Katalog

İKİ CUMHLT.İYET 29 AĞUSIOS 1978 ürkıye'de. partamontarizm tarınlmn ngmc bır hıikumetı yaşıyor. O, Turkıye'mn ı'gınc «polıtıko»sından doğmuştur Bu po!ıtı!fo/ı yoratan koşullar suru/or. Onun ıcm, hukumet de surecektır. Onu, artık. yapay bır parlamenlo matematığı ıle düsürmek olasılığı voktur. Aslında. onun çatısını kuran matemat k. herhangı bır «gunlük cıkor» sıyascsmo dayanmornıştır. Bırısı kucuk, otekısı pek kucuk ıkı sıyasol partı, ona. gunluk bır cıkar komb.ne2onu nedenı ı!e kotılmamıslardır. Hem Turkıye'nın, hem kendılennın geieceğının, herşe/den once, Battlt lıbera! nıielıkte sı/asal V9 anayasal sıstemı koruma can havlı ıie ona katılmışlardır. Hem kendılerının. hem de Turkıyenm yaşamı ıcın, bu. bır zorunluk ıdı Hem eşyanm doğasından çıkan sıvasol icguduler; hem de ozdeksel (maddı) kosu'lann ırdelenmesnden cıkan tarıhsel bıl nc, ondığımız 'kı partı/ı. cıkaral.k denızınde b r «yuzen bınm» olmaktan cıkormıştır. Boyle bır hukumet kurma zorununu karşılayan bır koal s/on oğesı kılmısiır 11 tarafsız adı altında hukumsîe ka"lonlara gelınce: onla r ın tavrı. bır «yoU yeğ'emsslnden (tercıhmden) başka b.r şey değ Idır Ortada, cokmeğe yuz tutmuş bır sıyasal b !eŞIT vardı O, ko,'U b'r d'nsetlık ve uluscu'ı.k geleneğı üzerınde, Batılı lıberal sıstemle celışkılt bır yenı sıstem olusturuyordu Yo bu yenı sıstemle uyusulurdu Bo.'ece, o n j n b r carkı olma gorevı de surdurulurdu Ya da, yenı o'uşturular bu sıstemın ıcınde, hem kendı bıreysel sıyosal karıyelerını, hem de Turkıye'nın Batılı sıyasal gelışım yontemın te'ilıkede gorup. ona dırenılırdı. Gercekcı yeğıeme. bu sonuncusu ıdr Hem Turkıve'mn sıyasal yaşamının gereğı, hem de bıreysei sıyasal konyerlerın doha sağlam ve guvenılır teme'lere dayatılması zorunu. us'u ve sıyasal anahz gucu yerınde olanlora, ıkınci yolu gosterıyordu. Burada, ıkıncı bır zorunluk daha vardı. Hukumet'n kurulTiasına. yalnızca arac ve destek olmakla yetın lemezdı Batılı lıberal sıstemın ışierlığın1 de kanıtlama< gerekırdı. Bu de. hukumet etme sorumluluguno katılmakla olurdu. Zaten hukumet etme ayrıcalığı. onun ışlerlığım gosterme ozgorevı (mısyonu), yalnızco. Halk Partısıne bırakılamıyacak kadar onemlı bır tarıhsel ve nazık bır odev ıdı. o gunku koşullar ıcmde. . Goruluyor kı. Ecevıt Hukumetı, ılgınc bır zorun olarak ortaya cıkmıştır O. repmı, ko^u b,r dınsell'k ve ulusalcılık eksenı uzeme kaydırıp, merkezleştırme ve ozgurluk yelpazesını daraltma akımı ıle. Botılı lıberal sıyasal gele nek ve mekanızma ıcınde, ozgurluk yelpazesını genışletme ve gelıştırme okımı arasındakı celışkı ve savaşın gunluk dalgalanma'anndan cıkmıştır. Batılı lıberal sıyasal gelenek ve sıyasal mekamzma ıcmde ozgurluk ye'pazesını gelıştıren bır acık toplum olma zorunu surdukce o, ya da cok benzert. surecektır de... Sı/a^al r ÖMYLAR Gücü ve Güçsüzlüğü Prof, Bahri SAVCI olguyu. genls b'r sos/o! acı ıc nde anlama zorunu varaa. 00/13 b r aeğerlendırme de vardır Bu neden,e, hemen be.