Katalog

İKÎ CUMHUItÎYET 15 AGUSTOS 1971 aşanıtan dunvayı duşlenen dıınva^ a donuşturmek ıçın hılmı başdondurucu bır ıvme>le ılprlıyor Lzmanhk alanlan. yenı bolunmelere ugru>o> Ojle kı a> rmtılar şoyle duısun kımı bılım dallarının adlan bıle çogu kez unıversıte çıkışlı kışılerce de bıhnırmoı Bu gehşımden ınsam ılgılendıren h"r 8ey gıbı kuşkusuz adalet de etkılenmışıır. Genel olarak bu etkı olumluduı Ozellıkle, maddı gprçekhk p^şmdp koşan ceza sdaletırun bılımsel bulgul=irdan ı, aıaı lanmasi PIbette kaçınılmaz bır zorunluktur Ne \ ar kı bu jararlanmanın bıhıkışı dı,ısından bır sınırı olmak geıekır Işte bu asamada kaışımıza vagıç bılırkışı ilışkısının ne ve na8İ olmaiı geıektıgı sorunu çıkmaktadır Geçen \uzjilin sonlannda \e yuzvıhmızın başlarında olgucular (pozıtıvıstle ) ceza hukukunda nasıl duvgus^l evrenın yennı jasal e're almışsa. jasal evrenın veıını de bılımsel e\reve bırakması geıektıgını ilerı surmuşleıdı Onlaıa goıe dsgıl mı kı bılım ça^ı başlamıştı \aışıcın \eunı bılm adamı alma ı ada'et bılım adamın n tekelıne bnakılmaiı\dı Ferrı \e Gaıofa'o agır suçlapia adıletın uzmanlardan oluşan bır Juıı tarafınGin d=tgıtılmasını ıstıjorlatdı Ancak ceza adsletmı ınsancıl \e ahlakı ıçengınden \oksun kılacak bu turden bır goru<; bugune degın hıç bır sıstemce tumuyle benımsenmemıştır Y OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Yaroçlar ve Bilirkişiler Sami SELÇUK Cumhurı/et Başsavcı Yardımctsı bır otonteve sahıp olduguna tanık olunmd^tadıı Bıhrı\işının saptadıgı kusur oranının \a da bel'rıedıgı goruşun mahkeme karanna ı7dı.şjm«el olarak noktası noktasına ^ansıt Idıgı gorulmekteaır Oysa, vargıcı adalet dagıtımınm çe»tımınden çıkaran bılııkışıjı onun venne tırmandıran, ka\gı \ eı ıcı bır durumdur bu O jrzden, Turk Ceza Adaleîi bu konuda daha duyarlı oımak djı umundadır îlkın \ aı srıç \argılamanın bılmcını ka7anmalı ç^edaş ceza adaletının am<fcından uzaMpşmarrulı \e bılırk ş nın adalet ıçındekı konumunu ı\ı saptamalıdır Tumuvle benımsenmemıştır dıjoruz çunku gerçekte olguculann bu go uşlerı yasalara bujuk olçude \ansımıştıı Bugun, uygar ulkelerde bılımsel e\rıme ujgun olarak bılım adamının ceza adaletınde ışlevı artmıştır Onun gore\ı suçun ışlendıgı anda başlamakta hukum \enldıkten sonıa da surmcktedır Suçlunun kışılıgını geçış nedenlerını toplum ıçın tehlıkeh olup ol madıgım suç dınamıgı ve suçlunun yenıden topluma kazandınlması olanaklaıını çagd?ş ceza adaletının amacı dogrultusunda ıncele\en bılım adamı adaletm vazgecılmez \aıdımcısı olmuştur Ancak. bunca genış kapsamh olçs'dı \e kaımasık 2ore\le nne kaiijin uvgaı ulkel°ıde de bılım ad^mı •\argicin yerıne geçerek karar \cım"ktedır Sozgelımı bu\uk olçude bıhm adamlannca kotanlan kış'hk dosvasmm adlı otonte\e, sanıgın geçmışı \e şımdıkı >aşantısı hakkmda resnel bı'^ıler sunma amacını guttıı £u suçluluk \e kusuıluk konusunda karır \eı 'ııken asla gozetılmejecegı vasalııca belhtılmek'edır (Fransız C U Y md C İP) Goruluvor kı bılım ne denlı ılerlerse ilerlesın bılım adamının jaıgıcın yennı al ma'iindan ozenle kaçınılmıştır Bununla bırlıkte S 7 konusu tehlıkeve karşı >ıne de O uyanık olmak gerekır Ozellıkle bızde Yargıtava gelen kımı dos^alarda bıl.rkışının Yargıçın Nitelikleri