Katalog

CUMHURİYET 25 ARALK 1979 ANKARA (Cumhurtyet Bürosu) Etıbank'ın HEMA ş.rketine açtığı kredıler!8 Hgilı olarok İşıetmeler Bakanlığı Teftış Kurtılu Başkanlığı torofındonhazırlcnan raporda, banko nın HEMA şirketlne actığı kre dller sonucu cCiddi nskler aıtıno 60kulduğu> vurgulanmckto ve Bankalar Yasasına aykın olarak yapılon bu Işlemler konusunda yöneticılerın sorumlu tutulması gerektiğı belirtılmektedır. İsletmeıer Bakanlığı Boşmufettişı Zafer Eroğlu tarafından hazırlanan 189 sayfalık mpo'üa HEMA şırketi sahıbı Emın Hattat'ın Etibank «re dl : eri ile desteklenerek nvjtoahhıthkten sanayicilığe nasıl peçırildıği ovrıntılı bır biç'mde oçıklanmokta ve verilen tüm fcredilerin eleştirisl yapılorak bunfarın Bankalcr Yasasına oy kırı olarak açıldığı belir.enmekteöir. KOLAYLIK VE AYRICALIK Raporda kredıîerln teker teker değerlendırmesl yapıldıktan sonra genel irdeleme boiu mür.de şu göruşlere yer verümiştir: «HEMA grubu şirketlere, do teyısjyle Emin Hattat'a boşlcm gıçtan It'baren tüm llişkılerde her turlü kolaylık ve ayrıcaiık Gösterılmiş. fırmalorın tum ıstem ve koşullan ciddi bir incoıeme yapılmadon kabu! edıimış, Emın Hattat'ın beyonları ycterll oddedılmiş, firmalann kredilendirHmesi ve sonuna ka dor desteklenmesi omac edlrtilmiştir. Gercekten 1972 i!o 1979 yıllorı arasında Etiban<'m cesitlı bınmlerincs yapılan »şlemlerin banko çikarlan dı B E Ş asfl v i munzem femTna! 6larok. verilen kredilerle kurulan. kurulacak ve değer kazanacak fabrikafar gösterılmiş» anılan ortaklıkların birbırleri lehıne verdikteri yüksek montantlı ha tır senetieri portföye almmıştır» BANKANIN AMACI DIŞINDA işletmeler Bakanlığı Basmüfettişı Zafer Eroğlu. 9.7.1979 gün ve 2 sayMi raporunda HEMA şırketierine acılan kred: leri incelerken Etibank'ın kenöi olanı dışında zorlamalara gird.ğini de vurgulamaktadır: «Bankonın HEMA Şırketferl ne yatırım ve destekîeme uygu lomasma odeta gozü kapah gır aığı. sonro'arı da aynı tutumu surdürdcğu ortadad.r. Sınırlı ışler yapan ve bır Inşoat müteah hıdı olan Emın Hattot'ın sanayi yatırımcılığı konusunda gerekll bıigi. denff/ım ve öjrenlmı olmaması. yöneticıiik yapma ması ve herhangi bır mali gOc ve etkınlığı de bulunmoması dıkkate aiınmamıştı. Bunlarm yanında madencülk yapmak ve bu atanı desteklemek amacıyla kurulması sonu cu bır yerde Ihtıscs bankası 6zelHği tcşıyan Etibank'ın asıl amacına yönellk kredılendirme politikası uygulamosı ve maden clık ulanındoki kendi iştırakleri nakıt ve kaynak sıkıntısı cekerken kaynaklarını zortomak pahasına boyle bir yukümlulüğe gırmemesi gerektiği de düşunülmektedir.» ALACAĞINI KARŞILAYAMITOR HEMA raporunda Etıbonk'ın HEMA grubu ş>rket!ere actığı kredıler ve aldığı karşılıklar da karşılaştırmolı olarak inceienmekte sonuc olarak bonkanın üzerındeki risk ve olacağ<nı karşılayamaz durumda olduğu çöyle vurgulanmoktadır: «Llstenln incelenmesinden göruleceği glbf bankonın uzermdekı risk 1 milyar 712 mliyon 420 b.n iira. buna karşttık bankaca alınan ipotek tutan 1 milyor 343 milyon 222 bin lırad.r. Koldı ki bu tutardan uzerınde fabrika kurulacağı gerekcesiyle Konya'daki arsodon alınon ve şu andaki eteğerl cok daha duşuk otan 168 milyon lıralık ipotek tutan ve müşterek