Katalog

CUMHUSİYET l i ŞUBAT 1979 B E Ş MA0RID ETA 1973 de Fraruo l o ş Luıs Kar's'o Bankonun oidu rulmesı ıle Ispan/ol s /asa ( a • şamının b r numaralı sorunu halıne ge d Ögjt fraruo donerr nde c nden c < " qı Bas< bolgesı ha kı ı; r ozsrrl k ıstı NO'dJ Go j ı s ı o k dsncKra s /e gecışle b rl K<3 b j ste* de degıştı Gdeıg< c ne ap3 nan, t p < b r tedn ş o'gjt.. n te'ığ 18 bjrj.en ETA n n m I tanlorı o j n j n . / c i İ3pai,ol Ana/asrs le qüycnc£,'e 3lı ncm «ozerklık» le /et "\m /or'ar ATGC a r ÎSPANYA: Terorizmin namlusundaki demokrasi dıkları bu Cılg'nca ey'srnier kars s nda orgjtun guttuğ'j 1 a ş ı n n j z a g r d a nalıyorlar. Bo< ece o>gut tum duayadokl oenzer erı g b «endı ıcıne kapon yor ugrunda sa^aşngını sav adıgı hclktan so/tt'onıyor, dahası en boşta o hakın duşm^m o L or VOTECtN DEGIJjMEYEN AHMÂKC \ STRATEİİ 3 . *^aİK ı~n ^ e u ş b j =0 JtH ş ıc "iie " j g j n ETA n T ız sd gı stratcıı au co< denn n ş a m 0 cc Mıoteıirı r t i ,eid o Yor Lî^srer' ÎO'T k r 1 ede e ' 'letıoıros <e !jon ver ~ı»f zor 31 o< ^ <e oncon =onra <a" p T . J aoO' tas zan /o n n r c rr> a 1 00 3 ^ a 3^ rrlan «ero ne /soı mjt'» ^°r s";qiaııc'< Lj(gLiQ, c 1 no = m ] /= len 3 cun,cnıi a cbır u * e * ı " e on şarı jcglaıı n ş oıan b j s»tra •p OJOJI ispcnyao a' <*z OQ smd Pe'e'erd° «MarVsist Lsmmst bır bagrasız Bask devletı» ' j r m a ' Bu dus va mz Ispa^vo devle r tm n cı^a ar ve UIJS arcrası g leştr leo ' o n i ' t a n cor cof 1 uzck a ş ' i a ' kolTi.o' O?J~I nt ona bnğiTS z ı< s*ed en B x r haikın n doq ıdan ç karlar ı,e de alcb d g re cot sı o ' YIPRATAN BIR S\VAŞIM Su'f= b' gscc< V Bsk bo'gesı Fron<o donen rdc a 3 bıidığ re ko'u vonet ld s a sal ac dan Cok d=q sık sos<o kulturel oze ' kler 0 an bu bo ge hcl« e s ' reı Tide ezı i l°" Ancck bu daha cok b r etnı b r TI o l c r k s /ascl >e *J !ur= l a anda kend 1 au/j'du Ba = ulkes nae B ra arşın Ispan Vol Bas*'an Fransa sınırlar ıcmde* so dcslar 'e Vı,a*lar ma/acsk olçjde ekonoTi* b 1 r ge şrre /asad 'o Ispan/a r baş<a bolge er nd°n s^Tna/p ve e' eneğt gelaı Bo^k u'<esı ne ve bolge sanavı'eş'ı O.sa bajı ETA m ' ı ' a i o r n n e em erı oncel kle bu i k yap /ı cokertmek'e r T9'0 ' bolg^cek ystırmc ları a^ pler nı «împuesto 1 revolutıoTOre» d /e ad a n rnı>< ları bır h~roco b c g l a r ı ş a ' lo î öl veraısn vormskten kocı f nanlar so cupedıız o'du u or 'ar Bo lesı b ' tedhş da qcs 1 aoğc oi3ak a' r r c ı T I V9 Ispanya da Fronko faşızmın.n sona erısı goıkemlı torenier.e kutlunmısıı ech tc £ENTRO UHONDE ama; 3r < r î j ' e • 'osf sî "e i s ola 1 ^s< e n n \e i1 FRANKO DÖNEMINDE "OZERKLIK,, İSTEYEN ETA GERILLALARI, BU GUVENCE ANAYASA'DA YERALDIKTAN SONRA ŞİMDI DE BAĞ1MSIZLIKTA ISRAR EDIYORLAR spcn/ci Bascakanı Aaolfo Suorez de ıioKros>yı yerleş'irme rafta, Suorez m bır seçım afışı goruluyor cabasmda Foiog Do av •"!