Katalog

CUMHURÎYET 9 EKLVI 1979 YEDİ raîeya uzerinden gelenleri Çanakkale'ye geçtreceE araba vapuru o akşam mazot yokluğundan çalışmıyorda Eceabat'ta ise, iskele meydanmı bir kahvehanenin lüksü aydınlatıyordu. îlçedeki blr kahvehanede çay bulamayan çaycı bize oralet sunmak zorunda kaldı. Çanakkale'den Balıkesir yönüne giderken, otobüsutnüz Ezine'de tam iki saat mazot yokluğundan bekledL İşte. Çanakkale'yi böyle bulduk lkl hafta kadar önc6. Bir taraf voklukJardan, pahalıhktan yakınıyor, bir taraf da taban fiyatlanndan, köye götürülen hizmetlerin yararlanndan dem vuruyordu... Tabii en tedirginleri CHP'Iiler oluyordu bu durumdan... «Seçtm öncesi bu sıkıntılar giderilemez miydi?» diye soruyorlardı. Seçim için Çanakkale ye gelen Ecevit'i köylü kesimi coşkuyla dinlerken, kentlinin suskun olması da düşünduruyordu CHFlileri.. Böyle bir ortamda iki büyük parti, iki senatörlüğu yenlden bölüşmek için yoğun bir çalışma içindeydi. Önseçimlerde CHP'den liste başı olan Senatör îmadettin Elmas ile AP'den eskl Milletvekili Refet Sezgin, yeniden parlamentonun mustakbel adaylan sayılıyor. T PARTİLER ALDIĞI OY VEORANI İİYEtİK CHP '•"AP ••'"'" 44.066 55.534 6.934 12.127 1.703 2.179 35.6 44.9 5.6 9.3 \A 1.8 1 1 AP içinde «müfrit» olarak bilinen Refet Sezgin'in onseçimleri kazanarak liste başı olmasını CHP'liler memnunlukla karşıiıyorlar.. Çünkü Sezgin ne zaman liste başı olmuşsa. AP'nin oyu düşmüştür.. | CHP'lilerin «Kırsal kesimi doyurdukları» savlanna çeşitli örnekler veriliyor. Toprağı oîan AP'ii eski bir Belediye Başkanı, «'CHP'nin taban fiyatlan sayesinde zengin olduk» derken, bir AP deîegesi de, buğday ve ayçiceğinden aldığı «mor biniikİ3ri> çevresine, «Bunlar Ecevit'ten» diye gösterebiliyormuş.. 1 MSP DP ÇANAKKALEBALIKESİR Yalçın BAYER MHP CGP r CHP ÖBGÜTÜNDE ÇEKİŞME CHP*de önsecim gayct çekişmeli geçmi?. Çekişnıe Berken, aday çoklugu söz konusu degiL Yalnızca, Senatör Elmas ile eski Ö Başkanı avukat • işadamı Ruşen Fuat Gökhan ve yandaşlan arasında liste başına yerleşme savaşımı verilmiş. Önceleri, Elmas'ın demokratik kitle örgütlerine karşı tavır alarak CHP'nin ilerici kesiminde tepkilere neden olması nedeniyle. listeye alınmaması yolundâ genel bir karu belirmiş. Nitekim, bu kesim, senato seçimlerine o dönem ll Başkanı olan emekll General Ismail Ülkü'yü hazırlıyormuş. Ancak, Ülku'nün ölümü, R. Fuat Gökhan'ı aday olarak ortaya çıkartmış. Anlatüanlar, CHP'nin bu konuda tam bir çelişki içinde olduğunu gösteriyor. Bir traktör flrmasının acentahğını yapan ve bir benztn istasyonu sahibi olan Gökhan'ın, CHP'nin ilerici kesimiyle önseçimlerde işbirligi içinde bulunması. CHP dışındaki sol güçlerce hayli «ilginç» bulunuyor. Gerçi. CHP örgütünün bir bölümü Gökhan'ı açıktan desteklememiş ama Elmas'a da oy vermemiş.. Hatta, partililerle görüşmek üzere Gökçeada'ya gitmeyen iki adayı protesto için ilçe delegeleri oy kullanmamışlar. Bütün bu olumsuz gelişmelere