Katalog

JVrtVU^ltKULUKSA Y1LDA 50 MİLYAR LÎRA İŞÇİ DÖVİZİ GİRDİSİ BEKLENEBİLİR Yurt dışında çalışan isçilerimizin sorunlarının çozümünde yetkili ve eğitilmis Turk memurlarıyla yerli makamlar isbirliği yapmalı Ital/a Mektubu YENİ İTALYAN HÜKÜMETİ ÜZERINE GÖRÜSLER Sule AKER Yurt dışı işçi j sorunları Dr. Kâmuran CANKO (Vıyana eskı Çalışma Ataşesı) Ikıncl Dunya Sovaşından sonra gelışmek'9 ve nufus artış oram yuksek o l a i Akdenız ulkelerın clen gelışmış ve nufus artış ororn duşuk oıun sana yı ulkelerıne bellı bır sure ıçın calışmaya g u e n . ış gucu akımı nıcelık ve nıtelık bakımından yurdumu zu da etkısı altına almıştır O nedenle yurt dışına gıden ışçılerımızın sosyal hak ve menfaatlerının korunması çocuklarının egıtım sorunları yurt eko romı ve sosyal yapısına etkılerı guncel lıgmı her an koruyan onemlı bır konudur Gıden !er ve donenlerın meydano get rdıgı dınamık ve su reklı bu olgunun bellı zaman kesıtlerınde fayda ve zarar bılancosunu takrıbı olarak cıkarmaK mumkun fakat oiay durulaia kadar kesın sonuçlar el de etmek kabıl degıldır Yurt dı^ındakı ışçılerımızın her ulkenın ozel durumuna gore farklı olan sorunlarını ozetlemek gec olmakla beraber konuya aşagıdakı gıbı b r vikloşımın mumkun olduğu kanısındayız FEDERAL ALMANYA DA BIR FA3RIKADA CALIŞAN TURK IŞÇILERI (Fotograf Ara GULER; TABLO 1 YURT DISINDAKİ İSÇİLERİMİZİN SAYISI Yıllar 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 Almanya 94 054 134 708 142 532 131309 152 905 244 335 353 898 453 145 528 000 605 000 570 000 522 669 520 000 514 000 Fransa 350 350 350 375 400 600 Avusturya 2500 4500 5000 6000 6500 7500 11000 18450 19600 20400 30700 26400 26000 28000 Isvıcre 450 600 950 Hollanda 3200 5300 8000 8200 9900 14000 20700 27600 29900 32700 37400 39000 38700 39000 Belçıka Avustralyo 12 400 14 700 16 400 15 100 15 300 15 200 15 600 15 200 16 400 17 100 18 700 20 300 19 200 18 000 200 300 Libya 200 600 Danımarka 45 95 125 200 500 750 Isviç 50 75 150 350 950 Dıgerlerl 375 500 750 700 750 850 950 T O P L A M 113424 160 828 174 257 163 634 190 205 289 635 423 548 552 245 650100 755 400 753 400 710 744 704 900 705 800 PARASAL KONULAR 1 numaraiı tabloda 1964 yılmdan 1977 yılına kadar yurt dışındo calışmaya gıden ışçılerımızın ulkeler ıtıbarı ıle dagılımı ve toplam sayıları 2 numaraiı tablodo ıse gonderdıklerı yıllık dovız mıktarları ve bu meb laglorın dış tıcaret acıgını kapama oranları gorul mektedır 1974 yılına kadar yurt dışındakı ıscı artı şı ıle yurda gonderılen dovız mıktarları arasında kuvvetlı bır baglantı oldugu bu yıldan sonra ıse gonderılen dovız mirftarlarında azalan ışcı sayı sından daha hızlı bır duşme, yıllık takrıben 500 mılyon Dolor azalma gorulmesımn onemlı neden lerı şunlardır Turk Lırasının devamlı devaluasyo no ugraması veya devaulosyon ıhtımalının mevcut olması kacakcılıgın fınansmanı ıçın ışcı do vızı kaynagına başvurulması Merkez Bankasının ıthalat transferlerı ıcın dovız tahsıs edememesı uzerıne ıthalatın Işcı dövızlerl ıle fınonse etfllrne