ırttık Parlamentodo, kımı yapav matematıklerle onu duşurmek olanağı, kuramsal olarok yoktur Eger o, kend icınden, kendıleym curumezse... Ayrıca b j hukumetı, dehşet yonteTiı ıle çoke r ime ,olu da ocık değıldır Bır kez sunu unutrramclıaır Ds'iset yontem aslında, anarsızm denen oğretımn kuramın bır pratığıdır Ku'amsal cotısı, ert'neboyuna ışlermıştır Bu oğretı. ya da k'jram, «Devletı yıkınız, hem de alao İGig ne cabuk . iiız'ı ve kokten» der Pratıgmde oe, en acmasız e/lemlere ız.n verır Gecerlılığ nde de, ca^ınızda, bır bo/ut kazanmıştır Kımı Batı u'^eler.nde, her tu' sı/asal sosyal duşune • oğretı,'e mekamznıaya yabancılasmş olanlcr, bu yontemcılere katılır, olmuşlardır. Pek derın olarak, bırevsel, ya da grupsal kı, bunlar. hep, kucuk gruplardır Uyumsuzlukiora duşmuş olanlar da dehşet yontemcılerı ıle butunleşm şlerdır TurKi/edekı aehşet olayında, bu durum, bu nıtelık yoktur. Sonra, bu yontemı Turkıye'de ıncelerken. önumuze bır başka «olgugercek» çıkar.. Turkıye'de var olan hukumetı (/e dolayısı ile devlet:) cokertme «olu ıle ıktıdor değıştırme reıım değ'ştırme yontemı. aslında toplumu cokertır. toplumu atomıze eder, toplumj dağıtır Bo/le cokmuş dağ'lmış ctomıze edılmış bu toplumdo da, tumu kapsa/on bır yenı sıyasal ıktıdor. bır yenı rei'in, kurulamaz Demek kı. ya toplum atomıze edılecek, boyle b'r sonuca uğranacak. ya da. toplumu, Batılı bpr sı/asal sıstem ıcınde tutan cabalar yolu veğlenecek Oy'e olunca da, bu donemde. donemımızm bü ı'gınc koşullarından doğon b'J ılgınc hukumetı vo da bır benzerı surecek . Bu durumda hukumetın guclerl ve gucsuzluklerı üzerınde b l'ncle durmalıdır DurmaIdır kı, ondon, kımı konulcrda ne fazla bır sey beklene: ne de kımı alanlordakı yavoş'ıgına, yersız b r hoşgoru ıle goz yumula... Cunku, hükümet. koşulların urunu ıdı ıse: guc ve gucsuzluklerı oradon geliyor idı ıse: ondon «gucu dısındakinn ıstemek kadar, «gucu ıcmdekılen ona, yerıne getırmemek de yanlıslır Hukjmet, kendısını doğuran koşullardan sızan kımı zorunluKİarın yukum.usudur Bu durum. o n j ı d.naniıK olmasını gerektırır. Ecevıt Hjkumetın.n gucunoen boburlenmemelı, gucsuziugunun ınceienmesınaen de yuksunmenıslıcır. Ecev,t ka r ma h'jkjınetın.n g u c j , tanhce aj/u'an .oz eTilere CJ/ÜK kıtlelenn gosterd.gı beK snîı'erıe. s.mdıkı koşuliarda «tek yanıt» ol.nasınuan gelır. Imporato'iı.'kîan bu yona, topiumumuzda, kımı «ozle<..ler* urem şıır. Onların, sımdıkı koşuliaraan sızanlannı, Ece/ t k şı olaroK, toplumumjZuiı blıncl ısteçı |ialebı)> duzeyıne getırmışiır Huku.netı, onların bır aracı olarak be'ırmış se'amianmıs benımsenmıştır. O , uzden gucludur her kıs de .. Gercckten, ımparaiorlugun, son Kiyuz yıldakı ılk ozleniı. «devletın kuvvetlendırılmesı» laı Bunt, Enderunun kımı sıyasal seckınlerı ıle k nıı Osmcnlı duşunurlerı deyımleyıp uygulamaga vurmustur Sonra, «devletı, Batının sıyasal ııke erı teme'ı uzer nde yemleme» ozlemı doğmuştur Bu, devlstı ve toplumu lıberalleştırme ozlem.dır Onu da, turlu zaman dılımleri üzerınde, Genc Osmanlılar, Genc Turkler. ittınat ve Terakkıcıler deyımleyıp uygulama vurmuşlardır Arkasından, «devletı sosyaileştırme devletı halka dayama halkı uluslaştırmo toplumu, bılım doğrultusunda lâyıkleştırme ozlemı» evresı gelmıstır Bunun d namıâı «Kuvayı Mıilıyen o'Ttuş'ur. Bu ozlemler hele sonuncu demet gerceklesme yollarında, epı yer kazanmıştır Ama, Batı sanaylesmecılığının. onun, Turkıye'ye cızdıgı yazgı o'arak Doğu ılkel tanmcılıgının getırdığı ve o'uşturduğu cızgı, hepsıne egemen olmuştur Bu, bu"rıuvaloşma/o vonelme, bunuvaloşmaya ozenmedır. Boyle b'r yonelme ve özenme. venı ve ters bır ozlemı yaratmıştır Mılyonerler yoratma ozlemı. . CHP de, bOvle bır burıuvalaşma yonelmesmın ve ozlemının ıcnde kalmıştır. Hatta, onun