Katalog

ONİKİ CUMHURİYET 14 EKİM 1979 Yargıtay'ın bir yıllık kararlari değerlendirildi Şükran KETENCÎ Ş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Mflli Komıtesi. Yartıgay kararlarının değerlen1 dlrildiği bır seminer düzenlemlştir. ÇeşitH üniversitelerden ış hukukçulan, Yargıtay üyelc ri, Çalışma Bakanlığı iş mufettişleri, işçi ve iş veren sendikalan temsilcilerinin katildıkları, ge leneksel olarak her yıl yinelenen seminerde, Yargıtay'ın 1978 yılı kararlan ele alınmıştır. Bilim adamlan 1978 yılı kararlanndan ilginç ve önenıli bulduklan örneklerj tebliğlerinde sunarlarken, hukuk görüşü olarak bu karara katılıp katılmrdıklannı vurgulamakta, konu daha sonra digcr bilım adamlarmın tartışmasına sunulmaktadır. Yasalann iş yaşamında işlerlik kazanması, yasa boşluklannın doldurulmasında, çok önemli olan Yargıtay kararlannın, bilim adamlan ile Yargıtay üyeleri arasında tartışılması, doktıinde, ağırlık kazanan görüşlerin ortaya çıkmasım sa* Iamaktadır. İşçflerin yasalarla kazanılmış haklannm, yasa boşluklanndan yararlanılarak kullandınlma I İşçilerin yasalarla kazanılmış haklarını korumak için... ması olgusu karşısında, Yargıtay'm yasa yorum larının ışçiden yana olup olmaması çok büyuk onem kazanmaktadır Bu arada çalışma yaşamı nın dinamiği geregi, iş yasalarının ne kadar iyı düzenlcnmiş olursa olsunlar, yaşamın getirdigi her soruna çözüm getiremiyecekleri, her sorun için yeni bir yasanm çıkmasının olanaksızlığı karşısında, yasalan çağımızın koşullarına uygun yorumlarla geliştirilmesi zorunluluğu konunun onemini daha da artırmaktadır. Yargıtay karar lannın bilim adamlanmn değerlendirilmesinc sunulduğu bu seminerden. bilim adamlan ile Yargıtay'm birleştiği kararlarda bir tartışma söz konusu olmadığına göre, bilim adamlanmn Yar gıtay göruşlerine katılmadıklan karar örneklerini sunmaya calışacağız. İşçi haklannm kullanıla bilmesi ile ilaili, bilim adamlarınm, hatta ki$isel görüş olarak Yargıtay üyelerinin bile eleştirisine konu olan, isçi aleyhine bazı önemli haklarla ilgili karar ve yorumların tartışılmasını kamu oyuna yansıtıyoruz YARGITAY'IN 1978 YILI İÇİNDE DOKTRİNLE ÇELİŞEN KARARLARİ P rof Munir EVononi «Ferdi İş Itişkllermm kurulması ve sona ermesı» konusundakı Yargıtay kararlanndan örnekler sunmuştur. Ycrgıtay 1978 yılı icınde verdığı kararlarda da. daha öncekı ışcı aleyhınde yorumunda dırenerek. toplu iş sozleşmesı 'le dısıplın kurulu getirılmıs olsa dahı, d'sıplın kurulu kararı olmadan yapılan çıkarmalan gecerlı saymıştır. Yargıtay' Yetkili Sendikayı saptama sorunu çözümsüz kaldı etklll sendlka sorunu bu seminerde de en cok tartışılat, ancak kelımenın tek anlamı ile, bir kez daha çozüme ulaşılmayan konu oldu. «Toplu ış sozleşmesı» konulu teblığınde Prof. Kemal Oğuzman, yetkılı sendıkanın belırlenmesi konusundakı gelışmelerın gerek Yargıtay kararlari, gerekse uygulamoda karşılaşıian sonuçiar açısından bır özetını sunmuş Yargıtay kararlarında gofuşlerın çelışmesı yanında, doktrınde de çelışen görüşlerin varlığını vurguîamıştır. Oğuzman gorüşler gruplandırılırsa, ışçının oyuna baş