Katalog

ONİK İ CUMHURİYET 23 ŞUBAT 1979 • MUSLUMAN GERİLLA ORGUTLERININ EN ETKINİ, PAKISTAN"DA US' LENMIŞ BULUNAN HIZBI ISLAMI GERILLALARI BU ORGUTUN PAKISTAN HUKUME TINDEN DESTEK GORDUĞU KAYDEDILIYOR. Iran'dan geliyorum Ulya DLSTDAR Afganistanın çeşitli bölgelerinde Müslüman gerilla örgütleri Teraki yönetimine karşı mücadeleye başladı Amerika'nın Afgonıston Buyukelcısı'nın gecen hafta oldurulmesıyle sonuclanan bos kın eylemı, bu ülkedo Nur Teraki vonetımının gecen nısan ayında ş başma geiışınden bu yana meydano gelen ı k sıddet eylemı olu yor. Ancak «tekıl bir eylem» sayılabılecek bu olaydon oaha da onemlı olarak Aîganıston do son aylordo Nur Terokı yönetimine karşı muhalefetın yoğunlaştığı haber venlı yor. Ceşıtlı kaynoklar n haberlerıne gore ul kenın bır cok bolgesmde farklı goruşle'de'n müslumon gerıllo grupları, merkezi yonet.me karşı oyakianıyorlar Sı,osol gozlemcıler Iron ve PoKıstan ın ordmdon Afçonıston ın do ıslamı kokenlı kıtlesel eylemlerın tehd'tı altında bulundugu goruşunde bırleşıyo'lar Sovyet yanlısı Nur Teraki yoneîımıne karşı en etkın sılahtı muhalefet eyıemımn • na karorgchlan Pokıstan da btılunan H'zbı Islamı adlı musluman b'r gerilla orgutu tara fından yurutuldugu bejırtılıyor Ulkesınde ş 9 > rıat yasalorına donulduğunu acıktayan Pakıs tan Devlet Başkanı Zıya Ul Hok'ın Afganıs tan da ıs'arıı bır devletı savunan Hızbı Islo mı gerılloiannın Kabıl hukurnet'ne karşı g rış tıklen eylemlerı hoşgoruyle karşıladıg na d ] kesın gozuyle bakıhyor. Inaılız «The Economıst» dergısı bu lüman gernlolann ona karargahının Pakıstan'ın A'ganıstan sınırı vokmındakı Pe$evor bolgesı olduğunu ve Zıya Ul Hak /önetımmın Pakıstan sınırı ıcındekı gerıllaıara maddı des tek sağladığı bıldırılıyor. Hızbı Islamı orçutunun Afganıstan ordu suncon gecen eylı^lde ayrılan bır bınbaşı ta rofındon yonetıldığı bıldırılıyor. B nbaşının, Afgan stan Devlet Başkanı N j r TeraKİ ye karşı gecert eylulde duzenlenen boşanstz bır darbe gırışımının ardından ordudan uzaklaş tınldığı kaydedüıyor Hızbı Islamı orgutunü"\ onde gelenlen son aylarda orgut >cın 4 mıl yar lıra tuta'inda sılah ve osKerı malzeTe sotın aldıkla'ını soyluyorlar HUMEYNİ'NİN DÖNÜŞÜNDEN SONRA BAŞKENTİN HER YANINDA HALK ÇADIRLARI KURULMAYA BAŞLANDI OTURMA GREVI YAPAN AÇ SUSUZ BINLERCE ANA BABA DAN BIR BOLUMUNUN ÇİLESI, 4 BIN KIŞI TUTUKEVLERİNDEN SALINDIĞI GUN HAFİFLEDI. ULKEDE AYLARCA SUREN GE NEL GREV EN ÇOK GAZ KUYRUKLARINI ETKILIYORDU. SA BAHIN DORDUNDE GAZ KUYRUKLARINA GIRMEK ZORUNDA KALIYORDUK. Humevnı 15 yıi once sjrgune yollonırken, Şah a «Ben Huseyın yolcusuyum» dem ş Ne demek ıstedıg nı pek anlamamış ar Bugun Humeynı sozunj kanıtladı Gereral Golam Rıza Asnarı nın asken nukuTietı sırasında Ramozan n sonu olan Şeker Ba,ramı gunlerı ıd kı «Allahuekber» seslerı hareKetın IIK sloganı o'mustu BayraTiı ızleyen perşembe