/ 3 =0 j n 1 i " J p 10 los p o r ö u r j n bu o^aro geı p g;m9/ec.8Q rdp d j g u i 8 i ,'or Ve burado ı975 ' en öu<ano Kraı J u o i Karlos j n ve teror r nn e/lemprn =u durTjkce r d3H3 c o ' 6 eş ere Tede' 01n is.na kars n SjOrez hu><u ' 9 I n n z e , c g e d < e r ı po'ıt ka 0 AK1LCI BIR POLITTKA Daia OPCS degınd ğ TTZ SOS yo p<oroTi n Oıj?Jm b ' /ana F r a n « o i j n o umjitten ~on 'a Isoan^ann asmokras/e bo/esıne <oia/lıko 3ec .»'msk smde kraı n ve Suorez n u rrst rın ızeOKsr a< c cci • <anın onsmı /ads norm; TJTI sı/osal <jrj'uşiar k r : r qer c ş donerrnde o 1 j C duvgj ve egJiTie' *ep< do"oşturneden 1 Sıp ın aıtıno olgosterd qı basando D rIspanya da AncK Krol n bu basTn/c snacı 1 bsrne n n /oqun Ples* " erır» T og nen Sua'ez njkuTietmın ız leoıâj te*n< n'ı po ıtıkanın v'ar dımı ıle uigşt 151 <ia bır IŞSİZLİK İSPANYA'NIN 2 NUMARALl SORUNU boşkn bo gelerden co ışrıa o ge •'i ş /e* STI Ş S ensğ n Bask j kes nden uzaNaştrı,or r kac rı>o ORGUTUN KURBANLARI Ber >oTdan ETA n n na <et le ı o r t j v% pol ç O'auUnun mensup an d s i o i rostqele S ı ılere de uzanaolvor Mad rd as<erı «ol s n n o d j ü ' n s r « ndor kı g j n Soira <jrboniar bı. <f>z B'bnc ac t i ' P' S m p ^ ı r j = r şcrl « d ıkı aenc gece yar 31 her şp "len u ' a ' hoşco vak t gq v cırrj kler b r d sıoiek'ei c a ' nrken kur$un!aidı'or B J tur c aa,e'ler dîqa 0 n rnk hıl<*o *ı r n^f'e" j aratı,or Gsr"' Ba3ıaeek d g»r Ispan/olıar Aner k" e^onoTi s kap ta lızme daya 1 ve 'uket me clonuk bır uUed r Bu ekonom nın geregı olara* dogmuş rekla rcılık Rsk an tur oa ccg rnızın o rçok o'gusu ıp k Amer kan bır olgu gıb aur Bu ngdenle TV mızds gıtg oe halın savılır b r yer tutma\a başlayan rek arnların oa AmerıkaT e'kısı taşıralarına \e Amerıkan f Im.emde ve dızı fılrıle'ınde ian.dığı mız rastlad.gın z b rco< şe y sudurmeler ne şaşı'abıl r mı 7 Ev'et bu reklaiılarda^ 01 elcre a kkat ed.nız 8 Ü oılslerın başlıca ozell klerı Amerıkan d ; f ımls'inde îa nıdifj mız aı elern ozell klendır b rkaç COOÜKIJ neşelı, gu en SÛ ozell kte luKsten cılelerdr b j ılar sureklı ev ienne b r şe^ler olır, oıt şe/ ler yer bır se/ler ıcer b r şevle kullcn rıar Ve neşele r Tut u Lklar u y j i an hep bu kul caiKİarı, yıy pıç;ıkler, tupeîtKİen şe\leden gel r, o ızlenır, ^erı r se/ır cı/e Coca Cola .b ıçkıle' deh genc saglı.