Katalog

CUMHURIYET 31 AKALIK 1979 TEDİ Sigara kaçakçılığmm önlenemediğini Bakan da kabul etti Engin KARADENİZ 'ANKARA. (Cumhuriyet Burosu) GumrOS ve Tekel Bakanı Ahmet Çakmak, gazetemize verdiği özel demeçta «Turkiye'de sigara kaçakçılığı. gerçefinin yadsmamayacagını belirterek, Buna bağlı olarak büyük döviz kaybınuz vardır. Bu nedenle yabancı sigara uretimi üzertnde duruluyor» demiştir. Tekel maddelerine yeni bir zammın söz konusu olup olmadığı yolunda bir ba^ka soruyu da yanıtlayan Çakmak, «Üzulerek belirteyim ki, basında Tekel maddelerine zamma ilişkın haberler yeraldı. Oysa motorin yokluğundan sevkiyatta geç kaldığımız, uzanamadığımız yörelerde Tekel maddesi noksanı arttı, stok teşviki yapıldı. IMF şekere zam Istedi, oysa rakıya zam geldi. Zam haberleri bizden kaynaklanmıyor» biçiminde koEuşmuştur. Gümrıik ve Tekel Bakanı yabancı sigara üretimine y6nelik sorularımızı yanıtlarken özetle şunları söylemiştir: •Bu konuyu biz hükümet programımıza koymuştuk. Yabancı sigara üretimi üzerinde durulacaktır dedik. Mesele şudur: Turkiye'de sigara kaçakçılığı olduğunu kimse inkar edemez. Buna bağlı olarak büyük döviz kaybı olduğu da inkar edilemez. Bir Dunhill sigarasınm paketinin 150 lira olduğu hepimizin malumudur. Aynca bir kısım vatandaşlanmız Marlboro, Kent ve benzeri sigaraların tiryakisidirler. Kaçakçüıjjrı önlemek ve dışa kaçan, sarkan dövizi engellemek, önlemek ve bir yandan da vatandaşın bu alışkanlığmı karşılamak amacıyla, bu nokladan hareketle bu husus hükümet programında yer almıştır. Hükümet progranunda, bu konunun üzerinde önemle durulacaktır dedik. Herhangi bir sonuç almadığımız çalışmalara giriştik, henüz ortada fol yok yumurta yokken tepki ve yankılar oldu. Meclis araştırması istendi. Meclis arastırDiası, olan birşey için istenir, tasavvur halinde, Üerde ne netice vereceği belli olmayan bir çalışma hakkmda genel görüşme istenmesi garip bir tutumdur. Sigara üreticisinin hukukunun zayi olacağı öne sürüldü. Yabancı sigara yapılırsa yabancı tütün kullanılacak, biz tütün üreten bir ülkeyiz, dışardan tütün alma durumuna düşeceğiz, dediler. Oysa, biz şündilik Efes ve Topkapı gibi sıgaralanmızı yapan şirketimiz içinde bulunan hissedarlardan fıkir aldık. Şimdilik hepsi bu. Kendi tütünumüzün de harmanı yapılarak buna eklenecek bir tür esansla içiminin tiryakisi olan Ve aranılan sigaralan üretmeyi amaçlıyoruz. Yoksa dışarıdan tütün almayı düşünmedik. Sonra tütunü yalnızca gayri mamul olarak satmak yerine mamul olarak satma halinde bütün tütün ekicisinin daha fazla menfaaü olacağına lnanıyoruz.» Çakmak. bunun bir patent anlaşması olup olmayacagı yolundaki bir başka sorumuzu yanıtlarken özetle şunları •öylemistir: •Ya bir patent anlaçması olabilir, ya da Tekel'in bunlarla ortakhğı söz konusu olabilir. Yahut da imalat durumunu yapamazsak bunu kendimiz ithal ederiz. Bunun için muayyen bir seviyede döviz bulundururuz. Maliye Bakanlıgının bir genelgesi, ya da kararnamesi ile bu gercekleştirilebilir.. CHPİİ parlamenterlerden bazılarının 6n« sürmesine karçm bugüne degin bakanlığa bu tür sigara üretimi konusunda herhangi bir başvuru olmadığını da bir soru üzerine belirten Gumrük ve Tekel Bakanı Çakmak, Koç'tan boyle bir teklif gelmedi, Tekfen'in başvurusunu da sizden duyuyorum» biçiminde konuşmuştur. Çakmak. daha sonra şunlar\ söylemiçtir: «Virginia tipi tütün üretimine de geçilebilir Mesela bizim Bitlis tütünü bildiğim kadarıyla o kıratta fevkalade bjr tütündür. Ziraati bir ölçüde o yöne de kaydırabiliriz. Mesela Efes birası yapıldı, Tuborg