Katalog

D ÖR T CUMHURİYET 17 MART 1979 POLİTİKA VE ÖTESİ MEHMED KEMAL AESÜLGAHUZ Kendini Yenilemek Her geçan gün hlsinin kendini yenilemesidir, ytnelemest değıl Yınclemeyi, tekrar karfilığı olarah hullanıyoruz Fski dılde tekrar pek ivi karşüanmazdt Onun içın edebıyatta, guzel yınelemeler için tekrir sözcüğü kullanılırdı. Şımdı na diyorlar bılmıyorum, bir büen* da soramadım. Eskiler tehrir Bözcüğü ile d» yetinmez, bunun hnşına bır tamlama koyarlar, hüsnü tekrir darl«rdı Yani güzel yinelemeler. Akşam, gene akşam. gene aksam, »ene aJcsam Çogu Edebıyat Oğretmenl Ahmet Hojım'm bu dtzesıni güzel ymelemeye örneli olarah gösterirdi. Nâzım Hıkmet yasagm dar çembennde çok «ıteiftınldıgı ıçın onun. «Atlılaı, atlılar, kızıl atlılar» dlzesı ya da dızeleri, çunkü alt alta yazıyor öğretmtnlerce gun ışığırm uzun süre çıkarılamamifUr. Çalışma dallan Içınde kendini en çoh yenılayenler öğı etmenlerdır Ogretmen ugraşı gereği ytnıye açıh olmah zorundadır Ogretmen kendı kendini yınelerse (tekrar ederse) hıç bır ışe yaramaz. Her geçen gun bır yemhklg doludur, kucağında bır yenıhk getırır. Oğretmenm ışledığl elemanlar da yenıdır. çocuklardır Her çocukluk, her gençlık bır yenıhhtir Alncaksınız çocuğu. yoğuracaksmız, ona öı yenıhğı ıçin yenı bıçimler verecekstnız, az jey mıdır? Devlet memurları öyle değildir. Bir masaya oturtulmuş bır memur kendini ne kadar yinelerse, yani elındeki »mevzuat hazretlerı ile n« denlı birlıh olursa o denli degerlıdır Bir dar kahbın içinden bır memur hıç bır zaman dışarı taşamaz. taşarsa zılgıtı yer Bızım gıbi yenıhğe kapalı toplumlarda ıstenen. memurun donmuş yasalann tutsağı olmastdır. Karşmna gelırsinit bir sorumlunun. bir f«y Uteyecek olursunuz. jamtj hazırdır: 'Efendım bilmem kaç savılı yasanm, bılmem kaç »ayılı maddesme gora bu olmaz • Yanıt kesindir. Oiınazi Daha ust katlarda bır tanışımz yoksa hıç bir şey soyleyenıezsınız, doner gıdersınız Ust katlarda bır tanışımz varsa derdınızı bır de ona anlatırsınız. Onun yapacağı. bir masanın başında yıllarca donmuş. kalıplaşmıç olan sorumluya sormaktır. Onun yaıutı da. 'Efenâim. bir inceleyeüm..» Bu yanıtın anlamı da ipe un sermek, vakit kazannıaktır. Olmaz demez, ınceleyelım der •Bugun gıt, yarın gel » Bir toplum niçin geri kalır? O toplumun yasaları eskıdır. ondan gorı kalır Uyulan eskımif yoBaları degıştırmedıkçe, yenı yasalara uygun solumlu yetıştınlmedlkçe toplum yerınde »ayıyor. • Zongın arabasıaı dagclan aşırır, yoksul yolunu düzcie şa'jinr Ataların hu soylcdıyı ıltırnastır, suşvettır. s yasal baskı kullanmadır, partl rozeti göstermcdır, o başka Ama sade bır yurttaş ıçın eskımif. toplumun gelışımine enşememış yasalar bir işkencedit. Ceçende devlat dairelerinden blrln* bir işim duştu Ikudarda sozum ona »atyal demokrat bir parti var Ne yapsm adı biraz soloulağ'a bulaşmış elemanlar a yetkiler vermiş Şâ&tım,' bı&rh kuşağm ~ Demokrat Partı, Adalet Partı. MC