Bılmdıgı uzere yargıç \argılavan lnsandır Yaıgılama bır rrukumle bıtecektır. Bu hukmun odak noktası ıse ceza adaletının eldekı ne^nel kanıtlara \e \eıılere gore oluşan oznel iıcdanı kanıdır V ıcdanı kanı>a \ucut veren nedenle hukmun vazgeçümez ogesı olan getekçede \ansıvacaktır Gerekçe ıse jaıgıcın bılgısını mantıgını, sacduyusunu ırdeleme yetenegını \e kultuı unu vansıtan kesımiıı Zoıunludu r (Ana md 135 C H Y md 32 260) Çunku gerekçesız kaıar gcndesı/ bır varatıga benzer Işte bu kaıar geıekçesı \e \argısı\la bır batun olarak salt \argıcm japıtı olmahdır Bır ba'k^ımn deg 1 Ote vandan vagıç ÇAgdas ce/a adalennın aiTMcmdan uzak la^mamalıdi! Bu amaç ınsandakı suçlu\u cezalpndıımak \e uslandırmak ınsandakı ınsanı kazaampk \e olumsuz etkenlerden u ak tutmpKtır Çapımızın ceza vaıg.cı dunku meslektaşı gıbı suçluyu kollektıf caydırmanın \e korkutup sındırmenın bır aracı olarak desıl suç olgusunun toplumsal koklerıne ınerek akılcı ınsancı \e saygı se^gı o/gurluk oz\eıı onur gıbı t°mel degerlerı koruvucu bır ceza snasasının oznesı o'aıak gormektedır Bj amaca uiaşmak ıçın >aıjtıç elbette bıl'mdpn olabıldı gınce >araı'anacakti'" • n a toolumsal bır V cK olgu oıan suç ve suçlulukla mahkemelerde ja da laboratu\arlarda degıl >almzca toplum ıçınde sa\aşılaoıleceg nı unu'masa caktıı Bılırkışıve gelınce o suç olajının ıçınden gelen goıdugunu >a da dujdugunu sojle\ecek bır teinık dola>ı^ı>la duşuncesı de kanıt degıldır 'Valnuca yargıUma sırasında kanıtların \e verılenn nıtel v ve ıçerıklennı bılım \e teknı^ın ışıgında degerlendıren a\dınlatan \oıumla\an k msedır Verılerden sonuçlaı çıkarılabılıı Ada adlı bır otorıte olmadışındın \argı^amaz ve karar \eremez Yargıca \aıdım edeı o kadar Çunku vargılama \etkısı ulus adına ancak mahkemelerce kullanılabılır (An. md 7) Başkalarınca degıl O >uzden bıhrkışı duşuncesının vargıcı bdglamavacagı ılkesı tum hukuk sıstemlennce benımsenznıştıı Bununla bırlıkte jargıç bılııkışının duşuncesını elbette busbutun sa.saklayamaz Çezaı karaı ortaklaşa \e ımece bır çalışmanın urunu oldugu ıçın bıhrkışı duşuncesının de bunda pa\ı olacaktır \ma bu mutlaka tumujle benımsenecegı \a da benımsenmej ecegı anlamına gelmez Bıhrkışı duşunce^ının \aıgıç taıafından an?htık \e dıjalekt'k bır \ontem'e ırdelenecegı anlamınd?dıı Bo\ lece yargılama ce/a karaı ınaa bıhmle butunleşecektır Ancak bu asla ^e hıç bır zaman bılırkışı\ e tesl'mnet ota nında olma\acaktır Ne \ar kı \arg>cın bu v delemeM >apabılmesı ıçın kendı^ını ı\ ı vetıştırmebi gerekır Elbette o bılırkışıve baş\ urdugu alanda uzmin dogıldır Ancak A Comte un dedıgı gıbı •Guçlu olmak ıçın bıltrılı olmak geı ektıgını unutmamak \e uzmanhk alanı dışında tukenmejpn ozetle bılırkışmın onunde sıhnmejen bıt ın^an olmak zorundadır O nedenle davann asıl bıhrkışısınm \aıgıç oldugu so\ lenmı^tır Bu ozde ıs ış toe bu açıdan degerlendiı ılmek gcrekır Kuşkusuz \argıç danıstısı konuvu bıls° bıle kısısel bılgısını karanna da\anak yapamaz. Çünk* bu bllgi ffuruşmaaa tartışıimısrır. Dogrudanlık ve >uze karşılık ılkelennın kaçınılmaz sonucudur bu. Bıhrkışnle jargıç ılışkısınde bır başka nokta da, suıekh \e dayanışmalı bir çahşmarun zoruniugudur Yargıç, yargııamanın ve adaletm ajdınlanmava