< üoiu ko şupoynay'an cta/pscra van g u l j ş j p sev şen ınsan iar lum t u ett'nl kls' d j n \an n o en gjzel e'Lkınlıkiarın sarM hep 0 clıHer 1 ss ne/e bocluauı'a r Sobahları ekmege surulen bır şe/ıer, bjloşıklara \eya coTias ra aV an bır îoz çabuı 'ş goren bır mak ne yere oosene T b r *ialı m u t ' u l j g j n ac ı ı ı a z b,r koşulucur sankı Ha^a tın gercekten mıtu'jk veren ,ş,en gınşıTiler ugraş ar,, bGşa ılaı hasr al 1 caılm s her sey luı<etr.p,e aaho co< ve daıa sıkı tuketme^e baq lanrn şt r Bu t j r ekla rc ı<. d3 kuşKusuz Ameri/<an tıpı e<orıomın n ve onun sorumSLJZCO, he^aps z<ıtaps zca bs nımsenmış 0 masrın bıze b r ormoğanıdır Alo, Etmek ve ya Halıfleks rektaTiında karşı mıza cıkan aılemn «Ktfçu< Ev>dek ve y a «Aşk Gemısı»ndekı aılelere benzemesı bJ acıdan dogaldır Hobıre «mıi yoner o!mak»tan «mılyon dağıtmak>'tan soz eden, «koşc/ı donmeyn vaadedsn reklamlar Amerıkon t pı kolkmmavı benımseyıp her mahallede b r mılyoner yoratmayı amaçlayan gec'is'ekı seçımlerın, tercıh er n bjgune uzanan bır on sıd r Asımcia bu reklomlcrda orneğ nı \.erd gım z tukeîımle r ı e e ş t n , o r degıl'Z ,'an'ış a^laşılmasın Yapırına Cır de ve\a Rjs\a'da b le başlcran Coca Cola yı veya ev âleterın e est recek bognazl pcta dcq I z Burado sorun Turkıve g bı b r u'kenın ekonomısını b j den'ı tuketiTi mal'orına kavd rmak g bı yanl ş bır seCi'V n Amer <an koken'ı veya eikı 1 f Irr, TV fıln ve,a reklamlarla nasıı destek end gmı gosîermeKtır Ash n da Turk ye gıbı on 'ercıh o'arak burıuvaZıSinı guclendırmeYU orta s nıî'annı gel stırmevı secm s fcır ulkedf b j dızıf m'enn de bu reklamların <in var ığ kac mlmaz olacaktır AMERIKAN TOPLUMU VE ŞIDDET SAM AMCA'LI BİR YAŞAM ^leştın a lersk bır u t or get rmentedır Sozgehm hur.yet te şu gun erde AtUla DORSAY AMERIKAN TÜRÜ REKLAMCILIK TÜKETIM,DAHA ÇOK TÜKETIM,, ANLAYIŞINA DAYANIYOR trık K u r u n ı j u i rrulieidısı N m' n b o ş n yenı olsn arno rlaşnın Miem ds 60 yaşinda *{i karısı o na< uze e ce; 1 ^ 1 kad nla"lo I Sk s romanın t ızu tı ber r i ' ciTia b j /cpo/ ogelerm v a n ı s ı r Q Haıle/ n pnenı buna ırr\ı sorurunu bu iun sana^ top'umları ıcm oc'ecekte ,ora''3'Tğı tehlıke en l y ı c n^^iedığı tıc ktır Hele N'm le b r cere ko^u mo de r npq m <ari n baska nı arosınJa qecen kcnuşma cnerıı sorununa yalaçım a csından cok qu n reı olan D r tartıŞTiayı rcımon n iokusu nn ustalıkla ye'leştırmek Anıonko oo ce rp ^o^jnlorı 1 , la ugraşan o'auteıın ne d e i 1 auc'u oiduMorını gosterrek acısından co« ılaınctır So nuc olarak b'r Hoıle/ veyo Robb ns Os iTaklo br yazmsal taasyOD1' okunauş O \ J I muvor ama caqdaş ^e oun rel b r ^crun js*une oır hay I sac am bır f kır sahıbı o'u nab l.yor Bu da az şsy ol i OSG qere' AŞıLANAN TIPIK AMER.KAN DEGERLER Genelds 3egı? K ce^rele^ Oe gecen uctelık Robnms de zaman taman Gjney Amerıka dakı devnrre Avrupa daKi /ukssk duzeydekı dalovee e re dupyadokı blok or arası surtuşmeye dek g aen nor mal Anenkalı ıcın egzot k tad ar tas var bu *ur kı*aplor sonuc olaraK d j n , o uzsr ideKi gen ş okuyucj k t e İ9 r ne tam bır AmerKan kul t j r j ve Ameıkan bok ş ccıs n n tasıyıcıl gını yapıyor ar E^et ene'ı so r unu evrenseü r o n a bız bu so una tıpık b r Ameı kan b<Kiş acısı»ıa v3kıoşıvoruz «Gen1 m»le «Tefecıler»le bonkacılık duzen.ne yaklaşım bır tıpık kapıtolıst yaklaşımı oluyor Tüm bu romanlar ve bunlor don uyarlanan TV dızı erı ve f Irrler bızlere sonuc olarak, t p.k Ame'.kan değerlerı. vaşam bcımlerı ve başarı olcutlen getırıyorlar ^ıoyolta başan, paro kazanmak zen. g n olmak ış alanındakı rakıplennı ezıp gecerek \ukselmektedır. Daha insancıl doha emeğe ve orun degerlend rılmesıne donuk meâa lan b j tur Amenkan «Best Seller» yazınından ve O T J I uyar lamalanndan bek'emek boşunodır Ustelık bu yazının halkın tuttuğu tormuilere. ılgıs nı ceken gunce» oloylara \e gecerlıl ğı derenm ş kaııplara gore zaman zaman cabuca< ımai eaılen deyse «pre fabnke» nerezın olduğu b''ın rse bır yadalia da değ şmekte durum k tleler n somurusu genış donuşnektedır «Halkın Tahal ne pınağı» ola/ının s cağı sıcağna o/kusunun bır ha'to ıc nde, her bırl bır bolumunj yetıştırmeve calışan bır ekıp tarafından ,azılıvermesl ve b,r haftatia kotarılan bır kıtabın bır 'Best Seller oıması, bjna ıyı b'r ornektır YARIN AMERIKAN MUZIĞININ MARIKALARICAZ, ROCKN ROLL VE DİSKO HATAYA DUŞMEDEN Gac ş donem n > f o ^ a n cmdo rruralafett» olsn Ds TO*ratk Merkez Bırlıq Port • S . jiken 1 eskı reı nden kesı " > ke=. b'r ^0Dç a demokroa a u oşoajö" g0fJ5und#ydı Anc.sk S larez'bfttran tersınf so/unj,ordu Ona gore e 3<ı reı m «yerle^lk yasallığı» 13 bır ando 1 ışkı, kss"iek tsrs sOn va r otccoklı Bunun yer np e 5 l re m n kururrıor n'on ;arar lanma/ı demoKrası » g=c 5 . aşaTa sşcmo q9 r çpkıeşt rme y sa/unj ordJ Suarez Bcsca^an laa a e i n 13» ds ou nolı f ıkT,ı u^gu'od Bo IP9 Cunıhıj \etcı enn 13JC a ac djştuklsrı hotoya dusmpoen es k reıırn n Tijessese °r nf hazır la'ı dı pır OT omaa demokras q°c ş Franko n j n sec f 'ğ (e «Korteş» ılspan,ol Mechsı) sı yasa1 ^end <al orgut enme 01 gjrlukle r ını basi'i ozguriugjnj get ren cerce^e ^asa on c kardı ve 1377 sec m çrı ııe oljşturuan yen, Meclıs yenı Ara/asayı ona,la/ıp hal< o,uno sunara< son ad mı do ottı Â EK0N0M1K ALANDA B j r a a i gecış donem nın < a anda alöığı on enilsrs de k saco degınmekte yarar vor F r an<onun o j t r u Ue u/gjioma/a konulon sı/asal rs(O'T bat dakı ekonoriK krızın da Ispan/a /a ulastığı yılloro rcst ı»or Bjna yı iar bo('u sen d *al ozgurlüklerı hesabo kotma gsreğı auymadan