dmomıklennden o'mustur. Fakat, ote yandan da «sosvaHeşme ozlemı,» daha, Kuvayı M Ihye calkan'ılorı donemınde, bır aydınlık ve yoounluk kazaim'ştı TşT», bo yoguniu* sonucunda, bu lcinde, «sol» v© CHP'n>n «Demokratık sol»u, gıttıkce buyuyen bır oz'em o'arok, kıtlelerı ve aydmları kapsamağa başladı. Şımdı dıyoruz kı. bu ozlem ıle, CHP arasında kurulmuş olan bır umut cızgısı, 1973 ve 1977 sec.mlerınde, CHP'ys guc getırmıştır. Onun gucunu oluşturmuştur Bugun, CHP eksonınde bır «hukumetın gucu» denınce, bu anlaşır Bu, aslında, eskı DPAPMC'ler eksenınde kıvarpını bulmuş olan, burıuvalaşmo okımının ve ozlemının yerıne gelen Dir «guc»udur. Demokrat'k bır sosyalleşmecl'gı deyımler. B r «sol» ımgesı ıcınde, en buyuk kesım olan «calışonlar kesımını» kopsar. Bu guc. boyle bır guc'dur, ve, ta oralardan gelır bır guc'dur Bu «sol»un ıcerığınde. sosyal barış ozlemı yotar; ıcmde. dehşet savaşının bulunmadığı bır asayış ozlemı yer alır; ucretlerı; fıyatlorla dengeleme ozlemı yeserır. Ecevıt'ın «yanıtcısı» olduğu duşunulen bu uclu ozlem, o kadar kokludür kı, o bırbın ıle pek uyumlu olmayan ögelerden de kurulmuş olsa. Ecevıt Hukumetının «guc» yonunu oluşturur. Fakat modalyanın, bır de arkası var: Ortom, bunuvalaşmaya oylesıne yatmıştır kı, toplum ve onun ekonomısı, yerel ve ozdeksel koşullandırmalarla oylesıne kapıtalıstleştırıimıştır kı, kapıtalızmın somurgen guclerıne, merkezlerıne oylesıne bağlanmıştır kı, toplumdakı otekı uclu ozlem bır turlu etkınlık suyunun ustune cıkamoz. O, boyuna, otekı dınamıkler tarafından suyun, unutturmacılık derınlıklerıne ıtılır durur, Bunun sonucu olarak da, daha doğrusu. boyle ters bır ozdeksel ve ekonomık koşullondırılmonın boskısı altında, halkın coğunluğu, onun da en buyuk dılımı olan bugunku emek katogonlerının tumu, Ecevıt'e. yeterlı oy destegını, b.r tu r lü vermez. Ayrıca, aynı burıuvalaşma baskısının altında koşullanmış bulunan asker teknoKrat burokrat seckınler bırlığı tle, taşra sıyasal seckını de. duraganlıktan. statukoculuktan, bır turlu kurtulamaz. Ve boylece, calışanlar kategonlerının tümü ıle. asKer teknokrat burokrat entellılensıya ve taşro sı/asal seckını, «sosyal barıs» «ozdeksel asayıs» • «eKonomık denge» uclusune dayalı gunumuz ozlemlerını gercekleştırmede. Ecevıt eksenının olumlu dınomığını bır turlu teşkıl edemez, tersıne, onun onune, boyuna engeller cıkarır, ono ters bır dırtamık rolu oynor. Ecevıt Hukumetının güc'süzlüğü de buradadır Ustelık, kendı hukumetının kımi polıtıkaları da, olumlu bır dınamık bınkımı yaratıcı değ I, tersıne doğıtıcı b'r yondedır asayış ozlem'nı gerceKİeştırme e/lemıne baş destek olacak kuvvetı dağıtmaya, ÎUTI toplumsal eylemlenn baş dmamığı olorak emekcı aucu tııt'ak almaya yonelme gıbı .. Kavaı uvondırıvor HesapJar, Kitaplar... i ngiltere'nin unlu The Economist dergisi Turkrye'y» I ilginc öğutler vermiş. • Otomobıl, buzdolabı gıbı şeyler ıhraç etme ruyalaını bırok; bolgenm manavı, kasaoı, sutcusü ol'.. Biliyoruz ki bu gorus yalnız İngıltere'de bir derginin değil; Amerika'nın, Dunya Bankası'nın, Para Fonu'nun da benimsediği bir egılımi yansıtıyor. Eloğlu ıster ml Turkiye'nin gercekten sanayilesmesinı? Batı bizl hem slyasal, hem ekonomik acıdan kıskıvrak bağlamıştır. Kıpırdanmaya kalktık mı ne olur? Bu sorunun yanıtını da İsviçre'nin unlu bir gazetesi veriyor. Journal de Geneve diyor