Katalog

1KAN HALKI ŞAH'IN BASKI REJİMÎNE BAŞKALDIRIYOR 100 bini afkm siya$al tutuklunun balunduğtt ve en actmanz ifkence yöntemlertnîn geliştirildıği lran'da Şah yönetiminin terör uygulamalarına karşı direnişlerin ilk kez geniş halk kitlelerine yayılgözleniyor. j ran da Şah Rıza Pehlevı nın 25 yıllık boskı | reıımıne korşı başkaldırışlann ılk kez kıtlesel eylemlere donuştugu gözleniyor Yonetıme karşı yukseien seslerı bugune dek en acımasız ışkence yontemlerıyie susturan Şah dırenışlenn halk kitlelerine yayılması karşısında artık bu becerısını yıtırıyor m u ' Bu arada Batılı buyuk yayın organları ve haber aıanslarının Iran dakı son olaylarla ılgılı hıc bır habere yer vermemelerı de dıkkat cekıci Meral TAMER ABD Baskanının gezi sı, giyisal çevrelerde, dünyamn çeşitli yerlerinde ABD yanlısı böl gesel guçler oluşturma çabası olarak da yorumlandı. Genel grev Iran dakı son olaylar, Şah ın polısinln actığı ateş sonucu 14 kışınm olumuyle sonuclonan Tebrız olaylarının 40 ıncı gunu duzenlenen genel grev nedenıyle boşladı Şoh ın baskı reıımını pro testo amacıyla duzenlenen 24 saatlık genel grev suresınce Iran ın 12 buyuk kentınde yaşam tu muyle durdu Yasa dışı muhalefet grupları tara fından duzenlenen genel grev suresınce banka ların televızyon ı=»"syonlarının ve kamu kjruluş lannın onunde .isterıler duzenlendı Polısın gosterıcıler uzenne ateş acması oonucu kanlı olaylara donuşen protesto eylemlerı resmı makomlara gore 10 kışının olumu yuzlerce ınsan yaralanması ve tutuklanmasıyla sonuclan dı Iran dakı muhalefet çevrelennden sızan haber lerde ıse olu «ay sının cok yuksek olduğu bıldı rıldı Bu arada alarma geçırtlen güvenlık kuvve' lerıne duzene karşı başkaldıran'ara ateş acma emrı verıldı Batılı ulkelerdekı Ironlı oğrencıler iran da Şah a karşı surmekte clan protesto eylemlerını desteklemek amacıyla aclık grevıne başladılar Uluslararası Af Orgutu ıse iran dakı sıyosal lu tukluların serbest bırakılması ıçın Şah a cağrı ycptı CARTER İKİNCİ DIŞ GEZİSİNDE PETROL İTHAL ETTİĞİ öreve geldıgınden bu yana Ikıncı dış gezısıne çıkan ABD Başkanı Jımmy Carter gecen lıafta Guney Amerıka da Venezuella ve B ezılyo Afrıka da ıse Nııerya ve Lıberyayı zıyaret ettı Suudı Arabıstan dan sonra ABD ye en fazıo petrolu satan Nıjerya ve Venezüella nın Carter ir. ÜLKELERDE DESTEK ARADI t»r OPEC .n guclu uyelerınden Venezuella ve Nı leryo da petrol ve bır anlanda da dolar konusur ^da destek aradı ve her ıkı ulkeye de tıcarette en ayrıcalıklı ulke statusu tanımaya hazır oldugunu belıritı ABD Başkanı nın gezısı sıyasal çevrelerce Cartfr vonetımının dunyanın çeşıtlı yerlerınae Amer kan yanlısı bolgesel guçler oluşturulmasına ılışkın planının bır aşaması olarak da yorumlan dı Latın Amerıka nın en guçlu ulkesı olan Brez I ya Amerıka nın dış polıtıkadakı bu yakluş mı ıcn ornek bır hedef Ancak Carter ın «ınsan hakları» kampan\ası ve Brezılya nın Federal Alman/ad~n nukleer teknoloıı ıthalı ıkı ulke ılışkılerınde b r a i redır gergınlıge yol açmış ve hatta Brezılya ı ın ABC ıle Oıan ıkılı askerı anlaşmalarını ıptal e'rp" sme dek uzanmış bulunuyor Baskan Carter B I P zılya dakı temasları suresınce ıkı ulke arosınd"l'i son gergınlıg n yumuşatılması