gereksmdığı bususlarda bılırkışımn dıkt atını çekmehdır Ancak bellı bır egılımı aşılamaktan ve yonsemesını bıldıgı kımseyı bıhrkışı seçmekten tıtızhkle kaçınmalıdır Bu ozellıkle duşjnce suçlaruıdd ço v onemlıdır Ustelık secılen b^lırkısının suç konusu duşunce akımınm karşısında du^manca bır durum takındıgı ya da o akımm sa\unuculugunu v aptıgı bılımvorsa \argılama orgamnı adlı bır vanılgınırt bek'edıgını so\ lemek hıç de kehanet degıldır Kımı zaman bılım dınıne aşın tapınmalar da adlı yanılgılarm başl ca nedenı ol muştur Ovsa bılım surekh e\um ıçındedır Bugunun dogrusu vaıının yanlışı olabılmek tedıı 1840 larda Fransa bunun çarpıcı bır o^negım \aşamıs Ba\an Lafatge kocasını zehıt lemekten hukum gn mıştır Fa'elere kaısı zeh r aldırması vb Olavlar tum kuşkulan onun uzeıınde toolamı^ bııçok aşamalardan sonra buvuk bılçın Orfıla nın olunun \ucudunda arsenık bulundugunu ve bunun ın,an vucudunun bır otresı olmadıgını behrten raporu uzerıne hukum gıyen bu mutsuz kadın on vıl bovunca cezaevın den suçsuzluk protesloları yasdırmış ancak olumunden sonra bellı oranda aısenıgın ınsan vucudunda bulundugu saptanılınca adlı bır \anı]gının kurbanı oldugu anlaşılmıştır Merkez Bankacılığı1 S on gunlerde Merkez Bcnkasıy'a hukumet arasında patlak veren anlasmazlık ortaya ılginc bır sorun cıkardı Ne var kı bu konunun saydamiastırılması zor gorunur Çunku Merkez Bankasından soz açan bılgiçlarln cogu halkın anlamadıgı b r dılle konusur Emısyon hacmıni daraltıp reeskont hadlerinl yukselteek ıstıkrar orayışı ıcıne gıren Merkez Bankası Mollere ın komedılerındekı bılınmeyen hastalıkları Latınce deyımlerlyie anlatan hekımler gıbıdir burtuva ıktlsatçıları Holk, şaşkınlık ve saygı duyar bu durumda. Kımse de sımdiye dek kalkıp kurcalamamıştır. Yahu şu Merkez Bankası ne ola? Aydın Ve Üstün Olma Bunlardan başka, kımı bulgular v« behrtılerın bılırkışımn gozunden kaçması da olasıdır Nıtekım an'larını \azan bıhrKişı lerın çogu buna degınmışlerdır O juzden yargıç ın^an yapıtında her zaman janılgı olasılıgmın bulundugunu gozden uzak tutmamalıdır Ote jandan bıhrkışılerın varsa\ımlardan vola çıkmaları da son derece tehhkehdır l a r hın en bu\UK adlı vanılgıla'dan bııı olsn Dıe\fus davası unlu giciiolojı uzmanı Bertıllon un casusluk konusu vazının Dreylusun kalemınden çıktıgı j olundakl korkunç vanılgismın bır urunudur Goruluvor kı bılıinişıhk konubunda vargıcı onemh sorunlar beklemektedır Butun bunların ustesmden gelebılmek ıçın yaıgıcın. ölçulu bır yaklaşım saglam ve genış bır kultur kartez\en bıı mantık, guçlu bır sagduvu ve dıvalektık bır yontem'e ııdeleme vetenegme sahıp olması gereKir bır Başka devışle vargıç sozcugun tam anlamnla a\dın \e ustun bır m>an olmak zorundadır Sahl nedır şu Merkez Bankası9 Once tarıhe bakalım Eskıden hıç bır ulkede Merke* Bankası yoktu Peki, ılk Merkez Bankası nerede kurulmus9 Sanayı devrımının ılk once gerceklestıgı Ingılterere de Kapıtalizmın ana yurdu Brıtanya da bırtakım para babalorı bır araya gelıp banknot basmak yetkısını hukumetten alan bır anonım şırket kurmuslar Oyle bır banka olmuş kı bu yenı kumpanya, hem ükede gecerlı banknotları pıyasaya cıkaracak, hem gerekırse hukumete yanl sıyasl ıktidara borc verecek 17 ncı yuzyılın