gecesınden sonra her gece saat 20 15 ten ıtıboren butun Kentte elektnkler kesılırdı Tahran m damsız evlennın balkon'crına c k a n protestoculo' damdan dana aktardKicn «Allahu ekber» s'ogcnlarına «Pehlevılerın sonu» bagırışla'inı da eklem şlerd. Ertesı gun 8 eylui «kara cuma» d ye anılan Jale meydan. Katl'amı. carpışTia an soKcga doktu B,r gun ıcınde cogu azınlık olan Bahoılere aıt yairrıamış banka, yazı yazılmamış bına kalmamıstı Yollaraa ters çevrıimış, COTI orı k,rı THŞ yanmakto olan arabalar. gece soıvaga cıkma >asagı olan §1 den sonra gs en «Allohuekber» ses.er1 ıle ksntten daglora yan<ı ycpan niıtra.yoz ve agır tan* seslen bırbır.ne karışmaktOydı Tahran ın gjne/ındekı «Behıştı Zehro» mezarlıgı ve Tahran a 33 km uzaKıiktakı KUTI şenrı olenler.n gomuldugu ver tom bır zı/aretgoh oİTiuştu Gece 03 30'da s kı/onetım yasag.na karşın kentın doğusundan kefenlerını g /erek sokaga dokulmuş yuzıerce kışının «Allahuekber» sesls'i gecenın soguguyia tıtreyen bedenlerüe yankılanı yordu Benzın ve gaz kuyrukları kılometrelen bulu\orou Mavılı kırmızılı Merceaesler, Chevroletler. Peykanlann sahıplen geceyarısı arabaiarını kuyru ga bırOKip ertesı gun şansİGnnı denıyorlardı 62 gun luk boy>cottan sonra nefıs bır nukte edebı/otı doguyor Yedı ocakta gozete sayfaiannao olen aranan kaybolan genclere a t yazılan, hapıshaneden yarı canlı olaran CKantarta hapıshane çılekeşlermın anıiarım okumak. gehşen olayları ıziema< ıc n halk gazetecılerın onunde uzun kuyruklar oluş turuyordu. Gazete fıyotları ıkı mıslıne cıkmış. ve kı s o r fa halınde yayınlanTiasına karşın, gjnbe bazen ıkı hotla uc basKi yapma,a başlamışlardı TV de genellıkle yoresei ve azınlıklara aıt holk danslannın ses sanatkarlarının ve bayat Amerıkan VVestern fılmlerını gormekten yorulursunuz. Çogunlukla batı kaynaklı kurgu • bılım fılmierı dışındo arada çeşnı kabıl nden bır ıkı yerlı pıyese de rasüama olonağı holkın tek egiencesıdır. Tahran'da cok luks eglence ve spor kuluplerıne buyuk paralar odeye r ek u/e olunabılır. B J yuzden sadecg bellı bır tabaka yararlanabılır. Ikı hafta once salı gunu telefonlarm ardı arkası kesılmıyordu Doktor arkadaşlar hastanelere aceıe pamuk ve kan venlmesı ı c n yardım ıstıyorlardı Arabaya atlovıp en yakın eczaneye koştuk Gec olmuştu Halk eviennde. eczaneierde ne kadar pamuK varso kamyon ara, araDaıaro do.durmuş hastanelere koşuyordu Yollarda. arabalarda kon toplanı/ordu O gun 1000 kışı oldurjımuş. yuzlerce de yaralı vardı Resmı aciKlamalarda ıss sayıların hıc bırı otekını tutmuyordu Kentın guney.ne mdık. 16 yıldır Iran da yoşayon Sarıyertı Sjhay hanımn evı unıversıteye yakındı Sokağının koşes ndekı bakkalm 14 yaşmdakı oglunu Oloyları şaşkın. ızlerken askerler gostencılerıe bırlıkte a'ıp goturmuşlerdı Babası uzgun nereye başvurocooınt bılmıvordu Malıolteden tanıdıl« bır yuksek rutbelı