sı yurt ıcınde rahat vergısız kazanılan aşırı kazoncların yurt ıcı veya dışında duşuk fıyatla dovıze cevrılmesı ve Turk ışçısınm ulkedekı aıle fert lerım bu pıyasadan temın ettıgı TL ıle geçındırmesıdır Gecenlerde unlu bır Iş adamımız kaçakcılıkta kullanılan dovız mıktarının yılda 1 6 mıyar Dolara ulaştığını soylemıştır Dolor royıcının 25 TL oldugu kabul edılırse kaçakcılıkta dondurülen TL tutarının 40 mılyar olduğu onlaşılır Işcı dovızı gırdılermın azalmasının onemsız nedenlerı arasında yurt dışına ışcı sevkıyatının durmuş veya azalmış olmasını ılk gıdenlerce aemırbaş da yanaklı tuketım ve taşınmaz mal alımları ıçın gon derılen havalelerın normal düzeye ınmış olmosını ışçılerımızın aıle fertlerı ve cocuklarını gıttıkçe fazla oranda yanlarına almalarını ve Almanya dakı 624 Mork Kanunu gıbı tasarrufu teşvık eden etken lerı saymak mumkundur Ihracat gelırlerı ve ışçı dovızı gırdılennı gosteren 2 numaraiı tcbloda ıhracat gelırlerının % 70 ının tarımsal urunlerın ıhracatından sağlandığı varsayılır ıse ulkemızdekı yatırım ve kalkınma ışlevlerının dış fınansmanı ıçın gereklı dovızlerın % 80 ının koylumuzun urettıgı urunler ve ışçılerımı zın emeğı karşıhğı elde ed.ldıgı gorulmektedır Mıllı gelırın buyuk kısmını alan tuccar sanayıcı kacakçı tefeçı aracı ve ıstıfçılerın yurda sağladıkları dovız mıktarı konusu bu tablo karsısında, elımızı şakağımıza koyarak duşunmeyı gereklı kılmaktadır Hukumetın son günlerde aldığı lc ve dış para değerını etkıleyıcı devaluasyon faız oranları yurt dışı seyahatlarle ılgılı onlemlerln dovız gırdılennı arttırıcı etkılerı olacaktır Ancak yurt ıçınde vergısız oşırı kazanç sağlama karşılıksız pora basma gıbı ımkanlar da suratle kısıtlanmalı ve TL bıran once ıstıkrara kavuşturulmalıdır Bızım tahmınlfrımıze gore TL ıstıkrara kavuşturulursa yılda 2 mılyar Dolar 150 mılyor lıra ışçı dovızı gırdısı beklenebılır 8 10 mılyar Mark (yaklaşık 110 mılyar 'ıra) tahmın edılen ve yabancı bankalar da yatan ıscı tasarruflarının yurt ıçıne transfernı cozıp kılacak en etkın onlemın devlet guvencesı nı haız ve ısçılerın ortak olacagı yatırımiar oldugu çok soylenmış sade bır gerçektır Bu konuda yalnız devlet adamlarından değıl sanayıcı ve bılım adamlarımızdan da cok şeyler beklenmekte oldu gunu soyleyehm Konunjn unutulmaması gereken bır yonu de ışçılerımızın gerek gelır gerek tasarruflarından arttırarok gonderdıklerı dovız paylarının mal ve hızmet arzı aynı oranda arttırılmadıgı tçın «ıthol edılmış enflasyon» denen olayı yarattıg'nın bılınmesıdır 9 500 17 000 27 000 40 000 45 000 43 200 42 000 41 500 1200 2700 3500 5300 7000 9500 11100 15600 18000 17200 17000 1500 3200 7200 10000 14300 17000 21000 20000 19000 1200 2400 3800 5000 7500 12500 1200 1800 2500 3000 4500 5175 5000 5000 1 400 2 000 3000 3 500 4 400 5 200 5 000 4 800 4 800 1250 2 500 5 000 5 500 5000 4 500 7000 na gore sın rlı bu alanda Turk yetkılılerln gınşımlerı de genellıkle yetersız kalmaktadır Işçılerımızın heınen hepsınden sendıka aıdatı kesıldıgınden Turk