ki: « Ecevt yaptıgı bır konusmada Turkıye'nın vesayet altında olmadığı uzenncle durdu Basbakan boylece usler anlasmasma guclu oturmak ıstıyor. Ote yandan aynı konusmasında Turkıye'nın butun komsularıylo Bu arado Sovyetler Bırl.gı ıle yenı yakın ılıskıler Kurmaya hazır o'duğunu belırttı B J şekılde Ecevıt Batı'nın Turkıye'yı duS kınk'ıgına ugratması halınde Doğu ya yoneıebılecegını belırttı Bılındıgı gıbı boyle bır olanak Ecevıt ve Turk.ye'nın elınde her zaman var. Ayrıca Doğu ulkelerı de Turkıye'ye gereklı tum yardımlon yapmoya hazır Ancak Basbakan Dogu'ya ne oranda yaklaşabılır'' Işte bu kuskuludur Cunku polıtıkocı ve oydınlardan ayrı olarak Turkıye'de O r du kendısinı Batı'ya daha yakın hıssedıyor» Yani? Türkiye bolgenin manavı, kasabı, sutcusü olacak. Bu da yetmez; ileri karakolu, kurbanlık koyunu, ucuz asker deposu da olacak . Eğer bu konumu değiştirmek isterse Ecevit, «kendisinı Batı'ya yakın hlsseden Ordu» Ise karısacak... * Emperyalizmın hesabı kltabı budur. Bizim Ordu'nun subayları Amerika'da eği'ildiklerine ve Sılâhlı Kuvvetler kaynak bakımından ABD'ye baglı olduğuna gore, Batılı kapitalist Guney Amerika'da yaptığı hesabı Ortadoğu'da gecerli saymakta bir sakınca gormuyor: Turkıye bıze bağlıdır; Ecevıt ya da bir başkası bağımsızlıga yonelırse Ordu mudahale eder. Eloğlu bılıyor kı Turkiye'de emperyalızme gobeğınden baglı sınıflar bır ceyrek yuzyıldan berl pompalanmıştır Konıprador kapitalizmı neden guçlendırıldi? İşte bugunler ıcın Az gelısmis bir ulkede bir hukumet ulusal polıtıkanın ısterlerinı uygulamaya başladı mı, onc* icerde bır kıyamet koparılır; sağ ile sol birbirine gırer; Ordu, «demot'rasıyı kurtarmak, repmı korumak, kardeş kavgasını on'emek ıcıns yonetlmi ele alır. Sonro da Amerika'ya selam, somuruye devam. CİA'nın «turiücesitli» secenekleri içinde geçerli bu temel plan, dunyanın coğu yerınde işletılmektedir. Emperyalizm, cagınrzda Ordu'ların ne denli bir «aygıt» oldugunu cok iyi degerlendirmfştir. Silâhların alabildiğine gelistiği ve iletisimin yoğunlaştığı bir dunyada, her toplumdo va r olan gericı ve tutucu yıgınlara dayanan Ordular kendı ulkelerini işgal edebiliyorlar. • Ne var ki Batılı kapitalist Turkiye'de yanlış bir hesap yapıyor Çunku olayları bunca «mekanik» bir duzen» bağlamak yanıltıcı olur. Turk Ordusu yonetime el koyup ne yapacak 7 Ey ahall 1 Sen bolgenin manavı, sutcusü, kasabı olacaksın, ben de bekci olacağım... The Economist oyle, Journal de Geneve boyle konuşabilir, VVashington'un, CİA'nın, şunun bunun ceşitH hesapları olabilir. Bır de Turkiye gerçeği var, ve Turkiye'nin gercekleri var. Bugun tarih onunde dış ve iç somurucu guclerle; devrimci, demokratik, ulusal gucler arasında buyuk bır hesaplaşma sozkonusudur Bu hesaploşmadan başarıyla cıkmaktır gorevimiz. HESAPLASMA MERKEZ BANKASI Burhan ARPAD T C Merke? Bankası'nın foalıyetlermın çerce"esı. esas olarak 14 1 1970 torıh ve 1211 sayılı «T C Merkez Bonkası Kanunu» ıle cızılmıştır Yasanın 1 maddesıne gore, bonka bır ano nım sırkettır ve 1211 sayılı yasoda ac.klık olmayoa hollerde ozel huKuk hukumlerıne bağlıdır. 