dönemınde ezıyet görtnuş çogu kışılen yuce katlarda bırer baltaya sap olmuşlar Masalarda oturuyoılar. çıfter telefonla konuşuyorlar. buyruklar verıyorlar. barokrasıyi ışletmeye çahşıyorlar Büıyorum kı. buralara geU mış bu eskı arkadaşlann hepsı de buruk ezık. kavr uk. sınılt kışılerdır Once kendılerınl oraya getırmış olan ıktıdara guvenlerı yok. gıdccek mi, kalacak mı? CHP kımseye o guvenı veremernış CHP nın ballı yaştaki. bellı etıılımdekı burokrata soyledıgl tek şey. 'Bız gidcrsek faşızın gelır' o kadar Insanın, 'liay allah kahretsın şu faşızmi bır tum gelse se kurtulsak'» dıvesı gelıvor Sankı bu donemd» faşızm yokınuş gıbi . Fcibizmın bnskısını kım duyar? Herhalde bızım apartıman kapıcısı ıle. mahaU IP bahkah duymaz Çunku onlar ne yenı bir duşunce sovlerler, ne yonı bır düşunce ürehrler Faşızmm açjirlığını yenı bır düşunce üreten, yeni bır düşunce soyleyen, sıyaset yapan kışi duyar tnsanları salt faştzmle korkutmah yetmıyor. CHP'mn bıraz da haşka bır sakızı çığnemesı gertkıyor Bundan bır sure önce Burhan Felek üstadımız, 'Bınız kukıeyın Bülent ZJev'« sozunu boşa etmedi. Korkak. donmuş. eskı yasalara bağh hürokrasi ıle kukrenmez dıyecel'lcr vardır Hakhdırlar. Ama ıhtidar da hâla pısırık. kendı içıne dönük, kendi mısyonuna bazı odunler vermekten başka bır şey yapabdıyor mu? •Efendim önümüzde kurultay var» •Olacak » Devletı böylesı penşan bulacağımm bllmlyor Kırmızı Mektuplar Rus dostum, Nazım gibi bir şairin bizim topraklarımızdan çıkmasını yetişmesini bir talih sayıyordu Şevket Süreyya AYDEMÎR PaveFden gelen mektup sorularla doluydu •Narım yalnıı bir çalr dafl11 vaşırtıcı bir lenomandl » Moskova I.IX. 972 Azlzlm Aydemlr, Londradakı karşılaşmamızın, hala heyecanı, daha doğrusu şaşkınlığı Içındeyım. Unıversıtemızın kapısında, bırbirımızden ayrılışımızm ustunden. ya rım yuzyıldan fazla zaman geçtıkton sonra, hem da Londrada o beklenmayen karşılaşma, benım Içın Qerçekten şaşırtıcı oldu O gundenberl lcimde hala yaşayan, heyecandan zıyade bu şaşkınlıktır. Zoten benım. genclık ve unlversıte yaşlanmda da, o kadar hoyecan adamı olmadıâımı bılırsın. Oysa şımdı duşunuyorum da, o yaşlarımızdu ve o gunlerdekı Unıversıtemızde sız Turkler bızlm aramızda heyecanlarınızla, ele avuca sığmayan bcşka turlu yaratıklar gıbıydinız. Azdınız. Ama unlversıteye çeşitll ulkelerden gelen, vatanları, dıllerl. tarlhlerl, karakterlerl ayrı, ama daha da kalabalık öğrencl grupları ara sında dınclıgınız, hareketllllğınızle, onemlı bir yer alıyordunuz. Bız Ruslara gellnce? Blz genellıkle. hayal ve heyecan Insanları doğılızdlr Ya Rus mıstığınin, Insanları kayıtsız şartsız ruhl teslımlyetlerın, yanl olCusuz bır küiıüınüon gecışın. omur boyu sarhoşluğu Içınde yaşarız. Öyle kl tarıhımızde bır zaman bu kendini verış ve ken dınden gecış, bu yolda kurtuluşu arayanların, kendilerini ateşe vererek yakmalar glbl, bır dın va tarikat hallne gelmıştır. Yahut