Katalog

SEKİZ CUMHURÎYET 21 EKIM 1979 BÜYÜK TOPLUMUN KÜÇÜK BÎREYLERİ ÇBULMACA SOLDAN SAĞA: 1 Bır organızmanm açımını ve> a evnmıru. onjınjru ınceleyen bıhm kolu. 2 Kuma?tan yapdma boyun atkısı. Çığnemeye yarayan ve ağzın ikı tarafında altiı üstlü bulunan dışlenn ortak adı 3 Kumaş kenarlarına yapılan bır tur sıçan dışı sus. Yaşamın sona ermesi. 4 Ilave Bır malı müştenje para karşılıgı veren kışL 5 Tersı cıns 6 Cemşhk. • Sıvüann veya elektnk gıbı bır gucua ıstenılen yere jöneltılmesL 7 Kağn oyununda bırh ^aptığı ışı bıLmeyen. yeru başlayan. 8 Başına bır harf getırildığınde ne yaptığım bılmez Koşul ekı 9 Latınde su aniamına pelen ve çeşıth bıieşık bıçımlerınde kullanılan sozcuk. Yağmur sulannın bırleşık yerleşım binmlenne za>*ar verıci etkı yaratması YUKAR1DAN AŞACIYA. 1 1922 yüınd un sonra SovyetJer Bırlıgı nde Çekanın yepne kurulmuş olan gızli pohs kurulu 2 Kapı kenan. Tersi çorba kabı 3 Tersi damarlarda dolaşa rak vücudu besleyen sıVL Şohret şan. • Bır ışaret sözcügü 4 Grek mıtoioıi's.nde ask tannsı Eskı b Ana dolu uvgarlıgı 5 Ter sı k'myada platmın sım gesı. Herhangı bır tıca 123456789 BEBLİNT3E SERGILENEN «GRBOSS UıND KLEIN» ADLI OYUN BUYUK TOPLUM IÇINDEKİ YALNIZ ALMAN BIREYINI IRDELIYOR DENEME ÜZERİNE SelimİLERİ emet Fuat'ın 19631972 yıllan arasında yayım: Iadıgı .Turk Edebiyatı» yılhklarını dilvkatle araştırırsak, edebıyatımızda 'deneme. turünün oturmamışlığını ajrımsanz. Hoş, sozgelimi 1968 tarihll yıllıaında Menıet Fuat, Nermı Ljgur'u şöyle anmaJvtadır • ( ) Nermi Uygur'un dergilere sığmayan • denemeieıi • Gelgelelım Memet Fuat, yıllık değerlendırme yazılanna, süreklı falan tarıhte «Şıir, Kı«a Hıkaye, Elestıri» başlıgını atmıştır. Eu seçkilerin arka sajrfasındaki türlere göre dizinde ıse, denemeyle eleştıri hep yanyana, içiçe anılmıştır. Kuşkusuz Vlsmet Fuat gibi titiz bir eleştirıci, denemeyle eîeştinnin iki ayrı yazınsal tür olduğunu bilmektedır yıne de. edebıyatımızdaki gelişim dzgisıni göz önünde tutarak, bu iki türu birbirinden ayırmaz. Nermi Uygur. o yıllarda, gerçekten de dergi sayfalanndan tasan denemeler yazmıştır Bu denemelorde konu aJabıldinıne özgürdur. Sözelımi kuşku» sözcüğunun içerdiklerini irdeler Nenni Uygıır, sayfalarca dile getirir kuşkuyu. Ya da kıtap adlanndan >o!a çıkar, bırtakım genellemelere varır. Bu konu özgüriügü, Kant'ın yaşajnından bir evin yapısma değin uzanabılir. Ne ki, Nermi Uygur, tek kavramın, tek bir sorunun çevresinde dolanmayı yeğlor. Denemesini felsefenin dola>Iarında gezdirir.1069 yılında arka arkaya iki kitap yayımlamıştır Nermi L'ygur. •Görüşle ve «İnsan Açısmdan Edebiyat adını taşıyan bu kitaplarda, yazann denemecılığe felsefeden de üstte bır değer tanıdıgını soylemek olasıdır. Ama bu tarıhten sonra Nermi Uygur, dergilerden çekılir. b'r daha deneme kltabı yayımlamaz \e bütünüyle asıl ugraşısı olan felsefeye doner. Türk Dil Kummu ödüllerindeyse, 1977 yılma dek, deneme eleştiri gezi tek bir öbekte değerlendırilmiş türlerdir. Neredeyse bu turler arasında hiç bir