ipotek altına alınon 59 mityon lıra düşüldüğü zoman bankanın elinde 1 mıîyar 116 milyon 222 bin llralık bir İpotek mevcut olmaktadır ki her iki rokom da rtsk toplamının altında olup, banka olacağını karşılayamamaktadırt YETERSİZ TEMİNATLAR Raporda kredi acılırken arti' nan temlnatların yeterstz olduğunu belfrtecek şu kanıtlar bulunmaktadın «Firmanın gereksînmesi otan kred+yi uygun görüp önerıde bulutton bonkacılık dolre boşkanUğtnın 1&1 nolu önargesind» gerekce olarak fırmonın üretlme geçmesıylo şımdiye kadar alman Ipoteklerln değer kazanabileceğıni belırtmesi, HEMA grubuna aym zamanda yetersiz temtnatlarlc kredi ccıldığını, ıle rrye dönük değer artışlarına bel boöfondığını vurgulomaktadır.» Raporu Füsun OZBILGEN İŞLETMELER BAKANÜĞI TEFTİŞ KURULUNCA HAZIRLANAN RAPORDA, ETİBANK'IN HEMA'YA AÇTIĞI KREDİLER SONUCU «CİDDİ RİSKLER ALTINA SOKULDUĞIU VURGULANIYOR. RAPORDA, BANKALAR YASASINA AYKIRI OLARAK YAP!LAN İŞLEMLER KONUSUNDA YÖNETİCİLERİN SORUMLUTUTULMASI GEREKTİĞI BELİRT1LİYOR. POLİTİKA VE ÖTESI MEHMED KE\\AL. Vaktiyîe olağanustunun ne demek olduğu edebfyat 1 cılar arasında bır tartışma konusuydu, polıî.kacılar arasında değıl. Zaten polıtikacılar böyle işlere sade vatondaşlorı karıştırmazlardı. KimbHır, pekala da ederlerdi, sade vatandaş karışacaktı do ne olacaktı? Tartışma sırosmda olağanüstjnu (harlkulâdeyi) en gOzel tanımlayan Ahmet Haşım olmuştu; üst^d dıyordu kı: «ökuz ulağondır, ağac olağandır. bır gün gellr ökuz ağaca cıkar, o zaman olağanüstü dad.ğımız olgu oluşur...» Beğendlnlz m! şalr sözünü? Ûlkemiz olağanusîüler ülkesidir. Kor yağar, yağmur yoğar olağanustudür Dolmuşlar, otobusler, vapurlar, Işlemez, Insanlar bir yerden bır yere gıdemezler. Elektrikler kesıilr, sular akmaz. kalorıferler yanmaz, evler, odalar buz keser, radyolar haber vermez olağanustudür, bıze ola^an ge'ir. Mazot gelmez, tanker yanaşmaz, gaz buîunmaz olağanustudür oma, bize olağan gelir. Hergiın, bilmem kac kisi olur, otobusler devrılır şu kodar con gider, olağanüstüdur, bize olağan gelir. Hükümet oiağanustu yasası cıkarmak istiyor. Yok conım, o yasa bizlm icın olağandır. Bızde ne yosolar vardır ki. oiağanüstüdür de unutmuş gitmışlzdır. Bosuna yoruluyorlar. Şeyh Scıt Doğu'da isyan etmişt!. istanbul'da, Ahmet Emin'i, Velıt Beyl. Suphl Nuri'yl, Sadri Ertem'i, daha blr cok gazeteciyi tutukladılar. Takrtri Sukun Kanununu cıkardılar. Tutuklanan Velit Bey sormuştu: «Vahu, Doğu'da Şeyh Solt isyon ettl. blz burda hapse gırdık, ne oluyoruz?» En yenisi var; Malarya'do Ahmet Emln'l blr deti vurmuştu. İstanbul'da Necıp Fazıl'ı tutuklamışlardı. Türkiye böyledır diyorum da Inanmıyorsunuz? Neyin ne olduğunun farkında değümiş gibı Erbakan Hoccmi7, hem Demırel'ı kayıtsız şartsız destekledi, hem soruyor: cHani anarşl ile bombo ve dlnamitle mucodele olacaktı?» Anorşl, bombo. dinomlt derken Hocanın odamlannı birer. ikışer almaya başladılar. Gündemde 163'üncu madde var ya onu bilmezllkten gellp soruyor: «Bızım odamlar?» Bır kez olağanüstü dendl mi, akla karaya bakmozlor, senın adam, benım adam hepsi gider. Amo Hoca pışkınlığe vuruyor. «Hanı anarşi. bombo, dinamitle mücadele olacaktı?» Halk Partıslnin meraklıları da telaştadır: «S'ddete