ta, çu ucsuz bucaksız Rus ovomızın enginllğınden ge len bir başka sarhoşluk, Rus ruhunda, herşeyds son haddlne varan bır ekstremızm şeklln de, ama gene de hayalın ve he yecanın değıl, realıteler Igınde devloşme ve sınırsızlaşmanın, başka türlu bir sarhoslufluna Itmiştır Hatta blzlm şu Ihtılâlımlzde blle «en. blzlm. şııre ve hulyâya dalan, çagı ve dunyayı. kendl kanunları lls topyekun fethetmek glbl, bir •ınırsızlık gormuyor musun? Işte bu, garıp sarhoşluk lcm de, ama maddeden ve Insandan kopmadon, onu blle bazan kendl Iç alemlmlze kapandıflımız zaman. blz Rusları da dü şundurmuştur Amo Rusyadakl bu yıldırım oluşum Içın, acaba Rusya ötelerl de hazır mıydı? Evet, Ren'lere, Apenln'lere, Iberyo topraklarına, Alplere ve daha guneylere, Balkanlara ve kısacası enazdan bOtün Avrupa, Asya v« Afrlkaya yorınkl akışımızın şorkılarını haykırır. ken, yanl hep bir arada va kolkola yuruduğumuz Onlversıte •aflarındakl coşkunluğumuzun ardında blle, gerçekte bu çözemedığlmlz duğumlor, blzlm o gene kafalarımızda da, bir sır gibl, bazı sarıyordu Cunku daha Rusya lcln davalarımızı bıle şekılleştırmomlştık Örneğin, o okyanuslar kadar engın Rus koylulugune ne qolurccektık' Asya Rusyasındakl Halklar probleml ne olacaktı? O Halklar kl, yalnız Fe odal bir toprak nizamının doğll, Klerlkel bir Iç ıstıpdadın değll, hepsınden dramatik olarak, XX. yuzyılda duşunülmesl bıle olanaksız korkunc bir ceha let ağının elınds eslrdıler ( or lık onlara, hur bir eğltlmln butun kapılarını kapamıştı Butun Turklstanda yuksek ogretım gormuş Turk halklarından çocuklarının sayısı, ellıye bıle va ramıyordu. Azerbaycanda, o da Içerıde veya dışarıda okuma Imkanını bulmuş bu vasıta yerll Turklerlnln sayısı. ancak 7'den Ibarettl. Sonra Kilıse ne olacaktı? Kentler nızamı, gunluk tlcaret, esnaflık duzenl, hatta devlet yapısı ne olacaktı? Butun bunlarda, cevapsız kalan sorunlor karşısındaydık. Kısacası Aydemlr. Onlverslt» mlzde slzler, bütün bu problomlerln hlcblrlnln altına omuz larınızı vermeden, goklera kadar taşan glbl bir umlt, neşe ve Inkllap bağlılığının coşkunluğu ıçınde yuzerken, elbette kl yarının değll. gunun havası Içln de yuzuyordunuz Tablatınız mızacınız da bu havaya kendlnlzl verışınıze uygundu Çevre nızde, dınamık Insanlardınız. Gunler olurdu kl ünlversıte, hat ta ba«?an da Unıverslte dışı çov rolor, Turklerdon gelen yenl bır hamlenln yenl bir coşkunluğun havasını yaşarlardı Nazım, bu hava ve blzım toplumumuz lcln de. yalnız bir şaır değll, şaşırtıcı bir Fenomen'dı Butun bu etrafını sarsmanın. dalgalandırmanın bayrağı, elbette kı onun omuzlarındaydı O, Tonrının, S170 eğer soylemek gereklrse ve hepımlze, eşl olmayan bir ar mağanıydı Daha doğrusu, ne sızın, ne bızırn değil çaâın, bir hadısasiydl. Yalnız sıze ve blze değıl, daha o yaşında, bütun ruh ve fıkır yapımızla. sos yal mucadelelerlmlzln zengln mıhverl olmuştur. Nasıl olmuştu da dofla ve