vurulmasını öneren bır grubun karşısında, üye fışlerl üzerınde yetkılı sendıkanın belırlermesını ısteyen dığer bır grubun yer aldığını belırtmış. yasa ds ğışıklığını zorunlu gorenler yanında, belgelerın doğruluğu ıçın ışçıye baş vurmayı önerenlerden soz etmıştır. m bu türden kararlarını eleştiren Prof. Mönlr Ekonomıye gore, toplu sozıeşmede hüküm varsa. dısıplın kurulundan geçırılmeden ışverenın Işçının ış akdınl fesh etmesı yasal değıldır. Ederse bu haksız fesıhtır Toplu sözleşmede ongörülen tazmınatı odemesı gerekır Tartışmalarda bu konuda soz alan bîflm adamları, eğer sözleşmede dısıplın kurulu getlrMmışse, kararların buradan geçırılmesı gerektiğı goruşünde bırleşmışlerdır Tartışmacılar toplu sozleşmeler ile getırılen hukümlerın mutlak hukumler oiduğunu, dısıplm kurulu kararı olmodan yapılacak çıkarmalann gecerlı sayılmasının iş yaşamını, ış yerındekı barışı olumsuz yönde etkıleyeceğ:ni vurgulamışlardır. Bu arada Prof. Metın Kutal 73 toplu ış sözleşmesınde yaptıklan bır araştırma sonucunda, 59'unda dısıplın kurulunun var olduğunu gördüklermı belırtmış, »Bu durum ış yasası hükümlerının gecerlılığınl yıtlrmış olduğunu gostermektedır Iş güvenlığı ışcller ıçın en az ucret kadar onemlı bır sorun olmuştur. D.sıplın Kurulu toplu pazarlığa gırmışse bunun bır anlamı vardır Bence Yargıtay'm yorumu çağdaş duşunceye ters düşmektedır. Önemli olan Yargıtay'ın yasa koyucuya onderlık etmesıdır» demıştır. Tartışmacılar 13 ve 17. maddelerın ışçınln iş güvenlığı açısından yetersiz kaldığı, yasa değışıklığı ile olabıleceğı gıbi, toplu ış sozleşmeienne getırılecek hükumlerle de 13 ve 17. maddG'erın sınırlanmasında bır engeJ olmadığını belırtmışlerdır. Yargıtay 9. Hukuk Daıresi ışverenin Ihbar önellennı peşın vermesi halınde, ış akdınin fesıh bıldırım tarıhındo ortadan kalkacoğı doğrultusunda kararlar vermıştır. Prof. Münır Ekonomı'ye göre Yargıtay'ın bu goruşünü kabul etmek mümkün değıldır. Cünkü bu durumda blldlrımlı fesıh, bıldırımsız fesıh halıne gelmektedır Yasanın 13 maddesı açık bır şekılde «blldırım sureleri sonunda ış akdi feshedılır» demektedır. Bıld rım süresı Içınde işçınin kazanacağı pek çok yenı hak s o z konusudur. Bu tarıhler a'asında yapılacak bır toplu iş sözleşmesi. ücret zammı, kıdem tazmlnatı artışı getırebilecektır İşçi bıldırım süresl Içınde doğacak yerd haklardan yararlanmak hakkına sahıptır. Tartışmalarda dığer bilım adamlan Prof. Ekonomı'nın goruşüne katılırlarken, ihbar önellerı ile ılgıli tazmınatın peşın odenmesl halınde. ış akdının ödeme tarıhı ya da ıhbar önelının sona erdığl tarıhte sona ermesının işcı açısından pek de bırşey farketmedığı yolundaki Yargıtay görüşüne karşı çıkmışlardır Işçının çok onemlı haklar yıtırebıleceğtnı orneğın yenı doğacak haklardan yararlandırmamak ıcın, sadece bu omaçla bıle işçi cıkarılabıleceğını vurgulamışlardır Ekonomı ayrıca yasa maddesı görüşulurken, konunun bu anlamda savunularak Meclıs tutanaklarına geçtığını, tutanaklaroan aktarmıştır. Ycrgıtay'la bı'ım adamlanmn çelıştığl bır d i ğer onemlı konu, ış yılı kıdemının hesuplanması ile