fark olmadığına inanacağı gelıyor insanın. Kuşkusuz burada denemenın ya da eleştirinln tanımma girişecek değiliz. Edebivatla azıcık ilgilenme olanağı bulmuş hemen herkes nev*in deneme, neym eleştiri olduŞunu çıkarabılır kola>lıkla. TDK ödulü kazanmış «Tekrartn Tekrarı» (Mehmet H. Dofcan) tek tek yazılardan oluşan, basbavagı bir 'eleştiri' kitabıdır. Buna karşılık aynı ödülle değerlendirılrniş Şiir ve Cınayet» (Salah Birsell de düpedüz bir 'deneme' kitabıdır. Mehmet H. Doğan'm yapıtında denemelık tatlara rastlansa da böyledir bu. Ote yandan Salâh Birsel'in yazınsal yargı ve eleştirileri de. «Şiir ve Cinayette asla deneme türünün dışına düşmez, bir başlanna doludizgin koşmaz. Görulüyor ki, deneme türuyle yeni yeni ilgfleniyoruz. Belki. çok önceleri Ahmet Haşim denemeye yakınlık duymuştur. Belkj başka bir çok edebıyatçımızın adı anılabılir burada. Yalnız tümü de bır zorlanmayla anılacaktır ister Istemez, Buna karşılık. Salâh Birsel, son yapıtı «Kururulmuş Felsefe Bahçesiyle birlikte. deneme türünün edebiyatımızdaki en seçkin yazarı olduğunu kanıtlıyor. Nermi Uygur bir daha denemeye döner mi bılmem ama, Salâh Birsel son yıllardaki vapıtlanyla edebiyatımızda da, artık, apavn bir deneme turunden söz açılmasını zorunlu kılmıstır. Onun. «Sen Beni Sev, «Kendimle Konuşmalar», «Şur ve Cinayet». Kurutulmuş Felsefe Bah'esı* adlı dört kitabı yetkın denernrlerden bütünlenmist>r Salâh Birsel in usta sairlığinden özgün romanından. denemenin kıjılannda ge?inen araştınlanndan da konuşulabilir tabıi Günlüklerinden de .. Salâh Birsel'in denemeciliğini gündeme getirmek isteyişimin bellj bir nedeni var Bu ustamız, denemenin batıdaki ömeklerinden de özgün biçimde kotanyor >azılannı. Çok incclmış bir gülmece ve kara yergi: akıcı, zampn zaman 'nazik' bir argodan sözcük seçen bir anlatım ordan orav? atlar çö rünen dafrınık konu seçiırleri arasında organik bir fc'c; kurma çabası İşte böyle özetlevebiliriz Salâh Birscl'ın denemecıl'*ın< «Kurutulmuş Fel&efe BahCPSİ» de ola&anüstü tatlılıkta bir yapıt insan hiç bıtmesin ıstiyor Bır de son söz olarak, Salâh Birsel'in denemeciliğini kendi dilinden dinleveüm: «Çok şükür biz ne bılım adam. ne de araştırmacıyız. Burada okurlarımıza kimi bıl^ıler sunuyoruz ama onlan eğlendirmeyi de savsakîamıvoruz. Bir denemecirin yapaCλŞI iş de bundan basUası olmamalıdır. Doerıısunu istert^niz. in«nn'ar cıplaV bn^ılerrtpn cok. zingirdek oturumundaki duşuncelerden hoş'.anırlar» Isil ÖZGENTÜRK erln'ın Scnaubühne iı/atrobunda unlu yönetmen Peter Steın'ın schne/a uyguladığı Gross Und K'eın tBuyuk ve Kucjk» o/ıı nunu ızledım Gross Und KleTi kış ve bahar aylarında tı/aîro halıne donuştjrulen b r fılm studyosunda oynanmış Tüm dekorlorı bu dev studyoya go re duzenlenrrış Oyun, Schaubuhne'nın b r studyoya oranla kjçuk olan safınes ne akîarılınca cok şey yıtırmış Yapı!an soyleşılerde Peter Steın, Schaubufme'dekı oyunu okuma provasına benzetıyor. Botho Strauss'un yazdığı ve dö>t bucuk saa! sürei oyun, Buyuk Alman toplumu