yonunde çaba her cadı Ni|ervo da pelıol zengınl g nın yanı sıra Afrıka nın en buyuk dogal kaynakları en ze nın uI kelerden bın olması nedenıyle ABD yonetımın n kendı paraleıınde bolgesel guçler olusturulmcısı hedefının bır parçası olabılecek nıtelıkte Geı sonundo Başkan Tarter ın Lıberya ya 4 saat ı* ugrayışı ıse ABD nın Lıberya ıle larıhsel IIISK e rırı vurgulayon bır «nezaket zıyaretmnden otene anlam ta^ımıyor Buyuk devletlerın Sıyah Afrıka ya olan ılg le rın n hızla arttığıno dıkkatı çeken gozlemcı er Carter ın Afnkoya gıdışını eskı Sovyet lıderı ı.'ı kolaı Podgornı nın gecen yılkı Afrıka gezısıre korşı bır «govde gosterısı» olarak da nıteledıler Başkon Carter gezısı suresınce ıkılı ılışkı e rın dışınaa sosyalıst blok dışındakı ulke ekono mılerının ıstıkıara kavuşturulması ve Afrıka n n guneyındekı ırkcı reıımler konularında da acıklc malordo bulundu Gezısının ılk duragı olan Va nezuella da Parlamento da bır konuşma yapan Cartsr =oz konusu ekonomılerın ıstıkrara kavus turulması ıçın ya'nızca sanayıleşmış ulkelerın np ğıl yoksul ulkelerın de caba harcamalnrı gerek tığını so/luycr ve taraflara duşen gorevlerı şc/ le Sıralıyordu • Sanayıleşmış ulkeler sermaye teknoloıı ve yenı pazarlar saglamalı • Petrolcu ulkeler ellerındekı do ar bırıkırrl nl dunya ekonomısını ıstıkrara kavuşturacok yon dekı yatırımlarda kullanmak 9 voksu> u'elerın ıse «sorumluluk icınde dovranarak» bu cabaya katkıda bulunmaları Wos hıngton Post gazetesı Carter ın bu konuda ger cekte soylerrek ıstedıklerını şoyle yansıtıyor «Yoksul ulkelerın ABD nın bagımsızlık anlayışı cercevesinde davranarak ulkelenndekı buvuk sosyal patlamaları ayaklanmaları ve kıtle dırenıslerını engelıemelerı s G ıkıncı dış gezısı ıçın seçtığı ulkeler arasında yer almaları bu gezının bırıncıl amacını yeterınce acıklıyordu Doların hızlı ve sureklı deger yıt rmesı s o r j cu OPEC ulkelerı petrol sotışlanndo yenı bır pa ra bırımı arayacak kadar ılerı gıderlerken Car Iran Şahı Rıza Pehlevl Baskı rejımını doha ns kadar surdurecek? İsrail Başbakanı Begin'e karşı tepkiler büyüyor sro I Başbakanı Menahem Begın n Or tadoğu konusundakı katı tutumuna ılış kın tepkiler gecen hofta boyunca hem ulke ıçmde hem de dış dunyada surdu Şıyosal gozlemcıler bu tepkılerın başa r < zlıkla sonuclonan Carter Begın Zırvesı n n s ardından VVashıngton ve Kahırede Ortadogu barışına yonel k hesapların artık Begın n Başbakanlıktan uzaklaştırıldığı varsayımına da,anılarak yapıldıgına ılışkın haberlerı ız lerresıne dıkkatı çekıyorlar ıran deyince Irandakı son ola/lar neden ^le d kkatler ye n den bu ulkeye cevrldı Iran de/ınce hemen ak la gelıverenler yuzbmlerce sıyasol tutuklu dun yanın en ılgınç ışkence yontemlennı gelışt ren ve faş zm n bır sımgesı haltne gelen ıstıhbarat or gutu SAVAK petrolden eıde edılen yoğun gelırler ve bu PG ayla ABD den surekl sılah sotın a\ mı son yıllarda planlana" «Ortadogu |andarmalığı» K tlesel dıren şler ıcın yeterınce neden var Ancak bugune dek baskının her turlusunu dene yen Şah ıc n gelıştırılecek yenı teror yontemlerı kaldı m ' I Israıl de Begın ın polıtıkasını protesto omacıyla duzenlenen buyuk gosterıye 50 bın kışı katıldı Begın ın odun vermesını