ılgıli. Prof Munır Ekonomıye gore, 931 ve 1975 sayılı yasalarda getırılen ilke cerçevesınde, ışçının kıdem fıılı ış yılı olarak değıl. takvım yılı olorak hesaplanacaktır.. Yargıtay ıse bu konuda kararlarında «çalışılmış gıbı sayılması gereken gunler» deyımını kul'anmış, bunun tanımını yap mamıştır Prof Ekonomı Ycrgıtay'ın hastalık ha lını dahi saymadığı kararlorı olduğunu vurguıuyor.. Kıdem tazmınatına ölçü olacak çalışma yılı nın, yıllık izın, hafta tatıli gıbi özel durumlarla bcğ kurulmadan, ışçının ışe başladığı tarıh başlangıç alınarok, iç akdi sona erene kadar çecen sürelerln tümunu ele clarak hesoplanması gerektıpınl bellrtıyor. Yargıtay'ın grevde geçen süreyi kıdemden saymaması görüsune katılmanın olanaksız ol duğunu belırtıyor. Yasanın hızmet aKdının devam edıp etmedığını oradığını, edımlenn yerıne getırl lıp getınlmedığıne bckmadığını hatırlatıyor Ayrıca grevde edımlerın bir kısmı devam etmektedır. Hızmet akdı de devam etmektedır. Yargıtay'ın grev de geçen süreyi kıdemden saymaması görusuno katılmak, izmde geçen süreyi de soymamayı QO rektırecektır.. Yargıtay blr kararında, kullandığı araba İle İş kazası yapan ve olen bır ışcının, olümü ile ılgi lı tazmınatının akrcbalarına odenmesıne karşı çık mıştır.. Yargıtay soz kcnusu kararında ışçiyı ya şıyormuş gıbı duşunerek s knzasının ctmasında kusurlu bulmuş. bu nedenle tazmınatı hak edemıyeceğı sonucuna varmıştır Prof Ekonomı söz " J kcrarı değerlendır rken hangı acıdan ba kılırsa bakılsın bu kararın ne yasa ılkelerıne na de hakka uygun duşmeyecegını söylemiştır.. Oloyda ış akdı ışcının olümu ile ortadan kalkmıştır. A"ık bu kışıyı olmemış dusunerek, kazada kusur lu olup oîmadığını orcmoya o'anak yoktur ölüm flılı ıie sona eren ış okdı oıgusu varken Iş akdinin kazadaki kusurluluk aranarak fesh edılıp edıleml yeceğını duşunmek varsayıma gore karar vermek olaccktır kı hukuk mantığı ıçınde bunun yeri yok tur Yargıtay çeşıtlı kararlarmda kıdem tazmınatına esas alınacoK odemelerde, sj r eklılık nıtelığı olmadığı gerekçesı ile fazla mesaılerın katılamıyacoğı goruşunu benımsemıştır Gerek teblıgı sunan Prof Munır Ekonomı, gerekse tartışmalarda bu konuda soz a.an bilım adamlarınm ağırlık kazandırdıkları dcktrm goruşu ıse surekiı olmıyan bır fazla mesa nın kıdem tazmınatı hesabına da katılması gerektığı dogru'tusunda olmuştur Fazla mesaıierıe ılgılı Yargitay .n ışçı aleyhın» dekı bır dıger karainda ıse yasal sureyı aşan faz la mesai calışmcsında, ışcının tazmınat alamıyocağı sonucuna vorılmıştır Dr Ural Narmanlıoğlu' nun teblığınde de yer alan fazla T.esaı konusunda soz alan bılın odamlan yasal sureyı asmış olan fazlc mesaıler ıçın ışverenın yasal sureyı oşmış olması nedenı ile gereklı ıs emın s'apı'ması gerektığı. ancak yasaya avkırı olarak yaptırılan bu çalışmalar nedenı ı e scmın magaur c'maması ıçın, ışçıye fazla mesai ucretının verıinesı gerektığı goruşünde bırleşTi ş erdır Yargıtay kıdeTi tazmınatlarında yasada gcsterıten ust sınır hjknvjnun cşıiaTiyacağı doğrultusunda karar verm ştır Prof EKonoTiı bu kararı eleştınrken. yasan n ust smır hukrru le ılg,!