yapıldı, Tekel birası da üretimini artırdı, kalitesini düzeltti, Altınbaşak birasmı yaptı. Demek ki Tekel de bir rekabste girerek daha iyiye dogru gitti, kibritte de öyle oldu. Ozel teşebbüse imkan tanındı. Mesele ihtiyaçları karşılayabilmektir. Ana hedef kaçakçıügı önlemek, döviz kaybmı engellem&ktir. Bu da bir tür sigara kaçakçılığı önlem paketidir. Biz tütün üreücisini magdur etmek degil. yaprak tütün yerine işlenmiş sigara haline getirilmiş tütünü satarak bu ürünü daha değerlendirmek İstiyoruz.» YABANCI SİGARA ÜRETİMt Kaçakçılık yolu ile dışa kaçan dövizi önlemek ve vatandaşın Marlboro, Kent tiryakiliğini karşılamak amacıyla yurt içinde yabancı sigara üretimi üzerinde duruluyor. Çakmak: «Sevkiyatta geç kaldık, Tekel maddesi noksanı arttı. IMF, şekere zam istedi oysa rakıya zam geldi. zam haberleri bizden kaynaklanmıyon ATILACAK KÜÇÜK BİR YANLIŞ ADIM L'LUSAL PAZARIN YABANCI TEKELLERE KAPT1RILMASI SONUCUNU DOGURUR ı Tekel'in yabancı sigara ithaline ilişkin raporunda şu görüşler yer alıyor: «Büyük sigara üreticisi ülke ve fırmalar kıyasıya bir pazar payını artırma savaşı içindeler. Bu savaşta üreticilerin en büyük kozu yabancı pazarlarda kendi ürün. leri doğrultusunda bir için» zevki ve ahşkanlığı yaratmaktır.» Istonbul Hobcr Bcrvlsl fOfff ne biçim elgoro bu? İçinde odun mu vor ne? Kardeşım bu kadar pora veriyoruz. doğru durust •igora içemh/oruz! Zaten başka keyfimiz yok. bari s:garoyı güzel yapsalar... Yok. yok; vereceksln tütünü yobancılara, bak nasıl Bigara yaparlar. Tekel bu isl beceremlyor...» Otcbüt durogında bekleyen bir yurttoşın yanındaki arkadafina soylediğ; bu sozler, beiki bir coğümuzca yınelenmiştir. Her köşe başında panşan kılikh bir cocuğun elinde Marlboro'larla «Moiboro», «Malboro» dlye bağırdığını duyrnak mümkundur. Yurt dışından girif yapanlar da, en mokbul hediye olarak verglslz satıç mağazalanndan yabancı sigora olarak getirmaktfidirler. Nasıl oiuyor da, yetkililerin. Başbakonların, Cumhurbaskanlarırün gözlen onunde. polislerin yanında Marlboro'lar alenen satılabilmektedir? Türk tüketicısini Amerikan kay naklı tütünlere alıştırmak için ne gibi çabalar gosterilmekte, itgılüere nasıl hoş gcrünülrr.ektedir? Gazete okuyan yurttaşın dövülmesinin «Milliyetçilik» c!duğu bir ortamda Türk tütün piyasasınm yabancılara peşkeş cekilmesi hongi tMılliystçitik» ilkesi ile boğdaşmaktadır? Tekel Genel Müdurlüğü'nct tYurt Dışın dan İthal Edilerek Iç Plyasada Satılacak Yabancı Sigaroiarla İlglll Not» başlığı altında hazırlonan raporda, tütün piyasalarının ele gecirümesi çobalarına iliskin ilginç biigiler verilmektedir. Rapor şoyie başlamaktadır: tDünya tütün ve mamul tütün tlcaretl, cok büyuk ve yaygın pazar potansiyeli olan cazıp bir iş konusu haline geimiştir. Bu özellik büyük çaptakl sigara üreticisi ülkeleri ve firmaları ulusal ve uluslararası pazarlarda kıyasıya bir (Pazar payını ortırma) savaşı içme süıüklemiş bulunmaktadır. Bu savaşta üreticilerin en büyük kozu yabancı pazarlarda kendi ürünleri doğrultusunda bir tcim zevki ve alışkanlığı yaraîmok olmaktadır.» Tekel raporunda daha sonra dünyanın en büyük iki tütün ithalatcısı olan Almanya ve İngiltere'nin 2. Dünya Savaşı'ndan önce tümüyle Türkiye'den karşıladıkları tütün gereksinmelerin.n. bu süreden itibaren Amertka/ı tipı tütün içiminin yaygınlık kazanmasından sonra Amerika tarafından karşılandığı vurguianmakta ve örneğin Almanya'nın artık lütün dışalımının sadece yüzde 7"sini Türk* ye'den karşıladığı bildirilmektedlr Notta t&tünün, Türkıye'nın dışsatım geürleri arasında