sendıkaları ust kuruluşlarının bu sounu ılgılı ulkeler sendıkaları ıle bırlıkte ele alma larında sayısız yararlar vardır Türk ışcı cocuk larının yurt dışında eğıtım sorunu ıse Turklyeden gonderılen yetersız ogretmen ve dın gorevlılerı yuzurtden tehlıkeli boyutlar almoktadır CocuKları mızın mıllı kultur ve Ataturk ılkelerine gore yetış tırılmeleri hususundo radıkal onlemler alınmalıdır Avrupo Konseyının tavsıye kararları uygrınco ıl gılı ulkeler de bu konuda daha fazla ımkan vetrnek le yufcumfudürler ORGUT KONUSU TABLO 2 Yurt dışındaki ışçl sorunlarının etkln bır bıçımde çözumlenmesı amaçı ıle konu ıle bırıncı dereoede ılgıli Dışışlerı ve Çalışma Bakanlıkia' rında her zaman çalışmalar yapılmaktadır Ançok konuların kapsam ve ıçerıklerı bu ıkı Bakanlığın sınırlarını aştığından çok lyı bır duzenleme ıhtıyacı her an duyulmaktadır Bu amacla 1965 yııında Başbakanlıkta 1973 yılında Dışışlerı ve Çalışma Bakanlıklarında 1975 yılında bır Devlet Bakanlıgmda 1976 yılında Sosyal Guvenlık Bakanlıgı bunyesınde yurt dışı ışcı sorunları koordınas yon komıtelerı kurulmuştur Son hukumet kuruluşu sırasında yıne boyle bır koordınasyon komıtesının sayın Devlet Bakanı Hıkmet Çetın ın yetkı alanında kurulacagı bellı olmuştur Merkezı ve guclu bır otorıtenın yukarda ışaret edılen dagınık lıgı gıderecek bır bıcımde kurulması ve ışlemeys başlamosı acıl ve kesın bır zorunluluktur Yurt dışında ıse kanun ve uygulama geregı ışcl sorunlarına Başkonsolosluklar Çalışma Muşavırlıklerı Konsolosluklar ve Çalışma Ataşelıklerı bılgı ve yetkı ıle egılebılecek devıet orgutlerıdır Yurt dışındakı devlet tensılcılerının ozel usuller ve buyuk dıkkatle secılmelerı kaçınılmaz kutsal bır gorevdır İŞÇİ DÖVİZLERİ GİRDİLERİ (Mılyon Dolar) Yıllar 19b4 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 Ithalat 537 2 571 9 718 3 684 6 736 7 801 2 947 6 1170 0 1562 6 2086 0 3777 5 4738 5 5129 0 5500 0 Ihracat 4108 463 8 490 5 522 3 496 8 536 8 5884 676 6 8849 1317 0 1532 2 1401 0 1960 0 1750 0 D T Acığı 126 4 1081 227 8 162 3 240 3 264 4 359 2 493 5 677 7 769 2 2245 3 3337 5 3169 0 3750 0 İşçi Dovlzlerınln Dış Ticaret Acıgını Karşılama Yuzdesı % % % % % % % % % % % % % % 6 64 50 57 45 53 76 96 109 153 63 39 30 27 işcl Dovlzlerl Girdlsl 8.1 69.7 1153 92 4 1073 1406 273 0 471,3 740.2 1183 4 1426 3 1299 7 983 0 982 0 ROMA Italya da yenı hukumet elpştırılı,or ElestııılFrın agırlık noktası bır onrekı ve yenı Bakanlar Kurulunun hemen hemen aynı olmasına yonelık Andreottı yorucu goruşmelerden 0 sonra neden aynı kışılerde karar kıldı bır yoruwa oore bu krşı'er gecmışte Italya nın sorunla rına cozum getırmekte başarısızdılar Italya yı ye nı bır hukumet bunalımına surukledıler Bu kışı lere yenıden gorev venlmesı Hrıstı\an DemoKrat Partı nın tutucu ve degışıklıklere ayak uyduramayan yapısını gosterıyor IKP yayın orgonı «L Unita» ya gcre bu davranışı\la Hrıstıyan Demokrat Partı «Bir kere daha çogdaş montığa uyamadıgını ve degısik baskı grupları karsısında etkısız kaldıoını gosterıyor » Hrıstıyan