ı mad desının mutlaK eiiredıcı hukjm nıtelıyınde olma dığırtı açıklamıştır. 9 Hukuk Daıresi bır başka kararında, malu> len aynlıp yen den 'se donen ışcın n kıdemmı tanımamışt.r Ancak ış mal"kemesı karar nda dırenınce konu Yargıtay Genel Kuruluna gıtmışttr. Genel Kurul kıdemın tan nması gerektığıne karar verrrıştır Prof E<oncmı Gsnel Kurul kararına katıldığmı belırtırken nalüllukle ılgı'ı yasa maddesının ışcıye sadece ış akd voDma hai'Kinı tanımadığını, kıdem bak'mrndcn da guvence sağladığını savunmuştur Tartışmalaı'da kıdemlerın bırleşt'rılmesi konusu genel olarak gundeme gelmış, bazı bilım adamları çalışmoların kıdemlerının avn ayrı değer tendınlmesı gerekt gını savunurlarken bazılon bırleştırılerek değerlendırılmesı gerektığı görüşünde dırenmışlerd ı Ancak tJTi tartışmacılor. malulen ışten ayrıl.p yenıden ışe donen bır işçının kıdemının bırleştınlmes' ge'eî'tığı ve Yargıfay kararının haksız olduğu göruşunde bırleşmişlerdır Prof Mün r E«onoTii Yargıtay'ın daha öncekl kcrarlarında yer alan ışcı er.n hızmetlennln bırleşt rılmesı ve daha oncekı calışmalarının karşılığı olarak aldığı tczmınaîların mahsup edılrr.esl görüşüne rcat Idığını b Idırmıştr. Y Bilim adamları en iyi çözümün referandum olduğunda birleşiyorlar. Ancak referandum için bazılarına göre yasa değişikliği zorunlu. I Çalışma Bakanlığının durum saptaması yöntemlnin bugünkü yasa ile çelişmediği görüşü doktrinde ağırlık kazanıyor. nın yapacağı sözleşmeye atıf yapması konusu gundeme gslm ş, bu konuda bır goruş bırlığıne varılamamıştır Genelde bır sözleşmede başka sözleşmeye atıf yapılabıleceğı belırtılırken, bunun b.r başka sendıkanın emeği ve gücü ile alınan bır haktan açıktan yararlanma düzeyınde olmaması gerektığı prenstbı ağırlık kazanmıştır. SÖZLEŞMENİN 3 YILI AŞAMAMASI Oğuzman Yargıtayın bır kararında 3 yıllık bir sozleşme ıcın uzatma ile bır yıl daha uzamasına ızın verdığıne değınmıştır Bu arada bır yıllık ve ıkı yıllık sozlsşmelerın uzaması ile ılgıli korarlara da değınen Oğuzman, yasanın taraflara gerçekten uzatma hakkı tanıdığını, ancak bır başka maddesınde sozleşmeler 3 yıldan uzun olamaz dedığıne gore. bu uzatmalann 3 yılı aşmamasının doğru olacağını savunmuştur Tartışmalarda ıse bılım adamlanmn tumü uzatmalarda sozleşme süresının 3 yılı aşamayacoğı göruşunde bırleşır ve bu konuda Yargıtayı eleştınrlerken. bırcoğu da bu sure ıçındekı uzatmalarda da sendıkanın işyenndekı coğunluğu koruyup korumadığına bakılması nın gerektığını savunmuşlardır. Oğuzman Yargıtay'm yetkili sendıkanın belirlenmesı konusundakı kararlarının bır dokümunü yaparken, Yargıtay'm kendı kararlan ıçınde ılke oçısından tutarsızlığın soz konusu olduğunu belırtmıştır. Oğuzmon yetkılı sendıkanın uye fışleri ile belırlenmesi sırasında yapılan sahtekârlıklar karşısında, uygulamanın cozum arayışından doğon bır sonuc olarak referandumun gundeme geldığını, ancak Yargıtay Genel Kurulu kararı ile bu yolun kapandığını belırtmış k.