Katalog

ONİKİ CUMHUKIYET 6 ARALIK 1979 "AMERİKA MEKTUBU İran olayları ABD kamuoyunu elektrik çarpmışçasına sarstı Haluk ŞAHİN Tahron'dakl Amerıkan Elçihğı'nln basılması ve içındekılerın rehın alınmasıyla başlayan olaylor Amenkan kamuoyunu elektrik şoku verılen blr hasta gıbı carptı Haftalar boyunca, gerılım bır yükselıp bır düşerken. İran'dan boşka bır şey duyulmaz, rehınelerden başka bır şey konuşulmaz oldu Gözlemcılere göre, uzun yıllardır hıçbtr otay bunca sert tepkıyle karşılanmamış, kamuoyunu bu kador uğraştırmamıştı. İlk anlarda daha cok şaşkınlık egemendl. Amerıkalılar nıçın kendılerının hedef ola* rak seçıldığmı tam olarak anlayamıyorlardı. Uzun yiüar boyunca Şah Amerıkan basm yoyın organlarınca. gerıkalmış ülkesını yirminci yüzyılo yetıstırmeye çalışan ryi niyetll bır hükümdar. ona karşı cıkanlar ıse uygarlık düşmanı fanatıkler biçımmde betımlenmıştı ABD lle Şah'ın despotızmı arasındakı bağıntı üzerlnde hıcbır zaman fazla durulmamıştı Son eylemler cuygar» dünyanın tcnıdığı kurollara tcban tabana ters düştüğüne göre acıklama hazırdı olup b'tenler yarı ctlgın bır fanatığin körükledığı «akıldışı» gehşmelerden boşka bir şey değıldi ABD kamuoyuna seslenme sanatını iyı bılen Mısır Devlet Baskanı Enver Sedat'ın Amenkan televizyonuna verdıği blr demeçte Humeym'ye «delıı sıfatını ycrKıştırmaSı bu yöndeki yorumlan destekledı ve yüreklere su serptl. Öfke Taşkmlığın ardmdan öfke geldl. Bu öfkenin görunürdekı nedenı ABD'dekı Iranlı öğren. cilerın (kl sayıları yüz bıne varıyor) Humeyni'yi destekleyen gösterıter yapması ve blr kac yerde Amerıkan bayrağını yakması idl. Ulkenın bır ucundan öteklne Iranlılara karşı göstenler, hatta scldırılar patlak verdl. Bu gösterılerde, İran'a sert bır ders verılmesı ve tüm Iranlı öğrencilerm sınır dışı edılmesl Isteniyordu Bu gösterıler sırasmda Amenkan toplu munun belırll keslmlertnln psfkolojisml yansıtan ılgınç olaylara tanık olurdu. Iranlılar Humevm'nın resımlerını taşırken. Amerıkalı göstencıler belı tabancalı kovboy ımgesml sımgeleyen aktor John VVayne'nın resımlerını taşıyorlaraı Cle 4 'elaid kentınde bır tele ızyon spıkerı haber programının sonunda bır Iron bayrağını yaktı. Bayrak satan dukkanlarac İran bayrakiar na rağbet ndamakıliı a r tmış bayrahoılar yakılacak İran bayrcğı yet>şıiremez aururra düşmuşlerdı !ran o'ayları bır kac gün sonra «AJKOSJ Yarın* türunoen buyük bir televızyon olavmo donuştu Tchron öak> Amenkan elcıl gı bınc sının ıçında eılıyı aşıon Amer kalı ellerı bcg iı tutsak tutulurken, düz'nelerle Amenka'ı gazeîecı ve teıevızyoncu Elcîlığın onımde ser bestce dolasıyordu Uc dev teleuzyon şırket ABC, CBS ve NBC arasındakı kıyasıya ycnşmo Tahran'a taşınmıştı Orneğın ABC televızyonunun Tahran'da dört kamera ekıbı vardı Her gece haber prcgramınm bır bolumu uzay uyousu cracıiığı ıle canlı olarak Tahran'dan verılıyordu Elcılığı elinde îutan öğrencler salî yabancı gazetecıler ıcın gunlük basm toplantılan duzenlıyorlardı. Gorünen pcnkartiarın yarısı IngıMzce ıdı D'plemaîlar. a'acılar