Katalog

CUMHURİYET 20 TEMMUZ 1978 YEDÎ 1978 TÜRKİYESİNDE ÖĞRENCİ ÖĞRETMENİSINAVDAN GEÇİRİYOR BİRLİKTE Mİ AĞLAYAUM, İBRAHİMI... Ağaçiarın yaprakları toz Içlnde. Dallarda. yırtık naylon torbolar.. Yaya kaldırımlarının kenarlan, klreçle boyonmış. Kent« te ylne su yok. Iki banka daha soyutöu. Gepgenç bir docentl, sanat tanhi ila uğraşon Bedrettın'l de vurdular. Türkıye jstünde oynonan oyunlar sonunda buraya kadar geldı Apacık oldu. Faşlzmin Incesl yetmiyor beylere, Şıli'yi. Brezılya'yı. Ar|antln'i duşlüyorlar. Alınlı ğı yüksek. «siperı soikası» uzun şapkalorını glyerek. manevra kayışlarını takorak, çizmelerl lle kapılan tekmeleme hayalleri Içlndeler. Kapılann ar dındaki kadın kız, çoluk cocuk seslerl o korkulu çıfllıkların oz leml Içlndeler... Otomobllden ateş ocanlar uc klşlyl daha vurmuşlar. Sonro!.. Sonra, ellerlnl kollorını sallaya sallaya yürüyüp git mlşler. Ibrahim de yüruyor. istiklâl Caddeslnde yurüyor üstelık. önünde. gezgıncl bır karo derıli kız. Genışce kalcalarına darocık blr şort oturtmuş. hem dar hem kısa. Pocoları yırtılmış süsü verilenlerden. Gömleğlnl gobeğlnın üstunden şoyle bır boğlamış memelerın her ıki6i de ortada. Uzun topuklu papuçlarıyla bır duruyor blr yürüyor. Arkasında ıkl mangaya yo kın erkek O durunca oniar da duruyorlor. O yürüyunce, man galar da boşlıyor yürümeye Bo şında genlş kenorlı bır şapka. yanında bır beyaz oğlanla bır beyaz kız. Ibrahim Iklncl m.angada ücün cü sırada Ell yüzü şış Sol go zunun altı iyıce morarmış O yüzden dıledığınce gorennıyor kalçaları Bırakmıyor da ardını oma, yurüyor Ibrabim'ı Ikı gun once dövmüşler Bılınen nedenlerın hıc bırl yok ortalıkta Bır INCELEME 4RAST RMA RÖPOR" AJ GÜNEŞIN AĞZI Nevzat ÜSTÜN Dctcn: Mehmetcan KÖKSAL sabah evlnden cıkmış ibrahım. cıkmış otobuS6 bınmış, arkoda bır yere sıkışm.ş Ikı uc durok gıttıkten sonra Beşıktoş vore lerınde. adamm bıri patdadak sormuş: islâmın şartı koc? Ibrohımm kafasmdo o sıralar çok başko şeyler olduğundan. soruyu pek oyle derınlemesıne kavrayomamış Hı demış Adam dıretmış İslâmın şartı kac söylesene ulan1 .. lbrahırn usuldan kızmayo baş lamış Neden sordun dem ş So/le dıyorum demış b.r başkası İslâmın şartı kac9 İbrahım bakmış kı. olacak gı bı değıl İslâmın şartını oğrenmek ısteyenler tam dort kışi Hepsı de ırı kıyım Yanıtı venp kurtulmak en lyısı „ Beş demış Say demışler Say . İbrahım duşunmuş Aklı cok başka yerlerde ekmek parasm da falan oiduğundan topar'a yamamış bırdenbıre Ama yıne de başlomış saymaya KelımeI şahadet, namaz, oruc . Arkası arkası yok. Sı!mm ş gıtmış aklından Tam o sırado otobus durmjş Dort kışı ıte kako ındır mışier İbrahım ı Beşıktaş ın or ta yerınde. yer mısın. yemez n ısın... Allah yarattı talan hıç clemıyorlormış, vur ha vur İbrahım yere yıkılmış Ellerınl yuzune kapatmış, kırpl gıbl dertop olmuş. danalar gıbı de bogurmeye başlamış, nafıle .. İbrahım dıyor kı «Esklden gelenek vcdı, sokak ortosında adam