ıçındekı Kuçuk, yalnız Alman hreyl n' ırdelemeyı amaclıyor. Oyundakı b.reylerın ıcınde bulundukları dururcı ve sorunları bızım gıbı azgelışmış bır ulkede yaşa/an k şılerın sorunlarmdan cok oyn, uzok. Örgütlen menın. ışbolurrunun uç noktasına vard <Şı Almanya'da bırey ne durumdcdır'' 'şte Gross Und Kleın Işte Buyük ve Kücuk'un yanycro, acımasızca bırl kte olduğu tcplum Ovun genc bır kadının koca sıy'G c'an ıhşkıierini sergı emesıyie baş'ıyor Kadın yakın rraktaaır Buyuk bir adam, a ri tşlemde yer aian ve uretıcı olmayan asalak. 6 Oguz destanında kutsal boige 7 Btnrun kendmden oncekı ya kınlannda bulunan bır halın onda da gözukmesı, soyaçekım. 8 Eski düde bır bütjnü me>dana getıren parçalardan v her bın Tersı tarlayı tohumlarla beslemek. 9 Tersı eski Türk ıçkılennden. Vıîayet. DUNKU BULMACANIS ÇOZVMU SOLDAN SAĞA: 1 Ozdekçl 2 1ma. Men. 3 LakaS. 4 elenA. Lis. 5 Nane. lane 6 Mn. Ti Tın. 7 Eyalet. kE 8 Kaset Tak. 9 A r t İsa. YUKARIDAM AŞACTYA. 1 Ozlenmek 2 Alanya. 3 Diken. Asa. 4 Emanetler. 5 Kasa. • Iett 7 Imalat tr 8 Inıkas. 9 Za Seneka. GROSS UND KLEİN'dan biron. Yıllardır birliKte yojiycn cma bırbirierme yabancı bir ciftin öyküsü.. Buyük Nr yazor olan kocası onu aşoğılomakta ve .stememektedır Kadın bır yerlere gıt mek. boşko kişılerle dostluk kurmak zorundcdr Genc kadın elmde kJcuk bır televızyon. başında beresıyie yo'a cı kar. Vo seyırcı toplumdak değsr yargılarının dışına djşen, sıcak bır söz, ınsanca bır b a kış araynn bu ganc kadın ara cılığıyla Alman toplumunu tanımaya başlar Bır sosyal konutun. bır hopıshane kordorunu andıran ko rıdorunda yaryana duran odaiarmın kapılarını calar genç ka a.n Odaıaıın kap laı açı ır Iş t3 BjyOk Alman toplamunun ın canları Morfınman b r kadm, kendını cad.'a g zleven bır topluTi kacağı, gıtarndon başka hıçbır şevı onemsemeyeT gsnc bır adam kıtap'ara gomulmuş aydın bır cıft, ktmses z yaşlı bır karıkoco ve saşkın b'r Turk Genc kodın k^pı lan tek tek calar, kapıla' acılır amo ne sıcak b r soz ne dostca b r cağrı Sosyal konutta vaşıyan'ar yaşlı bır karı kocomn evınce toplonırlar Güneşll Akdenlz sahıllerıne gıdemeyen kcrıkccc kendı gundelık yaşamlar'nı slayd makınasmdan konukfan na suna'iar Şu sözlerle Bızın evımız Bızım yemek odamız. Bızım cıceklerımız Bızım csy takımımız Ve sonsuz bır valnızlık duygusu. . Genç kadın yolu sürdürür.. B r arkadaşını aramcktadır Onunla koiuşmaya icmı dokmeye gereksınımı vardır Arkadcîinı aramaktcdır Onunla ko nusrrayo ıını dokmeye qe r ek s,n mı vardır ArKadaşn n otur di'cıı ODartiTana cgel r Z le b3sar Arkadaşı evdedr Ama kaD yı açmoz Genc kadın kGpı nın yaındakı mıkrofonc konuşmak zorundc kalır. Arkoda şı «ısım v a ' i der tSenı eve alamam » Amacsız doloşır genc kadın, bırden bır Turk'e rastlar Turk ıçkıtıd.r Anloştlmcz tur blcımde bagırmaktadır. Genç kadın dostca yaklcşır ona Bır b"iemın dılını onlamayan ıkl insan konuşur'ar. Yuzyıllardan ber' bınnen bır dılle kcnL,şurlar; insan oİTianın sevırcını taşıyon bır dılle. Genç kadın yeni Insanlcra. yeni