bır yana ıtılmış halklar arasında dolaysız b'r dıyalog kurulnnuştu Bınlerce kılomstre uzaktakı Tahran. Amerıkalılar ıcm kapıkomşu bır kasaba kadar tarıış bır gorünüm kazanmıstt, Amerıkan kamuoyunun gecirdıği ŞOK bu yazı yazıîırken hâlâ dalga dalga devam e d yordu Ama artık bu şckun uzım donemdekı etkılerın n neler olabıleceğını duşunmenın zamonr gelıyor. Tanhe baktığımızaa bu turden şoklarm uluslar üzennde cok derın etkıler yaratt:ğını, ulusal bılmcîe boreler bıraktığını görüyoruz GorünCrde fazla bır sey değışmemış bıle olsa. böylssıne bır sarsıntıdan sonra bır uiusun kendısıns ve dunyaya bakışı kökten aeğışebilıyor Başkan Johnson'un Kıbrıs olaylan doloyısıyla Inönü'ye yazdığı ünlü mektup Türk kamuoyunda bâyle bır şok yaratmış, psıkolojik olarak bır donüm noktası olmuştu Türkıye'nln dünyaya bakışı o gunden sonra köklü değlşımlere uğradı. Etkılerı bır bakıma bugun b.le sürüyor. İran olaylarının, ABD'nin kendı konumunu değerlendırışını ve dünyaya bakışını nasıl değıştırdığıni zamanla goreceğız. Şımdılık en önemlı soru kısa donemdekı reflekslerın neler olacağı... ABD. düştüğü durumdan aers alarak. gücünün sınırlı olduğunu kavrayar> bır olgunlukla fhaddinı bılır» bir polıtıka mı izleyecek, yoksa her şeye rağmen emperyal gücünü kanıtlamaya yönelık chaddını bıldırirss bır polıtıka mı 1980lere yaklaştığımız şu günlerde dünya barışının geleceği blraz da bu soruya verilecek yamtlara bağlı görünuyor. Brejnev'in gelecek yıl Devlet Başkanhğı ve SBKP Genel Sekreterliğinden ayrılacağı bndiriliyor LEONID BREJNEV Gorevını terketr,.e>e lıazırlanıyor. OVYETLER Bırllöı'nde yönetıcl kodroda gelecek yıl önemlı degışıkler yapılması beklenmektedır Devlet Başkanı ve KoTiünıst Partl Genel Sekreterı Leonıd Breınev'ın sağ'ık nedenıyle gorevden çekılmeye hazırlandığı bıldırıhrken, ıkı aya yakın süredır ortada gözükmeyen ve kaip krızı gecırdığ söylenen Başbakan Aleksı Koslgın'ın de gorevınden cekıleceğ ne ılışkın haberler yoğunlaşmaktadır Nıtekım geçen hafta Sovyet Polıtburosuna seçılen Tıkhonov'un. Başbakan Kosıgın'ın yerıne geceb leceğı, Sovyet yetkill cevrelerı tarafından bıle ıfade edılmıştır Batı basmında yer alan haberlere göre 73 yaşmdakı Sovyet lıderı, gelecek y l yapılacak Parti Kongresı'nde gorevı bırakacak ve boylelıkle Sovyetler Bırlığı'nde blr lıder ılk kez, ölum dışındakl nedenlerle ve kendı Isteğıyle gorevınden cekılmış olacaktır Bılmdığı gıbı Breınev. 1964'den DU yana Partı Genel Sekreterlnğı görevınl sürdurmektedır Breınev, Devlet Başkanhğı sıfatını ıse, 1977'de po K. V. ÇERNHNKO Breınev ın ıle hıyerarşıde hızla yükseldı desteğı ANDREI K1RİLEN.