karşın liste başına yerleşen Elmas, CHP ll Başkanınm masasına oturmuş, seçim çahşmalannı yönetiyor. Yoklan. Istenilenleri saptıyor. «k «ık Genel Merkeziyle konuşuyor.. Bu arada il lle merkez ilçenin ilişkilerl de iyl değıL Herşeye ragmen, önseçim sonrası kızgınlık ve küskünlükler şimdiük durulmuş görülüyor. Son gelişmeler partl örgütünde bırleştirici olmuş, aman oyumuzu düşürmeyelim hesabı ön plana ahnmış. Merkez İlçe Başkanı Ismail Özay, •Kızgınlıklan seçim boyunca unuttuk» diyor. Ancak. il örgutu ile arası pek iyi gözukmeyen CHP'li Belediye Başkanı ve Marmara Belediyeler Birligi Başkanı Reşat Tabak. «fl'in Beçim çahşmalannı programlayacak toplantısından beni haberdar etmediler. Tesadüfen. o sırada Çanakkale'den geçen Yılmaz Alpaslan'dan öğrendim. Gerginlik olmasın diye gittim» derken, toplantıdan bir gece önce de İmadettin Elmas'la birlikte olduğunu hatırlıyordu. Tabak'm belediye hizmetlerinde partili ayınmı yapmamasının CHP'lileri kızdırdığı söyleniyor. 1973 SENATO SEÇİMI SONUÇLARI Çanakkaîe'de seçim yarışını AP ve CHP berabere bitirecek J | CHP'nin 50 bin oyun altına düşmesi, kendilerinin ise 110 bin oy toplamalan halinde 2. senatörlüğü de kazanacaklarını söyleyen AP İl Başkanma göre, partisi bir üçüncü MC hükümetine karşı.. nu. bazı partililerce tl Yönetim Kuruluna rapor edilmlş. İl Başkanı Necati Oğuz, bu konuda şimdüik bir şey soy'.»mek istemiyor. Onun söyledikleri; CHP'nin oyunu 6065 bine çıkaracaklan yolunda sadece. CnnaVkole CHP Senatörü İmodettın Eir.as yeniden oday.. CHP Çanakkaîe'de 1965 seçimlerinden bu yana sürekli olarak oy oranını arttırdı. Artışın bu seçimde ds süreceği görüşünde CKP'liler. Özeîlikle kırsal kesimde oylarını arttıracaklarını, kentte belki çok az bir kayıp verebileceklerini söylüyorlar.. JSECMEN i 77.603 124.1 fO 69.9 119.690 32.099 26.8 2 75.863 63.4 5.067 | 4.2 182.983 126.186 68.9 121.441 32.745 27.0 1 70.625 58.2 4 195.241 128.710 65.9 216.744 180.645 83.35 123.439 ^ 7 5 . 6 4 1 44.003 35.6 2 54.563 44.2 3 68.048 38.74 2 88.138 50.18 2 ÜÇÜNCÜ PARTİ | CANERİ ÎLE tLGİLt DOSYA u arada, parti yöneticilerf, o günlerde Çanakkale Mılletvekilleri Orhan Caneri ve Altan Tuna'nın nprede olduğunu bılemiyorlardı. Çahşmalara benuz katılmamışlardı. Caneri'nin, Lapseki Kadın KolUnnm feshi üzerıne yaptığı bir konuşmada, «Kadın Kollan Genel Başkanı Gürpınar'ı bu partinin başına Rahşan EceTit bela etmıştir» demesi parti içinde tepki uyandırmış. Ko B 4.521 S 11.991 | 8.564 3.7 9.7 4.88 MİLLETVEKİLİ SEÇİMİ GENEL SONUÇLARI sa) kesimde o!abHece£ini soylüyor CHP'liler. Kentte aynt oyun korunması ya da çok az blr kayıp verilebileceği görüşü yaygm. imadettin Eîmas'a göre, Çanakkaîe'de kırsal kesimde şu nedenlerle oy artışı sağlanabilir: Çanakkale'nin köylorinde 1978'e kadar ancak 116'sında elektrik varken. bu sayı 20 aylık dönemde 294e yükselülmiştir. KUP çahşmalanyla köyler ilk kez yola kavuşturulmuştur. Edremit körfezice