suDay uzun araştırmalardan sonra çocuğun hengı cezaevmde olduğunu bjlmuştu Cezaevlerının onunde oturma grevı yapon ac susuz bınlerce onne. baoaaan bır kısmının cılesı 4000 kışı hapısten salmdıgı gun haf fledı Bak^aIın oglunu da ev ne getırmışier Cocuk konuşmuyor. iğne ıplığe donmuş 14 yaşında gordukierının dehşetınden 1 » gunds 14 yaş ufa'mış kuculmuş » kucuk Daryuş Halk. olaylorı buyuk bır sogukkonlılıkla ızlıyor Kımse gaz ve benzın kuyrurdarından yakınmıyor. Gece 2015'den sonra karanlığa gomulen kentte yer yer yankılanan «Allahuekber» seslen G j n d j z ış tıp gorduğumuz o'ayları gece teıe'onlarla herkes bırbınne ıletıyor TV suskun, radyo suskun. sokaklarda acık bır tek magaza yok Saaecs bır ıkı supermarket ve bakkol acık Yıyecek bcl Arada sırada şeker ve sut /ok denırvor. r DÜNYADA EKONOMİ VE TİCARET Onumüzdekı mayıs nyında Fılıpınlerın Manıla kent,nde toplaomaîi beklenen Beşıncı Bırleşmış Mılleüer Tıcaret \e Kalkınma Konferansı 'UNCTAD 5) ın hazırlık çahşmalan surmektedır Halen 117 Uçuncü Dunya lükesının uye bulundugu •77'ler Crubu da bu amaçia Tanzanva a* toplamarak konJTeransta ajürlık venlmesını ıstedıgı sorunlan saptamışt.r L'ye ulkelerden 81 ının temsılcı gondeıdışi toplantıda bır konuşma yapan Tanzan>a De\let Başkanı Julms Nverere Uçnucu Dun va nın ksndı ıçındeîtı birhk •e dayaruşi mavı korumaya büvuk ozen gostermesı gerektıgını vurgulamış ve Uçuncu Dun va ülkelennın ka\ndıdannı bırleşfrerek kendı çokuluslu iirketlennı ta^ımacıîık ve bankacılık kurumlarmı kurmalannı onermış'T N\erere ayrıca daha once Commonuealth ulkelen Genel Senreten SS Ramphdl taafından nrtaja atılan surekh sekretarvan n «77 ler Crubıi' bunve kurulabılecegmı ve bovle bır k.ir^rn'n Uçuncu Dunvanm ulus'araıaıi konferans ve pa/arlıklaıdakı gucunu artı racaçını behrtmıştır Toplantı>a katılan dıgpr konuşmacıUr UNCTAD ın 1976 Naırobı toplantısından bu yana sa^lanan ılerlemelenn çok sınıjı kaldıgına degmmışler ve ozellıkle gehş)? ulkclenn \em GATT Anlaşması çerçevesınde korumacıhk egı Iımlennı pekıştırmeh ıstemelennden \akınmışlardır Bu egıhmlenn gehşmekt«> olan ulkelenn mamul madde dışsatımını bu\uk olçude sınırlavabılecegını ılen suren Uçuncu Dunva temsılcılennın UNCTAD 5 de nnemle « ! alınmasını tstedikle>e n d ger sıjrunlann bashca!arı şunlardır • Ham madde pıyasalannı duzenlemek ^c tum dış gehrlen.ni bu tur mad delprden sagla%an ekonomılerı ıstıkrara kaıuşturmak amao\la oîuşturulması on goru'en •orfofe for» çalışmalannın kısa zamanda çozume baglanması Derleyen: Osman üLAGAY "77'ler Grubu,, UNCTAD 5'e hazırlanıyor • Uçuncu Dunj a ulkelenmn 1^77 sonunda 250 mıl>ar dolara ulaşan dış borç vukunun hafıflstılmesı ıçın bır çozum bulunması \e gehşmış ulkelenn \oksul ulkelere sasladıkları kalkınma vardımla nnın»artırümas<. •jBelırh iendustrı ddllannın gehş m»kte olan ulkelere kaydınlmasını sag la\acak vopi'al degı?