\Ü Pul.lburo nun tanınmış ısmı. S SAĞLIK DURUMU GlDEREK BOZULAN BREJNEV'DEN BOŞALACAK GÖREVLER İÇİN EN GÜÇLÜ ADAYLAR ÖZEL SEKRETERİ KÖNSTANTİN ÇERNENKO İLE POLİTBÜRONUN TANINMIŞ İSİMLERİNDEN ANDREİ KİRİLENKO. lltbüro Içindekl bazi Iktidar cekışmeierinln ardından Podgorny'nın Devlet Başkanlığı'ndan cekılmesı sonucu elde etmıştır. Batılı kaynaklar sağ'ık durumu bozuk olduğu lc'n günde ancak üc saat calışabıidiğı belirtilen Leonıd Breınev'ın gorevden cekıleoılmesı ıcın Sovyet Komünlst Partısı'nın daha önceden 1981 yılında yapılması planlanan Kongresinin bır yıl erkene alındığını koydetmektedırler. Leonıd Brejnev'den boşalacak partl genel sck reterlığı ve Devlet Başkcnlığı gorevıerıne ıkı ayrı kışının getırılmesı bekienmektedır Sovyet hıyerarşısınde daha cok sembolık bır gorev n'tehğınde olan Devlet Başkanlığına Brsınev <1en sonra kımın getırıleceğı henuz bellı degıldır. Sovyetler'de aktıf yoıetıcı durunundakı partı gsnel sekreterlığı ıcın ıse ortada 3 polıtbüro üyesının adı dolaşmaktadır: Andre' Kirılenko. Konstantın CernenKo ve Vıktor Grışın. CIDDİ BİR RAKİP KANSER OLAYLARININ YÜZDE 40'ININ ÖNÜNE GEÇİLEBİLÎYOR ANSERİN artık omansre bir hastaJık olmadığı bildırllmektedlr. L'Express d«rgısınde verılen bılgllere gore karıser olay larının %40'ının önüne gecılebılmekte ya da en azından gecıktırılebılmektedır Uzmanlar kanseri kolaylaştıran etkenlerm bılınmes'. yaşama bıçımımızde ufak tefek değışıklıkler yapılması halınde bu hastalığa yakalanma olasılığının azalacağını ılerı surmektedır. K Kanser hastalığını kolaylaştıran etkenlerin başında tutun ve alkol kullanımı gelinektedir. Ozeüıkle erkeklerde goruıen bazı kanser tur lerinm alkol ve tutune bağlılığı bılınmektedır. İcılen sıgara ve alınan alkolün mıktarı ne ka dar fazla olursa kansere yakalarıma ıhtımali de o oranda artmaktadır Smdırım ve solunum yol larında görulen kanser türlerınm tütün ve alkoi le olan bağlantısı ınkar edılmemektedır Duman ve alkolün geçtiğı yollarda görülen bu kanser türleri her ıkı etkenın bır arada bulunması ha lınde hastalığa yckalanma oranını ıkl kat artır maktadır Uzmanlar bazı ulkelerde sigara paketlerınin üzerıne cscğlığa zararlıdır» yazMı olmasma karşılık Sıgara ve ıçkı reklamlarının cok daha cekıcı olduğunu bu nedenle toplumda kı alışkanlıkların körüklendığıni ıleri surmektedır Uzmanlar ıckı ve sıgaranın tamamen ya saklanmasınden cok İcılen mıktann azaltılmasındcm yana olduklarını ileri sünr.ektedir. Kanser turlerlnden hlcbıri bırkac hapla lyl leşt'rılemedıği ve yakın bır gelecekte de kan seri kesın olarak tedav' eden llac buluncrmya cağı Icm bu hastalıkla savaştmda en önemll etkenrn Insanları sağlıklı bilgılerle donatmak olduğu belırtılmektedır Bu nedenle bılgısız bir hasta bOgısız bır doktordan daha tehllkeH ol maktadır. Amerıka'da yapılan btr araştırmada kanserden olen hostaların dortte bırınm kendi Tütün ve alkol kansere yol açan etkenlerin başında geliyor. Kanserle savaşta en önemli silah, in. sanların bu konuda sağlıklı bılgilerle donatılması. t;. gogus kanseri muayencsl 13 üyeli polıtbüronun tanınmış isımlerınden Andrel Kırılenko'dan kısa süre oncesme değ n Breınev'ın tek halefı olarak soz edılıyordu Ancak, partı hıyerarşısinde son bir yıl ıçinde hızia yükseten Konstontin Çe'nenko'nun şimdl K rilenKO'nun karşısına clddı b r rakıp olarak cıktığı belırtilmektedır 3rO|nev'ın sağ kolu olarok n.telendırılen ozel sekretsrı Konstantın Çernenko daho gecen yıl Bolıtburo'ya gırm ştır Çernenko'nun Breınev'ın hasta oıdbgu günlerde Polıtbüro toplant'iarında Breınsv'm sanaal'/esınde oturduğu ve yıne hasta olduğu günlerde Breınev ın mesaılannın dığer Sov yet yonetıcılenne Çernenko tarofından ıletıld.