ıste.en gosterıcı'er ışgal altmdokı topraklarda yenı Yohudı yerleşme merkezlerının kurulmasını da protesto ett ler Eskı subayların onderl gınde duzenlenen gosterıye Israıllı tanınmış sanatcı ve duşunurler de katıldı 50 bın kı şının kctiıdıgı «Begın i protesto gosterlsı» nın Israıl devlet n n kuruluşundan bu yana hukumetı protesto anacıyla duzenlenen en buyuk eylem olduğu belırtıl /or Mısır da ıse Enver Şedat Ortadoğj so rununun cozumune ılışkın goruşmelerdek ortagını «modası gecmiş bır polıtıkocı» olaro* n teledı ve «Bız Begın ıle ayrı dıllerden konu şuyoruz.» dedı Bu arada Batılı haber aıans ları Enver Sedat ın Mısır Israıl askerı ko mıte çalışmalarının yenıden başlatılmosmı sağlamak amacıyla Kahıre ye gıden Isra I Savunmo Bokanı Ezer VVeızman a «Hic bir yenl onerl getırmediğı içln» ofkelend g nı b I dırd ler MAGAZİN MAGAZİN MAGAZİN MAGAZİN Federal Almanya'da büyük kentlerden göç başladı Feridun YÜCEDİNÇ RANKFURT Ikıncı Dunya Savaşı rnn ardından Federal Almanya nın buyuk Kentlerı bırer harabe gorunumundeyaı Boylece kent pıanloması buyuk onem kozo nıyordu Buyuk kentlerın bugunKU görunumu ıse pek ıc açıcı degıl Cumhurbaşkanı Wal ter Şcheel konuyla ılgılı acıklamasında Al marya da son 30 yılda 2 Dunya Savaşı na ora ıü daho cok tarıhı eserın yok edıldığ nden yakınıyordu Avrupa komısyonunun bu alarda yaptıgı bır ınceleme de bu gerçegı onaylar nıtelıkte Sovyetler'de yıllık izinlerini kır hastanelerinde geçirenlerin sayısı giderek artıyor • önemli rahatsızlıkları olmayan ışçıler, otel ile hastane arası tanatoryumlarda yıllık izinleri süresince hem tıbbi denetimden geçiyor, hem de hoşça vahıt ge~ çiriyorlar. ARNU (Sovyetler) Sovyetler Bırlığı nde yıllık ızınlerını kır hastanelerinde geçırenlerın sayılarının gıdere* artmakta olduğu bıldırılıyor «Internatıonal herald Trlbune gazetesınde yer alan hobe re gore, onemsız rahatsızlıkları olan ışcller otel ıle hastane arası olan bu sanatoryum larda yıllık ızınlerı suresınce hem tıbbı de netımden geçıyorlar, hem de hoşca vakit geçırıyorlar F P Kısa... Kısa... Kısa... Italyada Moro olayı güncelliğini koruyor Italyada Aldo Moronun bulunrrosı ıcın sur durulen tum arama faalıyetlerı sonuçsjUi Kalr ken olay guncell gın koruyor Geten ınfta bır yanda tutuklu bulunan Kızıl Tugc/iar n Italyrn mahkemelerınde yargılanmaları surerken dıq=r yanda da Kızıl Tugay'ar Alao Moro yu kerdı «halk mahkemelerı»nce yargııodılar Bu arada Moro nun ımzosını tasıycn b r mektupta kendısın n serbsst bıra ılması Ka sı lıgında tutuklu bulunan Kızıl Tugay uyeıerırın salıverılmelerı ve bu konuda Papa nın aıabuljcu lugu ıstendı Moro nun mektubunun aru ndan toplanan Hırıstıyan Demokrat Partı yetk ]ı Kurul ları gerıllalarlo her turlu pazarhga gırış Imesını reddettı Hırıstıyan Demokrat Partı nın bu karc ı tum muhalefet partılerınce cle desteklendı Ancak bu arada Italyan hukumetının tcdh scüere resırı olarak hıc bır odun vermemesıne kaış ı < fv*o \ ro nun aılesıne Kızıl Tugcıylar la ozeı olank an laşma şansı tanınnası yonunde onenlerın orta ya atıld gı yolundo haberler yayıldı Son yıl arda buyuk kentlerın nufusundakı azjlmo uygulanan şehırcılık polıtıkasın n bır dıger sonucu Yetmışlı yılların