dogdurmezlerdi Koşar gelırdi halk, kurtarırlordı dayak yıyenı, şımdi mi .. Kımsenın umurunda degıl, kurtar mak şoyl» dursun, dayak y«dl ğimi goren beş metr» oteden gecmekte...» Sonundo, o dort kışl dovmekten yorulmuşlar yorulmuş lar da oyle bırakmışlar bızım İbrahım i Ellerıni kollarım sal laya sallaya. bırakıp gıtmışler... Bır tek tanık bulamamış İbrahım Başından gecenlerı anlattığı karakolda da. polıs ne demış bılır misinız? Ayıptır kardeşım, sen de ögrenseydın muslumanlığın şartlarını . İbrahım, sorunu orada çöz muş Yedığı dayağın yanına kar kalacağını bır guzelce an lamış Karakoldan çıkıp bir ec zaneye kapağı atmış. Bayan eczacı. bır yandan yaraları tımar edıp ote yandan da bu ışın hastanelık ış olduğunu soylemıs. Karaderıll. genış şapkalı ka dın Taksım'e gırerken durdu, kasetlerden calınmakta olan marşları dınlıyordu. Sol kalçası aşağıda kaldığından sağ kalça olduğu gıbı ortaya çıkmıştı. Arkasındakl kalabalık bu arada uc mangayı aşacak layıya ulaşmıştı. Uzun uzun, Yılmaz Guney'ın resmıne bak tı. Yonındokılere bır şeyîer söy ledı Ibrohım o nun ne soyledı ğını hıç duymodı duysa da anlomazdı Acık sol gozu go runmez bır ıple takılıp kalmış tı sağ kalcaya . • Bız İbrahım le bırlıkte mı ağlasak, yoksa bıraksam gttse mı İbrahım Evet en doğrusudur, İbrahım ın gıtmesı Bıraz sonro bu kodın bır otele gırer, ardındoki bu ordu dağılır. İbrahım de kendme gelır • Sayın Ecevıt'ı cağırmolı Sa yın Mılli Eğıtım Bakanı'nı, Ekm Yasadaki EMEKLt OLACAKLARIN EMEKLİ Son 5 yıllık kazancın en yuksek 3 yılı aylık ortalamosı 1500 2 000 2500 3000 3 500 4000 4500 5000 5500 6 000 6 225 7000 7410 8 0G0 9000 9 660 (Tavan) AYLIKLARININ Gosterge rakamı , ,*7p 270 270 270 270 288 324 360 396 DURUMU değişiklikle maden işçileri 20 yılda emekli olabilecek Toptan ödeme almış olanlar da koşullara uyarsa yaşlılık aylığı alacak Eski hizmetler bir yıl içinde borçlanılacak DERECE YASADAKİ GOSTERGE TABLOSU K A D E M E Derecesl 12 12 Kademesl 5İ Baglanocak Aylık %70 uzerinden 2 646 2 646 2 646 2 646 2 646 2 823 3.176 3528 3 881 4234 4 410 4939 5 233 5 645 6 350 6 762 1 1 2 3 4 666 630 594 558 522 486 450 414 378 342 12 12 12 12 11 10 9 8" 7 6 5 4 2 1 1 . 1 1 4 4 4 4 1 5 6 7 8 9 10 11 12 4 1 4 3 4 4 5 432 450 504 534 576 648 690 306 270 2 672 636 600 564 528 492 456 420 384 348 312 3 678 642 606 570 534 498 462 4 684 648 612 576 540 504 468 432 396 360 324 288 276 426 390 354 318 282 5 690 654 618 582 546 510 474 438 402 366 330 294 660 624 588 552 516 480 444 408 372 336 300 HALEN EMEKLİ AYLIĞI ALMAKTA OLANLARIN DURUMU Aldığı emekll aylıgı % 70 2 310 2 500 3 000 3500 4000 4 500 5000 5 313 Gost*rg« rakomı 300 324 390 456 522 588 654 690 Yılmaz ŞtPAL 506 Sayılı Sosya! Sigortalar Yasasının bazı maddelerıru değıştıren bazı ek ve gecıci maddeler eklıyen 2167 sayılı yasa 11 temmuz 1978 tarıhli Resmi Gazetede yoyımlanmış, bazı hukumlerl 1 Temmuz 1978'den geçerll sayılmıştır. Bu yasa He