toplum, hem de o kadar gene yaşında, Nazım gıbi bir Fenomen'l slzln toprağınızdan, sızın Içlnızde yaratmıştır. Slzln topra flınızın doflurgan slmqesl, herçeyl bir tarafa bıraksak blle, onun omuzlarında taşıdığı o bay rakta dalgalanıyordu Gun olur du kl Onlverslte, hatta Ünlversl te dışı cevreler, ondan gelen yenl bir hamlenln, yenl bir coş kunluâun, havası Içlnde yaşarlardı Onun aramızda doquşu va yücelışl, yalnız slzln şansınız ve yalnız onun şanı değıldl. Şairin. o gunlerde hepımlze ve belllydl kl daha sonra dünya ufuklarına ses verecek olan o fırtınalı varlığı, talihln In 8anlıpa bir armağanıydı Duşün mell kl Nazım Hlkmotln daha o yaşlarında haykırdığı cGuneşe akın var, guneşe akın. Guneşı zaptedeceğız, Guneşln zaptı yakın « gıbi mısralar yazan bir şalr, adına Dunya ihtılalı dedıgımız bir patlayışın öz vatanı olan bl zlm topraklarımi7da bılo, bugu ne kadar dogmamıştır Bıze gellnce? Bız Ruslar, ya nl yalnız Ünlversitemlzdekt blz Rus öğrenclsl, oğretlcl. yonetlcl ve teşkllatcıları olarak bız Ihtllalın sahlpleri, daha o yıllar da ve o gunlerde bıle omuzlan mızda, yuzyıllarda bır olan, da ha doğrusu butün boyutları, voatlerl. eylemleri ve amaclan Ile, tarlhte bır eşl daha bulunmayan bir ıhtllalın, bütün dun yayı yenlden düzenlemek dava sını bayraklarına yazan bir dev rlmln, butün aflıriıâını daha o yoslarımızda, omuzlarımızda ta şıyorduk. insanoâullarının tarl hinde eşl olmayan, ama kendl ellerimızle kendımızın hareke te getlrdlgımlz bir fırtınanın. hayallerl ve heyecanları değıl, bl/ım bile dllınden anlamadığı mızı gorduğumuz gerceklerı kar şısında, daha o yaşlarımızda bılo. yorulmuş egılmış gıbıy dık SÖ7un kısası blz, Ihtılalln daha llk şahlanışlarında omuzlarımıza, dunyanın ağırlığını almıştık Bu yukun altında ezllebllırdlk Ama cıktığımız yolda bayrağımızı, klmbıllr nlce blnlerce, nlce mılyonlarca kurban lar pahasına hem kendl toprak larımızda yüceltmek, hem dunyanın dort bucağında taşımak gıbi bir mlsyonumuz olduğuna ınandığımız tarlhin bır emrl say dığımız bu mısyonun, bu taş maaı guç ağırlığın yukü altında, daha o yaşlarımızda, olduÖumuzun blrkaç mlsllnce yaşlonmış, durgunlaşmıştık Kendl lcımlzde Ise, kendlmlzl gene onrülerlmızden saydığımız ve katıldığımız bu yolculukta, yarının neler oluşturablleceglnl düşunemlyor. ama belll bellrslz blrşeyler sezlnllyorduk Nlteklm, aradan cok geçmeden va Ihtllo le Insanustü vastflarını katan, damgasını vuran Lenln'ln, daha onulmaz hastalık gunlerlntle Partl yuksek zlrveslnda çatlamalar. yanl Olemp'tekl Tanrıların kendı aralarında ca* tı^malann davet edeblleceöl Mojdu Usebnaya barba, yanl l'ondı ıçımlzdeKı kavgo lclnda mıydıl'''! Isle Aydemır hepınw bir calı cjlt rtda aynı şorkıları hoykırarak mltınglerde kısacası hız Rnsiar kpndı kendımlze kal dıgımız zomanlarda. bu bütun dunya ya yonl bir duzen getirniek mısyonumuzun, gıtlkco seıtleşen, derlnleşen problemleri