ca ışmıs b ' serma/enın derrokrosı Ile b rl kte dı'lener ste<ler karşıs nda. ıçgudjseı bır bıcımds faa ıyet!er m smırıamasını, bır beklegor donemıne girmesınl e< emek gerekı/or Butün bunlar yatırımların durrrosı, lşsızI ğ n a'tması ve başını alıp gıden bır enf as/ono yolaçtı ispanya'da Amerıkan loplumundoki şiddetın 2 unlu kurbonı John Kennedy ve zenci lıder Martın Luther Kıng Best Seller (çok satan) Amerikan romanları belki birer baş yapıt değil ama, güncel ve ilginç sorunları ustalıkla işliyorlar Aiıer kan fılnlsnln ve öze'lıkle d zıfılTilerının Amerıkan toplumunun olumlu bır gorunum yansıtmayı \egledıg n soylerken belkı de b raz haksızlık ettık Gerçekten de son yıllarda, bu fılmler Amerıkon toplumunun cok o l j m suz bır yanını yansıtmakto da bırb rlerıyle yarış edı/orlar Bu, Amerıkan top umundakı ş ddet ogesıaır Bır zamanların gangster kurdelalar nda olculu bıcıTide kul'arılan ve bır top urnsal gerceğ vansıtma çabasından oteye gitme/en şıddet ogesı son yıllarda oze'l kle bırcok TV d 7is nae baş atraksı,on haI ne gelmış bj|unu/or «Kad>n Polıs»ler, «Kacak«lar < Mad gon»lor ve»"a «Baretta» İar bunun sergıienmesıri'n omek'er'nı venyorlar ATenkan toplutıunda sldH o t cok uzun yıllardır yavq n b r oiayd r Büvük buiaIm donemının gel stırdığl gongçter cetelör, bunlonn kent sokaklorındakı efsanevl vuruşrralan, hesapiaşmalan Mafya nın yonet m n en j s t basoma^larna sızan etkınlıg Amer kcn topijmurbn ayr.lmaz parcaları ha ıne gelmıştır Turkıye de bon^a sov gununun ne demek o'dugunun b 'ınmeoıg bır donem ae şıddet eylemlerının pol tık c nayet enn Ut hat vs Terakkı ı!e gomulduğunun samldığı b r donemde Amerıka'da Boskan Kennedy, onun katıl zan'ısı Oswald zercı 'ıder Martın Luther Kıng yıldız Sharon Tate ılk akla gelen onemlı cınayetl= n kurbanlarından ya nız bırkacı»aı Şıddet Amerıkan topluTunun yonlend rıcı ögelerınden b rıydı Bugun Tjr< toplumunun geldığı noktayo bakınız Cına/et'er banka soygunları her tu'lu hırs zl k evtemı brbııını ızlıyor Ab'iı lpeı<c 'nın katıllerım bıldırene mılyon'ar vand edlı»or Boylecs Turk ye uzun yıllor sonro Ame r ıkan t İTi'erınln bıze o denlı ıvı tanıttığı «vahşı Bat »ya beıztyor, Texcs a donuyor T J T I b j olanlarda, \iMar y u şıddet n goruntusunu bıze taşıyon, şıddetten sa nat yoluyla ıncelt Irrış «sub ıime edılmış» ımaı.ar veren Amerıkon kultur urui'enn n hıc rolu yo< mjdLr desınız7 AMERIKAN YAZINI VE < BEST SELLER» IMALATI Yazın A^er kan k j tururjn ya/ılmas nda s nema denl olrasa da oneTİı bır "O' cvnayagel'nıştır Oze I kle 2 Dunya Savaşmdan son ra Amer kan toplumundaM etn K g'uploni azınlık'crın kend kultjrerı/le ;oğru>muş yapıtlarıylo bu yazını zeng neştırd