1211 sayılı yasanın 25 moddesıne gore. T. C Merkez Bankası Başkanı, Banka Meclısı'nın onerısı uzerıne Bakanlar Ku rulu kararı ıle beş yıllık sure ıcm atanır Bu surenın sonunda yeniden atanması mumkündur. Yasanın 28 maddesıne gore. Başkan atanmasındakı usule uyulmok koşulu ıle yanı Bonka Meclısı'nın gorevden alınma onerısı ve Bakanlar Kurulu kararı ıle şu ıkı halde gorevınden alınabılır ® 1211 sayılı yasanın 27. maddesındekı yasakların gercekleşmesı Başkan, ozel bır ya saya dayanmadıkca teşrıı, resmı veya ozel herhongı bır gorev alamoz Ayrıca, Başkan tıcaretle uğraşamıyacağı gıbı bankalor ve şırketlerde de hıssedar olamaz. Hayır derneklerı ıle amacı hayır, sosyal ve eğıtım ış lerıne yonelmış vakıflardakı go revler ve kâr amacı gutmeyen kooperatıf ortaklığı bu hukum dışındadır. (2) Banka yasası ıle verılen gorevlerın sureklı olarak yerıne getırılmesını olanaksız kılacak durumların ortaya cıkması Yasanın 26 maddesıne gore, Baş kan en yuksek yurütme amırı sıfatıylo bankayı sevk ve ıdare ıle yurt ıcınde ve dısında temsil eder. Dığer yandan, Başkan 1211 sayılı yasanın hukumlerının ve Banka Meclısl tarafından alınacak kararların yurutulmesıni sağlar Başkan ayrıca 1211 sayılı vasa ıle bankoya ve rılen gorevlerın yerıne getınlme sı ıcm uygun bulacağı tedbırlerı alır ve gereklı goreceğı durumlarda bunlar hakkında Ban ka Meclısfne teklıflerde bulunur. Merkez Bankası'nda Banka Meclısı, Anonım Şırketlerdekı Yonetım Kurutu'na tekobül eden bır organdır Banka Meclısı uyelerı yasanın 19 20 mad delerıne gore Genel Kurul'ca, Bar^a Meclısı'nın de başkanı olan Başkan belırtılen şekılde secılır Banka Meclıs' uyelığı ve Baskan'ıığa ıstıkrar kazandırmak amacı ıle 1211 sayılı yasa Tıcaret Kanunu'pun sıste mat ğınden ayrılmıştır. Nıtekım, Tıcaret Kanunu'na gore Genel Ku r ul Yonetım Kurulu üyelerını v? v onetım Kurulu Baş kanı'nı her zaman i r c bır neden gostermeksızın gorevınden alabıiır. Merkez bonkası Genel Kurulu ise Bonka Meclısi uyele ri ve Boşkarı aynı serbest1 k lc nde gorevlsnnden alamaz. T. C. Merkez Bankası Baskanı'nın gorevınden alınma = ı guncellık kazonmıs bir olg 1 Olayın arkasmdakı pohtık etkenler bır yana. konunun yas"l olarak ocıklıga kavuş'urulmas' gerekır. Iddio şudür Baskon dovız rezcrvlpnnı ojduğundnn fazla gostererek 31.12J978 tanh Müzelik.! ehrin bsslıca semtlerini bırbırıne baglıyan en uc.z. kolay, verımli ulaşım aracı tramvaylar gunun birinde işletmeden kaldırıldı. Raylar da sokuldu. Yırmi yıl kadar oluyor. Istanbul tramvaylarının kaldınimosı epeyce yandaş buldu Tramvaylar Istanbul'da trafık akışını ennelllyor, diye yazı ve demecler birbirini izledi Bnun boyle olmadığını, Istonbul'da tramvayları kaldırnıanın ulke ekonomisı igin buyuk kavıplar getireceğini suvunanlar, sadece IE.7T. Dersonel'ydi O da alt sıralarda calısanlor. Kerşeyiyle burada yapılan, dısardan \i\;. bır parcası çetirilmoyen tramvcyların ulke eko ıom'Si için yarcrlı tusıtlar o'duğunu ne yazık ki, sadece calısanlur savundu Yuksek buıOKratlar ve teknik ce>relcr sustu Ya da gercegın tersini IIPII surdu Hemen nepsı trcnvay dusmanı olmuştu. A. İhsan KARACA Bonkolar Yemınlı Murakıbı lı bılancoda tahrıfot yapmıştır Bu nedente bankanın denet rfıenlerı bu konuda bır rapor ha zırloyarak Ban'<a Meclısını îop lantıya cağırmıştır Konunun ba sına yansıyan şeklı budur cosu resm: bır belgedır Bu bel geoe tahrıfat yapan Başkan ve Banka Meclısı uyelerı ıle tah rıfat yapılmış b'lonco hakkında olumlu rapor veren denetmenlerın yasal sorumlulukları vardır Tahrıfat yaptıklorı bılan coyu Genel Kurul'a sunan Baş kan ve Banka Meclısı uyelerı hakkında bu tahrıfatın