inen yoiu. dağ köyluleri büyük bir hizmet olarak saymışlardır. Bu arada 170 km köy yolu da asfaltlanmıştır. Üretici, taban fiyatlardaa memnundur. Domatss üreüclsi de iyi para atmıştır. Ecevit'i Çanakkale'den Lapseki'ye giderken Umurbey yöresinde kadınların bağ dalîan. erkekleria «mor binlik,ler»le karşılamasından başka CHP'liler, Kırsal kesimi doyurdukları» savlanna çeşitli örnekler veriyorlar. Toprağı olan AP'li eski bir Belediye Başkanı, •CHP'nin taban fiyatlan sayesinde zengin olduk» derken. bir AP deîegesi de. buğday ve ayçiçekten aldıgı «mor binlikleri» çevresina •Bunlar da Ecevit'ten. diye gösterebiliyormuş. 500 bin lira harcamayla oğlunu evlendiren köyluler gittikçe çoğalıyormuş. Belki bu anlatılanlarda gerçek payı bulunabilir. Bizim de gordüğümuz gibi, traktör römorku üzerine satra aldıgı buzdolabı ve mobilyayı köyune götürebilir ama. böylelerinin sayısı kaç tanedir? Borcuhara olan köylünün, buğdayını tüccara 420 kuruştan kaptırdıgında, daha sonra venlen 80 kurusluk primden kün yararlanmıştır? Domates ureücisi 11 bin lira nakliye vererek tstanbu! halinde 3 Uradan sattıgı domatesinden kiloda zorla bir hra kazanabilirken, aracı ne vurmuştur? anakkale. kentleşmede payını alırken, bunu sanâyileşme olgusuyla bir tutmamak gerek. Gıda da. lında birkaç fabrika dışmda, hiçbir sanayileşme yok. Tanm ürünlerine dayalı toprak egemenliği et ken. Böyle bir yapıdaki Çanakkale'ye •hizmet» sunmak amacı dışmda oy hesabıyla bir Murat Bayrak getirilmiş, baştaçı edilmek istennuş. Refet Sezgin'in, Çanakkale'ya bir •armağanı» olarak nitelenen 'komandocu» Murat Bay rak, 1977 seçimlen öncesinde bir fabrika kurmuştur. 1977 seçimlerini Sezgin'le kaybettikten sonra fabrikayı kapatü, ureticileri de guç durumda bıraktı. Şimdi de, teşvik tedbirlerinden yararlanarak kurduğu bu tesisleri satüığa çıkarmıs. Domates ureticileri. bu fabrikaya «hiç olmazsa bir devlet kuruluşu sahip çıkamaz mı">» diye soruyor. ç B * anakkale'de CHP 1965 seçimlerinden beri oy oran.nı artınyo'. 1965'de yüzde 28 3 olan oy oranı. 197Td9 yazde 38.7'ye yukselmiş. Bu seçımlerde de oyuaun az da o!sa artmasını bekhyor. Artışın daha çok kırI ) I PARTİLER ALDIĞI OYVE ORANI ] UVELİK 77.564 .13.".• ' 32.3 47.9 8.6 6.1 2.0 1 ÂP 1*SP DP 115.012 20.682 14.585 4.714 2 • | | ! ı ı | | i ' ! | B MHP adayı Muharrem Tunçay eski DP'li. Edremit'te bir gazete Ceîâl Bayar"m kendisini desteklemek için Balıkesir'e geleceğini yazınca pek şaşırmış şunlan soylüyor: cOlabilir, gelebilir. Bayar beni DP'ye sokan insandır. Kendisini sık sık ziyaret ederim. MHP'ye geçtiğimde yine gittim.. Bana başarılar diledi. Memleketi bu badireden miliiyetçiler kurtarabilir, dedi..» AP'de önseçimi, tlin desteklediği eski miîletvekili Mithat Şükrü Çavdaroglu almıs, ikinci sırada Cemal Öngen var. Genel Başkan Yardımcısı Ahmet îhsan Kîrımlı'nın seçilemeyecek bir sırada olu?u AP'liler arasıcda kırgınlıklara yolaçmış.. 