şısel görüşü olarak Çalışma Bakanlığının soruna cozum arayışı icınde getırdıgı «durum saptaması» yontemının bugunkü yasalar çerçevesınde daha cok savunulabıleceğını bıldırmıştır. Yururluktekı yasa sınırlan tçınde işçının oyuna baş vurulamayacağı göruşunü savunan Oğuzman, ıster hakım ister Bakanlık ış mufettişleri yapsınlar, ışçıye cağrı tarıhıne gore. hangi sendıkanın üye fışlerının kendısıne aıt olduğunun sorulması ve Imzasının alınması yolu İle sahta lışlerden kurtulmanın bugünkü yasalar çercavesind» hukuka en uygun yontem goruldüğunu savunmuştur. Tartışmalarda söz alan Av Turgut Kazan, yetkl konusunda kesınleşmış b;r iş mahkemesı karannı, Yargıtayın göruşmesının yasal olmadığını, bu nedenle Yargıtay üyelerinin yasal suc ışledıklerını ve cezalandırılmalarının ıstenebıleceğını one sürmüştür. Kazan, yasanın gerek Bolge. gerekse ış mahkemelerıne yetkıyı belırıeme konusunda süre sınırı tonıdıgını, gecikmış bır /etkinın yanlış yetki verme kadar, hatta daha da cok işcı haklarına zarar verdığınl, Yargıtay yolunun acılması ile yıllarca cozümlenemeyen yetki Eorunlarının doğduğunu anlatmıştır Prof Seza Reısoğlu da Yargıtayın kesınleşmış iş mahkemesı kararlari icin yetki sorununu gorüşemeyeceğml savunmuş, sakınçaları gıderılmek koşjlu ile yetkılı sendıkanın belırlenmesi konusunda en iyı çözüm yolu olarak referandumun goruldüğünü ancak bu konuda yasa değışıklığının zorunlu olduğunu soylemiştir. Prof. Nuri Celık de oylamanın yürürlükteki yasaya aykırı görülduğunü oncaK en lyl cözüm yolu olduğunu savunmuştur Prof Kenan Tuncomağ ıse yurürluktekı yasanın oylamaya engel olmadığı göruşunde ısrarlı olduğunu bıldlrmıştır. Daha sonra söz alan Çalışma Bakanlığı Iş Mufettışi Ismaıl Bayer, yetki sorunu yüzünden toplu sozleşme düzenının cıkmaza gırdığınl, yetkılı sendıkanın aylar yıllarla belırlenemedığl bazı Işyerlennde ıscı ve ışverenlerın dırenişler özel prototcoller g bi yasal olmayan yöntemlere baş vurmak gareğıni duyduklarını anlatmıştır Bayer Bakanlık olarak en ryl cözüm gorülen referandum icın yasa tasarısı hazırlandığını, bu arado bugünkü yasalara uygun bır yöntem olarak, işciye imzasını alarok ve kendısl ile ılgıli belgelen göstererek. cağrı tarıhl icin hangılerının doğru olduğu anlamında soru sorulması bicımınde «durum saptaması» yöntem nın getırıldığıni söylemiştır Daha sonra soz alan tartışmacılar ^asa değışıklığı gerçekleştırılse de, gercekleştırılmese de, bilım odamlan ve yargıcların, yasanın yetkılı sendikayı belırleme amacına uygun olarak en sağlıklı çözüm yolunu bulmak zorunda olduklarını, sahtelıklerin boyutu olmayon üye fışleri yontemıne donüîemeyeceğınl vurgulamışlardır. oynı anlamda değerlendlrilmiş, Yargıtay görüşü benırrsenmıştır Oğuzman Yargıtayın bir başka kararında, sendıkasız bır ışçıye sozleşmeden doğon bır hakkın ışveren tarafından verılmesınm kabul edılmesıne karşı cıkmıştır Oğuzman ışverenın ışçıye ıstedığı ücreti ödeme hakkının olduğunu, ancak bır toplu Iş sözleşmesl varsa, işciye sadece özel yetensgı karşılığında hak verebıleceğını sözlesmeden yararlandırma anlamında bır hak vermesı ha lınde ıse, ışc nın sözleşmeyı yapan sendıkayo dayanışma aıdatı odenmesının zorunlu olduğunu an latmıştır. Bu