melıdır Inşaat kesımınde sı heves içın, Işcl kulianma yol arayıp makıne almosı onleı meh devlet dalreleri arasındc kı makına parklan ayarlanmc lı, komputerler blr ortak ku lanıma sokularak rasyonell artırılmalıaır Sağlamlaştırma ve seleks yon yopı değıştırme olarc bütünleşır Botı sisteml ekor mı anlayışında yenı yeni ku lanılrraya boşloyan lyapı dı ğıştırme restructurlng» üz nnde ayrı bır yazıda duraa (1) Tercuman. 12 mart 197Î 1Û3C«}.»lı.»t|1vı YARİN YAPI DEĞİSTİRME V