ılışkılere doğru venıden vurur Calışmaya başlar Sek re'erlık vaDmaktadır ama ı«ın de de uyumsuzdur Dostca vaklnsmcvc calıştığı msanların cev'oç'ndp s c k ı go'u'mez bır öuvcr vardır O bu duvara ccromaKta ve her seferınde bl raz ü3hc umutsuz daha volni7 b " rtıi'unn duşmektedır. GPTC kad'n yurur yoru muştur arıik. sığınılacak tek şev I "• mıçtır Tanrı, orro onun da k'tabı bomboş ve soğuktur So nuıda çenc kcdın Almanya'da q=ce gec saatlprde ıstasyonlar da parklarda cöp tenekelerinl korıs 'r'rken ro^îlanan hem dö cık sık rastlcnan yaşıı Alman kciıniorma beizer O da oyun öi cop tenskelerını kcrı$tırrrnktadır gazete bulmak ıcın. Oyun tum seyrcıyi de kapsavan bır hastaien n bekleme od'smda sona erer Hasîa ar do<torun yamna gınp ciKmaktodır tum sey rcı de ruh doktomnun bekleyen hastalarıdır. Bu umutsuz ve karanlık oyun din cıktığırrda sersemlemış gıbı/d nı Super marketlerdekl 1500 ceş t peynlr, güneşlı ulke'ere düzenlenen turlar, guzel ve bakımlı parklar Büyuk Alman toplumunun Küçük blreylerml mutlu kılmaya yetmıyor. Oyunun yazari, yönetmenl ıcin de bu kalıplaşmış toplumdakl yapıyı kırmok olanaksız. oysa yazar Alman toplumundaki bıreye Almanya dışında da blr dünyo olduğunu soyleyeb Iseydi belkı bır umut belırebılırdl. Ovunun ardından ülkemı duşündum Sevındım, ülkeml bır kez daha sevd'm Tüm dunyayı kucaklamaya çalışan Insanlorından oturü belkl de... Belediye Konservatuvarı bugün Halk Müziği konser'ı veriyor Istanbul Beledlye Konservatuvarı Turk Halk MOzığı Topluluğu bugün 1100' de Muhsln Ertuğrul Tiyatrosu'nda ceşıt lı yörelerden türkulenn dınlenebıleceğı bır konser veryor. Soi.st olarak Handon Turıca. Aydan Erküvun. Seho Okuş lle Kemal Koldoş'ın yer aldıgı bırıncı bolümden sonrc Memdtıba Olgun ve Şahın Gültekm KuJarıya, Yozgat. Kırçehır, Sılifke ve Malatya'dan tü r küler soyleyecek, konser Erkek Seslerınden Türkuler Geçıdi lle son bulccaktır. Yafova'da «1. Sanat ve Kültür Toplantısı» düzenleniyor Turklye Sağır ve Dılsız Derneklerl Milll Federasvonu bugun Yalova Gokcsasre Koyunde «1 Sana' ve Kj'tur Topıant,sı> duzenievecektır Toplontıyı fSessız T.yatro Pandomım Grubu»ndan Savas Yamantar yonetecektlr «Sessız Tı/ctro» grubunu, Dunya Sağırlar Federas>onu 8 Dt,nya Kongresı'ndekı U uslararası Panaomırn Festıvalı'nde ücunculuk kazancn Levent Beşkardes yonetTiektedır Ankara Halk Tiyatrosu perdelerini açtı ANKARA (Cumhurfyet Bürosu) Ankara Halk Tiyatrosu (AHT), başkentte Menekşe Sınemasında perdelernı actı Ağustos ayında Gencl k Parkı Acıkhava Tiyatrosu'nda Haldun Taner'ın cEşeğın Golgesıı başlıklı llgı der'eyen yapıtını sunan AHT. aynı oyunu Menekşe Sineması'nda sergılemeye başladı. Mert Egemen'ln yönettığ. Ahmet Önef'ın müzlğmf gerçekleştırdığı oyunda AHT canşanlanndan Fuat Çlyıltepe, Mehmet Esen, Hasan Yıldınm. Mert Egemen, Cengiz Sınon, Ertan Bılgl, Fuat Onan, Gunay Akın. Slbel Bılgi ve Engm AJap görev almışlardir. Öte yondan AHT Kültür Merkezı'nın oluşturulması ııe onümuzdek! gunlerde AHT cal san lan fılm gosterılen. dınleîi, sanat