arada bır sendıkanın bır başka sendlka SENDÎKAL ÖZGÜRLÜKLER KISITLANAMAZ. oplu sozleşme, grev aşamalorında Iş yerl kapatmalan son yıllarda artan uygulamalarla ılışkılı olarak seminerde de başlı ca tartışma konularından bırı oldu Prof Seza Reısoğlu «toplu ış uyuşmazlıklarınm çözumü» konulu teblığınde konuyu gundeme getırırken. Yargıtay 9 Ceza Daıresının bır kararında ekonomık nedenlerle kopatmaya ızın verıldığını, Yargıtay 9 Hukuk Doıresının ise kapatmanın ekonomık nedenle mı, yoksa sendıkal nedenle mi olduğunun araştırılmasını ıstedığını vurguîamıştır. Yargıtay daha sonraki bır kararında ıse, ışverenın toplu ış sozleşmesının hazırlan ması süresı ıçınde kapatma arzusu gostermeyıp, sendıka grev kararı aldıktan sonra ışyerını kapama kararı vermış bulunmasının Mede nı Yasanın 2 maddesınde yazılı obıektıf iyı nıyet kuralına oykırı duştüğü sonucuna varmış tır. Kararda ekonomık nedenler dışındakı ış yeri kapamasının, sendıkanın grev hakkını hak sız bır şekılde ortadan kaldıracağı vurgulanmıştır. Kararın karşı oy yazısında daha da acıklık getırılmış, sozleşme. grev aşamasında kapamamn yasa dışı lokavt olacağı belırtılmıştır. T bılmesl veya bllebilecek durumdq olmasj Qerek tığınl savunmuştur Bır dığer kararında ıse, «yasa dışı grevın devamı suresınce ışveren çrevcı ışç nın ışıne herzaman son verebılır. Yasa dışı grev sendıkaya teblığ edılmıştır» dıyor. Gerek teb'ığı sunan Prof. Reısoğlu. gerekse tartışmacılar Yorgıtay'ın bırıncı kararındakı göruşe katıldıklannı, ıkıncısıne katılmadıklannı, hele yasa dışı grevın sendıkaya bıldırılmlş olmasının ışcıye de bıldırıldığı anlamına hlç gelmıyeceğını belırtmışlerdır. Önemli tartışma konularından bıri de grev oylaması ile ılgılıydı. Yargıtay grev oylamasının kaybedılrresı halınde yetkının düşeceğı yolundakı kararından donmuş grev oylamasının kavbedılmesınden sonra da makul bır süre ıçın sendıkanın vetkısının devam edeceğıne karar vermıştı Bilım adamlanmn bu konu dakı goruşlen çakışıyordu Grev oylamasmın kaybedılmesır.den sonra, grev hakkı olmadan yetkının bır anlam taşımayocağını savunanlar yanında, oylamayı kaybeden sendıkanın işçıyı cezalandırma yoluna gıtmemesı için yetkının Prof. Seza Reisoğlu va Kemal Oğuzman'ın aşağı yukarı bırfeştıkleri görüşe gore, sorun »obıektıf lyı nıyet kuralı» ıçınde çözümlenebıle cekt r Işverenın ış yerıni kapatma hakkı vardır Ancak bu hak sendıkanın toplu sozleşme, grev hakkını sınırlama amacına yönelık olarak kullanılmışsa, hakkın kötüye kullanımı vardır, bu kapatma gecerlı olmıyacaktır Yani her kapatma o'ayı bu çe^çeve ıçınde tek tek ıncelenecektır Prof Nurı Celık ıse daha llerı bır adımla. ışverenın iş yerı kapatma hakkının, sendıkanın toplu sozleşme ve grev hakkı ile bağdaşması zorunluluğuna değınmıştır. Dev rım Ulucan ise ışverenın ış yerıni kapatma hakkı ile, ışcı ve sendıkamn toplu sozleşme grev haklannm Anayasal eşıt düzeyde haklar olduğunu vurguladıktan sonra, eşıt düzeyde olan bu haklardan bırı kullanılırken, dığerıni kı sıtlamak ıstıyorsa, geçersız olacağını belırtmış tır. İşveren ış yerını kapatma hakkı İle