sonunda Ingiltere Bankası kuruluyor Boylece sermayec lıkte yenl bır adım atılıyor Çunku bır altın para altının degerı nedenıyle her yerde kıymetlıdır geçerlıdır Ama bır kagıt paranın degerı, onu gecerlı sayan bonkanın gucuyle orantılıdır Kapltallzmln gelışmeye başladıgı yıllarda her banka pıyasaya ıstedıgl gıbl banknot çıkardıgından çeşıtll karısıklıklar ve duzensızlıkler oluyordu Bu duzensızllgı gelışen kapıtalizmın ve endustrıleşen toplumun duzemne baglamak ıçın sermaye egemen'erı merkez bankacıl gı sistemını oluşturdular Devletln gucu bır bankada simgeleştı Bonkalarm bankasıydı merkez banKası Banknot çıkarırdı pıyasaya, kuçuk bankalara ve hukumete borc verırdı Merkez Bankası halkla dogrudan ılıskıye gecmez, kapıtalizmın hıyerarşık duzenınde otekı bankalar ve hukumetle ışgorur Ingıltere'de merkez bankacılıgı boyle başladı Merkez bankalarının otekı ulkelerde kuruluş tarıhlen kapıtalist gelışmemn basamaklan gibidır Almanya da 1P76 da Belcıka da 1850 de, Fransa'da 1800 de, Italya da 1SS3te Ja ponya da 1882 de Isvıcre de 1863'te, Avusturya da 1817' de, Hollanda da 1814 te merkez bankaları kuruıdu Sonra bu merkez bankaları birbırleriyle ılışkılere geçerek bır sıstem olufturdular, devletlerarası dovız ılişkıleri de bu sıstemde duzenlendl Dogal tarıhsel gelisımln dışında gorunen tek merkez bankası ABO dekıdır Bunun da sıyasal nedeni var Am3rika ayrı ayrı devletlerden oluşan federal bır ulke oldııgundan bankaların bankasının kurulması geclkti 1907 •konomık bunalımından sonra 1914 te Amerika da merk«x bankacılığının temeli atıldı HESAPLAŞMA SATRANÇ SAVAŞI Burhan ARPAD b r yerde en > ık^ek auzsyde bır satranç mocı oynanıyor Satronc b Igım sıfır Hıc btr zaman S sını bns oğreneTedım Oyleyken bu duzeydekı maclannı şımdıye deg n azbuçuk ızledım Bu şımdiKinı daha da buyuk bır merakla ızlıyorum Kım kazanıyor k m kaybedıyor dıye an ladıgımdan değıl Zaman za man ınsonı şaşırtan, zaman zaman da gulduren yanları oluyor da ondan Bıraz da zamanımızın «buyuk çekışmesl»nı anımsotıyor bana Fılıpınler dekl macın şampl yonluk peşınde olan ıkı ustasının ıkısı de Rus Neden Rus lar bu oyunda usta 7 Cogu kez kendı kendıme sordum. ama boşuna Benım gıbı bu o/unun cahıli olan bırınden buna bır yanıt gelemezdl Bu işierden anlayan bırıne sormalıydım Gecen seferkı usta Rus değıldl, ama onun da Mu sevı asıllı b r Amerıkalı oluşu da ılgınc Dunyada satranc oyunu bıle bu ıkı toplumun tekeline mi gırmış yoksa? Bır soru daha bır Rus bır oteki Rus ile satranc oynayacaksa ne dıye bula bula Fıhpınlere dek gıdıyorlar' Sorularım bu isleri bılenlere çocukların ka rınağrısı sorularım anımsatocak Bunların Ikısl de Rus, ama bırı Sovyet Rus'u otekı Batı'ya sığmmış Rus Onun sığı nışının altında sıyasal, Ideolo|ik ya da ınsan haklarsal bır yan var mı bılmıyorum Belkl bale ustası Nunyev g bı Batı'da daha cok tanınmak, daha cok tutunmak, daha cok aran mak ve belki de daha çok ka zanmak olanakları bulunduğu Icın Nedenl ne olursa olsun, bızl ılgılendırmemesl gerek Bu Insan haklaı dunyasında bence canı Isteyen Isters» Çın'e, Istemezse Macin e gitmell Eğer gıttiğl yerde mutlu olacaksal Ne var kl cok kez olmuyor mutlu Bunun en son örneğl büyük bır yazar olarak tanınan Solıenıtsın