toplantıları, sergı'er ve sanat kursları duzenleyeceklerını de ocıklamışlardır Yukarda cEşeğ n Gölgesunden bır göruntü ızlenmektedır. IZMIR'DE BRECHT HAFTASI BAŞLADI İZMffl (Cumhurıyet Ege Bürosul Izmır Devlet Tıyatrosunun 1978 79 donemınde başlattıgı • Sanat ve kultur gecelerı» Devlet Tıyatrosunu yalnızca oyun ureten bır kurum olmaktan kurtarıp bır kültür merkezı dunımuna dönuşturmek amacıyla yeru dönemde de surecek. Gecen dönemde oidugu gıbı bılım ve duşün adamlan sanatçılar ve ızletıcılenn ışbırheı >'e etkınlıkleri de\am edscek Sdjıat ve kül »ur gecelen kımı ıstemler uzenne 15 gurde bır yapılacak Bu etkınlıkler her turlu onerıye de açık olacak Saaat ve kültür gecelerinın jenı dönemdekı ılki Brecht'e avnldı ve «Bertolt Brecht haftası» düzenlendi. 20 ekırfde «Brecht afış • îo tcgraf ie sıır sergısıyle baş \&\*n hafa E U G S F Tiyatro ve Sınema TV bölum len öğretım uyelerı öğrencılen v e Izır.'r'ı sanatçı'ann ka'ıhmları>la 27 ekıme degm surecek Bertolt Brecht'ın oyun yazarlığmın yanısıra çeş'tlı sa natsal ve djşunsel yönlenyle de tanıtrnayı arpaçlayan haftada Prof Dr Ozdemır Nut\u nun «TıvBtroda Brecht konusması ıle Erhan Gokgücu'nun yonettıgı ve Devlet Tıvatr^su kursıyerlerının rot aldıpı Brecht'ın Muhb.ı ojunu da yer ah yor Eğitime muhtaç çocuklar, ilk sergilerini açtılar (Cumhurıyet. 7992) Özel eğitime muhtaç çocuklar ılk resım ve elışı sergilerini oçtılar. İstanbul'da Mıllî Eğıtım Bakanlığmın ılkokullarda açtığı 63 özel eğıt'm sınıflarından yararlanan yaklaşık 800 öğrencın.n calışmaları toplu olarak Nışantası Garantı Bankası Yonca Galerı'de sergılenmeye başlandı Bır ay sureyle sergılenecek olan calışmala', ılkokul duzeyine gelen ancak yaşıtları ıle aynı eğitime baslayamayan çeşıtlı bozuklukfarı fızıksel ve zekâ yönünden aksaklıkları olan bu cocuk'arın ozel egıtım sırasında neler yapab Idıklerının somut bırer omeğ dır KÜCÜMEN HASLET SOYOZ CAGRI ımm "TheMssage" IBEIiE P4PAS KGH Eğıtimcıler sadece Istanbul'da 63 ozel eğıtım sınıfının açılRerkiıTÜRKÇE aığı oysa bu sayının bır katı fazla o'nası gerektığ'm söylerlerken, Turkıve genelmde ılkBeyozıt Toksım oku' cağı nufusunun yuzde2'sıMARMARA VENÜS nın ozel eğitime muhtaç çocuklordan oluşiuğuna dıkkatleri kodfkoy Kızılîoprak çaktıler Özel Eğitime Muhtaç Cocuklar'ın sergılenrrekte olan SÜREYYA calışmaları hakkında Mıllı EğıOskudor tım Rehberlık Merkeznden bır yetkılı ıse calışmaların, sergıle5UNAR nerek değerlendırılneslnın cocuklara psıkoloıık açıdan yaişletm rarları oidugu gıbı, anne ve babalarına moral verdığınl soylefYayın A|ans 103) 7981 dı. |Yonetmen: JMustafoAKKAD GARTH MARTIN STORM Çek televizyonu, Türhiye'de iki fi!m çekecek ~'\ak Televızjonun dan Ladıslav Kachtık Vojtesch Zami!e\b\v ıle Vladimır Skalskv Turkıye'de ıkj f:lm çekecektır. «Dunyanm 7 Hankası» ve «Herodo* la Dıya,og» başlıg'nı taşıyan ıkı a, rı fılmle Jgılı çekımlerın Ankara Istanbul Izmır, Çanakkale (Tru\a) Vîugla (Bodrum Fethıve), mâze bagh oren je'lennde gerçek leşecegı bıldınlmıstır.