ım»ın ^en,ek!e%mesı ıçın gelışmış ulkelenn gereklı ılgı % oz e verıyı gostermelennm • Gelı>mış ul^elerden gplmekp olan ulkelere teknoloıı transfennın yapünrah kural ara v ÎNGILTERE VE ÎTALYA. KENDI ÇIFTÇILERÎNIN GELIRLERINİN DIGER TOPLULUK UYESI ULKELERIN ÇIFTÇILERIYLE AYNI DUZEYE GETIRILMESINİ ÎSTIYORLAR. AET'nin Üyelcrine Gerçek Maliyeti (1978) iMILYON INGILIZ LIRASI) AET Butçesl Yarorlanmo Katkı 790 559 112 306 249 186 323 112 MCA Slsteml Molıyetl 347 155 531 143 Toplam Maltyat + + v + + 1137 714 643 163 437 498 535 576 Nufus boşı Malıyet 20 T2 11 ÖUKELER: ÎNGILTERE . F ALMANYA İTALYA BENELUKS .. IRLANDA HOLLANDA . DANİMARKA . FRANSA + + + + 188 312 212 464 + 1 6 + 146 4 35 + 107 Avrupa Mahkemesi'nce Roche ilaç firmasına ceza verildi AET Komısyonu nun, Boma Anla^masının trostleşmeyı yasaklayan hukumlennı çıgnedıgi ıddUasıjla, Isvıçre kokerüı dev ılâç fınnası Hoffman La Roche"un cezalandırılması onerısı Avrupa Mahkemesı nce onaylanmış ve söz konusu şırkete yaklaşüs 400 bın dolar ceza venlmesı kararlaştmlmışıtr AET Komis>onu daha once ROCHE un Avrupa vjtamın pazannı tümuyle ele geçırmek amacıyla başlıca muştenlerıne «bağlılık prımlerı ödediğıni \e rekabetı sınırlayan bu davrnışıyla antıtrost kurallan çiğnedıgını saptamıştL Humeyni'nin gönüllü örgütü Tahran'a bu yıl kar gec yağdı Kuzeydsn şehrı cevreleyen Elbruz dağlannn karl. tepelennde hava karorınca cok parlak bır işıK yanıp sonuyordu Bunun bır ışaret oiab.leceğını duşunduk 7 ama, Kime, nıye. ne ıcm Ulkede' genel grev en fazla gaz kuyruklarına etki edıyordu Sabahm dordunde gaz kuyruklarına gırıyorduk Bu kuyruklarda gene Caferlen, Huseyınlerı, Al lerı gorurdunuz Kent zengını yıne ev nde Gaz almaya kapıcı Hasan, kızı Jı'a gelırdı Butun kent sokoklarını Humeyni'nin gonullu orgutunden kolları bandiı gencler kan ter Icınde trafığı yonetıyordu Yıne bu orgut tarafınaan evlere gaz kartları dağıtılmıstı Uc dort genc dort gunde bır kapıya ge'ıp gaz verıyorlar, kartınızı zımbalayıp gıdıyorlardı lyı nıyetl . saygılı, yardım etmek ıcın cırpınan gencler sınd.nlmeye alışmış halka insanca, hakca davranıycr. haksızlık yapmamaya çalışıyorıardı. + 1 1 KAYNAK: The Guardıan, 1 şubat 1979 AET'NİN BAŞ AĞRISI: ORTAK TARIM POLİTİKASI • ORTAKPAZAR HER INGILIZE YILDA 20 ING1LİZ LIRASI TUTARINDA BIR MALIYET YUKLUYOR. katkılanm bütçeden yararlaruna pa%la rını ve MCA sıstejnı uygulamasından do tan zarar, ya da zararlannı hesapla\an Ingılız ıktısatçılan. AETnjn her Ingüı? e yılda 20 Ingıhz Iırası tutannda bır mahyet yukledığınl ılen surmüşlerdır Bu hesaplamaya göre AET uygulamalftrından ıarara uğra>an dıger ulkeler Almanya ve Italya'dır MCA sıstemmden zarara uğradığinı ıddıa eden Fransa ı*e net yarar saglayan ulkeler arasında yer almaktadır. (Baic. Tablo) Topluluk bünye=>mdekı tanmsai ntıfıısa gehr guvencesı