karşı ortak mücadeleden söz edlllrken şlddet devletın icine gırıyor» Ne olacaktı? Devletın dışına mı cıkocaktı? Yahu, kışlanın göbeğındekl haplsaneden adam kacn nyoriar. gardiyanların önunde avukatlan dovuyorlar, Bakanlıklara korakol kurup öğretmenlenn başını gözünü varıyorlar. komandoları yeniden daırelere dolduruyorlar, Tek»l Bakanlığı'nı basıyorlar, daha devletın içine nasıl glrılir' İyi kl su top sakallı Korl Marks komünistliğl lcat etmiş. Eğer o da olmasa bunca vebali, günahı kımln sırtıno yükleyecektık? Ne yapıyorlarso komünıstler yapıyorlor. Oniarın bir kökünü kazısak, olağanüstülükten kurtulacağız. Adamı hep birlikte «umut»un karşılığı «care» dlye başımıza oturtup üstüne gittiğımlzde ne diyor: «Anorşınin kökunde Türklüğün ve Müslümanlığın boş düşmanı komunlzm vardır.» Bıraz daha üstüne varsak: «Göruldüğu yerde başı ezilmeüdir.» Amo bu arada neler olmuyor ki, cok uluslu şlrketlerden birinl en muteber holdinglerimizden bıri hemen satın olıyor; eldeki üc. beş kuruşluk dövızden birazı hemen muteber fırmalardan biri tarafından transfer ediliveriyor, el cabukluğu Ile birkoc şirket daha kuruluveriyor; holdıng Genel MudCrlen, büyük yönetıcıleri devletln kilit mevkılerıne getirlllyor; cimento, yağ fıyatlan oyarlanırken, tutünde teşvık derken bazılarının ceplerlne milyorlor gırıveriyor; bazı büyük kacakcıhkların dosyalan ortadan kaldınlıyor; bazı kaçakcılık ışlerıne el atmış valller Işlerinden uzaklastırılıyor; bazı konulan aydınlatmış Emnıyet Müdurlerı görevlerinden alınıyor, bazı Emnlyet Müdurieri kacakcılıktan tutuklanıyor. Ekonomik anarşl mi? Hayır efendim. anarşinin kökunde Türklüğün ve MüsKimanlığın en büyuk düşmanı komünizm vardır, goruldüğu yerde başı ezılmelıdir. Ekonomlde o başlan tutulmus. tam vakalanmış olanlar ne olacak? Tulan Valiler, kıstiron Emniyet MDdürleri yerlerinden edılmelidir. Gene en guzelini, en büyük holdıngımizin başında bulunan soylüyor, birlikte okuyalım da yararlanalım: «Ülkemizın gecmişlne bakıldığında ne göruyoruz? Sanayi sıfır, altyapı yok, hazine sıfır, eğıtılmlş insan gücu yetersiz, ülkemiz Insanı üc metre kefen bezini bflo dısardan alıyorj Gördünüz mü, bu holdingler olmasa Idl, ne halde Imlşlz. Sümerbank'ı, Etibank'ı, Maden Tetkik Arama"yı, Koyserl, Nazilli, Malatya Bez Fabrıkalannı, Şeker Fabrikalorını bunlar kurdular. Slvas'a demıryolunu bunlar dö~ şedıler. Üniversitelerl bunlar actılar. Bunca mühendisl, holdinglere kacan uzmanlan bunlar yetlştırdller. Ya yapmasalardı? Bugün surüm sürüm surünecektık. Okumaya devam edelım sözlerini: «Ama Türk milleti brrlık, beraberlık lclnde günumözde ulaştığımız yere gelmeyi başardı. Bunu hepimiz cok Jyi değerlendirmelıyiz.» Gallba hepımızın Türk mllletlnin birer birer ceplerinde holdıng hısse senedi var sanıyor. Eh, böyle duslemesl de güzel! Doğu'da Şeyh Sait isyan eder, istanbul'da gazeteclter tutuklanır; Erbakan Hoca onarşiyi bomba ve dlnamit sanır: holdingci başı ceplerimizlde birer hisse senedi var beller; boylece olağan günleri yaşarız sonra da olağanüstü gunler yasası aranz. Birkac yasa daha cıkacakmış, çıksa ne yazar, çıkmasa ne yazar. bız bir kez «Ört kl ölem!» demişlz. DoJiası va mı, ha dahası va mı? Toplumsal gelışırı savaşımına omür vermiş, yiğit savaşımcı, dost insan Genel Boşkonımız Olağanüstü "HEMA'nın sahibi, Etibank kredisiyle sanayici oldu,, çmdo ve yönetmellklere oykın da olsa bu amaca yöneiık olduğu gözlenebilmektedır.» NAStL GELİŞTİRİLDİ? Raporda HEMA şlrketlerln'n Ettbonk kredıleri ıle nasıl geliştırıldığı de şöyle özetlenmek tedır: «1973 ortolarında bir ınşoat firması niteliğınde olon ve airr.