calışma düzenınde bazı aşamalor vopılmış ve sosycl guvence alonları genışletilmlştlr. Ayrıca sigorta aylık bağlanma slstemıne yenı bir yöntem getırllmiş ve bu vöntem halen aylık almakta olanlar lcln da gecerlı sayılmıştır. Bu yasanın getırdığı cşama ve yontemler şöyle olocaktır: SOSYAL SİGORTALAR DIŞINDAKİ KURUMLARDAN EMEKLİ AYLIĞI ALARAK ÇALISANLAR: S ^ . , SSK'DA PRÎM ÖDEME TAVANI 9660 LÎRAYA YÜKSELDÎ Yenl «mekli Derscnl 12 11 9 7 5 4 2 1 Kodem«sl 6 4 3 2 ayhgı Zam tutarı 630 675 822 969 1 116 1262 1409 1449 1 6 5 5 2 940 3175 3 822 4 469 5116 5 762 6 409 6 762 Gene maden Igyerlerlnın yeraltı münavebell ışlerınde 25 yıldan berı sıgortclı olarak calışan ve bu sure >cmrumu dışmdakı sosyal gCvence kurumlanndan ene.M> ay de 4 000 gjn (11 yıl 1 ay 1 gun) prım odemış olanlar da C lığı alarak sıgortayo tobı bır ıste calışanlar slgortanm 50 yaşını bekloneden emsklı olacaklaröır malullük, yaşlılık ve ölum sıgortalarına bağlı olmaksızın Ayrıca maden ışyerlerınin sureklı yeraltı veyo münasadece iş kazalcrı, meslek hastalıkları analık ve hostalık vebell yeraltı Işyerlerınde en az 5 yıl (1 800 gun tprım osıgortasından yarariandırılmakta Idıler Bu yasa lle has deyen Işcılennın sıgortalılık gun sayılanna her yıl Içın 90 talık sıgortasından da yararlanüınlmıyacakiar, ancaK gun eklenecektır. 10 yıl prım odemış bır maden işcısınm emekli aylığı almakta oldukları kurumun sağlık hizmetle pnm ödeme gun soyısı 3 600 olarak değıl 3 800+900= rinden yararlanobileceklerdir. 4 500 olarak kabul edılecektır Sos memurlan lcın katsayı 14'dur 14x690=9 660 TL de prım odeme ucret tavanıdır Katsayının onumuzdekı yıl bjtce yasası ıle 18 e cıktığmı varsayarsak o zaman ta/an ucret 18X6S0 = 1 2 120 TL ye yukselmış olacaktır * w A KJC. Malullük. yaşlılık ya do olum aylığı almak MVHİ1O. sosyal Stgortalar Kurumuna başvu( c m ran hak sahıplerıne aylık bağlanıncaya kadar gececek sura ıcın ssgortanın en az aylığı olan 2 646 TL her ay avans olorak odenecektır Bu avanslar ışlemlerın bıtımınde kesın sıgota a.lığı saptandığındo odenecek bırıkmış ay'ıklardan duşolocektır HAYAT KADINLARI: Bu yaso ıle sosyal bır aşama yapılmış hor gorulen tum guvenceden yoksun hayat kadınları sigorta kapsamına alınmıştır. Hoyat KOdınlan da bundan boyle tum sıgortalıların yararlandıkları haklordan yararlanmış o'acoklardır. Sanıriz sosyal bır yara brr dereceye kadar sorılmış olacoktır. TOPTAN ÖDEME ALANLAR: o tadan oylık ocğlanma şartlarını yenne getıremedıkierı ıcın kendtlerıne bırıkmış prımlerı ıade edılmış sıgortclılar, ayhk bağlanma koşullarını yerıne getırdıklerı zaman toptan aldıkları pnnlerı de yuzde 5 faızı ıle kuruma ıade etmelerı sartı ıls aylık olabileceklerdir Bundan once bu durumda olanlar tootan aldıkları prımlerı ıade edememekte •dıler MVJIC r n u i c t u c n i . rumunun sağlık hizmetia rl dışında bırakılmış olan oğız protezlerı de bu yasa He sağlık hizmetleri kapsamına alınmıştır. A Ö