sagiamak amacıyla uygulanan Ortak Tajim Pohtıkaii (CAP), AET ulkelerını bırbınne düşurea başhca sorun halıne gelmışor Son olarak geçtıgımız hatta ıçınde Bnaksel'de yapılan AET ulkelen Tanm Bakanlan toplantısında Ingıltere ve Italya Tanm Bakanlan. Ingılız \e Ual>an tanm orun'enne uygulanan *yeşıt teur»larda bır devaluasyona gıdümesjnı \ e boylelıkle kendı çıftçılenmn gehtiennm dıger topluluK uyesı ulkelena çıftçılenyle aynı düze/e getırılmesım ıstemışlerdır \\i bakan bu .steklen onaylanmadıgı surece, 31 marta dek tamamlanması gereken tanmsal urun fıyatlannı jenıden belırleme çalışmalarını baltalayacaklannı ve Ortak Tanm Polıtıkası'nı bâtunuvte çokerteceklerını belirtmışlerdır Ote yandan. Tanm Telafı Sübvansıvonlan (MCA) konusunda Fransa ıle Almanva arasındakı surtuşme de sürüp gıtme.vte Frania Alman çıftçılerımn daha \erımlı Fransız çıftçjienne karşı yuksek subvansıvonlarla korunmasına devam edıldıgı surece yenı 'Vvrupa Para Sıstemı (EMSi nın uygulanmasmı engelleyecegını belırtmek'edır Bu surt^şmemn yanısıra topluluk bunvesınde bu>uk gıda maddedelen stok'annın ya da *daglan*nm oluşmasına yol açan MCA sıstemjnın tumuyle kaldınlmasım ısteyen eoruş de gıderek agırlık ka/anmaktadır Bu arada ıki tngılv Fktıs«rtç'sı Wynne Godley \e Rıchard Bacon un yaptıgı hesaplamalar AETrun uvelennın gerçek maliyeti konusunda çarpıcı sonuçlar vermıştır Uve ulkelenn ton'uluk butçesıne Halk çadırlan Humeyni'nin donuşu ıle <entın her yonındo holk çadırlorı kurulmaya boşiarr.ıştı Bu cad.rlarda tum fakır halka en ucuz fıyatlarla yıyecekten gıyeceğe değın her turlu malzeme satılıyor ve yardım yapılıyordu Yabancıların kıtleler halınde kentı terk etmelerı uzerıne, luks vıiıaların kıraları duşmuş. ev bollugu başlarrnştı Beş yıl önce soguk bır eyıul gunü Gürbulak sınır kapım'.zdai Iran'a gırmıştım Teonz'de kaldık ıkı gun Doracık sokakları. yuksen duvorlarla cevr I. evlerı, cadralı kadınlarıyla sıkıntı vermış tı ıcıme Ama ınsanları ıle ıcl dıslı olunca gectı bu sıkmtım Candan konuksever dost ınsaniardı Canlıydılar, guzeldıler. Insanın ıcmden b r buldoze'.e beyınlerı cevreleyen duvarlar gıDı evlerı cevreleyen bu duvarlan yıkmGk. guze.lıklen ortaya c ıkarmak gelıyordu Butun buyuk o'aylarda Tebrız Iran da adeta oda< noktası o muştur «iran'da her yırmıbes yılda bır olur boyle baş* kaldırmalar» demıştı Iranlı bır gazetecı Ote yondan Ingıhz elcısı «Geldigım gunden berı Şan gıdıyor dıyorlar. Ama halâ gitmedi» dıyordu ıkı a/ onces'ne kodcr Sabah saat 4 30 da Tahran'ın yurt dışına cıkmak ısteyenlere dovız vermekte olan acık ıkı Merkez Bankasından bınnın onunde ku/ruğa gıröık Beş saat sonra ancak bır numara a'abı'dık 15 gun sonra gelıp dovız alab lecegınızı soyledı ler Oysa değıl 15 gun 15 soat dariı bekleyemszdık Istanbul'a sefer yapon tek ucak da o gun rıskı goze alamadığımdan Tahran seferienn n tumunu