başında buyuk kentlerın nufusunda genleme ve azal ma kendını gostennce resmı makamlar olum oranınm doğum oranından yuksek oluşunu neden olarak gostermeye colışmışlardı Kcl dı KI duşuk dogum oranıyla ılgıiı yapılcn anketıerde kentlerın ınsancıl olmayan goruntusu ana nedenler arasında yer alıyordu Son beş yıl ıcmde yapılan ıstatıstiKler yenı oır gercegı gun ısığına cıkarıyodu Buyuk kentlerden taşınanıarın sayısı kentlere gooedenlerın sayısından daha fazlayaı Sonuçlan pek sevındıncı olmayan bu gelış'enin nedenlerı bugun ıç!n de araştırma e tartışma konusu Gehşmeiın tartışma goturmeyecek oze tı ıse deıs ahnacak nıtelıkte 2 Dunya savaşının ardından Batı Almanya da ekcnomının baş dondurucu bır hızla gelısmesıre yal açıyordu Boylece ulaştırrra olanaklarınm en lyı ve ış gucunun en yogun olduğu kent merkezlerındekı ar sa ve bınalar buyuk fırmalar ve «Spe kulant» adı verılen aracılar tarafmdan yag ma edılrcesıne kapısı'mış bır zamanlar ınsanlar ıçın ysrleşme merkezı görunumu .oe olan kentıer kısa sure ıcmde ıs hanlorı oteller ve eglence rerkezlerı ıle aolmuş, buralcrda ycşa\anlc;r kent kenarlannda ın şa edılen ve her bın bırer «Sılo» gorunj" u ıde olan konutlara taşınmak zorunda bırokılnı şlardır 3u gelışmenın sık sık protestolara /ol açan bır yonu de «Spekulontlann» kısa surede mılyonlorca Mark kazanmasını soğlayan alım satımlar olmuştur «Spekulantlar» açıkgozluk ederek aldıkları bına ve arsala nn degerını sunı olorak artırarak ş yerleı ne ıhtıyacı olan buyuk fırmalara yuksek karla satmaktolar Bır çok tarıhı bına ve koşkler sahıplerı tarafındon arsalarımn yuksek degerlerı yuzunden kasıtlı olarok bok msız tutularak tarıhı degerlerını kaybet nışler kısr sure ıcmde yıkılarak ortadan kaybolmuşlardır Bınoların ısıtılmasında guneş aner|isınden yararlanma calışmalarda guneş emlcl pnotar kullanılıyor. amacına yonelık İnsan vücudundan yayıla n ısı binaların ısıtılmasında kullanılıyor Petro1 fıyatlarındakı hızlı artış sonucu daha ucuz yenı eneriı kaynaklarınm gelıştırılmesıne yonel'k çalışmalor hızlanmaktadır. Ispanya da bu amaçla gunes enerıısı, a/dınlatma ıçın kullanılan lambalar ve ınsan vücudundan yayılan ısıdan yararlanılarak binaların ısıtılması yolundakı ılk deney yapılmıştır Başkent Madrıd yakınlarında 18 katlı bır ışhanında ılk kez uygula nan ve başarıya ulaşan sıstem, elektronık beyınle yonetılen ısı pompaları yardımıyla calışmaktadır Dış cephesı tumuyle cam panolarla kap lanan bınanın ısıtılmasında yalnızca guneş enerıısı aydınlatma araçları ve bınoda gorevlı 400 kışınin vucutlarından yayılan ısıdan /ararlanılmaktadır Uzmaniar, odaların top lam hacmı 60 mın metrekup olan bınanın ısısının bu yontemle kışın 2225 derece arasında tutulabıldıgını belırtmışlerdır «Le Monde» gazetesınde yeralan habere gore uzmaniar, soz konusu bınanın ısıtılması ıçın harcanan ısıyı orneklerle anlatmışlardır, 1 mart 1970 gunu Madrıd de sıcaklık 5 ıle 13 derece arasındo değışkenlık gostermış guneş ıse ancak 6 saat gorunmjş'ar Cabahın 7 sınden akşam 19 00 a kadar calışmakta olan ısıtma sısteml ıse aynı gun 4 mtj/on 400 bın kıio kalorı harcomış ve ışhanının sıcaklıgı 22 25 derece arasında korunmuştur Oysa aynı gun ıçınde bına dı şına