Fotoğraflarında gıttıkçe Dostoyevski'ye benzeyen bu yazar bana ıstıye rek gıttiğl halde «Odun Yaş» dıye cehenneme bıle kusur bu lup bağıranın oyküsünü anım satır Amenka gıbl madde uy garlığının en üstun duzeyınde bulunan bır ülkede oturuyor şımdılik Ama orada da mutlu değil «Odun yaş!» dıyor. Gaîetecllere Amerika oleyhlne ve rıştırmı? Materyalısttlr dlye kacıp geldığl ülkeyl de materyalıst olmakla sucluyor O denll aşağılatıcı sozler •tmıs kl Cumhurbaşkanı Mr Carter" In sayın valdesl bu denll nan körlügü hazmedsmemlş Sayın valde, billrslnız cok dındar oğlu gıbi Amenko nın materyalıst dunyası olduğunu bu aca p sakallı Rus'tan oğrendığl zaman cok betına gltmlş Bugünlerde dünyaya doho cok din güzell fll vovr mok J7»fe oâlunun te n"H'"l<;l elnrnk rin Afrıka Inrn dek aidl "Halkla Bütünleşmck,, on yıllardo aydın çevrelerde sık sık kullanılan deylmlerden bırt de «Halkla butunleşmek > Kulturde yıgınla yakınloşmak kaynaşmak anlamına kullanılıyor Ns var kı, sanat ve kultur şenlıkleri dolayısıyla çıkan ovgu, ya da yergi yazılarında «Halkla butunleşmek» kavramının pek yalınkat anlaşıldıgı belli oluyor Şu da var Turkiye'd* festıval sozu pek sık kullanılır oldu «Panayır» dlys belledıgimiz yerel alışverış pazarları şlmdl «Festlval» dly« tanımlanıyor Falon ilcenın «Klraz (estlvali», fılan Itln ıKarpuz festlvalı» haber ve fotoğraflarına batında sık sık rastlanıyor Yurt dışı temsllcilıkierimlzda Turklye festlvallerınl duyuran bosılı llsteyl gormuş bir tanifim, yabancılar bu festıval bolluguno pek saşıyorlar, demişti Yabancılar bızım işlerımızın ıç yuzunu nerden bılslnlerl Istanbul festlvall ve Antalya festivali dolayısıyla cıkan yazılarda «Halkla butunleşmek» kavramı sıkca kullanıldı Istanbul festlvalını eleştiren klml yazılarda, progrornın halka uzak duştugu halka seslenmediğl llerl süruldu Her yıl daha da artan bır duzenslzlık kargaşası lcınde surup glden Antalya film festlvaii uzerıne yazılan yazılarda da «Halkla butunleşmek» lafı bolca kullanıldı Istanbul festivall halka seslenmıyor, program halktan kopuk kalıyor dıyenler temelden yanılgıya duşuyorlar. Zlra sanat şenliklennin amacı, toplumun kultur duzeyınl yuceltmek, sanat olayları ve gosterılerı mesaııyla yıgınlara ışık tutmaktır Gerçek sanatcılar halktan yana sanat ustaları, ister muzık ustası olsun ıster tıyatro adamı, mesaıı ve eylemiyle halkları yuceltmek Ister, bundan mutlu olur Yıgının saplandıgı ıtıldlgı kultursuzluk batağına Inmekle 'Halkcılık' gerceklestırllemez Gecen yılın Antalya fılm festivali uzerıne okuduğum bir gazete yazısında «Halkla butunleşmek» orneğl dıye goklere çıkarılan bır olayı anlatmadan gecemeyecegım. 1964 te Antalya da yapılan ılk fılm festlvalınden berı ılglleninm 1968'te [un uyesi olarak gıttım ama tuzuk ve duzen kargaşasından oturu daha başlangıçta bırakıp istanbul a dondum Antalya şehlr merkezınden Konyaaltı denllen (aslı Koyoltı) plaj evlerıne gıderken sağda bir arsa gostermişlerdi Telle çevrılmıştı ve dıpte bır beyaz perda gerllıydı O gunlerın Beledıye Başkonı, burası halk Içın yazhk sinema dıye açıklamıştı Oturacak ıskemle, ya da tahta sıra falan yoktu Beledlye Başkanı, halk örtulerl ve yemek tencerelenyle gelıp yere oturuyor, hem yemeğını yıyor hem de