klerı gozieTilenır. Orneg n Amerıkan kuıturunde cok ayn btr ye r tutan Gune/. Wıll om Faulkner'dan başla>arak Eudora VVelty Kathenne Ama Por*er, Flonnen^ O Cinno' Rnbert Penn Wnr ren gıo ısımler'e cok önemll blr okımı oluşturmjştur Yahud1 ve zencı kokenlı yazcrlar grubundan daha once soz ett k Gorsel ışttsel den v e n ı ailatım bıcnlerınder teknoloıık ılerlemelerden faz'as'yia etk ıenen b r \a?m, \en\ anlatım bıcımle r , veiı dene/'er usturde dJrmaktadır Norman Maıler m bazı yap t arında aened gı «yapmtıd'Si o>ku» (noTfıct on novelJ veya Kurt Vonnegut Jr 'ın sınngesel cütmkLrgu oykulerı g 01 Yazın a!a nı sonuc olarak Amerıkon kuTuru aeren gen ş a anda azm! klar n "e azınlık kültürle" nın onem nı belır+en b ' a anaır Duşunme< gerekır kı en son Nooe odulunj Yahjd yazar Isaac S'nger bı's Yıdd sh dıl yle yozd ğı kıtapla r ının İngılızceve cevıloığ nı gormek ıçın ço< uzun yı"ar beklem şt Anca< Amer kan yazını H s y vce dunya uzermdpkl ^3n ş okuyucu kıtle erının ızledrgı baska tur b r yazın akla gelmektedır Bu bes* sel er denen COK satan kıtaplar ve onlar n yazarlor.dır Bu a an da, Arthur Haıle/, Harold Robbıns Irvum S^ıavv gıbı ısınnler va' Best Seller' yaz mak, onceden COK satacagı kest rı'en kıtaplar yazmak olanaks z bır ıs gıbı QOZJ<J'se de değıldır Harold Robb rs >n veya Arthur Haıle, ın her bırı mılvonlar satan k>tapları oıkkatie okunduğunaa l'emen hepsın n bellı şema'arı, bellı kurguları ıce dıâı gozlemlenır Ha ley, cagım'zın modern nsan nı vakmaan 1 gı endıren bır cevreyı, orneğın b r has'aneyı b r o•rl b r havaalamm, b r ucağı, bır otomotıv sana/ı kuruluşunu veya bır elektr k uretpn kurumu ele aimakta bu ce"'ede<ı kışıler arosmda bır ri zı lıskı o'ustı'rmokta. bu ılışkılerın Vısknc'on ıcmg ds o ce/re ustune uzun ve sadSlcm aozleTİerriBn oluşan bır MONCLOA PAKT1 Ekonomık sorunlonnı. tüm sl vasal kuruluşiarm bırlıkte onoylad k a n b r dızl onıemle cözmege yone dı gecış aonemmös lspan ( a «Moncloo kararları» dı/e bılmen oniem pa^etl, öncel kle enflas onun durdurulma.5inı arac'ı/ordu ve bundo bj/uk oicude boşarıya ulaşıldı 1976 da «Moncloa paktı» ımzalannazdan once yuzde 26 oion eı^Iasyon oranı bugun yüzo6 17'ys duşurulmuş durumda 1978 yıl nda ülkeyı zıyaret eden kırk mı'yon turıstın bıroktı<Iarı 5 m lyar do'ar do öneırI b r a^aifaı bu arada Ve doha onem ısı «Moncloa» uygulaması serma/e cevrelennln ur ke'<l âjne son verdı. Elbe"e knz tümü/le ottatılmış değıl Kapıtalıst s stemın gsreö.1 en1 asvon O'aiın 9 puan djşjrulebılmesmın oedelınf ne bü.uk otcjde şcl smıfı öaemek'e tşsız ık bagün, tero nzmm yonı sıra, Ispanya'nın ıkı nurrarolı sorjnu olmakta devam edıyor. YARIN: ORDU VE DEMOKRASİ