ış olduğu 13 rnllyon llralık turızm krsdısınin aşamaları daho önce belırtılen Emin Hattat firmasına sonayı alanına gecmesı sonucu, 1973 sonuna kodar 269 milyon 764 bin 925 lıralık krecH açıldığı görülmek tedir. Bu yatırımları gercekleştırebllecek sermaye, deneyim ve becenye sahıp olduğu vurgulanmayan ve kanıtlan öne surulmeyen anılan fırmanın tum kredi ıstemlerinm (fırmanın tıcari yeteneği ve moraiitesınin lyi olduğu, güvenılır ve taohhüt lerlne sadık olduğu) şeklınde tek tıp ve soyut gerekcelerle uygun gorjlmesnın ve kısa sü rede buyjk tutarlcrda kredi acılarak onemlı nskler altına girilmescnın bankacılık açısından yanlış ve tütarsız olduğu ocıktır. Gercekten de bu uygulama sonucu, gun be gün fırmanın ödeme gucü azalmış ve deplasman tutarları artmıştir. 1976 yılı başına kador HEMA grubu şırketlerinin yenne getrr medıği tcahhütleri, deposman yoluna gıdıîmek suretıyle ban ka kaynak'arından karsılanmış tır. Bu arada ocılcn kredüsre Yabancı danışman firmalar, yabancı sermaye yasasmm değişmesini istiyor ANKARA, (ANKA) Türkfye Ile yenlden Itlşki kurmaya calışan üclü yabancı danışman firmalar grubu Turkiye'nin uluslararası mali kuruluşlarla gelecekteki ilişkllerinde ızlemesi gereklı politikalar konusundaki görüşlerıni Başbakan Süleyman Demirere bır mektupla bıidırmişlerdır. 17 kasım 1979 tarihine kadar, Türkiye'nın DCM ve banker kredısı borçîannın ertelenmesl operasyonundo danışmanlık yopan üclü yabancı fırmalar grubu, mali sorunların ve gereksinımlerin görüşulmesinde, cEskisine göre» daha samımi, eşgüdumlü ve kapsamlı bır yaklaşım benımsenmesıni önermışlerdır. Kuhuloeb Lehmon Brothers İnternatıonal, Lozard Freres Parıs, New York I. ve S G. Warburg And Co. Ltd. fırmaîarının ortak mektubunda yer olan bilgilere göre, Başbakan Suleyman Demirel, üclu gruba, IMF'nın öğütlerine uyulacoğını. yabancı sermaye yatınmlanna acılınacağmı ve KİT'lerde köklu değışiklıkler yapılacağını acıklamıştır. Türkıye Ile yenıden llışki kurmaya calışan ve Başbakan Suleyman Demırei'e gönderdiklen mektupta, «yardım» öneren yabancı dantşman fırmalar, yabancı sermaye yasasında değışiklık yapılmasını «Son derece önemli bir adım» olarak nıtelemışlerdır. Türkıye'ye, kredi kurumlarına doğrudan bılgl vermeyi ve bu kurumlar ıle özel bir toplantı düzenlemeyi öneren yabancı danışman firmalann Başbakan Suleyman Demlrel'e gönderdiklerı mektup özetle şoyledir: «Sayın Başbakan: Zıyaretimız sırasında hükümetimlzln uygulayocağı muhtemel polılıkalar konusunda son derece etkıleyıcl açıklamalarınızı ve ozellıkle sanayı ürün lerı ıhracatını artırmaya yöneiık yenı özendırlcıler enflasyonu sın'rlamayı amaclayan önlemler, kamu Ikt'sadî teşebbusler nde tasarladığınız koklu değışıklıkler, yeni doğrudan yabcncı sermaye yatırımları ve Uluslararası Para Fonu'nun onerılerıne