fılm seyredıyor, dıye surdurmuştu açıklamasını Yıne o kışı ertesı gece |url uyelerının yemek yedlgı kır oşevınde şehrın cuce ve sakat bır Insanına göbsk attırıp alnıno para yapıstırmıştı Bunu da halka yokınlık dıye yapmıştı kcnımca1 Bu kısa gozlemlerl şundan oturu hatırladım Az cnce soz konusu ettıgim yazıda bu davranıs «Haikla butunleşmek buna derler1» diye pek ovulmustu Halk, dıye soze başlayan kımi aydınlarımız hemen suruyorlar Zıra «Halka donuk» deyırmnl kullanıyorlar. Oysa «Donuk» sozu Turkcede olumsuz anlamı taşır «Arkasını dondu1» derken bır ofke bir hoşnutsuzluk vurgulanır Sozunde durmoyan kısı içın «Donek adam» sözünü kullanırız Dın degıştıren ıcın «Donme» sozunu kullandığımız gıbi Halkcı yazılarda bılınç agır basmış olsaydı, «Halkton yana», «Halka yonelık», Halka yonelmış sozlerl kullanılırdı Gunumuz sosyalıst ulkelerınde opera balet klaslk tlyatro, muzıkli tıyatronun eskı, yenl değlsık turlerl «n başorılı lcracılar ve sahneye koyucularla yığınlara sık sık sunuluyor Oraları yonetenler, hepsi de gecmlş yuzyılların, devrımle yururlukten kaldırılmış toplum düzenlnln urunu dlye duşunmuyorlar Kıml aydınlarımızın bır yanılgısı daha var. Söz sonatı olan klaslk tıyatroyla bizlm tuluatkaragozorta oyunu ve meddah karısımı «Temaşa»mızı blrbirın» korıştınyorlar Yunan troıedılennden başlayıp orta cağın mlstory oyunlarından gecerek 19 yuzyıl sonları ve ylrmlncl yuzyıl başlarınm butun tıyatro ustaları, Insanoğlunu koca evrende ve toplumun colkantılı celışkller ortamında d«ğlşık acılardo ele almışlardır Oysa bızim «Temaşatnın Karagoz ve Hacıvat ı da orta oyununun kovuklu ve plşekarı da, karsılıklı soz oyunlarına argo deyımıyle dokundurmayo v« vuttu'macılıga dayanır Evet, halkla butunleşmek Halka ınerek değıl, halkı yucelterek r lliplnlarde Bognlo odlı Niyazi BERKES S yordu Doho ftnceler' de /aşı na ba c ns fcal madot Barış Gucu u/el gı /apmış Nur ıcın de ruh cmde yaşoyan mod de nedır bılmeyen bır hanımefend Da\anama/ıp Sol|en tsını bu nankorce eleştırılerın den otüru bır lyı ka aylaTiş gazetecıler aracılıgı ıle O sa dece Amerika nın maddesel gorunuşlerını gormuş Amerı ka nın onun sandığı gıbı, bır madde ulkesı degıl, bır dın ve ruh ulkesı oldugunun nasıl olup da gorememış olmasına cok şaşmış «Odun yaş» dıye muzurluk cıkaranlar oykusunu sayın hanımefendı duyma mıs bellı Bence Bayan Carter haklı Ama Solıenıtsın bır kez dın, ruh ortaçağ gıbı laflarla oynatmış Cok ılgınc bırı olmalı Insanm ıcınden cıktıgı bır top lumsai ortoma bunca aykırı bir tip olarak yetışeb Imesl gercekten psıkıyatri us'aları nı cok meraklandıracak bır tıp «olayı» Kuîupların bırmde sıyah denlı bır fıl gorulmesı gıbl bır şey Şımdıye degın Sovyetler Bırllğı nde psışıyatrı nln «siyasal oynatanlar»ı ıvı leştrrme yontemlerı üzermdekl uygulamolar lcin cok oyıplanacak şeyler duyardım Bılimln sıyasal amaclar lcin kullanılması affolunmaz bir şey dir Ama Solıenıtsın havadıslerlnl okudukca kendi kendlme «nlc* kötu olursa olsun, bu uygulamaların altında galıba kücük bır gerçeklık payı var» demeye başladım Ister ıstemez, tobeler oldun Sen kopağı Amerıko'ya at dunyayı bırbırıne kat, dunya seni alkışlasın Savgı, ün şan şeref yağmur gıbf Sonra kalk «Buranin da odunu yaş» dıye