Demokrat Partı yanlısı «II Popolo» gozetesı hukumet bunalımının sonuçıanmcsının «Ortak bır çalısma» olduguntı yczıyor Korrunıst ler ıse Hrıstıyan Demokratların ortak roıışmalcra pek deger vermedıklerını soyİLyorlar Komumstle re gore «Eger Hrıstıyan Demokratlar bakanların kım olacagını IKP ye de danışsaydı yenı hukumet daha guclu ve uzun omurlu olurdu » «L Unıta», Hrıstıyan Demokratların pcrtızan tutumunu do elestırıyor «Italya ıssızlık fıyat artısları ve terorlzm basta olmak uzere bır cok sorunla karsı karşıya Bu sorunların çözumlenmesı ıcın guclu bır hukumet gerekh Ancak, Hrıstıyan Demokrctlaı oartının sag kanadını memnun etmek ıcın ulkenin sorunlarını kucumsuyorlar Guclu bır çogunluk hukumeti kurmaya yanaşmıyorlar > Italyan Sosyalıst Partısı yenı hukumetı «En kotuden bır lyı» clarak degerlendırıyor Bılındıgı gıbı sosyalıstler Italya nın tum demokrotık partı lerınn katıidıgı bır çoğunluk hukıımetıne taraftar dı B r a^amada IKP ve dıger sol partılerın katılacagı Halk Cephesı hukumeti onerısını bıle ortaya atmıştı Sosyalıst Partı lıderı Craxı yenı hukumetın kurulusbyla ılgılı ıkı noktoyı vurguluyor Şoyle dıyor # Polıtık çercevenm iegısmesının onemı ku çum^enmıst r 1947 den sonrakı uluso 1 n n t fasıst b rlık hukumetınden be r ı bır venılık olmaaı Yenı gorpvlıler bır gelısmenın veya yenılıgın temsılcısı degıler • Bakanların lıs'esı aynı Oysa hukumeti yenılemek ıçın guzel bır fırsat çıkrrıştı Son Bakar lar Kurulunda yapılan ve yapılmayan degışıklıkler degıldır Sosyalıst Portı lıderı Craxı hukumet bunoltmına yoklaşım acısından sendıkalarlo ve IKP ıle oyrı gorjşlerı paylaştıklarını soyluyor Craxı «IKP ve bızimH gıbı sol partiler ve sendıkalor aynı arastırma yontemlerıyle oynı sonuclara varıyor» dıyor Italya nın en cok okunan gazetes «Corriere Della Sera»nın yorumu ıse şoyle «Goruluyor ki tek partıli azınlık hukumeti yolun sonuna gelmış Andreottı kendısı ıle birlikte çolışanları ya bolecek ya ıkna edecekt» Eğer IKP ıle tarıhı uzlaşma yapsaydı portısını bolmuş partının sag tutucu kanadını ayırmıs olocoktı Italyanlara, odullendırmesını ve cezalandırmosım bilen btr kışl olarak gorunecektı Rekabet kanunlarına uyacak ve en randımanlı yolu secmış olacaktı Andreottı nın partısınin butunlugunu korumak ıcın sectıgl yolu haklı gostermek daha guc Andreottl bu ıki yoldan hıc bırinı secmedı Tum Italyanlar blliyor kı dorduncu Andreottı hukumeti Hrıstıyan Demokrat Partı ve IKP arasında bır uzlaşma olmosına ragmen, polıtık bır uyum degıl Bır anlasma fakat barıs degıl Hukumet sınırlı gorevlerle ve kısa btr sure ıcın kuruldu Hukumet, 1978 arolıgında Cumhurbaşkanlıgı secımlerınden sonra yenıden gozden geçırılecek Andreottı bu surede calısacagı baKanları, eskı arkadaşlarından secmekte, partısınin ıçındekı bazı guclu akımlara odun vermek zorunda kaldıgını gosterıyor» Sibirya'da dünyanın en uzun demiryolu yapılıyor 2000 mıl uzunluğundakı demiryolu 1983 yılında tamamlandıktan sonra Sovyetler, Sıbırya'da yoğun bır sanayılesme programını gerçekleştırmeyi