ğı kaydedılmektedır. Çernenko nun bu hızlı yükselışıne karşılık, Andreı K.rılenko r>un pol.tbüro ıçındekı etklnlığın.n son bır yıl .cmde azalmakta olduğu belırtılmektea r. Ornegm Kınienko'nun yakın çalışrna arkadaşlarından Vurı Ryabov Komunıst Partı Se<reteryasıdan uzaklaştırılm stır Daha sonra 1 mayıs törenlenne I SK n foloğraf'arda Kırıien<onun, Sovyet lıderlen arasında yer a'madığı görülmuştur. Tcenlers kat lnasına ragmen KırılenKO'nun fotoğraflarınm ozell kıe cel<ılmemış o'duğu kaydedılmektedır. Ancak, Kırılenko nun partı ıcmdekl durumunun yıne de gucİJ olduğu ve Breınev hastalandığında, zaman znman onun yerıne gezi ya da torenlere katıldığı gozlenmektedır. Kınlenko'nun durumunun tam olarak acıklığa kavuşmadığı, Çernenko'nun da Komünıst Partı Genel Sekreterlığ'ne getırılmesının deney azlığı nedenıyla mumkun görülmedığı şu günlerde Komünıst Partı'nın Moskova Bolgesı Başkanı Vıktor Gnşm'ın adı ön plana cıkmaktadır Belırtıldığıne gore gelecek yıl yapılacak partı kongresınde Bre|nev, Partı Genel Sekretetiığmı Vıktor Grlşln'e bırakacak, yenı oluşturulacak Partl Genel Sekreter Yardımcılığına ıse Konstantın CernenKo getırilecektır. Sovyet Komünıst Partısı'nın tum kanatlarınca kabul eaılebılır bır aday olduğu belirtilen Vıktor Grısın'ın, ısmı cevresınde anlaşmaya van lan geçıcı bır genel sekreter olacağı belirtılmektedir. (DIŞ HABERLER SERVİSİ) bilgıslzlıklertnln kurbanı olduğu meydana cıkmıştır. Kendılerine gerektl bilgl verılmedığl içın kansere vakalananiar kanamalar, yutkunma güclükleri, goğüslerdeki şışkinlıkler, dışarı çıkma alışkanlıklarındaki değışıkliklere pek aldırış etmemektedır. Oysa bu belırtıler erken teşhis sayesınde onların hayatta kalmasını sağlayabılır. Ancak kanserın tedavısı olmadığı yolundakı yaygın kanı insonları doktora başvurmaktan alıkoymaktadır Goğüs, rahım, ağız. derı ve sındınm yollannda gorülen kanser türleri erken teşhis sayesınde kolayca tedavl edılebılmekte dır. Sadece bazı beyın türleri ve pankreas kan serleri erken teshıse raömen tedavl edılememek tedır TEDAVI EDILEB1LIYOR Bugun 8 kanser îürü doha yenl tedavt yöntemlerı sayesınde tedavı edılebılmektedi'. Cocuklaraa gorulen kan karserlerıpın %50's', yıne cocuklarda gorülen bobr6k kanserlerının %70'ı. 20 ıla 30 yaşlorındakı genclerde gorülen husye tümorler %70 oranında tedavı edılebılmektedır. Derı kanserlerındek' tedavı oranı %95'e kadar uzanmaktadır. Amerıkada gcğüs kanserlerının oranı aynı kalmasına karşılık o lüm oranları her gecen gün düşmektedır Kanser türlerının hepsınden anlayan uz man bulunmadığı gibı böyle bır uzman da hiçbır zaman olmıyacaktır. Kanser konusundakı sorunlar cok kormaşık olduğu ıcın bır tek uz man bunun alîındon kalkamaTiaktadır 5u ntdenle uzmanlar bır ekıp