yerleştırılmış olan guneş pa noları ısıklandırma sıstemlerı ve ınsanlardan yayılan sıcaklıktan 5 mılyon 200 bın kılokalorı elde edıl mış ve artan kalorıler, asansor boş lugunun altına yerleştırılen su ha vuzlarında depo edılmıştır Soz ko nusu havuzlar, 1 mılyon kılo kalorıyı depo edebılecek kapasıtededır Depo sayesınde hıc guneş olmadan 15 gun sureyle bınanın enerp gerek stnmesı saglanabılmektedır. Yaz aylarında ıse bına 120 metre dennlıktekı bır kuyudan elde edıle cek soguk su ıle sogutulmaktadır Guneş panolarından elde edılen ısı bu ayiarda yenıden dışarı verılmekte ınsan vucutlarından ve lambalardan yayılan ısıdan ıse, bınanın sıcak su gereKsınmesını sağlamakta yarar'a nılmaktadır Bu onlemlerın otesınae bınanın havası dama konan bır sıs temden geçırılerek sogutulmaktadır Bu yontemle havanın dışarda 35 de rece olduğu gunlerde bına ıçı sı cakhğı 25 derece duzeyınde tutula bılmektedır Gazetenın Moskova muhablrl Davıa Shıpler, kır hastanelerıyle ılgılı olarak şu bılgılerı verıyor cSovyetlerde her gelışmış tarım unıtesı ve sanayı kuruluşunun artık bu tıp bır sa natoryuma kavuşması ıçın calışmalar yapı lıyor Bugun çeşıtlı Sovyet kentlerınde top lam 510 bın yatak kopasıtelı 2345 sanator yum var Sayıları 30001 bulan ancak ya tak kapasıtelerı daha az olan dıspanserl9r de aynı ışlevı goruyor Fabrıka ve tarım unıtelerınde gorevlı ışçılerın kır hastanelerıne kabulu Için dok tor onayı gerekıyor 24 gunluk dınlenme su resı ıcın toplam 225 dolar olan ucretın yon sı ışçı yarısı ıse sendıka tarafmdan odenı yor Bazı durumlarda ıse sendıka ücretın îumunu oduyor Estonya kıyılarındakı Tervıs sanatoryu munda ıncelemeler yaptım Sınır bozuklugu mafsal ıltıhabı lumbago, romatızma ve benzerı rahatsızlıkları olan ışçıler tatıller nı geçırıyor burada Hem eglenıyor hem de tedavı goruyorlar Hastane doktorianndan Lında Trınk «Bız yalnızca hastalıkla degıl, ınsanın tum kisiliğıyle llgıleniyoruz,» dlyor ve «burada duzenlı bir yaşantı, her gun aynı saatte yatıp, aynı saatte kalkmak onem lı,» dıye eklıyor. Tervls kır hastanesınde yemeklerde ıçkı verılmıyor Ancak doktor ıznı olan nas talar, hastanenın barında dıledıklerınce ıçkı ıçebılıyorlar Ne var kı kendınl bılmeyecek derecede sarhoş olanların tedavısı yarıda bırakılıyo. ve evlerıne yollanıyorlur Tervıs te gunluk yaşam tum hastalarm saat 8 00 de yataklarındon kalkmalarıyb başhyor Otel odalarını andıran odaionndon salona ınen ınsanlar once beden eğıtım1 sonra kohvoltı yapıyorlar Daha sonra s ı n fızıkoterap kukurt vf> camur banyoları ma sa| dışcı ve doktor denetımlerme geiıyor » (Dış Haberler Servısı) Hinclistanın eski 3asbakanı Gandi de yargslanacak Pakıstan da eskı Basbakan Zulfıkar An But to, ıdam cezosına carptınlanlora aıt OZPI hur resınde temyız mahkemesınden ı^ kacak Karurı beklerken Hındıstan hukumetınır de PuKıatan dakı uygulamalardan esınlendıgı gozlenıyot Hın dıstan lcışlerı Bakanı nın hafta ıcmde yapt'gı acıklamayo gore eskı Basbai'on Indıra Gandı ık tıdarının son donemınde gorevını ve yetKiıer nı kotuye kuüandığı gerekcesıyle ya'gılonacak Ba yan Gandı ıse olaganustu durum suresınde<ı uygulamalan sıra^ında yetk lerını kotuye kuılaT ritnı rtHtnlnr nı mrfriariı\ır\r