ikinci sırayı aldığı da belirtılmekte ortcak son yıllarda tütün dışsatım oranınm glderek azolma eğiümi icine girdiğl açıklonmaktodır. Fütreli sigaraya olan istemin gösterdiği crtışın ic üretimce karşılanamamasından doğan darbogazın ceşitli gecici önlemlerle ortadan kaldırıîmaya calışıldıjınm da yer aldığı raporda, tAncok, kısa vadell önlemlerin seçimınde ve uygulanmcsında, ulusal tütün pclitikamıza, sosyoekonomlk yapımıza ve giderek ulusal cıkarlarımıza ters düşüimemesi konusunda olanca titizliğin gösterilmesi gereküdir» denilmektedir. Tütün konusundakl glrlşimlerin cok önemli sonuclar doğurablleceği de raporda bslirtilmiş, bu kcnudakl kaygılar söyle savunulmuştur: <Bu konuda bugün atılacak kucük bir yanlış odımın gelecekte ulusal pazorımızın yabancı tütün tekellerine kaptırılması sonucunu doğurması olasılığını hic bir zaman gözden uzak tutmamak gerekir. Notumuzun başında do bellrtlldlğl gibi dünya tütun plyasası cok büyük cıkarlann catışmasına sohne olagelmektedr Bu konjda uluslararası pazar paylarımızın Amerikan tütün tekellerl lehine kaybedilmesi olayı daima uyarıcı bir örnek olmalıdır. Çünkü sigara taleüinln karşılanması icin yGbancı sigara ithali gibi bir yola boşvurulduğu takdirde, bu kez ulusal pazarımızın yabancı tekellerin eline geçmesl tehlıkesi ile karşı karşıya kalınacaktır. Böyie bir g:rişim. bütce gelirlerinin yüzde 6'sını oluşturan istıhsal vergisi varidatına, ulkemizin ikinci önemli ihrac malına, 80 bin kişiye yaklaşan istlhdam hacmine, 500 bin tütün eklcisl aileye ve nlhayet ulusal ekonomlye yönelik bir tehdit mahiyetindedir». Bu raporun, gözleri önünde alenen yabancı sigara alışkanlığı kacok sigara ile kö ruklenen yetkililere uyarıcı nitelik yapıp yopmayacağı belli değildir. Ancak, Türkiye'nin en önemli ulusal çıkarlarının ıgari kolrrvş toplumlcra özgüs ilkellikler içinde yitinldiğl onrmsanırsa. dsğil yabaacı. siğaro. ilhall, Turkiye'de yabancı sigara üretecek fabrıkalar kurulmasına ve Tekel'in yokolmasına neden olacak girişimler İcin özen gâsterılecefiine olan inanc zayıflamaktadır. Kocok siflaralor molorloria, TIR kam yonları !'• onblnlerco, yüzb:nltrc» ckatan» hallnde geüyor. Vakaîancn kacakcıfar, ele geçen ma'lar yıtrda sokulan koçak yabancı slgoraların kuşkusuz pek cz bir b'jmü. gSİİVOr '. TEKEL ORTAKLIK DA YAPABİLİR VİRGİNİA VE BİTLİS TÜTÜNÜ Va Y.açak s'garclar açıkta, uluorto, rchct rcho! satılıyor. Bu öylcsina doğa! bir clay ki Turkiye'de artk hîcrlfcoro, Kcnt gibi koçck yobancı Slgaralorın tlryckllerl oluştu. Hükümetin konuya yakiaşimı Isa ibret vcrici: Kcpokçılığı önleyemlyoruz, borl tlryaküeri cliştıkiarı Elgoradcn yöksun b:ra!;mcır.:k ic'n ycbancı slgarayı Turkiye'de üret&tim... Bigara kaçakçı!;ğını pompcıîoyanların ama;, Ca bu değil rnlycü?... Böyie satılıyor: anayimizin öncüsü Şahlandan teflo" enin ilk tomâtikiitUsU HatketJi kerdon teminali scyesinde z arka iisiiı kchyca o!uracak,böy!ece korâon ve .'asiik aşuımayacaktır. Türk sanayieisinin, Türk Mühendisinin, Türk işçisinin bilgi, tecrübe ve emeğinin ürünü... Şehian Kuğu Otomatİk Öîii. Türkiye'nin tefioniu ilk üîüsü. Âvrups ayarında, Avrupa kalitesinde. ÖZeLLİKLERİ: • Taban teflon He kapianmsş o!du§undan yanmaz, vapışmaz, kararmaz, leke tutmaz. • Tef'on kaplamalı tabsn sayesinde sentetik kumaşlarîn hEvını aimaz, kuması toplarrya?. 0 !SJ ayar termostatı tsıyt, ütülenecsk kumaşın cinsine gpre otomatik oîarak kontroi e.der. • Hafiftir, kolayca kayar. • 1 Y!L GARANTİÜDİR. TEFLCNLU, DİĞER ÇEŞİTUR • Teficnlu oiomalk oii makinas1. (lloncılık; 2874) 10068