I Z PROTF7I FRİ Y al Sigortalar Ku SİGORTASIZ HİZMETLERİN BORÇBu yasa ile ucüncu kez sıgortasız geLANMASI: çen hızmetlenn borclanması esası getınlmlştır. A) Sıgortasız gecen hızmetlerln 10 yıla kodor olanı borçlanılarılecektır. B) Borclanılan surenin boşlangıc tarihl sıgortalılık başlangıcı sayılmıyacak borclanılan sure kadar ger'ye 0'dılecektır. C) Yasanın borclcnma huknü bır yıl sonra (11 71979) 6ona erecek. bır yıl sonra yapılan başvurulor gecersız olacaktır. D) Borçlanılacak süre 1 Nısan 1950'den sonra Ise prlml istek tarıhındeki asgari ücret uzerinden alınacak 1 Nlsan 1950'den oncekl borclanılacak surenin primi ıse ıstek tarıhındeki son üc aylık ucretin ortolaması bulunrr,a< suretıyle alınacaktır E) Borclannan süreye aıt primler İstek hallnde toptan ya da beş yıl ıcmde eşıt taksıtlerle ödenebılecektır. SANATKÂR, YAZAR VE DÜŞÜNÜRVasa He fılm tıyatro, sahne, gosterı ses ve saz sanatcıları muz'k resım. heykel v,e dekaratıf ve benzerı sanatcılaria duşunur ve /ozorlar do sigorta kapsa nı ıcıne ai'nmıstır Bugune değın sosyal gu.enceden yoksun bırakılmış sanatcı yazar ve duşunurlerın durtrru gecmış ıkt dann değer olculennl sımgelemektedır Bu ıktıdarlann mıras borclarının üstlenılmesı ve hepımızın borclu Oıduğu sanatcı. yazor ve duşunurlerın de sosyol guvenceve kavusturulması kıvanc verıcı bır olaydır Bu olayı bır borcun odenmesı ıcn atılmış bır adım olarck vorumlırvoruz. B u ÇALIŞMA GÜCÜNÜN KAYBI: Eskl uygulamada calışma gücunün en az Qcte Iklsinl yıtırenler malül sayılmçkta idl. Yenl yasa bu oronı yuzde 6 66 duşerek yuzde 66 66 (Ucte ıkı) den yuzde 60'a Indırmiştır. MALULLÜK, YAŞLIUK V£ ÖLÜM AYLIKLARININ HESAPLANMASI: ASKERLİKTE GEÇEN SÜRELER: Billndiğl gibi 506 sayılı yasanın 3 maddesl gereği oskerlıkte gecen süreler icin sigorta priml ödenmemekte Idı. Ancak sigortalılar askerlıklerının bitımınde bu sürelerl isteklerl halinde günün asgori ucreti uzerinden borçlanmak 8uretiyle sigorta gün sayılanna eklıyebılmekteydiler. Yedeksubay okullorında gecen süreler (se borçlanılamamakta Idi. Bu yaso lle erlık'e gscen sureler gene esklden olduğu gıbı borclanılabılecck Fk olarck yedeksubay oku 1 3 rında gecen sureler de erlıkte geçen sureler gıbı borclonılmak kaydı ıle sıgortalılık surelerıne eklenebuecektır. HUZUR EVLERİ VE ŞİFA YURTLAR1: Sosyal Sigortalar Kurumu huzur evler) ve şıfa yurtlorı kurma/ı ustlenmekted'r. Yaşlı. kimsesız ve bokımo muhtac sıgortalıların, yaşomlarınm son günierınde oisun bır nebze huzur bulobılmelerı lcın yapılrmş bu otılımı ıç tenlıkie korşılıyoruz. SİGORTA PRİM TAVANI: YERALTI İŞLERİNDE ÇALISANLAR (MADEN EMEKÇİLERİ): Maden Işyerlerlnın surekU yeral tında calışan ışcılerınln sıgortalılık süresl 20 yıla Indlrılmlştlr. 20 yıl lcınde 5 000 işgünü (13 yıl 10 ay 20 gün) pnm ödemiş olanlcr 50 yaşını beklemeden kac yaşında olurlarsa olsunlar emekli olabileceklerdir. 