oltşturarak calışmaktadır. Bu uzmcnlann calışmaları ancak bırbınnı tamamlayan bır bütunü oluşturmaktadır Kan sere yakalanan herkesı oe kanser uzmanları tedavı edememektedır Nıtekım Fransa da yak laşık 500 bın kanserlı hasta bulunmakta ancak bunlor ortalamo o'arck 15 gün hastanede kol~ bılmekte, hastalıkiarınm geri kalan günlennı kendı doktorlarının gözetımınde gecırmektedır. (Dış Haberler Servisi) ürkiye'de ilginc olaylar yaşanıyor. Onıeğın altmışyedı Valı birden değişıyor. Başbakan Demırel koltuğunda Valıler kararnamesı Çankaya'ya çıkıyor, karamameyi imzalatarak dönüyor Köşkten Sonra da emniyet görevhlerinin de değışeceğıni söylüyor. Bır anda tüm Valılenn değışmesı devlet yönetımınde deprem gıbı birşey, kini! kışıler Demirel'i hailaca benzetıyor, pamuk atar gibı Vali atadıfıru soyluyorlar. Ote yandan Cumhurbaşkanımn bu kararnameyı böytesine çabuk imzalaması da yorumlara ugruyor. Ecevit kararnamelerinı günlerce onaylamadı Çankaya, Demırel altmışyedl Vabyi dama taşı gıbi, Korutürk'ün onayıyla, üstelık giderayak oynatabıliyor. Hallaç pamuğu görüntüsü tüm bürokraside var. Alın Kültur Bakanhğını, alm Mılh Eğıtım Bakanlığmı, ya d a Sağlık Bakanlığını kadro değıl karaıgâh kurulur; gıbı... Böylesme çabuk bır değişıkbkle devlet işleri nasıl yürür, günlük yaşamda görüyoruz. Don baba dönelim, CHP döneminde yaşanan kimi olaylar AP hükümetinde ylneleniyor bu kez. Geçen gün birkaç AP Bakanıyla oturuyorduk. odaya milletvekilleri ve senatörler girdı. hepsj cebinden bir müsteşar. bir genel müdür adayı çıkardı. Her partide aynı şarkıyı sövleyen bir grup var galiba, tüm koltuklarda parti bayraguu dalgalandırmak istiyorlar. O bizden değıl, değişnıeli, ne zaman T karar vereceksln, lşte adaylar, diye Bakamn eline bir k&ğıt veriyorlar. Bir parünın iktıdarı tüm koltuklara garti rozetıni taşıyanlan oturtarak m» güçlenir acaba? Bır hükümetin bayrağını asıl eylemlen daigalandırmaz mı? CHP dönemini anımsıyorum, bu tür baskılara karşı cıkanlar, direnenler büyük saldırılara uğradı. Hiç unutmam, bir Bakan yabancı bır elçıyle konuşurken kapı açıLyor. Boş hademe kadrosuna bizim örgütten şunu al, dıyor bir kaç milletvekili. Şimdi işim var, hademe düsünemem, deyince tepkj gensoru boyutlaruıa vardı.. CHP yöneticılerı bile bu tür atamalarla uğraştı uzun sure Sonuç ortada, kişisel örgütsel, partisel atamalarla basansız, becenksiz bir hükümet örneği sergiledi CHP. Tüm umutlan soldurarak iktidannı yıtırdi. Türkiye'nin gereksiniml partisel değil. devletsel bir bürokrasl kurmak, diyor gün görmüş kişıler. Rahmetli Muhsin Ertuğrul'un bir sozünü anımsıyorlar. Muhsin Hoca vaktiyle gorevden almdıgı zaman gülmüş: Görev bıtmez. onlar yolcu biz hancıyız, demiş Onlar gider. biz kalınz. Ve de kaldı. sanat yaşamında yüce bir agaç nitclığmde, dallan, yapraklan sahnelerde, kökü derinlerde. Bugün gorevden alınan kimi sanatçılar, teknisyenler için de aynı durum. Yolcular gelip gidecek, hancılar devam edecek, çünku devletin gerçek sahıbi onlar Kimi sanatçı, kimi teknısyen, kimi