dırkın: oraya da bir alay kulo tak Böylesını psışıyatri koğuşuna göndermezsinlz de nerey« oondeflrslniz? Fıliplnlerdekl Iki Rus satrancçısınm şampıyonluk oyunu da bana gene bu «oynatan'lor ışını anımsattı. Oyunculardan Korcnol adlı olanı (Batı'ya sığınmış olanO ıkldo bırde mızıkcılık yapıyor gazetelerde okuduğumuza gore Ilk mızıkçııık Yoğurt ıle başladı Hanı şu bızım yogurt. Karpov adlı olan karşısındakı, oynarken yogurt yemış. Yo ğurt şımdı dunyanın her yerın d« bulunuyor. Nlcın yemış? Yemeseydı olmaz mıydı? Korç nol bunu hemen protesto etmış Yogurt yenmesınl beğenmedığınden değıl 8u yoğurt ya da kabı, ya da karton kabı nın ustune yazılmiş olan yazı lar, kım bılır bu yazılorın ka lıgrafısl, ya da yoğurdun e< şılık, tatlılık derecesi "nerhan gısı Ise Korçnoı yı pırelend r mış Bunda mutlako gızll b r Iş var Karpov a gızlı bır yer den d rektıf olobılır Kremlın de Karpov dan daho usta so' ranccılar varsa nlve onları voi larranış'ar da aızll dırektifie o/ra/acak bır zavallı>ı yolla mışla 9 Bu yogurt meso|i ıle Karpov a «aman sunu şunu oynatma sonra da o da şunu şunu oynatır mat olursun» cenmeK ıstenebıhrmış Dogu Almanyalı o an hakem sat ranç ıle yogurt arasında bır ılışkı gormedıgını soyleye'ek Sovyetıı o an Rus tan yana çıkmış Pekı. hakem Batı Al man/a'ı olsaydı7 Insan bu dunyoda ya'nız kuşkulu değ I ışkıllı de oldugu ıcın bu ha kemlıgın pek ınsan hakları dogrultusunda olduguna ınan madım Bu macın yoğurt faslı Bu sotranc oyunculan bana hep tuhaf gel r Gulunç demeye cesaret edemıyorum Dunyada o kadar duşunulecek konu varKen bunıar otururlar gunlerce haftalarca arpacı kumrusu gıbı duşunurler icınde cok derın matematık varmış Acaba generaller savaş planlarını hazırlarlarken ya da Eınsteın kuramnı düzerken de bu kumrular gıbı mı duşunurlerdı9 B Imem Ama bu arpacı kumrularının yuzlerınl In celerım fotograflarda ne bir Kant ne bır Leıpnız. ne bır Nevvton, ne de Eınsteın görünusu gorurum yuzlerınde Duvar gıbı yuzler Acaba gülmesınl bılırler m ı ' Sozu uzatıp satranc cahillığımı herkese daha fazla saçıp dokmıyeyım Fı! p nlerdekl oyun suruyor En son okuduğuma gore Korçnoı bu kez dana tuhaf bır «odun yaş» ba hanesı buldu Gene protesto Oyunu Izlıyenler arasında on saffa Sov\etlı bır Rus oturuvormuş Fakat Korçnoı ye gore bu sıradan bır oturma değıl Beynınden dışarıya «duşun ce dalgaları» cıkarıyormuş Bu dalgalar Karpov'un beynıne gırıp oyunu etkılıyormuş Beyın denen maddeden ruhsal dalgalar cıkıyor, sonra bu ruhsal daigalar yemden maddeleserek beynl ışletıyor Pro testonun şıddetı karşısında her fı on sıradan alıp arkada bır yere oturtmuşlar Korcnol yaş tahtaya basmak ıstemedığ nden onemlı bır onlem de alm ş Adamın arkasındakl ye re bır bayan o'urtmuş Bu ba yan, eğsr gene beyınden cıkmo dalgalar ile oyuna etkl vapnaya kalkışılırsa o da o dalgaları bozacak turden sözler söyleyecek Bır ceşıt kontr buvucüluk Bir mlnl füze savoşı Bunu da okuduktan son ra sıyasal psışiyatri *ıavodls'«r ne Inanocaâım gefdl Boy le flusünen insanlar olduktan sonra? Bura\a değln yazdıklarımo nanmış ya da benım bılg sız ı gıme vermışsenız salt şaka olarak alınız Ancak bana şa ka ışı gıbl gorunen bu dprın • duşunurluk ıle duz kacıklık arası Is znmonımi7m An hıu yök en