planlıyor. Projemn mahyetı 15 mılyar dolar dolaylannda. BAyKALAMUB DEMIBVOU (BAM) TransSıbirya Deırayokı İtalyan poüsine göre, ülkede 115 tedhiş örgütü var ROMA Italya da Aldo Moro nun kaçırılma sıyla sıyasal amaclı tedhiş hareketlerı ulkenın agır ekonomık sıyasal ve sosyal sorunlarını gol gede bınkarak on plana cıkmıştır Kent gerıllalarının surdurdugu şıddet eylemieri Italya yı dunya tedhıscılık merkezlennden bırı durumuna getırırken zengın Italyanları da kacırılmaktan korktukları ıcın evlennden cıkamaz duruma sokmoKtadır Daha cok ısadomlarının kacırılması eylemlerın porasal ^amaclı oldukların gosterıyorsa da, Italya'n ponsı tedhiş hareketlerının sıyasal amaçlardan kaynaklandıgını vurgulamaktadır Yetkılıler halen ulkede 115 sıyosal tedhiş orgutu bulundugunu belırtmektedırler Bunlardan 94 u aşırı sol egıltmlı 21 ı de aşırı sag egılımlıdır Bu orgutler kucuk olmalarına karşın oldukca mucadelecı bır yapıya sahıptırler Ornegın Aldo Moro nun kacınlmasından bır ay once yıne Kızıl Tugaylar ust duzeydekı bır cezae\ı yetkılısıyle, Torıno da tedhiş yuvala r i a baskmlar duzenleyen bır polıs yetkılısını cldur r nuşıerdır • KAÇIRILMA OLAYLARI Italya da 1975'de 62 1976 da 48 olan kacınlan ınsan sayısı geçtığımız yıl rekor duzeye ulaşmış ve bu sayı 76 yı Dulmuştur 1977 yılında kaçırılanlorın yarıdan fazlasından hıçbır haber alınamamıştır Eskı Başbakanlardan Aldo Moro ıse bu yıl ıcınde kaçırılan 13'unçu kışıdır • TEDHIŞCILERIN SALDIRILARI 1977 yılında sıyası amaclı 2118 olay meydana gelmıştır Molotof kokteylı ıle yangın cKartma bıcakla ve ates'ı sılahlariT saldırıları lceren olavlardc oynı yıl 31 k sı olrnu i ! 'u r 1973 yıl.naa ıse rekor kırılacağc bnzeme 1 't9'l r \ ı b o ^ ı r i a r u ycna 792 OİOV C T I . » V» ""0 !• Z\ OİTlUıtU y.BTLER SAGLIK KONULARl Yurt dışındakı ışçılerımızın Iısan ve beslenme bılgısızlıklerı sosyal cevre ve ışyennde uyumsuzluklara bazen de rahatsızlanmalarına yol acmaktadır Bd ceşıt sorunların çozumlenmesınde vetkılı ve egı'ıimış Turk memurları ıle yerlı ma kamlarır ışbırhgı okımlu sonuçlar vermektedır SOSYAL KONULAR Işcı'erımızın calıştıkları ulkelerın cogunlurju ıle «sosycl guvenlık ve Işgucu temını» anloşmaları yapılarak ışçılerımızın hak ve menfaatlerı kollan maktadır Degısen kosullura gore bu anlaşmaların yenıden duzenlenmesı gereken hukumlerın Dışıs lerı Colışma ve Sosyal Guvenlık Bakanlıklarınca ızlenmekte ve gereken gırışımler yapılmaktadır Yurt dışında colışanların yurt dışı ve yurt ıcı hızmetlerının bırleştırılmesı ve emeklılık hakları konusunda yurt ıçınde çalışanlarla eşıt haklara sahıp olunması konusunda gereklı yasa tosarıları Mechslere sevkedılmıştır EGITlM KONUSU Yurt dışınaa calışan ışçılerımızın lısan eslekı egıtımlen bulundukları ulkeler koşulları e Sovyetler halen Sıbırya da dünyanın en jzun demır yolunu ınşa etmektedırler Sovyet basmında BAM dıye odlandırılan bu muazzam proıe 1383 yılındo tamamlandıgı zaman Sıbırya bır baştan bır başa 2000 mıllık (3500 km dola/lannda) demiryolu ıle