ayrıca mohkemece tesbıt edlımek koşulu ıle, Turk Ceza Kanunu m 339 uyarınca kovusturma yopıl ması gerekır Tahrıf edılmış bılanco hakkında olumlu rapor duzenleyerek Genel Kurul'a sunan denetmenler hakkında da aynı yasonın 340 moddesı uygulanır Bu yasal hukumler acısından T C Merkez Bankası'ndakı son gelışmeierı şu şekılde değerlendırmek olosılı: Bır kere denetmenler daha once kendılerınce olumlu goruş bıldırılmış olan bır bılanco hakkında tahrıfot yapıldığını one surerek yenı bır rapor duzenlemışlerdır. Bu onemlı yasal sokıncalorı be raberınde getırebılecek bır oigu Öte yandan, anloşıldığı kadan ıle denetmenler raporunda tahrifottan Başkanın sorumlu olduğu ılerıye surulmektedir kı, bu 1211 sayılı yasanın 22. moddesı karşısmda acık bır yanlışlıktır. Yasal olarak zayıf temellerı olan bır denetmenler raporunun Banka Meclısının bılesımı de dikkote alınıncı beklenen son'jc ortaya cıkmış ve denetmenler raporu Banka Meclısı tarafından reddedılmıştır. Öte yandan Başkanın Banka Meclısı toplontısıno katılmış olması da 1211 sayı'ı yasanın 21. maddesıne aciK aykırıhk olusturmaktadır Ba'"'ka Meclısı kararı sonucunda denetmenler Banka Genel Kurulunu, Banka r Meclısı uyele ,nm vsnılenmesı gundemı ıle olcğonüstu toplantıya cağırmışlardır Bu toplantıda Genel Kuru' Mevcut Banka Meclısı uyelerım gorevden alsa bıle 1211 sayılı yasanın Banka Meclısı üyelermın gorev surelerım 3 yıt olarak belırleyen 20. maades. karşısmda ligılı Genel Kurul kororı yarguorganlarında kola/tıkla •otâl ettırılebıiecektır. Arada gececek S'J rede yeni BanKo Meclısı uyelerı Boşkamn gorevaen alınması yolundo onerıde bulunsalar ve bu gercekleşse bıle ışlemın ıptâl ettınime oıasılığı cok guc ludur. Bu konuda ceşıtlı cozum olası lıklan olabılır Kanımızco yasal olarak en sağlıklı yol Malıye Bakanının 1211 sayılı yasanın 42. maddesı uyorınca Bankanın hesaplarını denetleterek bılân codakı tahrıfatı tesbıt ettırmesı ve orkasından yargı organlarında Iptâl e'tırmesıdır. Ayrıca bılancoyu r'czırlayon Banka Meclısı ve Boşkan hakkında Turk Cezc Kanunu (m 339340> uyarınca resmı evrakta sahtekârlık sucundan komu davası actırmak ve bır olağanustu Genel Kurul ıle Banko Mecl.sı uyelerım değıstırmektır Ancak acıktır kı bu yol uzun bır sure alacaktır. Başka bır olasılık BankaMeclısı uyelerının nıtelıklerını 1211 sayılı yasanın 19 maddesi acısından yenıden değerlendırmektır. Nıtekırı 19. maddeya gore Banka Meclısi uyelerının tyuksek oğrenım gormüş, bankacılık veya ıkiısat ve malıye alanlarmda bılgı ve tecrube sahıbi olmaları sarttır» Mevcut Banka Meclıslnd& yasanın bu kısıtloyıcı nıtelıklerını taşımayan üyaler coğunluktadır. Bu nedenle kısıHayıcı nıteliklerı ta şımoyan üyeler 1211 sayılı yasanın 19. modaes' uvarınca gö revlerınden alıncbılırler. Toplanacak olağonüstu kurulda Bonka Meclısi uyelerı bu gerekce ıle değıştırıleoılııler. Ancak bu yonde alınccok bır karar kısa surede cozum vermesıne karşın subıektıf özellıkler tasıması nedeni ıle sorunlar doğurabilır Ayrıca Başkanın gorevden alınması konusi'nda yeni Banka Meclısı oner'de bulunsa bıle Başkanın yasal başvuru yollarını da acık tutmoktadır. $ YASAL DEĞERLENDİRME Olayın yasal acıdan değerlen dırılmesı şu şekıide yopılab.lır. Denetmenler 1211 sayılı yasaya gore bankanın butun muamele ve hesaplarını denetlerler ve denetım sonuclarını yazılı olarak Banka