4 Senatör çıkaran ilde bu seçimlerde 3 üye secilecek.. Çünkü eski Demokrat Sıtkı Yırcalı 1975 Senato ara seçimiyle Balıkesir'in bir boş üyeliğini daha önce AP'ye getirmişti.. ' ] | ] ] ! ' I • ÇGP 7.765 3.2 J j | ! ! • 1 1 1973 SENATO SEÇİMİ SONUÇLARI Balıkesir için sonuç yine 21 AP lehine B ir ücu Ege'ye, öbur uçu Marmora'ya uzanan Paiıkesır'e gittiğimizde, MHP dışında hiçblr siyasal parti etkın bir çalışma crtamına gırmemişti. Hiçbır partının liderj henuz Balıkesır'de konuşmamıştı. MHP'nin hareketliliği <is telkı, Turkeş'in birkaç gün sonra ilk seçim gezis.ne Balıkesır'den baş'amasıydı. İki büyük pcrti önseçim kargaşasından henüz çıkmış soyılırdı. L steye yerleşen adaylar henüz sındirilebilıyordu. Parti ıçi hızıpler yenı yeni. yatışıyordu... Balıkesir, 67 ıl arasında hayll yüksek sayılobilecek bir Hoeye (17) sahlp. 1950'ierde Demokrat Partinin, 1960'larda da AP'nin cy deposu sayılmış tünnden. 1970'lerde ise, milletvekili sayısmı artıramoyan CHP'nın oy oranını yüzdo 28,2'den (1969) yüzds 37.4'e 1 (1977 çıkardığı qörüluyor. Dinsel ve ekonomik tutuculuğun etkln oiduğu Balıkeslr. K0tahya gıbı sMenderes mitolojısı»ne vurulmuş kentlerden. Ekonomik etken yalnızca tarım. Zeytınden ayciceğine kadar ürün alınabilen tek ilımız. Buna rağmefi. yemeklık yoğ sıkıntısı her yerdeki gıbi surüyor. Secım arifesinde Edirne'den gelecek ayçıçeğine. Ege'den gönderilecek zeytinyağına muhtac. Köyluier, Işık'ın dış politika konuşmclarını Hglyle izliyorloT. Içık da, GQneş gıbı kencısıne gorev verılırken danışıimadığını vurgularkert, «Bunlar onsmli değil, önemlı konu oyumuzu muhafaza etrr.emızdir» dıyor. BAYRAKTN FABRİKASI Ç ZEYTİNYAĞINA 5,5 LİRA PRİM usurluk, Manyas. Gönen, Kepsut ve merkez İlçe köy lerinın taban fıyatlarından. özellikle pcncar fıyatlarından, memnun oiduğu söyıenırken, Bıgadıç ve Sınaırgı tütüncülerınin çok mağdur oldukları eklenıyor. Burhanrye ve Altınova'da pamukçulara secim öncesi venlen bir lıradan sonra secim sonrasında bir lira daha verıleceğı duyurulmuş. Ayvalık yöresındekı zeytinyağına daha önce venlen 3 lira primın 5,5 ; liraya yükseltileceğı üret ci kesiminde oiumlu karşılanırken. AP'liler bunu «secim hcrçlığı» oiarak nitelendıriyorlar. CHP A</valık ilce Başkanı Ceyhun Karogözoğlu, önümüzdeki sezon zeytinyağı rekoltesınin düşük o acağın., 500 600 ağacı olanın yemekiık yağını bile çıkaramayGcağını bildirirken, hükümetın şimdiden önlem olması gerektiğını anlatıyor. Ayvaiık'ta gordüğümuz Vakıfiar'ın zeytinyağı işletmeleıi ürettiği yağı yalnızca seçim bölgelerine gönoerıyordu İşletaıe Müdurü Fehmi Saraç, «Pıycsada dolaşcn yağın yüzde 50'sinl Vakıflar verir, buna karşın devlet bu kuruma, ne teneke, ne kostık tahSıS eder.» dıyerek yakınıyordu. S B alıkesır bu kez parlamentoya dört değil üc kişi gönderecek. Eski DP'li Sıtkı Yırcalı'nm 1975'de senato cra seAFDE DURUM ciminı kazanarok 6 yıllık süresini doldurmaması blr nokjm w ^ 'nin iki senatörü Raif