uyulmaya devam edilmesı konusundaki duşüncelerinızi büyuk bır ılgıyle ızledık. Ayrıca özeMikle, a) Potansiyel dış flnansman kaynaklarına (şimdıllk hukumstler ve gelecekte tıcari bankalar) Türkıye'nln mali durumu hakkında tam ve sürekli bıldığı sağlanması ve bı!gi akı.Tiınm, moli konuiarda tam bır teknık bilgı>e sahıp olmoyan dıplomatik kana|lar yerlna. tercıhan Turkiye ile kredi sağlayan kurumlar arasındaki doğrudan temaslarla sağlanması gerektiğıni vurgulamıştık. b) Türkiye'nın ekonomısının yenıden sağlığa kavuşturulması icin önenlen programın, dışarıda ülkenın malî saygınlığını gıderek yenıden kazanmak yolundakı azım ve yeteneğının pragmatık ve Inandırıcı bir komtı olarak görOlmeslnl soğlamoya calışabıieceğinı önermiş, bu arada doğal kaynaklarının (belki petrol de dahıl) hızla geliştırilmesl gerekebıleceğıne işaret etmıştık. c) Bu arada, son derece önemli bir etken olarak, yabancı sermaye yasosının, o'ış ülkelerde halen gecerlı beklentilere ve uygulamalara cevap verecek hale getirilmesinın gerektıği yolundaKİ duşuncemizi ıletmıştık. ilk ve acil bir adım olarak, uluslararası bankacıların ve otekl malt kurumların temsılcilerlnın katılacağı özel blr toplantı örgütlenmesinln yararlı oiabıleceğlni, bu toplantının amacının yenj kredıler sağlamak değıl, kendılerine hükumetlmizın ekonomik ve malî planlarını acıklayarak bonkalara guveninizı göstermesi olması gerektiğl göruşümüzü belırtmiştık. Grubumuzun. karşılosacağımız son derec* kormaşık ve guc görevMnn yerir» getlrifmesfnd» ve ozellıkle yukarıda sırolananöneriıenn baztiorının gerçeklestırilmesinde sıze daha da yardımcı olmaya hazır bulunduğunu belırtmek isteriz. Saygılanmızla. Kuhuloeb Lehman Brothers, Lazard Freres S.G. Warburg İnternational. Paris'Nevv York I. And Co. Ltdı maLıu *^ Yasantımızın ayrılraaz birer parçası haline gelen  M A likiteaz irin serekli o~ içingerekli gaz armatürleri halkımıza sunuluyor. O C g m S l liM\JJL*mm E.C.A.güvencesi ile KAMPİNG JMLUoİji Mütiağımzın DEBANTÖR Her gun kulkmıyorsunuz fup • Yuzde yuz kaitîs Vontrc^.u • UziD omur • Ksnlmaz ve yanraaz duöme '•Çıft etnni/etli 3'zd.rmazhk Sistemı • Evde, pıknîkte guvenl! kuiiamm Valfı SUAT APTİK'i •Saon •Uzan omur • Ta/; na • Her turlü crîamda gtıvenlı kuılau: • lierı teknotojı^ ıle iiretîm ucak kazasında yillrdik. Dostlara başsağlığı dıleriz. Cenazesi bugün ıkındi namazmdan sonra Fatıh Camiinden kaldınlacaktır. Celenk gönderılmemesi rlca olunur. MiBi Vaif A OCAKFIRIN MUSLUGU Hearan pcmnakkmni2in ucunckı •Yuzde yuz kahte koıstrollu • üzaa •Üretmıde E.C.A/ya ozgu uatun tek«o!o>i •Özel sîzdırnnaziık sıstenu V. TÜRKİYE MİLLİ GENÇLİK TEŞKİLATI Mülkiyeliler Biriiği îstanbul Şubesi 22 Arolık 1979 Cumortesi günü coğunluk sağlonamadığı nedeniyle coğunluksuz genel kurul 5 Ocok 1980 Cumartesi günu saat: 10.30'da Beyoğlu Sekban Han kat: 3 odreslnde toptanacoktır. Tüm üyelere duyurulur. 0 NDEM: YfinetNn Kunılu GAZ ARMATÜRLERİ ELSEL A.Ş. ve TİMKA A.Ş. tarafindan irnal edilmcktedir. Oenel Dağitım: EMPA A Ş. KartaJ îstanbul T c l : 53 38 94 • 53 44 96 (Ilancılık: S697) 9S14 1) Acılış ve başkanlrk divanı seclml 2) Yönetim kurulu calışma ve denetci rapodan okunmast 3) Aklama 4) Secim 5) Dilekler