Meclısı'ne ve bır suretını de Molıye Bakanlığı'na verırler Ayrıca denetmenler yıl sonunda ıslem ve hesaplar hak kında hazırlayacaklorı raporu Genel Kurula sunarlar Denetmenlerın bu raporu olmadıkca Genel Kuruı yıl sonu bılancosu ve obur ıslemler hakkında karar veremez Bankanın bılancosu ıle kârve zarar hesabının hazırlonması gorevı, 1211 sayılı yasonın 22 maddesıne gore Banka Meclısı'nındır. Yıne yasonın 15 mad desı uyarınca bılanco ıle kâr ve zarar hesabı Genel Kurul'ca ıncelenır ve karora bağtanır. Banka Mecllsi bılancoyu 1211 sayılı yasa ıle Tıcaret Kanunu'nun Anonim Şırketlerın hesaDİarına ılışkın hukümlerı cer cevesınde hazırlamak zorunda dır. Gorülduğu gıbı Başkan'ın yalnız başına banka bılancosun da tahrıfat yapma olanağı yok tur Cunku, bılonco Banka Mec lısı tarofından hozırlanır, denet menlerce denetlenır ve Genel Kurul ca onanır. Bu arada, soz konusu 31 12 1977 tarıhlı bılanconun Genel Kurul ca onanmıs oldugunu belırtmek gerekır Bılanco Genel Kurul'ca ononmıs olsa bıle yasaların emredıcı kurallarına aykırı olarak hazırlanmış ıse botıldır Bu neden le tahrıfat yapılmış bılanconun batıl olduğı.nun tesb'tı ıcın mahkerreye boşvurmak gerekır 1211 soyılı yasanın 66. mad desıne gore bankanın her turlü evrak, kayıt. defter ve senetlen ıle bunlara dayanan hesap ozetlerı resmı belge sayılır. Bu nedsnls Merkez Bankası bılan ANKARA SANAT i TİYATROSU Ne var kı, trrmvayların sc^ulup otobus işletilmesi, şehırde oidis, gelisf hic de hı;lnndırmodı. Istanbul'a goc ve ozel otomobi' nayısının ariması düzene sokulamadıgı yenı yollar ocılmadığı icın trafık daha da sıkıştı Şımdi kımı saatlerde Sultanahmet Mocka arası ozel otomobı'le Ikı saat suruyor Istanbul'da topluca ulaşıını saglaması gereken i E T.T. Gtr&\ Mudurluğu ise, eskıs, yenısi altıyuz kadar otobuvjyie i< goremez durumda Istanbul'da tramvayları sckturup yerine otobus islotmeciliği getirenler, yabancı oara babalarının somuru carkına yoıar'ı dcvranmış olduklorının bunca yıl sonra bılmem farktna varobildiler mi? Geçenlerde Tarabya'da denize uçan Bsledlye otobusu unutuldu amma, kullanılmamosı gereken aşınmıs lastiklerm bunca kişinin olumune yol actıgı holâ konuşuluyor Dovizı olmadığı ıcın dısardan lastik getirtemeyen, insanların hızla a r tısını karsılomak icin gereklı sayıda otobus satın alamayan İ.E.T.T. Genel Mudurluğu, Ankara Belediyesi'nin tramvay isletme kararı ve gerekceleri karşısmda olsıın uyanmaz mı? Buyuk kayıplardan sonra bir donus yapıp hic deqıl kimı semtlerın arasında tramvay isletemez mi? Genel Müdurlüğıın adı bile halâ Istnnbul Elektrik, Tromvay, Tunel Idarosi: I E.T.T.'dır. Tıırkıye'ye otobus yedek parca, lastik, benzin satarak ulkenin varla yok arası dovızıni ceken buyuk kapıtalist endustrı ulkelerinin coau sehırlerınde haiâ elektrikli tramvay isled'ğim oğrenmek ıcm yurt dısı inceleme gezisi, sanır.m gerekmez Sosyol.st ulkelerın coğunda da tromvaylar 23. yuzyılın ekonomık taşıtı olarak kullanılmaktadır. Buyuk Istanbul sınırları, yuz kilometreyi asan bir alana yayılmıstır. Boylesıne yayılrrış bir sehirde oluronlorı is merkezlerır'den cevre semtlere cevrelerden ış yerlerıne taşırken sadece otobus ve otomobile bağlanmak, günumuz Istanbul'unun gidis çelis kargasasım ve bunalımrnı doğurur. Sirkeci Halkolı elektrikli trenlerinin, Denizciıik 3ankası Sehircilik işletmesi vapurlarının, Haydarpaşa Gebze elektrikli trenlerinin geniş ölçüde yararlı olduâunu soyiemeliyiz 8oyle olunca, tramvoyı Istanbullu icin «muzelik» olmoktan cıkarmak ve uygun kimi semtlerde yeniden isletmek gerekir Sımdifik Aksaray Bahcelievler, Karakoy RumeıihisDrı, Taksim . 