karşısındn, kendımıze bıla oçıklamfikton cakındığımız bınbır kıışkunun bınbır körduğumun bunaiımlan ıçınds kalıyorriuk Evpt Rusya bu ıhtllale, en az 19 yuzyıl ortalanndanberı gebeydl Ama, tarlhin potagında oluşturduğu toplumun, ku^aklar boyunca bekledlğl Inkllap acoba bu muydu? Koıv feranslardn sokak gösterllerınde, aynı coşkun adımlarımızla altımızdakl toprağı tıtrettıgimlze Inanırken, şlmdi sana Itıraf edebılırlm kl lclmcle nlce kuşkular, cellşkıler, tedlrglnllkler kaynaşıyordu. O şanlı sokak yüruyüşlerl, o tltretlcl adımlar kl, ne kadar temlzdl örneğln bu geçltlerde Nazım'ın bası çektlğı. tempo tuttuğu ve en önde kollarını Ikl tarafa ocorak, caddelerln Ikl tarafındakl duvarları. blnaları. daha gerllere Itlyormuş gibl haykırışları, ne kadar surukleylciydl Onun o yuruyuş marşından bazı parcaları, gene slzln dillnlzde haykırıldığı glbl hala hatırlarım: «Adım, Adım, Aaım, Adımlar adımları, Koldırım, kaldırım, kaldırım, Kaldırımlar, kaldırımları.. Behey tramvay, Cığneneceksın, Sağa sola sap, Goçıt yok, Rap. rap, rap > Gerçekten de bu hava ve bu akan coşkun sel lcınde öyle an lar yaşıyoıduk kı, adımlarımıztlan yer sarsılıyor. duvarlar sağa sola acılıyor ve tramvaylar, sankl ezılmemek ıçln kacacak yer arıyor glbl. köşelere, buçoklara "sıgınıyorlardı.. Aydemlr mektubum uzunca oldu Ama bana sen. boyle bir yazışma, boşaltma, daha doğru su. yılların blllncaltımıza ittifll nıce cıkmazlarla boyle bir hesaplaşma imkânı verdlflln lcın, bu uzun mektuplarıma tahammul edoceksln Ve korkuyorum kl. bu bilınc altına Itılen ve artık dokunulamaz sandığım o ümltlerle umıt kırıklıklarının. o zaferlerle yenılgllerln, Inanca ve aidanışların, o gozyaşı, kan ve körduüümlerln depolarının kapılarını, gallba farkına varmadan acacağız Demek kl buna muhtacmışım Londra'dakl Kafe restoranda ele aldığımı; konuya Ise, ga llba ıster Istemez doneceğlz. Evet zamanımızdo blz, tarıh lcınde ımparatorlukların tasfıye edlldlğl bir coğı yaşıyoruz. Ama ocaba bu da butünü Ile doğru mu? Örneğln eskl Rusyalarda Romanoflar hanedanı. Clnde Mancolar saltanatı artık sahneden siilnmlştır. Ama aynı topraklarda?.. Gözlerlnden opa rım dostum Lı YaU'ya mektup yazablldln ml?. Pavel Harasov Pavelden mektup bekllyordum Bu mektubu aldım Va bu mektup, Pavelln yazablleceOI bir mektuptu Çunku onunla bir zaman, aynı safta aynı hlzada va odımlarımızı blrblrlerlmlzlnklne uydurarak yürudüğumüz gunlerda da, standart bir Insan değlldl. Kendini, her an tamamlamaya calışan, cok cep hell bir Insandı. Yalnız olayların akışıno katılan değil, bu olayinn duşünen, değerlendlren bir klşl. (•) BİTTİ (*) Yazık kı rohmetlt Aydamlr'ln nolları buraaa bitlyor. dufc. • Yahu adam 70 tente muhtaç bir ulke bıraki yoıunı dıye sızı uyarmadı mı?'Bız şaka edıvor sanmıştık» Ulkcda yasalar da ulhcyi \bnetmeyv çıfemıj slyatetçı kısıler de toplumun dınamızmının v« wteınlerının gpııiındc kalmiblardır Ortada ışte