Vali, kimi Emniyet Müdurü, kimi dıplomat kimi plancı, kimi asker, kimi sıvıl. Hillaç pamuğuaa dönseler, yalnızlışa gömülseler de boyunlan eğılmez, dik ve vakur dururlar, hanı ANKARA, ANKA.." Onîar Yolcu, Biz HancıyızL. Müşerref HEKİMOĞLU beklemekten geri kalmazlar. Devlet adamlığın'n koşullarmdan bın de yolculugunu bılmek. bu tur hancılan korumak galiba, Vali a*amalan CHP kuhsıni de dalgalandırdı B.r köşede Hasan Fehmi Güneş gazetecılenn sorularını yarutlıyor. bir köşede Irfan Ozaydınlı atamaların yorumunu yapıyor Bır başka köşede esprıler. Iktıdar dedığın böyle olur, biz bır Valiyi değiştirmek için günlerce tarbştık, kuşku duyduk... Kımı CHP liler biraz ezikhk Içinde. Meclıs açılalı berj ölü toprağı serpilmiş gıbi dışa kapalı, olaylar, sorunlar karşısmda suskun kalmanm rahatsızlığını konuşuyorlar. Suleyman Genç. Hasan Işık, Necdet Uğur, Irfan Ozaydınlı, Selçuk Erverdı'den oluşan bır grup özeleştiri yapıyorlar. Gündemimizde yalnız Grup Başkanlığı seçımı var! Suleyman Genç gülümsüyor. Turan Güneş'm adaylıktan çekilmesiyle kimi kışılenn portrelen daha çok belirmış gözünde Hıkmet Çetm ın adaylığında dırenenleri küıtlenmeyi sürdürmekle suçluyor. Hıkmet bizim arkadaşımız, ama bu yönteme karşı oldu,tumuz için oyumuzu alamaz Bunda dırenmek yolu tıkarnaktır. Yol tıkanınca CHP'nm güçlü bır muhalefet oluşturamayacağını öne sürüyor Suleyman Genç. Turan Güneş adaylığını koymayınca ortaya çıkan durum çok ilgınç gerçekten Uç'ü grubun adayı Şavh da adavlıktan çekılıyor. Hıkmet Cetinden da aynı şevi istıyor kimi CHP'lıler. Ortak bir önergevle Selçuk Erverdı'nın aday lığım önermelen ıstenıyor Şavlı önergeyi imzalıyor, Tarhan Erdem gıdıp Ecevıt'a söylüyor. Genel Başkan bu tşe karıştnadığım, Hıkmet Çetın'i öneren arkadaşlara sorulmasını söylüyor. Ecevit türü bir za rafet derken Hıkmet Çetin'in çevresinde dört kışı, Yüksel Çakmur, Teoman Köprülüler, Ali Haydar Vezıroğlu ve Ilhan Özbay. Sen bu imzayı atamazsın, dıyorlar. Kılıt açılamıyor yıne. Kılıt açılamaymca komısyon seçımlen de yapılamıyor, bır aydır Başkan Vekılmı seçemeyen CHP Grubu parlamento çalışmalarını engeller duruma düşüyor nerdeyse!. Ben yanda Suleyman Bey de kararnamelen hazırlayıp Çankaya nm onayına sunuyor durmadan. Oysa. CHP Yönetun Kurulu muhalefet stratensını saptasaydı, grup seçımleri partı bütunlügunu koruyacak bır yöntemle gerçokleşseydı, CHP, AP nin azınlık hukümet'nı hangı konularda desteklıyeceğinı, hangı konularda karşı çıkacağını kamuoyuna duyursaydı, Demırel böylesıne rahat olabılır mıydı9 CHP nın dağınıklığı, MHP ve MSP'nm baskılannı yogunlaştınyor gıderek. Hükümeti koşulsuz desteğın koşulları da gun ışığına çıkıyor h'zla. CHP ıse muhalefet gorevınj yapmakta yavaş davranıyor Atı alan Usküdar'ı gecerken, CHP'nın gündemınde hâlâ Grup Baş kan Vekıl'ığı seçimmi görenler. tüm çabalann bu seçımde yogunlaşmasuıı uzüntuyle karşı hyorlar. Sonra da soruyorlar Dış sorunlar da parti içi kihtlenmeyi çözemeyecek mı, bunca yıtık umuttan sonra bu da bir umutsuzluk değil mi?