4. Levend arası gibı duzluk sayılobilecek semtlerde uc arabalık tramvay işlelmecıligi Istanbul'un toplu ulasımı icin buyuk olcude yararlı olocaktır Ankara Beledtye Baskanı, tramvay isletmecilığinin yararlarını sayarken Istanbul'un sevimli tramvay sesleri vakında Ankcro'da duyıılacak, ded' b'r sure once. Istrnbul tramveylarının sesi yarım yüz yıl kadar sehrin her yanında yankılar bıroktı. Cocukların sokok oyunları orcsında: tDan dana dan dan, cekılin yoldon » diye tramvaycılık da vardı. «Fat!h Harbiye» tromvav tabelası, Peyomı Sefa'nın romon adıylo Turk edebtyatına gırmişti. Istanhul'da tramvay. Usküdar Kadıkoy holk tramvayları ortaklığı ijletmeciliöinden sonro daha da sevimü bir Sstanbııl ozelliâi olmustu. Usküdar ıskelesinden cıkınca, yo da Katfıl'öy vapurundan inınce bineceğlnlz o iki yani ocık yazlık tromvaylarlo Kısıklı'ya ve Bostanc' ya bahçeler ve koşkler arasındo b>r yolculuk, nasıl da dinlendirici ve rahotlotıcı bir oezi olııvsnyordu 1 Günümuz Istanbul'unda tromvay değıl. «Tramvay miıresi» vor. Ovsa, k'jllanlmaktan düsmns ıse varamnz olmuş, gunun geıeksiinıelerine ayak uydura^ıvon nesmuzellk o'ur. veniler gorsıın dıv= piurpyo l^onur SAKINCAU /. Pİ YADE timur selçuk ygurrnumcu KENTER 4635 89 SONUÇ Özetlenırse, Merkez Bankos bılâncosunda taîi'ifat yaparak Genel Kurula sunon Boşkan ve Bonka Meclısı us'elerı ıle böylesı bır b'lânco hakkında Genel Kurula olumlu rapor veren denetmenier 1211 sayılı yasadaki sureler ve kısıtlomolara uyulmaksızın bankayı sevk ve ıdare ve temsıl nitelıklerını yıtırmelen ve yasaların emredıcı kuralla rını cığnemelerr nedenlen ıle gorevlerınden oîınabilirler ve haklarında ayrıca Türk Ceza Kanunuia gore ae kovusturma yapmak gerekır Bu nedenle. suc olan tahrıfat eylemını \apon Banka Meclısi uyelerı ıle olumlu ropor auzenleyen denst menlerın gorevıerınden alınma sı için en bıiyuk hıssedar Hozınenın Banko Genel Kurulunu Tıcaret Kanunu cerçevesinde olağanüstü toplontıya cağrması gerekrnektedır Bu Gensl Kurulda tahrıfat vapılmış bılânçoyu haz'rlayan Eanka Meclısi uveleri görevlermden alınırlar ve bun'ardon herhangı bırınin de yeniden seçılmes' olonaksızdır. Yeni Banka Mecllsımn de önerîsf ıls Başkan Eokanlar '<<rulu ta'a'ınaan gorevınden aiınır, bileiler satihnakîadır fAıans Guvenc. 6821 11044 Doğan Avcıoğlu Türk Hava Yolları A.O.'dan Ortaklığımız gereksınmesı olarak 1500 000 adet rezervasyon yapıştırma etıketı ıle 1 000 000 adet kargo yapıştırma etıketı bostınlacaktır. Anılan etıketlerın tahmını bedelı 850.000, T L olup, gecıcl le.T nctı 34 000. TL'd:r. Kapalı zarfla teklıf mektuplarının 14/9/1978 Perşembe gunu soat 14 00'e kadar Istanbul Cumhunyet cad. Babıl Sokak Gulây opt. No 6 adresınds bulunan Destek Başkoniığır.a ven'Tiesi gerpkiıdır. Şartnameler Istanbul Inonu cad No 90 Dersan Hon zemın kat adr3Si~.de bulunan Levozım Mudurluğunden sağlanır. Ortaklığımız 2490 soyılı yasaya baglı ~'°j ıdır. Türklerin Târihi «İKİNCİ KİTAP» ÇIKTI Genel Dağıtım: TEKİN YAYINEVİ İSTANBUL HEDEF. DEV BİR DENİZ GÜCÜ! TÜKK DONANMA VAKFINA YAPACAĞINIZ YARDIMLARLA BU HEDEFE ULAŞABILIRIZ (Basın > 22270) 1