fabrıkalar nasıl difra bağırnlı, ham madde bulamaymca duruyoı lursa parlamentolar da toplumun dınanıızını ve ıstemleıı liariisında yasa üretmıyorlar Çunkü toplumdan gerıde kalmışlar. hangı yasayı ureteceklerıni bılmıyorlar Bır toplumu,ı tstemlpr nabzını tutmak bir gericılıb ılarıcılık ^oıunu da dcgıldır Iran Şahı ilericndı. rlumpynı her halıyle gerıcı. ne oldu? tlerıct gıttı. gerıd geldı Petrol kımın olacak, herke» ona bakıyorl Demlrel AP'nin başma ilerıci olarah geldl, kendl sınılına ıhanet ettı AP nın tabanmdan gerıd» kaldı Ecevıt tsınet Paşa'dan daha ılenymif gıbi görünerek bırlıaç yılda bır yıldız gıbi parladı, ne oldu? Sorun ılerıc, (,erıcı iorunu olsa toplumlar, uıun degıl bırkaç yıl ıçınde bırinl çıkanrlar. baş tacı oderler Demırel de Ecevıt de 58 yıl içinda çıltmadılar mı? Partı lıdprlerı de masa başında oturan eskı memurlara dönerier. Mevzuat hazretleri onları eskıtır. Dedtgım çıhi 6fıretmcnlerdir kendilerini her gün yenılevenler Ama biz onları da bozarız. Konuştukları dd halka göre Çınce gıbldır Ne onlar halkı anlarlar, ne halk onlm Bır ganp, uyanıh çoban gtbı Kutup Yıldızını ızleyerek bır çölde yitip gld*r. Şımdılih sendıkah Işçi CHP"nindlr. Burokratlar oıtada, gozluyorlar ve izlıyorlar. Olup bıtenlere bakıyorum da edeblyat öğretmeıleımn yıllarca önce ögrettiklerı bir hü»nü tekrir. her feyi birlnnne hanzeyen teobo, hoyrat bır tekrardan öteye geçmiyor. Al onu, vur onal.~ SZOCA/VV Y.MimarveyaMsmar arıyor Bursave Adana Börolarımızdaçalıştırılmak üzere • 28 yaşını aşmamış, • Askerlığıni yapmış, • Almanca veya Tngılızce dıllerinden birini çok iyi bılen, aranmaktadır. llgilenenlerin, kısa özgeçmişlerinl bir fotoğraflarıyle bırlıkte aşağıdaki adrese göndermeleri rıca olunur. TİCARET va SANAYİ A,Ş, Bankalar Caddetl Türkeli Han K a t 3 KaraköylSTANBUl I L A N EYÜP SULH HUKUK HAKİMLİĞİNDEN Sayıs 1978/1041 Davalı: Huseyln Sadettln, Eyüp Otakçılar Nışanca mah Samancılar Sokak. Davacı Esın Şerbetcl veklll Av Alaeddln Ulus tarafından. davalı Huseyın Saadettın ın yarı hısseslne sahıp olduğu. Eyup Nışancı Mustafa Paşa mahallesl Samancılar sokağı 11 pafta 154 ada ve 27 parsel sayılı gayrımenkule alt acılan şuyun Izalesl davasının duruşmasında Davalının zabıta marıfetlle yaptırılan adres tahkiklnde, adresl tesblt edılemedlğlnden llanen teblıgat yapılmasına karar verılmıştır Davalı Huseyln Saadettln'ın duruşmanın bırakıldıflı 11/4/1979 carşomba gunun soat 1000da duruşmada hazır bulunması veya kendısinl bir vekılle temsıl ettlrmeel, gelmedlğl takdlrde gıyabında duruşmaya devam edileceÖl H U M K nun 409 ve 410 maddelerl gereğmce tebllgot yerıne kaım olmak uzere ılanen duyurulur. (Basın: 2016 2347) YüksekMimar/Mimar İZOCAM KEMAL ÖZER GÜLDEKİ ŞAFAK Bulgorıston'do tyenl toplumı nasıl oluşmuş, ıyanl ln»on» hangl aşamada sorularına yanıt arayan Izlenlmler Habora Kitabevl P.K. S Beyazıt • Istanbul (Data 1651) 2332 (Cumhurlyet2342)