doşenmış olacak bu olu şum da bolgedekı zengın yeraltı servetlerının ışlenıp nakledılmesınde buyuk kolaylıklar sagıayacaktır Uc yıldır suren çalışmalar sonunda prolenın uçte bırı tamamlanmıştır Proıemn molıyetının ıse 15 mılyar dolar (375 mılyar lıra) olacagı tahmın edılmektedır Bu Alaska boru hattı projesı ıcın hcrcanan paranın ıkı katıdır PETROL YATAGI Sıbırya bılındıgı gıbı Sovyetler Bırlıgının petrol ve gaz yatagıdır Dem ryolunun bıtmesı ıle Sıbırya'da yoğun bır sanayılesme programınm gerçekleştır.ımesı planlanmoktadır Baykal ı e Amur arasındakı 2000 mıllık de mı r yolu tarramlandıktan sonra bolgede bır dızı yenı yerles m merkezlerı i'urulması da beklen mektedır S bırya da petrol ve dogal gazın yanı sıra cok zengın demır komur nıkel bakır ve altın madenlerı bulunmaktadır Anca* ıkhm ı'o sullarının son derece e'venssız o ması yuzunden yerleşım merKezlerı COK seyre'tır Tahmırlere go r e So\ etler 3ır gındekı ham madde potinsı\el nın 7n S bırya da bulun maKtTdır Bu O'si petro /e ciogal gaz ıcın % 80dır Botı Sıhıryo dc Tyjmen bolaesının 1980 \\ Imda Sovyet petrolunun yarısın ve dogal y a z n m da ucte hırın ureteceaı hesip edılniıstır So'vet uzınanları d e ı rvolun^ı t n mamlan masından sonra bu bolgenın buyuk canlılık kazanacag nı belırtmektedırler 9 YENI KENT Dem J/olu BAM) tamamlandıktan sonra gectıgı bolgeierd* no^uz yenı kent kurulacaktır Ha len 100?"C oın aolaylorındo olan nufus da 1980 lenn ortaiarmc'"1 1 5 m lyona cıkacak* r Aynca dpnır/olu boybrca dokuz 'ane b j y u k sanayı Kcmpl=ıkt luuloco<tır B j komoiel'Sl 0 ' crasmaı bır kag t 'esısı bır baki' tp^":! b ' rre'a' ırn tesısı ve b r de kereste te^ıs btlu rro^îoo ' Sıbırya da Udokan bolge s "a?<! h'vır n r o s T o r ı ounyamiı en zpnqın roadenlerı i ' i s "da O'TJD buraoar vılda 400 bın ton bnk r cı«cr*ılab cceoı hesaplonn ıstır Bu üradn D o g j S h v do 1 1 DPtro! yataKİarının da dunyan'n en z<*nqr oe'rol r e ^ r / c r ı c a», c'a bı!urıduqj belırlı mprftadır A n r " s sınm eKsı 40 de r p p/e kadar duştu ğu Sıbırya ya kımse calışmak ıcın gıtmek istemedıgınden hukumet bu konuda bır dızı teşvık onlemlerı almıştır Örneğın Khaborovsk bolgesınde calışanların maaş'arına °0 20 zam yapılmaktadır Ikhm koşullarının cok sert olduğu, ıssız Nıznıkolımsk bolgesınde calışanlann maaşlonna ıse °o 100 zam yapılmaktadır BAM demırvolunun nşaatındo calışan işcılerın de Taasıarına °0 70 zam yapılmıştır AncV aolgun moaç'a1' n cek rıhgıne kapılıp Sıbırva a oelen pr bır K"C vıl pora b rKtırdıkten sonro / re bctıvc o''""ekte''li' l ' s r H"1'" h K r e * . en oncrU soru n L da bdur BAM demıryolunun tamamlanmasından sonra bolaede yenı yerlesım merkezle'inn kurulmasıylc bu sorunun çozulmesı beklenmeKtedır (Dış Haberler Servısı) • BOMBALAMA OLAYLARI Polıse gore gecen 11 2 bın s vısı amacl bo^balama olayı meydaro gelrr s ' ' P J V ' | e e bu soyı sımdıiık 642dır Salt j ay Noo Fasıst ltal,an Sosyal Hareket Part 5i n n Poiıc l a k ı bu r osu uç gun ıcınde 2 <ez bombalanmıstır (Dıs Haberler Servısi)