ışçının toplu sozleşme, grev hakkını kısıtlamak Istemışse, ışverenın bü hakkı geçersızdır Geçersızlığıne karar verılen bır fıılde artık kötü niyet aronmaz. Ortada yaso dışı bır lokavt söz konusudur. Prof Kenan Tunçomağ da soruna hakkın kötuye kullanılması ılkesl ile çozüm getırılebıleceğını savunurken Türkıye'de bazı hakla rın çok kotuye kullanıldığını, başka ulkelerde iş hukukunda boyle sorunların tartışılmasına rastlanılmadığını anlatmıştır Çalışma Bakanlı ğı Iş Müfettışl Ismail Bayer ıse, bu konuda Yargıtay'm görüşünü benımsedıklerıni, bu para lelde Çalışma Bakanlığının görüş açıkladığını belırtmış. ctoplu sozleşme grev aşamasında ışverenın ekonomık gerekçe göstererek iş yerıni kapatmak ıstemesı, ekonomık koşullar bırdenbıre ortaya çıkmadığına göre, ışçının sozleşme grev hakkını kısıtlamaya yonelıktır» demıştır Bu arada ışverenın gercekten ekonomık nedenle kapattığını kanıtlaması halınde kapat manın olabıleceğıni savunanlar Içın, işçının ış akdının grevde askıda olması konusu gundeme gelmış grevde ış akdı askıda olduğu ıçın, ancak grevın kalkmasından sonra Işçının iş ak dının sona erebıleceğı belırtılmıştır. YASA DIŞI GREVLER Yargıtay bır kararında, yasa dışı grevde Işçlnın iş akdının bıldırımsız olarak feshedılebılmesı İcin greve fııien katılmasının yeterli o l madığını, katıldıgı grevın yasa dışı olduğunu DOKTRINE GÖRE TOPLU SOZLEŞME VE GREV HAKKINA YÖNELİK KAPATMALAR YASAL DEĞIL BAŞKA SOZLEŞMEDEN YARARLANMA Başka sözleşmelerden yararlanma konusundakı Yargıtay kararlarını ıncelerken Prof Kemal Oğuzman, ıçtıhadı bırleştırme kararı İle dayanışma aıdatı odenerek yararlanma konusunun bugun İçin noktalandığını belırtmıştır Oğuzman bu yolun sendıkal orgutlenmeyı ve sözleşmeyı yapan sendıka açısından bır haksızlık gıbi görünmesıne karşın, sendıkal demokrasmın ışlemeyişl ve Işçln n sendıkal orgütlenme özgürluğünün kısıtlanması karşısında hıç olmazsa bugun ıçın zorunlu bır çözüm 'görülduğunü belırtmıştır Tartışmalarda da bu konu dığer bilım adamlan tarafından BU HAFTAKİ ANKAKA ANKA SAYFAMIZI SEÇİM YASAKLARI NEDENİYLE YAYINLIYAMIYORUZ. bir yılın altında bır süre ve kötüye kullanılmasının engellenmesi koşulu ile devam edeceğını savunanlar oldu Bu arada grev oylamasmın bugünkü uygulamada ışçiden yana bır hak değıl, ışverenın sendıkal orgütlenme aleyhine bır araç oıarak kullanıldığı da örneklerle vurgulandı, Çalışma Bakanlığının yasadan grev oylamasmın kaldırılması, ışçının sendıkasını denetleme hakkının daha değışık düzenlenmesı görüşü benımsendı ÇALIŞMA ŞARTLARININ DÜZENLENMESİ Çalışma saatlerının ve fazla mesaının hesaplanması konusu Dr. Ünal Narmanlıoğlu'nun teblığınde gundeme geldı Narmanlıoğlu yasalar ve doktnndekı görüşlerden konunun bir özetını yaparken, yasa ya da toplu sözleşmedeki günlük çalışma suresmı aşan çalışmalarla, haftalık çalışma sürelermı a^an çalışmaların fazla mesai sayılacağını belırttl. Yargıtay'm 1978 kararında haftalık çalışma süresının oşılmosına uyaryen, haftalık süreyi oşmıyan ancak günluk çalışma süresını aşan çalışmaların fazla mesai saymamasını eleştırdi. B.yradq