Eriş ile Hikmet Aslansonla senato secımi yapılmasma neden o!.r/or. / % I ^ P cğlu bu kez listeye girememişler. Liste baCHP'den 17 yıllık senatör. Nejat Sarlıcalı zorlanmadan yeni/*% B şına ilin desteklediği eski milletvekili Mithat den liste başına gelmış. Söylendığine gore, önseçimlerde CHP'ırr» Sükrü Çavdaroğlu, iknci sıraya da Bandırbir senatöriük cıkartab.leceği düşünceslyle, 1931 milletvekili seır malı Cemol Ûngen oturmuş. Eski Bakanlardan, AP'nin Genel Başc n!erın!n hesabı yapılrrış. Kaybeden adaylar şimdiden delegele(Arkası 11. Sayfado) re tesekkür mektubu göndsrerek 1981 için yatırım yapıyorbr. Bir CHP'li, «1981'ırt muhtemel adaylan Sarlıcah'nın kazanmosmı gonulden beklıyorlardı. Cünkü, Sarlıcalı kazanamazsa 1981' de yine aday olacaktı > dedi. CHP listesinin ikinci ve üçüncü sı19$9; t965 1973; YILLAR »1 roiarında eski mılletvekıileri Ahmet Dikmenoğlu ile Orhan Üretnrıen var... 361.143 377.916 408.375 CHP örgütü I! calışmosını gayret duzenl! bir şeküde yurötuSECMEN yor. Ancak, Genel Merkezden bazı yakınmalar var. İl Başkanı avukat Önder Kırlı, Ecevıt Balıkesir'e gelmedefl 6nce ıHâlâ havoya 253.262 230.815 251.569 KULLANILAN gıremedık» d vordu. CHP Secim Kurulu Başkanı ovukat Turgut İnal «Muhalefetl iyi yapıyoruz da, iktidar olamıyoruz» diye yakıOY VE ORANI nıyordu > 70.1 61.0 61.6 CHP'nin amacı 1977'de 136 bin olan oyunu düşOrmemek. Oiğe' il'erde clduğu gıbi YSE, Bayındırlık ve Milli Eğitim Bokan243.134 220.511 240.685 GEÇERLİ OV lığı calışmalarıyla köylere önemll hlzmetler götürölmüş. KUP çolışmalanyla araçın gırmedıği köyîere yollar yapılmış. 1C» köyü olan Dursunbsy'den CHP'liler oy patlaması bekliyorlar. 77.341 62.144 Gene'de karşılaşılan sorunlar CHP örgütünü epeyce zoriuyor. 69.040 CHP. İldeki AP'ü beiediyelenn piyasaîarı denetimsiz bırakması. kara28.2 3 28.4 3 32.1 3 bcrsacılıfin göz yumması. ellerınde hiçbir olanak bulunmayan İ CHP'li'en kızdırıp durmuş. Bir ayda TARİŞ'ten getirlten 165 bin ton yoöı bile sorunu cözememiş. Bazı CHP'liler tOy kaybedersek 152.847 124.138 113.402 vaadierimızı yerına getırmememiz büyük etken olacakı diyor. AP aiıkesir il örgütü. secim nedeniyle görevlendirilen ek!pten Prof Turhon Güneş'in gelmemesine epeyce göcenmişler. Güneş, Genel Merkezin, kendisine danışmadan Balıkesir'de görevlendirmesine sinirlenerek, «Ben emir suboyı değüım* demış. Onun kızgınlığı il'e değil, Genel Merkeîeymiş. Bahkesir'de dığsr görevlendirilen konuk parlamenterler Hasan Esat Işık ile Yılmaz Alpaslan. SARUCALIGENE LİS'rç BAŞI Bayar'ın. MHP adayı Muharrem Tunçav'ı desteklediği bildlriliyor. Boyar YassNtda yoldafi •ski DPT» Tunçay'a «Memleketl bu badireden mlllly«tçil«r kurtonr» Cetaf AP'de yıllardır bir Sezgin gerçegi.nin varolduğu billnir. Nitekim, bu kez de senatöriük için liste başı olan Sezgin, AP'de belirli bir kesimi her zaman elde edegelmektedir. AP milletvekillerinden Irfan Binay'ın kendisin» karşı tavır almasına, Ahmet Nihat Akay'ın ikinci sıraya düşen Senatör Ismail Kutluk'u desteklemesine rağnıen, ko layca unutulmadığını gostermiştir. «Müfrit» olarak nitelenen Sezgin'in adayhğı ise, CHF lilerce «memnunlukîa» karşılanmıştır. Çünkü, Sezgin na zaman liste başı olmuşsa, AP'nin oyu düşmüştür. 