ıptaı etmıştı Ertesı saboh erkenden Turkıye'ye dortyuz k lometre mesafedekı kaynoyan şehır Tebnz'e geldık Yo'larda tum koyler, kentler heo bır ağız olmuş. hep bır yurek o'muş, kadınlı kızlı yoUara dokuimuştu ULKELER... ÜRÜNLER... KURULUŞLAR. HİNDİSTAN Malı konuiarla llgıli başbakan yardımcılığına, tarımsal gelışmeye oncelık verılmesını ıstedığı bılınen Charan Sıngh ın atanmaşı ve Endustrı bakanı George Fernondes'm otomoiıv ve metalünı gıbı onemiı endustnlerı mıllıleştırme gırışımleri büyuk sanayıcılen cıddı bıçımde duşündürmektedır G. Fernandes ıse mıllıleştırmeler sonucunda büyük bır ekonomık gücun sınırlı ellerde toplanmasından doğan sakıncaların onlenebıleceğınl ve endüstrl uretımmı arttırmanın kolaylaşacağmı ılen surmektedlr. ' HOLLANDA Endüstri üretıml 1978'ln son üc ayında, 1974 petroı bunalımındon bu yana en yuksek duzeye erışmış ve 1974 de 119 olan uretım ende< sı 122'ye cıkmıştır Gelışme gosteren endüstri dal an arasında matbaacı ı< yay ncılıic ve k mya endustrılen de yer almaktadır. zer\'lerın 40 milyar ton dolaymdc olduğunu ve ülkeyl kıtanın en buyuk ıhracatcılarından bın yopocağını soylemıştır. m EXX0N Dev petroi şırketı Exxon 1976 de 64 8 milyar dolarlık btr cıroya enşerek ABD nın en fazla satış yapan şırketı unvanını korumuştur Ik ncl sırayı 63 2 milyar dolarlık bır cıroyla Generol Motors, ücünculuğu ıse 41 mılyarla ATT almıştir Kâr sıralamasında ıse ATT 5 27 mılyarla başı cekmekte, onu 3 51 mılyarla G Motors ve 2 75 mılyarla Exxon ızlemektedır. m MACARİSTAN Yıllık ulusal gelır artışı planlanan % 5 yerlne % 4 olarak gercekleşmlştır Toplam endöstrı uretımı artışı planlanan \uzde 5 5 venne % 5 2 olurken ozellıkle k mya (% 10 7) elektnk enerIisı (%9 8) ve mühendıslık (%6 4) olanların da ortalomayı aşan ortışlar goru.muştur. Tarımsal uretım ıse yalnızca % 2 ortmıştır. m AVUSTURYA # BUĞDAY Yenı bır uluslararası buğday anlaşması soğlomak amacıyla Cenevre'de sürdürulen goruşmeler başarısızlıklo sonuclonmıştır Başlıca anlaşmazlık. ABD ve Kanada gıbı büyuk üretıcılenn 140 ve 200 dolarlık taban ve fıyatları öner melerıne karşıhk gel.smekte olan ülkelerın 130 ve 160 dolarlık fıyatlarda dırenmelerıyle ortaya cıkmıştır Bu sonuc uzerınde BM Gıda ve Tanm Örgutu FAO üretıcı ülkelerın gonüiliı stok yapmaların* onermıştır. Son yayınlanan ıstatıstıklere gore Avusturya • nın 1977'de 29 milyar şılıng fyakıaşık 2 mılyaı dolar) olan dış'odemeler corı hesao ocığı 197E de 6 milyar şılınge ınmıştır Bu gelışmede baş lıca elken olon dış satım, % 6 6 ortorak 194 t milyar şılınge yukselırken dışalımin yalnızcc % 2 9 ortması ve gorünur kalemlerdekı acığm 1977 de 72 mplyar sılıngden 1978 de 52 trılyar ş'lınge Inmesl olmuştur. A KOLOMBİYA T Lâtın Anertka'nın en zenqm kömüı yataklarının Kolombıya da saptondıgı bıldırılmektedtr Ener]i bakanı Alberto V. Restrepo toplam r« Bİ TTİ