bayrgrp ve reemi tatıllerd» caiı«ma konusu da gundeme geldl. Sözleşmede özel hükum yoksa, ışçımn bayram ve tatılde çalışmaya zorlanamıyacağı görüşü ağırlık kazandı. SENDİKAL ÖZGÜRLÜK Prof Kenan Tunçomağ'ın »Sendikal llişkllert konulu teblığınde en çok sendıkal özgürluğün kısıtlanması ile ılgıli 19 maddenın ırygulanması gundeme geldi Daha doğrusu bil/m adamlan Vargıta/'m sendıkal özgurlüğünün ışveren tarafından kısıtlanmasının kanıtlanması ile ılgıli kararlarını eleştırdıler. Bilındıği gıbı Yargıtay yıllardır dırendıği bir uygulamasında ışverenın sendıkal nedenle işol cıkarmasına karşı 274 sayılı yasantn 19 maddesını değıl ış yasasının 13 maddesını gecerîi saymaktadır 19. madde sendjkol colışmadan ışcı cıkarmada 1 yıllık tazmınatı ön görurken, Yargıtay sendıkal faalıyetten işçi çıkormayı, yanı Işverenın suçlu olduğunu kabul etmekte ancck bu cezayı cok görerek, 13. maddedekı 3 aylık kötü nıyete dayalı cezayı vermektedır. Bu konuda söz alan Prof. Metin Kutal, Yargıtav'ın yommuna hiçbır bilım adamının katılmadığını vurgularken, ış koşullarının faalıyet oçısından ağırlaştırılmasının bırçok sakınca getıreceğını belırtmış. »19 maddenın dar yorumu sendıka özgürlüğü açısından cıddi bır teh'ıkedır» demışttr. Prof Kemal Oğuzman da 19 maddeyı daraltan yorumların konunun özu ile gıttıkçe çelıştiğınl söylemıştir. Prof. Seza Reısoğlu ve söz alan dığer tartışmacıların tümü Yargıtay'ın uygulamasının hukuk oçısından yonlış ve hoksız olduğu, değıştırılmesı gerektıği görüşünde bırlesmışlerdir. SOSYAL SİGORTALAR Yargıtay'm Sosyal Sigortalar ile Ilgıli 1978 kararlarını Dr Reşat Atabek ıncelemıştır. Reşat Atabek, Yargıtay'm SSK ile ilgili pek çok kararının ıncelenmesl sonucunda yapılacak bir genel değerlendırmede çıkan sonuçlan şöyle özetlemiştır: »Yasa yetersızdır. Bilım adamlan (doktnn) Yargıtay'a gerektığı kadar yardımcı olamamıştır. Yargıtay'ın Sosyal Sigortalar genel ilkelerıne bağlılık gostermeye cab verdığı, ancak zorunlu nedenler açıklanırken, klasık hukuk görüşlerının dıle getırıldıği izlenmıştır. Yenı bır dısıplınin ya vaş yavaş yaratılmakta olduğu gözlemlenememlstır. Ovsa Sosyal Sigortalar Hukukundo, Iş hukukunda sorunlara çözüm ararken, bır eczaci, medenl hukukcu gibl düşünmenın, yaso maddeleri içinde çözüm aramanın olanağı yoktur. Tarafların eşıt koşullarda olmadığı iş hukukunda, yasa maddeleri yorumlanırken taraflardan birının mağdur olduğunun unutulmaması ve mağduru koruyucu ılkeler getırılmesınden cekınılmemelıdlr.» Reşat Atabek iste bu »zayıfı korurra» flkesi cerçevesınde pek çok Yargıtay kararını ele alarak görüse katılıp katılmadığını bu cerçeve icınde vurguîamıştır Tartışmalarda söz alan ışveren temsılcısı Tuğrul Kutotkubılık, SSK'nın gelır ve gıderler bütcesı olduğunu. bu nedenle mağduru koruma ılkesının. venlenle alınan arasındaki denge açısından da değerlendirilmesı gerektığınl savunmuştur. Ancak bu g ö r ü ; ı Yargıtay 10 Daıre üyesı ve Reşat Atabek yanında söz alan dığer bilım odamlan da korşı cılrmşlor SSK'"in kuruluş ılkesınde zayıfı koruma amacının yattığını vurgulamışlardır.