tehlıketl IV! dcv mesm sımgelen ı/or Bu ınsan hakları yargılamalonnın oltlan kazınırsa başka lşler donuyor sonıyorum da onun ıcın yazdım Bu soğuk savaş deg I Henuz sıcak savaş da olmamış Kıyasıya bır «ıstlhbarat» savaşı oluyor Karşılıklı e^ırler degış tokuşu ıle vurutulecekmış aslında Ama ne olduysa bır şeyler oldu gordugumuz bıcıme dondu Bu sözlerıme bakarak benım de o/nattığımı sanırsanız sıze bo/ dan boya hak verırım Işler gercekten ınanılır gıbı değıl. Demek kl merkez bankacılığının özu, plyasaya banknot cıkarmaktır. Torlhsel sureç Içlnde, Batı ulkelertnd» merkeı bankalarını kuran parababalorının ozel giıişıml«r1yl« hükumetler arasında blrtakım anlaşmalar veya tartışmalar oluşmuştur Bu olaylar Batı kapıtallzmine ozgudur, ve merkez bankacılığının bagımsızlıgı anlamına gelmez Peki, bir devlet burıuva devletl olmayıp emekçl devletl olursa durum nasıl saptanacaktır? Para basma gucu, her yerde siyasal egemenlıgin Işldlr Emekçı devletlni kurduğu, ya da kurulu devlette slyasal ıktıdarı «l« gtçırdlği zaman, banknotun nasıl ve ne sayıda, basılacagını kararlaştırır Çunku merkez bankacılığının kokeninde siyasal otorıtenln ta kendisl vardr VEFAT Arkadaşımı* ANMA TOPLANTISI 12 Mort faşıst baskı dönemınln tedavlsınl engelllleyerek kotlettıgı Odamız üyesı yıgıt arkadaşımız, Yüksel Yağar dun Topkopı Garaıında gorevl sırasında kurşunla oidurulmuştur Acımız bu/uktur Fevzl KOCULU Harun KARADENİZ'f ftlumünun Cıçüncu yıldönumune rastla/an 15 ağustos 1978 salı (BUGUN) saat 1130aa mezarı başında yapılacak bır toplantı ıle anacağız Saat 10 30 da Kadıkoy Vapur Iskeiesınde toplanarak mezar ığa hareket edılecektir Tum yurtsever, demoKrot, llerıcı ve devnmcılere duyurulur TMMOB INŞAAT MÜHENDİSLERI ODASI ISTANBUL ŞUBESI DIŞ DOKTORU Dt. Metin EMGEN lstıklât Caddesl 65 Emgen Apt Kat 1 Tel 45 09 92 Her Gun Muayene 10 30 19 00 arası (lloncıhk 6679 10637) (Cumhurıyet 10641) KAYIP Şebekeml ve pasomu kaybettım Hukumsuzdur Sedat ERTURK (Cumhurıyet 10646) İLAN Beşiktaşlılara Duyuru Beşlktaş Jımnastık Kulubunun 75 yıldonumu 15 ağu3 tos 1978 salı gunu (BUGUN) saat 17 30 Inönu Stadı ndo buyuk bır şolenle kjtlanacaktır Korteıe katılmak uzere kulubumuzun tum spor branşlorında faalıyet gosterm ş sporcular ıle yonetımde gorev almış ve emeğı gecm ş arkadoşlanmızı aram zda gormek bızler ıcm onur verıcı olacaktır Şolene katılaca*lann 16 30 da MARATON kapısının onunde Duiunmalarını rıca ederız. BEŞİKTAŞ JIMNASTIK KULÛBU YÖNETİM KURULU 44 91 29 43 23 70 KAYIP 174628 No'lu profesyonel ehlıyetımı kaybettim Hükmu yoktur Fethl ALPAY Cumhurıyet 10647 ZAYI 4/E/20/177/130 Slcıl No lu ekım 1978 yılı normal ve kat sayı cekımı zayi ettım Hukunsuzdür Sallh DELİORMAN (Gökhan/10643) TEL: (Cumhurıyet 10640) KAYIP Sendika kartımı kay bettım Gecersızdır Aydın KÜKNER (Cumhunyet 10645) KAYIP Elektrık Mühendıslert Odası kmlığıml kaybettım. Geçerslzdır. Izzet AKKUŞ Cumhurıyet 10635 KAYIP İETT ve ITÜ kimlık kartımı kaybetıim Hukumsuzdur Altan TURGUT (Cumhurıvet 10644) Modern Egitim Fen Dersanesi başladı Butüriîeme Kursları 10 Ağusto& ta Yetenek Kursları 15 Ağustos ta Iniversite Gırış Kursları 20 Eylnl'de balıvor. Modern Egitim Fen Dersanesi CıraRan Cad. 4345 Beşıktaş Tcl bL 7b 07 f 1 27 77