1 temmuz 1978 tarıhtnden gecerll olmak kaydı lle sıgorta prim odeme ucret tavanı gunde 280 ayda 8 400 TL'den, günde 322 a/<33 9 660 TL yukseltılmıştır Taban ise eskıden olduğu g'bl gunun yasal osgari ucretl o.an gunde 110 ayda 3 300 TL olarak kalmıştır. Bundan boyle sigorta prlm ödeme ücret tavanı yosoya ekli olan emeklıllğe esas göstergenın en üst mlktorınır\ bütce yasası lle devlet memurlan lcln soptanacak katsayının carpımına eşit olccaktır Bu yasada en yüksek gosterge sayısı 690 otarak bellrienmıştir. Bu yılkl devlet ÖLEN SİGORTAL1NIN KIZ ÇOCUKLARININ EVLENMELERİ: makta olan kız cocuklorınm e^lenmesf halınds Slgorto bunlara bır defaya mahsus olmak kaydı ıle almakta o!duk'arı aynkların 2 yıllık tutarını (24 aylık) evlenme yardımı olarak verecektır Ikl yıl lcınde boşanmo veya dul kalma halınde ıse bu sure ıcın kendılerıne aylık ödenmeyecektır. Yaşlılık molulluk ya da olum sıgortalarından aylık alrrck koşuluna sah'p bır sıgortalı ya da olumu halınde hok sahıplerı, sıgortalımn eskıden olduğu gıbı son 5 y.llık kazoncının en yuksek 3 tokvım yılı kazancının bır yı'lık ortalomasıpın 12 /6 öolunmesı sonucu ortalama oylık kazanc bulunacaK, bulunan bu ortalama aylık kozrnc o ylkı butce yascsı ıle devlet rremurlanna tanınan katsayıya bolunecek ve cıf'on rakam o sıgortalının \a da hak sahıbırıın gostergesi olarak kobul edılecek Orneğın o/lık P'ime esas kazancı 5 000 TL olan bır sıgortalının gostergfe rakamı 5000'14=357 Bu 357 rakamı gosterge tablosundakı 10 derecenın 4 kademesındekı 360 olarak kabul edılecek' A,lık ıse 360X14X%70=3 528 FL olocaktır Erkek ıcm S*i kodın ıcın 50 yoşm usturde emekh olocak sigortalılar icm eskıden o'duğu gıbı her fazîo yaş ıcm %1 ekienecektır. Emekli o!ac.klaria, su anda emekli aylığı olrnokto olan sıgortalıların belırli orneklerle durumlarını saptoyan Cizelgeler dığer sjtunlarımızda sunulmaktadır, kultur) Bakanını, lcışlerl Bakanını cagırmalı. Suruye kurt gırmts kuzular eksılmede... GENC BIR ÖĞRETMEN'DEN MEKTUP .. Egıtım Enstıtulerınden bınne Edebıyat Oğretmenı olarak atanmış Kendımı bır başka ulkede sandım, dıyor. Kız oğrencılenn tumu de başları başortulu topuklanna kadar, carşat benzerı mantolu, kalm coraplı ve gozlerı hep yerde .. Erkek oğremclerın buyuk çoğuniuğu, sılahlı tabancalı, h«p bır yerlsrden komut b«nler durumda Gıttığının dorduncu gunu sekız oğretmen bır odaya hapsedılmış Yenı gelen her ogretmenın (ılerıcı) oldugu kuşkusu (') yaygınmış ve ogrencıler, yenı gelen ogretmenlerı sınavdan (evet yonlış okumadınız) gecirmekte ımışler Coğrafyadan mı, değil Tarıh, Fızık Kımya, Geomet rı, Edebıyot, Felsefeden mı' .. Değıl Ne denli Türk, nedenll gavur1 . Işte sorun bu. • Odada tam dort saat tutukiu kalmışlar Ertesı gun olaylar buyumuş. bombalar. tobancalar, kamalar bıcoklar yânı ns varsa oldurmek adına Yonetıcılerın tutumu da bır tuhafmış Tuhaf olmasa şaşardım Bunca yıl boşuna mı hozırlandılar Bunca yıl. Devlet'in tum doıreleri boşuna mı, bu kışılerle dolduruldu