1973 milletvekili seçiminde Sezgin'in birinci sırada yeraldığı AP listesj 54 bin oy alırken, listeye giremediği 1977'da ise 88 bıne yükselmiştir. Çanakkaîe'de tabanın Sezgin'i tutmadıgı söylenirken, oy düşüşü buna baglanıyor bir ölçude. Şimdi de, bazı AP* lilerin Sezgin'in adayhgı nedeniy'.e partilerine oy vermeye cegi söylenıyor. Bu durumun CHP'ye ne ölçüde oy kazandıracagı, ya da AP'ye ne kaybettireceğj 14 ekimde belii olacak. «SEZGİN GERÇEĞİ 1977 469.592 376.259 80.12 364.157 136.448 37.47 4 188.145 51.67 5 4.79 IŞIKGÜNEŞ 62.9 7 56.3 | 7 5.5 ' 47.1 5 B ÜÇÜNCÜ PARTİ ? 8.406 3.5 1 12.141 |j 20.669 5 17.451 8.6 1 Balıkesir il örgütü, seçim nedeniyle görevlendirilen ekipten Prof. Turan Güneş'in gelmemesine epeyce gücenmişler. Güneş, Genel Merkezin, kendisine danışmadan Balıkesir'de görevlendirmesine sinirlenerek, «Ben emir subayı değilim» demiş. ! 17 yıîlık parlamenter Nejat Sarlıcalı kolayca önseçimi kazanıp CHP listesinin başına geçti. Bir partili «1981'in muhtemel adaylan Sarlıcah'nın önseçimi almasını gönülden bekliyorlardı.. Çünkü Sarlıcalı kazanamazsa 1981'de yine aday olacaktı.» diyor.. AP İL BAŞKANI KONUŞLYOR AP Ü Başkanı avukat İbrahim Engin, «Sezgin ve Kutluk'u banştırmak için bir mizansen düzenledim. Bir taraf ta Kutluk. bir tarafta Sezgin köylere gideceğiz» diyordu. Belki de bugünlerde banştırmıştır kazanan ve kaybedeni. Engin, oylannı 110 bine çıkartırlarsa, CHP'ninki de 50 binden aşağı düşerse Kutluk'u da senatör yapabileceklerini soylüyor. Partilerarası mücadelenin uygarca ve centilmen ce yapılması gereğini vurgulayan II Başkanına göre. «Bek lenenin aksine CHP'nin kırsal kesimde oyları düşecek, getirilen hizmetler partilerine bir etki yapmayacak • Engin, Çanakkale'deki partizanhktan da yakınıyor. «CKP validen memnun degildir, biz ise memnunuz. 1977'de CHP soiu yanında bulmuştu. şimdi ise karşılanndadır. Kendilerine oy vermeyeceklerdir» diyen Engin, partisinin üçüncü bir MC hükümetme karşı olduğunu kaydediyor. Çanakkaîe'de öteki sag partilerin pek etkinlikleri yok. MC döneminde Eğıtım Enstitüsüne yerleştirilen komandolann Çanakkaîe'de yarattıklan terör ve Kordonboyunu «kurtanlmış bölge» ilan etmeleri unutulmuyor. AP'lilerin «MHP bizi desteklemeli» sözlerine MHP'lilerin «Aynı tekUfi MHP olarak biz yapalım. 2 senatörü biz çıkartalım» çeklindeki yanıtlan AP'lileri çok kızdırmış. MC döneminde görev başına gelen bürokratik kadrotann CHP'ye karşı tavırlarını ortaya koymalan ayn bir sorun. Kepeî Konserve Fabrikası Müdürünün ÇHP'lilere ışvermemesi. bazı yatınmcı dairelerde buna benzer sorun(Arkası 11. Sayfada) MİLLETVEKİLİ SEÇİMİ GENEL SONUÇLARI