Ic ve dıs bırlıkcıler boşuna mı bu kadar para ve emek harcodılar Kurtuluş Sovoşında, Yeryuzu'nun somurgecılıge karşı verılmış ılk başorılı orneğınde uyguladıkları bütün yöntemlerl daha bır ınce daha bır teknık yenıden cıkordılor pıyasaya Bolu Muftusu'nun yânı Mustafa Kemal'e «Bolşevık» dı yen dın adamlarının yerını öylelerı aldı ki, ustaları bıle şaşınr Türk solu bınbır böluk Faşızmın ne soğı vardır ne solu Sapından kım tutarsa artık. Avrupa mı, Amerıka mı kım olıirsa . Turkıye kaynıyor Bu kazanın altına ateş yeni atılmadı Ta Bın Dokuz Yuz Ellılerde ısınmaya başlodı su. Enerıı polıtıkası o zaman sap ttrıldı. Sanayıleşme, tarım, madenler, ıc polıtıka, dış polıtıka, yatırımlar hepsi ta zamandan saptırıldı On yıldır Türkıye ünlversiteterı, yukseJ5.Qkulları dıptonşaver dıklerı oğrencılenn nıtelıklerl konusundo kımseye guvence veremez Geleceğın yönetlcılen, yetermce yetışemsoıler. Çıkan üc beş kışıyı de yo oldürüyorlar ya do alıp gıdıyorlar ülkemızden Turkıye'nın geleceğınde boyle bır boşluk olacak. Bır ülkeyı bağımlı kılmonın blr cok yol ları vardır. En guvenılırl. o'nu kendı aydınlarından. bllım adamlarından yazarlarından, lyl yonetıcılerden yoksun kılmaktır. Belınl bır daha kesınlıkle doğrultamaz. • Batılı kışkırtıcıiarın, yetiştırd ğı yerlı kışkırtıcılar sorunu en ılkel, en kaba bıcımı ıle koyu yorlar ortaya. Sağ/Sol . Hangi sağ, hangi sol..Bunlara bakarsanız, sınııiarda komunlst ordulan saldırıya hazır beklemektedır. Saldırmalanna do ya yarım saat vardır ya da bır çeyrek... Onlardan ön ce davranıp. saldırorak Slnkıang'a gıtmek en akılcı yoldur. Ey Turk tıtre ve kendlne don. Bılırmısınız. ben bu duaya yurekten amın derım. Ey Turk, gozunü seveyım dıkkat et Senın adını kullanarak ne socmalıklar, ne olmayacak ışler yapılmakta.. BITERKEN... Bu dızı de burada bıter. Son gunlerde ıkı şey. iyıce ta kılıyor aklıma özgürlukle mutluluk. Insan, durmadon bu Ikl amacın ardmda dolanıp duruyor. Elde etmek ıstedığl hep bu. Eskıden. cok eskıden özgurluğü ve mutluluğu bırey'ın kendısı yoratabıiır sanılmış De nılmış kı, bır ınsan dılerse, ozgur ve mutlu olabılır. Inson'ın toplum icmde yaşadığı hıc duşjnulmemış. Şımdi anlıyoruz kl, anlaşılmış kı, mutluluk da. özgurlük de, toplumsal bır olgudur. İnsan tek başına ne mutlu olabılır ne de ozgur.. Sorunun cozu mu onemli olanı. Bıze bu mut luluğu ve ozgurluğu kım verecek. Devlet mı. toplumun kendısı an? Yapısı gereği, devlet bo/le bır şeyı veremez .. Evet bu dızı burada bıter. B'ze mutluluğa da ozgurlu ğu de getırecek olan, toplumdur Cunku, ınsan oğretısı, her şey'ın ustundedır Inakcılığın da bağnazlığın da, suyu cıkmış erdemlerın, suyu cıkmış ahlakın da karşısındadır. Emek ve uretım Gercek bılmc bunlarta var olacaktır. lc dunyayı dış dunyadan sak layan şey. samldığı kadar guc İu değıldır. Kımı zaman cok kucuk dokunmalarla yıkılır dış dunyanın duvariarı. Dılersenız bunu do blr başka yazı da tartışalım. BİTTİ